Familiegegevens en opleiding

Albert van Dijk werd geboren te Bierum op 12 november 1851 als zoon van Tjark Alberts van Dijk en Maria Rowaan.

Hij trouwde op 06 december 1878 te Delfzijl als scheepskapitein met Aafke Sebens, geboren op 12 juli 1850 te Uitwierde/Delfzijl als dochter van de landbouwer Eppe Tammes Sebens en Trientje Derks Leeuw/Leeuwe. Zij overleed te Delfzijl op 29 maart 1884, 34 jaar

In een huwelijkakte dd 12 juni 1907 te Delfzijl van dochter Trientje van Dijk staat de vader Albert van Dijk geboekt als scheepsmakelaar

Albert van Dijk overleed te Delfzijl op 13 juli 1936, 84 jaar. ^{allegroningers}

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

Albert van Dijk was effectief lid met vlagnummer 76 van het zeemanscollege “De Vereeniging” te Delfzijl in de periode 1879-1898 en wederom van 1903-1913. Het is ons niet bekend of hij in de periode 1898-1903 ook lid is geweest of dat de vermelding in de zeemansalmanakken achterwege is gebleven.

 

Opmerkingen in verband met Zeemanscollege(s)

Geen

 

De schepen van de kapitein

A.van Dijk was van 1887-1893 kapitein van de houten bark “Annette Jantine”, gebouwd in 1878 door G.Raben, Apenrade, Schleswig, Denemarken als “Elise”, 513 ton. Hij voer voor P.T.Nijhoff te Farnsum⁰⁵²

 

Bouma⁰²⁵ vermeldt A.van Dijk als gezagvoerder gedurende:

*    1878 t/m 1887 op de 2-mastschoener “Syne Jacobs”, gebouwd in 1863 te Martenshoek, 153 ton o.m., varend voor J.Hoffman & C^o te Bierum. Het schip voer in 1888 voor J.Blokmeer te Delfzijl en was herdoopt in “Wilhelmina”;

*    1888 t/m 1896 van de bark “Annette Jantine” ex Elise, gebouwd in 1878 te Apenrade, 513 ton o.m., varend voor P.T.Nijhof te Farmsum.

 

Monsterrollen uit het Gemeentearchief van Delfzijl

Monsterrol 1866-23, 01 maart 1866, kof “Hoop”, kapitein Jan H.Boompaal, 26 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Sypko Nieuwzwaag,  31 jaar uit Noordbroek, matroos en de kok Albert van Dijk, 14 jaar uit Bierum;

Monsterrol 1867-35, 04 april 1867, kof “Hillechiena”, kapitein Egbert Scherphuis, 32 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Barteld Teunis Bos, 33 jaar uit Delfzijl, matroos, lichtmatroos en  kok, Albert van Dijk, 15 jaar uit Bierum,

Monsterrol 1868-26, 17 maart 1868, kof “Annette Cornelia”, kapitein Jan Barth Ohlsen, 37 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Klaas Barth Ohlsen, 27 jaar uit Delfzijl, 3 matrozen en een kok Albert van Dijk, 16 jaar uit Bierum;

Monsterrol 1869-23, 22 maart 1869, kof “Annette Cornelia”, kapitein Jan B.Ohlsen, 38 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Klaas B.Ohlsen, 28 jaar uit Delfzijl, 2 matrozen, lichtmatroos en de kok Albert van Dijk, 16 jaar uit Bierum;

Monsterrol 1869-58, 04 oktober 1869, schoener “Catharina Lutgardina”, kapitein Jacob W.Bos uit Appingedam. Voorts matroos en kok Albert van Dijk, 17 jaar uit Bierum;

Monsterrol 1870-9, 11 maart 1870, schoener “Weltevreden”, kapitein Anthonie Scheppers Smith, 34 jaar uit Veendam. Voorts matroos en de lichtmatroos Albert van Dijk, 18 jaar uit Bierum;

Monsterrol 1875-11, 08 maart 1875, kof “Alida”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 31 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Albert van Dijk, 23 jaar uit Delfzijl, matroos en lichtmatroos;

Monsterrol 1876-7, 2 februari 1876, brik “Nimrod”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 32 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Albert van Dijk, 24 jaar uit Bierum, kok en lichtmatroos;

Monsterrol 1877-39, 12 maart 1877, schoener “Syne Jacobs”, kapitein Albert van Dijk, 25 jaar uit Bierum. Voorts stuurman Anne A.Postema, 49 jaar uit Delfzijl, kok, 2 matrozen en 2 lichtmatrozen;

