Familiegegevens en opleiding
Jacob Prange werd geboren te Oude Pekela op 04 december 1819 als zoon van de zeeman Jan Jacobs Prang en Wemelina Kranenborg. Gezien latere akten op naam van Jacob is de familienaam in de akte foutief gespeld als Prang, zonder e op het einde.
Jacob huwde op 20 augustus 1847 te Midwolda als buitenvaarder met Alida Lammerts Tiktak, geboren te Oude Pekela op 02 juli 1821 als dochter van Lammert Klaassens Tiktak en Elijzabeth Klaassens Kuiper. Alida overleed op 11 september 1859 op zee.
Akte van Overlijden: 1860-sl, 13-02-1860 te Oude Pekela
Op heden den 12 mei 1859, aan boord van het Nederlandsche Barkschip Ottolena, zeilende op 2o18’ Noorder Breedte en 21o32’ westerlengte van Hartlepool naar Singapore, compareerden voor mij Jacob Jans Prange, gezagvoerder van genoemden bodem en volgens art. 60 van het Burgerlijk wetboek tot het uitoefenen van Ambtenaar van den Burgerlijke Stand, Arie Elleman, eerste Stuurman, gehuwd, wonende teNieuwediep, Jan We..?, timmerman, gehuwd, wonende te Alblasserdam, en Cornelis van Leeuwen, gehuwd, wonende te Rotterdam, alle schepelingen behoorende tot de Equipage volgens monsterrol van voormelde bodem, welke comparanten verklaren dat op den Elfden Mei achtienhonderden negenenvijftig des morgens drie een tweede ure, aan boord van het Barkschip “Ottolena”, zeilende op 3o19’ NBreedte en 21o39’WLengte is overleden Mejufvrouw Alida Lammerts Tiktak, dochter van wijlen Lammert Tiktak en Elizabeth Klaassens Kuiper, geboren Tweeden Julij achttienhonderdeneenentwintig, in leven wettige huisvrouw van Jacob Jans Prange, gezagvoerder van voormelde bodem, domicilie hebbende gemeente Oudepekela…..”.
Na het overlijden van Alida Tiktak hertrouwde Jacob op 09 november 1860 te Oude Pekela als koopvaardijkapitein met Riena Borgesius, geboren te Oude Pekela op 10 juni 1824 als dochter van de stadsveenmeester Goedhardt Borgesius en Wendeltje Aapkens. Riena overleed op 10 augustus 1863 op zee, oud 39 jaar en 2 maanden.
Aktenummer: 1863-s15, 24-11-1863 te Oude Pekela
Uit: “Met man en muis. Pekelder scheepsrampen in de 19e eeuw” door Bram Camerlingh (schrijversnaam van Dick Kuil), 2010. Gedrukt bij Unibook, particuliere uitgave.
Navolgende tekst is een wat vrije weergave van de originele overlijdensakte, die via het Ministerie van Marine in het register te Oude Pekela werd opgenomen.
Akte van overlijden. Op Dinsdag 11 aug. 1863 ’s morgens om 11 uur verschenen voor mij, ondergetekende, Jacob Jans Prange, wonende te Oude Pekela, schipper aan boord van het Nederlands te Alblasserdam thuis behorende barkschip “Batavia”, de personen van Aris Kors Liet, 30 jaren, geb. te Texel en wonende aldaar, eerste stuurman en Simon Groen, 48 jaren, geb. te Enkhuizen, wonende te Amsterdam, geneesheer-, heel- en verloskundige, die verklaarden dat op 10 aug. 1863 ’s nachts om half twaalf, in de Dampierstraat (kennelijk te Batavia), is overleden tengevolge van een ontijdige bevalling, de persoon van mejuffrouw Riena Borgesius, 39 jaren en twee maanden, geboren te Oude Pekela en aldaar wonende, gehuwd met Jacob Jans Prange aan boord van genoemd schip “Batavia”. (volgen de diverse handtekeningen gecontroleerd te Batavia).
Jacob huwde tenslotte voor een derde maal op 17 april 1866 te Oude Pekela als expert met Alagonda Geertruida Adriani, geboren 10 januari 1835 te Oude Pekela als dochter van de chirurgijn-vroedmeester Pieter Adriani en Albertje Borgesius. Alagonda overleed te Oude Pekela op 14 augustus 1917, 82 jaar, weduwe.
Jacob Prange overleed te Oude Pekela op 06 april 1874, 54 jaar en stond in de akte te boek als wijnhandelaar.