Monsterrol 1877-75, 26 april 1877, schoener “Syne Jacobs”, kapitein Albert van Dijk, 25 jaar uit Bierum. Voorts matroos en lichtmatroos;

Monsterrol 1878-5, 21 februari 1878, schoener “Syne Jacobs”, kapitein Albert van Dijk, 26 jaar uit Bierum. Voorts stuurman Douwe Kampel, 44 jaar uit Groningen, kok, matroos en 2 lichtmatrozen;

Monsterrol 1879-16, 19 maart 1879, schoener “Syne Jacobs”, kapitein Albert van Dijk, 27 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Reinder Hoveling, 27 jaar uit Groningen, kok, matroos, lichtmatroos en een kajuitwachter;

Monsterrol 1879-121, 27 augustus 1879, schoener “Syne Jacobs”, kapitein Albert van Dijk, 28 jaar uit Delfzijl. Voorts kok, matroos en lichtmatroos;

Monsterrol 1880-13, 09 maart 1880, schoener “Syne Jacobs”, kapitein Albert van Dijk, 28 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Dirk de Boer, 28 jaar uit Delfzijl, kok en 2 matrozen;

Monsterrol 1880-108, 25 augustus 1880, schoener “Syne Jacobs”, kapitein Albert van Dijk, 29 jaar uit Delfzijl, kok en een matroos;

Monsterrol 1881-18, 22 maart 1881, schoener “Syne Jacobs”, kapitein Albert van Dijk, 29 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Dirk de Boer, 29 jaar uit Delfzijl, kok, en matroos;

Mosnterrol 1882-6, 16 februari 1882, schoener “Syne Jacobs”, kapitein Albert van Dijk, 30 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Jan Mulder, 27 jaar uit Appingedam, kok en 2 matrozen;

Monsterrol 1883-1, 05 februari 1883, schoener “Syne Jacobs”, kapitein Albert van Dijk, 31 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Jan Mulder, 28 jaar uit Appingedam, kok en 2 matrozen;

Monsterrol 1883-108, 25 september 1883, schoener “Syne Jacobs”, kapitein Albert van Dijk, 31 jaar uit Delfzijl. Voorts matroos en lichtmatroos;

Monsterrol 1884-19, 05 maart 1884, schoener “Syne Jacobs”, kapitein Albert van Dijk, 32 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Jan Mulder, 29 jaar uit Appingedam, kok en 2 matrozen;

Monsterrol 1885-4, 26 februari 1885, schoener “Syne Jacobs”, kapitein Albert van Dijk, 33 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Hilbrand Smid, 25 jaar uit Appingedam en een kok;

Monsterrol 1886-25, 06 april 1886, schoener “Syne Jacobs”, kapitein Albert van Dijk, 35 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Hilbrand Smid, 26 jaar uit Appingedam, 2 koks, matroos en een lichtmatroos;

Monsterrol 1887-17, 04 maart 1887, bark “Annette Jantine”, kapitein Albert van Dijk, 36 jaar uit Delfzijl. Voorts 1^ste stuurman Jan Jacob Valom, 33 jaar uit Farmsum, 2^de stuurman Herman Koops, 36 jaar uit Meeden, zeilmaker, kok, matroos/timmerman en een dekjongen;

Monsterrol 1888-38, 24 april 1888, bark “Annette Jantine”, kapitein Albert van Dijk, 37 jaar uit Delfzijl. Voorts 2^de  stuurman Fokko Veldman, 23 jaar uit Delfzijl, zeilmaker, kok, 2 matrozen, lichtmatroos en een dekjongen;

Monsterrol 1889-129, 09 oktober 1889, bark “Annette Jantine”, kapitein Albert van Dijk, leeftijd en woonplaats niet vermeld. Voorts een niet met rang vermeld bemanningslid;

Monsterrol 1890-56, 29 april 1890, bark “Annette Jantine”, kapitein Albert van Dijk, 38 jaar uit Delfzijl. Voorts 1^ste stuurman Jan Christiaan Stenger, 35 jaar uit Farmsum, 2^de stuurman Dirk Drewes, 26 jaar uit Delfzijl, kok, matroos/zeilmaker, 4 matrozen, 2 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1892-49, 09 mei 1892, bark “Annette Jantine”, kapitein Albert van Dijk, geen leeftijd vermeld uit Delfzijl. Voorts een niet met rang vermeld bemanningslid;

Monsterrol 1893-53, 01 juni 1893, bark “Annette Jantine”, kapitein Albert van Dijk, geen leeftijd vermeld uit Delfzijl. Voorts een niet met rang vermeld bemanningslid;

Monsterrol 1893-64, 12 juli 1893, bark “Annette Jantine”, kapitein Albert van Dijk, 41 jaar uit Delfzijl. Voorts 1^ste stuurman Roelof Drewes, 32 jaar uit Delfzijl, 2^de stuurman Bonno Harm van der Hei, 20 jaar uit Heveskes, zeilmaker, timmerman/matroos, kok, 2 matrozen, 3 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1894-90, 07 september 1894, bark “Annette Jantine”, kapitein Albert van Dijk, leeftijd niet vermeld uit Delfzijl. Voorts een niet met rang vermeld bemanningslid;

Monsterrol 1895-18, 23 maart 1895, bark “Annette Jantine”, kapitein Albert van Dijk, leeftijd niet vermeld uit Delzijl. Voorts een niet met rang vermeld bemanningslid;

Monsterrol 1895-19, 23 maart 1895, bark “Annette Jantine”, kapitein Albert van Dijk, leeftijd niet vermeld uit Delfzijl. Voorts een niet met rang vermeld bemanningslid;

Monsterrol 1895-54, 03 mei 1895, bark “Annette Jantine”, kapitein Albert van Dijk, 43 jaar uit Delfzijl. Voorts  2^de  stuurman/bootsman Gerrit Johannes van Veen, 21 jaar uit Delfzijl, matroos/zeilmaker, 3 matrozen, 2 lichtmatrozen en 2 dekjongens;

Monsterrol 1896-8, 07 februari 1896, bark “Annette Jantine”, kapitein Albert van Dijk, 44 jaar uit Delfzijl. Voorts 1^ste stuurman Harko Geertsema, 22 jaar uit Delfzijl, 2^de stuurman Jan van Buuren, 22 jaar uit Delfzijl, kok, zeilmaker, 4 matrozen, lichtmatroos en een dekjongen.

Samenvatting van de gegevens monsterrollen

1. De naam is in alle gevallen vermeld als Albert van Dijk.
2. Er zijn in totaal 34 monsterrrollen met de naam Albert van Dijk op de website van het Noordelijk Scheepvaartmuseum. Alle rollen zijn afkomstig uit het Gemeentearchief van Delfzijl.
3. De monsterrollen zijn gedateerd van 1866- 1896 met als leeftijden 14- 44 jaar. De zeemanscarriëre heeft dus ca 30 jaar geduurd. In de reeks monsterrollen zit een onderbreking van 5 jaar in de periode 1870-1875. Hij zal toen vanuit een andere thuishaven hebben gevaren, waarvan wij de monsterrollen niet hebben bekeken.
4. In zijn periode als bemanningslid in een lagere rang werd als zijn woonplaats Bierum opgegeven. Dit was zijn geboorteplaats en hij heeft toen kennelijk bij zijn ouders thuis gewoond. Vanaf zijn functie van kapitein woonde hij te Delfzijl.
5. Het overzicht van de monsterrollen luidt:

        *      1866                       kok op de kof “Hoop”, kapt. J.H.Boompaal                                                 14 jaar

        *      1867                       kok op de kof “Hillechiena”, kapt. E.Scherphuis                                        15 jaar

        *      1868-1869            kok op de kof “Annette Cornelia”, kapt. K.B.Ohlsen                                 16 jaar

        *      1869                       kok op de schoener “Catharina Lutgardina”, kapt. J.W.Bos                      17 jaar

        *      1870                       lichtmatroos op de schoener “Weltevreden”, kapt. A.S.Smith                  18 jaar

        *      1875                       stuurman op de kof “Alida”, kapt. B.H.Geertsema                                     23 jaar

        *      1876                       stuurman op de brik “Nimrod “, kapt. B.H.Geertsema                               24 jaar

        *      1877-1886            kapitein op de schoener “Syne Jacobs”                                                        25-35 jaar

        *      1887-1896            kapitein op de bark “Annette Jantine”                                                          36-44 jaar

6. Nadere opmerkingen

        Albert van Dijk heeft de gebruikelijke carrière gemaakt van kok als jongen van 14 tot gezagvoerder op zijn 25^ste jaar. Hij begon op kleinere scheepstypen om op te klimmen naar de 3-master “Annette Jantine”, waarmee hij o.a. naar het verre oosten voer. Hij stopte op de betrekkelijk jonge leeftijd van 44 jaar en staat daarna te boek als o.a. scheepsmakelaar

 

Overige bijzonderheden

In Mast⁰⁹⁷ is een tabel vermeld uit het Jaarverslag van de Kamer van Koophandel te Delfzijl uit 1891, waarin schepen met verdere bijzonderheden zijn vermeld.