Burgerlijke Stand akten uit de provincie Groningen vermeldt Jacob Prange als buitenvaarder in 1847, als koopvaardijkapitein/schipper in 1850, 1859, 1860, 1863, als expert in 1866, als grossier in 1867, 1870,
en als wijnhandelaar in 1868, 1872, 1873, 1874
Lidmaatschap zeemanscollege(s)
I.J.Prange (adres: Kranenborg & Zn) werd met vlagnummer 715 effectief lid van Zeemanshoop per 17 juni 1845 op voordracht van F.D.Sickens. Zijn schip was de "Hendrik Wester". Toegevoegd is "bedankt"002. Ten tijde van de inschrijving was Prange ongehuwd en 25 jaar. Hij is later (wanneer?) getrouwd met een vrouw van 24002a.
In de Algemene Vergaderingen van 10/17 juni 1845 van het Amsterdamse zeemanscollege Zeemanshoop werd als effectief lid voorgedragen/benoemd Jacob Jans Prang (sic), oud 25 jaar, voerend de bark “Hendrik Wester”, met als adres Kranenborg & Zn te Amsterdam, op voordracht van kapitein F.D.Sickens.023.
Hij kreeg vlagnummer 715 dat bij de hernummering in 1856 werd gewijzigd in 342. Zijn totale lidmaatschapsperriode was 1845 t/m 1863.
Hij werd deelnemer in het Weldadig Zeemans Fonds van Zeemanshoop per 19 juni 1849 en bedankt in 1863003.
Jacob J.Prange was effectief lid van het zeemanscollege “De Trouw” uit Oude Pekela met vlagnummer 1 in de periode 1861 t/m 1864.
Opmerkingen in verband met lidmaatschap Zeemanscollege(s)
Artikel 55 van het reglement van het Amsterdamse zeemanscollege Zeemanshoop staat deelname in het Weldadig Zeemans Fonds toe als men met of onder vreemde vlag vaart mits men de verplichte storingen tijdig voldoet. In de Notulen van de Algemene Vergaderingen van het College dd. 02 april 1833 wordt vermeld dat dit artikel van toepassing is op de kapiteins W.Groen, J.C.Willems, D.J.Visser, H. Brandt, G.R.Engelsman en J.J.Prange023.
De schepen van de kapitein
lidmaatschap van College Zeemanshoop te Amsterdam001
vlagnummer jaren type scheepsnaam naam reder/boekhouder
715 1845-1846 bark Hendrik Wester Kranenborg & Zn
1848-1852 bark Rabenhaupt Kranenborg & Zn, Nap & Co
1853 bark Ottolina M.Lelsz te Kinderdijk
342 1854-1860 bark Ottolina idem
1861 fregat Batavia M.Lelsz te Alblasserdam
Vertrek en terugkomst van schepen in Amsterdam093
J.J.Prange Batavia 11 september 1861 06 juli 1862
Bouma025 vermeldt J.J.Prange als gezagvoerder gedurende:
* 1846 t/m 1847 van de bark “Hendrik Wester”, gebouwd in 1826 te Amsterdam, varend voor Kranenborg & Zn te Amsterdam;
* 1849 t/m 1852 van de bark “Rabenhaupt”, gebouwd in 1840 te Groningen, 433 ton o.m., varend voor Kranenborg & Zn & C.M.Nap te Amsterdam;
* 1854 t/m 1860 van de bark “Ottolina”, gebouwdd in 1853 te Kinderdijk, 714 ton o.m., varend voor Murk Lels te Kinderdijk;
* 1861 t/m 1864 van de bark “Batavia”, gebouwd in 1861 te Krimpen aan de Lek, 756 ton o.m., varend voor Murk Lels te Alblasserdam.
De collectie monsterrollen op het Noordelijk Scheepvaartmuseum te Groningen vermeldt:
26 februari 1838, schip “Hoop”, kapitein Willem Kiers Kok, lichtmatroos Jacob Jans Prange uit Oude Pekela.
Krantenberichten
Algemeen Handelsblad 28 deceember 1846114
Advertentie. H.J. Rietveld en P. Blom, makelaars, zullen op maandag de 28e december 1846, des avonds ten 6 ure, te Amsterdam, in de Nieuwe Stads Herberg aan het IJ, ten overstaan van een daartoe bevoegd Beambte verkopen:
- Vier tweeëndertigste aandelen (ieder 1/32 afzonderlijk) in het Nederlands gekoperd tweedeks barkschip KONING WILLEM II, gevoerd door kapt. A. Rocquette, groot volgens meetbrief 382 lasten.
- Twee tweeëndertigste aandelen (mede ieder afzonderlijk) in het Nederlands gekoperd tweedeks barkschip GEERTRUIDA, laatst gevoerd door kapt. G. Blom, groot volgens meetbrief 242 lasten.
- Een tweeëndertigste aandeel in het Nederlands barkschip HENDRIK WESTER, gevoerd door kapt. J.J. Praag, groot volgens meetbrief 157 lasten.