“Annette Jantine   kapitein A.van Dijk   bark   513 brt   gebouwd in 1878   reeder P.T.Nijhoff te Farmsum.”

 

De laatste reis van kapitein van Dijk met de “Annette Jantine” wordt beschreven door Meilof Hoedemaker, die deze reis als 15-jarige jongen meemaakt en zijn belevenissen optekende in “Herinneringen uit mijn zeilvaarttijd” (p.49 t/m 76) in het boek “Dwarsgetuigd. Herinneringen van Kaap Hoorn-vaarders” door K.Suyk J^r, De Boer Maritiem. Unieboek bv., Bussum, 1978. Deze reis begon in Rotterdam in 1896 en “Het schip was in ballast met zand, bestemd voor Brunswick in de staat Georgia, om hars en terpentijn te laden voor Glasgow (Schotland).”. Daarna laadde men kolen voor Trinidad (Port of Spain). Na terugkomst ging het schip naar het London Dock om stukgoederen te laden voor Port-Elisabeth (Oost-Afrika). “De kapitein werd vervangen door kapitein Smit … “.

 

In het tijdschrift “De Zee”, jg 15,1893, p.129-135 staat een verslag getiteld: “Reis van het Nederlands Barkschip Annette Jantine gevoerd door A.van Dijk  uitgaande van Hamburg via Sydney naar Jaluit (Marshaleilanden) en van Jaluit via Yap (Carolinen) naar Marseille”. Het verslag is van de kapitein van Dijk en bevat alleen nautische en metereologische opmerkingen. Personen worden niet genoemd.

 

Zie blz. 78 uit boek: Van Deur tot Deur over Zee. - De historie van de Kustvaart 1945 - 1970.

Uitgave: Uitgeverij De Alk BV. in maart 2000. – ISBN 90 6013 091 X.

De geschiedenis van het gereonnommeerde kantoor begint al op 9 april 1897. Dan neemt Albert van Dijk sr. (geboren op 12 november 1851) een kolen­handel en bevrach­tingskantoor over van een zekere Keijzer. Die stap betekent voor hem het einde van zijn actieve carriére op zee waarvan de laatste jaren als gezag­voerder op de 486 ton metende bark Annette Jantine van P.T. Nijhoff in Farmsum. Het be­sluit om met varen te stoppen is mede een gevolg van het overlijden in 1884 van zijn echtgeno­te Aafke Sebens na de geboorte van zoon Tjark. In die tijd zijn de reizen van een zeeman nog écht lang. Want Albert van Dijk sr. komt pas een paar jaar na het over­lijden van zijn echtgenote thuis. Om hem toch nog een herinnering aan zijn vrouw te geven heeft de fami­lie haar na haar overlij­den laten portretteren. Rechtop in een stoel alsof er niks aan de hand was! Voor Albert van Dijk sr., die bekend staat als een innemend persoon en als gevolg van het varen op zeilschepen krom loopt van de reumatiek, gaat het daarna zake­lijk voor de wind. Op 17 september 1903 loopt voor zijn rekening bij Scheeps­werf Eems van Joh. Berg in Farmsum een nieuwe ijzeren kolenlich­ter van 70 ton van stapel. De lichter krijgt de naam A. van Dijk & Co. No. 2. Nog in hetzelfde jaar volgt op 22 oktober door de Farmsumer werf de oplevering van No. 3. Een jaar later besluit Albert van Dijk sr. zijn aktiviteiten uit te breiden met een eigen sleepdienst onder de naam Concurrent. Inmiddels heeft hij dan al een sleepboot met die naam in de vaart. Dat schip vervangt hij in februari 1905 door de voormalige Utrecht van de firma Noordenne, die hij na een grondige verbouwing ook weer Concurrent noemt. De komst van de Wet op de Handels­registers, waardoor elk bedrijf ver­plicht wordt zich in het handels­register van de kamer van koophan­del en fabrieken te laten opnemen, is voor de Delf­zijlster ondernemer aanleiding zich op 23 april 1921 in Veendam te laten registreren als A. van Dijk, cargadoor en expedi­teur. Voor 50 % mede-eige­naar in de zaak is dan zijn inmiddels 37 jaar oude zoon Tjark van Dijk. Vader en zoon werken daarna nog 4 jaar samen waarna Van Dijk sr. op 7 september 1925 het roer helemaal over­geeft aan zijn zoon. Tot 1 november 1949 blijft het fami­liebedrijf opereren onder de naam A. van Dijk. Dan beslui­ten Tjark van Dijk en zijn zoon Albert van Dijk jr. tot de omzetting in een vennootschap onder firma. Daarin zijn vader en zoon de enige vennoten. Pas twee jaar later volgt de officiële in­schrijving. Dan ook worden Johannes Dijkstra en Jan Rein­dert Sinia beide geregis­treerd als procura­tie­hou­der. Namens de vennootschap onder firma mogen de nieuwbak­ken procura­tiehouders:

 

                "ten behoeve van de cargadoors-, convooilopers- en expedi­tie­zaak scheepsruimte en ladingen aanbieden, charterpartij­en onder­tekenen, correspondentie voeren met binnen- en buitenland, aangetekende stukken ontvangen, gelden te innen tot een bedrag van maximaal Fl. 10.000,- en verder alle daden te verrichten, die een cargadoors-, convooilopers- en expedi­tiezaak met zich meebrengt"

 

Net als veel van hun collega-expediteurs-cargadoors bezit­ten ook vader en zoon Van Dijk, hetzij via de V.o.f. A. van Dijk danwel middels de N.V. Delfzijlsche Kustvaartonderne­ming of op persoonlijke titel aandelen in meerdere sche­pen. Zo hebben ze in 1948 met de Delf­zijl­ster huisarts Allard Lambertus Oos­terhuis in eerste instan­tie samen de Libelle en de Cascade in de vaart. Naderhand wordt dit bezit ge­schei­den. De Cascade en de Libelle gaan voor 100 % naar respec­tie­velijk Ooster­huis en Van Dijk. Verder participeren ze ondermeer in de Arion, de Pirola en de Mutua Fi­des. Kennelijk kan het bedrijf zich de luxe van al die deelnames veroorloven temeer daar zij nu ook nog de Delf­dijk, zoals zij het via Jurrie Hesseling bestel­de schip willen dopen, volledig voor eigen rekening laten bouwen. Die beslissing nemen ze overi­gens wel in één van hun beste jaren want in 1955 hebben ze niet minder dan 22 schepen 'aan kantoor'.

 

De bark “Annette Jantina” onder kapitein A. van Dijk vertrok op 26 november 1891 te Marseille en op 13 april 1892 te Guayaquil. Het schip vertrok op 07 jul naar Londen, was op 05 november te Cuxhaven en op 08 december te Delfzijl. Zowel op de heen- als de terugreis werd Kaap Hoorn gerond.¹²¹

 

NRC 18 augustus 1894¹¹⁴

Amsterdam, 17 augustus. Volgens hier ontvangen telegram is het Nederlandse schip (opm: bark) ANNETTE JANTINE, kapt. A. van Dijk, van Costa Rica naar het Kanaal, met schade te Rio de Janeiro binnengelopen. De gezagvoerder vraagt instructies.

 

NRC 19 augustus 1894¹¹⁴

Rotterdam, 18 augustus. Volgens telegram uit Londen heeft het Nederlandse schip ANNETTE JANTINE, kapt. van Dijk, de boegspriet en de kluiverboom verloren.

 

NRC 29 mei 1895¹¹⁴

Rotterdam, 28 mei. Volgens telegram van Lloyd’s is het Nederlandse barkschip ANNETTE JANTINE, kapt. A. van Dijk, van Bremen naar Trinidad, op de Goodwin Sands gestrand en zit gevaarlijk. Assistentie werd niet aangenomen.

-  Londen, 28 mei. De ANNETTE JANTINE zit op een gevaartlijke plaats geankerd (opm: zie volgend bericht).

 

NRC 30 mei 1895¹¹⁴

Deal, 28 mei, 12.09 uur namiddags. Op enige noodschoten, die van het North Sand Head vuurschip gedaan werden, werden een aantal boten te water gebracht. Men bevond, dat het barkschip ANNETTE JANTINE, van Bremen naar Trinidad, gevaarlijk dicht bij de Goodwin Sands ten anke

 

Provinciale Groninger Courant 02 maart 1897¹¹⁴

Delfzijl, 27 februari. Het te Londen liggende Nederlandse barkschip ANNETTE JANTINE is in het droogdok aldaar van een koperen huid voorzien en laadt thans stukgoederen voor Port Natal. In plaats van kapt. van Dijk, die ongesteld is, zal kapt. Smit als gezagvoerder optreden.

 

NRC 10 augustus 1897^114-

Durban, 15 juli. Het Nederlandse barkschip ANNETTE JANTINE, van Londen hier aangekomen, heeft de lading in zeer slechte staat gelost. De gezagvoerder rapporteert, dat hij op de reis voortdurend stormachtig weder gehad heeft, waardoor de dekken aanhoudend door de zee werden belopen.