- Een zestiende aandeel in het Nederlands gezinkt schoener kofschip ARJEN BROUWER, gevoerd door kapt. A.J. de Boer, groot volgens meetbrief 111 lasten.
Iemand nader onderricht begerende, spreke met bovengenoemde makelaars.
NRC 23 februari 1847114
Konstantinopel, 28 januari. De kapitein Prange van het Nederlandse schip HENDRIK WESTER, hier aangekomen, rapporteert, dat hij in de archipel hevig tegen een schip heeft gestoten, hetwelk hij gelooft dadelijk te zijn gezonken en waarvan twee man op zijn boord zijn overgesprongen. Dit schip was de ARISTOTELES, kapt. Coronelli, van Konstantinopel met een lading tarwe naar Marseille gedestineerd.
NRC 02 mei 1850114
Rotterdam, 1 mei. Door de Nederlandsche Handel-Maatschappij zijn bevracht de navolgende 37 schepen, als:…..Voor Amsterdam: …. RABENHAUPT, kapt. Prange….
Provinciale Groninger Courant 02 juli 1850114
Het schip RABENHAUPT, kapt. Prange, den 16 juni van het Nieuwe Diep naar Batavia vertrokken, bevond zich volgens brief van de gezagvoerder de 20 dito in het Engelse Kanaal bij Bevezier, equipage en passagiers genoten de besten welstand.
Dordrechtsche Courant 17 juni 1852114
Mauritius, 23 april. Het Nederlandse barkschip RABENHAUPT, kapt. Prange, van Singapore naar Cowes, is hier de 20e dezer lek met schade aan het tuig binnengelopen, hebbende op 68º O.L. hevige stormen doorgestaan.
Bij het vertrek der post komt er nog een Nederlands schip de haven inwerken, hetwelk men mede veronderstelt dat lek is; verdere bijzonderheden ontbreken nog.
NRC 16 oktober 1852114
Batavia, 23 augustus. Het schip JOHAN JACOB is op de reis herwaarts op het Prinsen-eiland totaal verongelukt. De REGINA heeft bij het vertrek van Tjillatjap gestoten, zal moeten lossen en repareren. De FOP SMIT zal gedeeltelijk met nieuw koper moeten worden voorzien. De PRINS VELDMAARSCHALK en de RABENHAUPT hebben zeeschade.
NRC 22 maart 1853114
Rotterdam, 21 maart. Door de Nederlandsche Handelmaatschappij zijn bevracht de volgende 25 schepen als:….
Voor Amsterdam: RABENHAUPT, kapt. Prange;….
NRC 21 mei 1853114
Kinderdijk, 19 mei. Heden is van de werf van de heren J. & K. Smit alhier met het beste gevolg te water gelaten het barkschip OTTOLINA, groot circa 370 gemeten lasten, voor rekening ener rederij onder directie van de heer Murk Lels te Alblasserdam, zullende worden gevoerd door kapt. J. Pranger…..
Algemeen Handelsblad 22 juli 1853114
Amsterdam, donderdag 21 juli. Door de Nederlandsche Handel-Maatschappij zijn bevracht de navolgende 14 schepen, als:
Voor Amsterdam: MARGARETHA JOHANNA, kapt. M. Schou; ADMIRAAL JAN EVERTSEN, kapt. C.P. Kuyper; VAN DER WERF, kapt. P.C. Rogier; AMICITIA, kapt. D. Crap Hellingman; OTTOLINA, kapt. J.J. Prange, van Rotterdam; DRIE VRIENDEN, kapt. L.P. Anderson; LUCTOR ET EMERGO, kapt. S. Ouwehand, de beide laatsten van Middelburg…..
NRC 29 juni 1854114
Door de Nederlandsche Handel-Maatschappij zijn bevracht de navolgende 43 schepen, als:….Voor Schiedam: ALBLASSERDAM, kapt. P.G. Pott; OTTOLINA, kapt. J.J. Prange; ZALT-BOMMEL, kapt. C.J. Juta en VREDE, kapt. J.L. ter Bruggen, alle vier van Rotterdam.
NRC 17 mei 1856114
Rotterdam, 16 mei. Door de Nederlandsche Handel-Maatschappij zijn bevracht de navolgende 31 schepen, als:
Voor Rotterdam: …..OTTOLINA, kapt. J.J. Prange;…..
NRC 21 november 1858114
Deal, 18 november. Het Nederlandse schip (opm: bark) OTTOLINA, kapt. J.J. Pranger, van China te Londen aangekomen, heeft GBP 181.8/6 moeten betalen aan de logger die het schip in de morgen van 7 dezer een anker en ketting van Dover aan boord gebracht heeft. Men had GBP 350 gevraagd.
NRC 17mei 1859114
Rotterdam, 16 mei. Door de Nederlandsche Handel-Maatschappij zijn bevracht de navolgende 30 schepen:
Voor Rotterdam:…. OTTOLINA, kapt. J.J. Prange; ….
NRC 21 maart 1860114
Brouwershaven, 19 maart. Kapt. I.J. Prange, voerende het schip (opm: bark) OTTOLINA, van Java alhier binnen, rapporteert dat hij in de morgen van 16 maart, buiten de Hoofden (opm: Nauw van Calais), N-Voorland (opm: North Foreland) in peiling N.t.W, in aanzeiling is geweest met de Engelse schoener JANE, kapt. Beale, van Londen met guano naar Duinkerken bestemd. Bij deze aanzeiling zijn twee personen bij hem aan boord overgesprongen en alhier aangebracht, zijnde Samuel Marshalsen, stuurman, en Robert den Man, matroos, beiden van Weymouth. Volgens mening van die twee personen en de wachthebbende equipage zal de schoener gezonken zijn. Aan boord bevonden zich nog de kapitein en twee man.
Zierikzeesche Courant 21 maart 1860114
Brouwershaven, 20 maart. Binnengekomen de 17e dezer DUIVELAND, kapt. H. Hagers, van Rotterdam naar Batavia, gesleept per stoomboot ZUID-HOLLAND binnendoor van Hellevoetsluis.
De 18e dito OTTOLINA, kapt. J.J. Prange; PADANG, kapt. M.W. Zwart; BORNEO, kapt. D. van Amerongen qq, de laatsten van Batavia, allen naar Rotterdam.
NRC 23 juni 1861114
Krimpen aan de Lek, 22 juni. Heden is van de scheepstimmerwerf van de heren J. en K Smit alhier, met goed gevolg te water gelaten, het fregatschip (opm: bark) genaamd BATAVIA, groot circa 400 gemeten lasten, gebouwd voor rekening van een rederij onder directie van de heer M. Lels te Alblasserdam, bestemd voor de grote vaart en zullende worden gevoerd door kapt. J.J. Prange.
NRC 09 oktober 1863114
Batavia, 27 augustus. Vrachten. Door het late binnenkomen van de suikeroogst blijft de behoefte aan scheepsruimte nog beperkt. Bij de nog onbevrachte schepen kwamen enige arrivementen, waardoor de stemming wat verflauwde. Enkele bodems namen iets lagere charters aan, terwijl anderen offertes beneden NLG 100 voor suiker afsloegen. …. Onbevracht blijven nog: MAARTEN VAN ROSSUM, JANNETJE PAULINE CONSTANCE ELIONORE, CHRISTINA EN JEANNETTE, BATAVIA (kapt. Prange) en PRESIDENT PLATE.
NRC 30 oktober 1863114
Batavia, 14 september. Vrachten. De flauwere stemming nam toe door het arriveren van meerdere vrachtzoekende bodems, terwijl de langzame afvoer van de suikeroogsten geen dringende behoefte aan scheepsruimte deed ontstaan. Vele schepen prefereerden de huidige veiling van producten af te wachten in de hoop, dat de meerdere hoeveelheid ter afscheep ook wat meer vraag naar scheepsruimte zoude doen ontstaan. Intussen zijn de vrachten er niet op verbeterd. Sedert ons bericht van 27 augustus werd het volgende bevracht: het Nederlandse schip PRESIDENT PLATE laadt op de kust voor Rotterdam NLG 90 voor suiker en NLG 85 voor rijst. De Nederlandse INDIA is voor Rotterdam aangelegd. De Nederlandse DOLFIJN laadt te Soerabaija voor Hongkong tot geheime conditiën (vermoedelijk $ 0,40 voor rijst). De Nederlandse MARIA ADRIANA is voor $ 9000 gecharterd van Soerabaija naar Amoy en terug met 110 ligdagen. De Nederlandse BATAVIA, kapt. Prange, laadt suiker à NLG 90 naar Nederland. Heden is per telegraaf nog gecharterd het Nederlandse schip JOHANNA NLG 80 voor suiker van Samarang naar Rotterdam.
Dordrechtsche Courant 08 maart 1864114
Zeetijdingen……
…..Te Texel aangekomen, 5 maart, ZES GEZUSTERS, kapt. Rutgers, en TASMANIA, kapt. Jonker, beiden van Batavia; BATAVIA, kapt. Prange, en ETHA, kapt. Buschman, beiden van Banjoewangie.
NRC 12 april 1864114
Rotterdam, 11 april. Door de Nederlandsche Handel Maatschappij zijn bevracht de navolgende 24 schepen, als:
Voor Rotterdam: ….. BATAVIA, kapt. J.J. Prange; ….
