Familiegegevens en opleiding

Petrus Wierikx werd geboren op 01 mei 1816 te Zierikzee als zoon van de Rooms-Katholieke Anthonie Wierikx en Jozina de Neef.

Anthonie was eerder gehuwd met Theodora Gijsberta van Beuzekom en voor een derde keer op 23 juli 1886 te Rotterdam met Dederika Elizabeth Coerman.

Petrus Wierkx overleed op 16 november 1892 te Rotterdam⁰⁰⁵.

Nakomelingen van Petrus zijn naar Zweden gegaan, waar nu nog nakomelingen wonen.

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

P.Wierikx was met vlagnummer R6 in de periode 1847/48 t/m 1873 effectief lid van het Rotterdamse zeemanscollege Maatschappij tot Nut der Zeevaart⁰⁵⁸.

 

Opmerkingen in verband met lidmaatschap Zeemanscollege(s)

P.Wierikx was in 1868 permanent commissaris, in 1855 en 1869 afwisselend commissaris en in 1871 vice-president van de Maatschappij⁰⁵⁸.

 

De schepen van de kapitein

In de Jaarverslagen van de Maatschappij (Maritiem Museum, Rotterdam) staat P.Wierkx met vlagnummer R6 als gezagvoerder in de ledenlijsten vermeld in⁰⁵⁸:

*   1849, 1851                op de bark “Reijerwaard” 242 last varend voor F.Smit te Kinderdijk

*   1855                           op de bark “Noach”                       500 last       varend voor F.Smit te Kinderdijk

*   1858, 1859, 186        op het fregat “Noach”                    472 last       varend voor F.Smit te Kinderdijk

*   1863 t/m 1866          op het fregat “Lichtstraal”             790 last       varend voor F.Smit te Kinderdijk

*   1867                           op het fregat “Noach II                  “503 last     varend voor F.Smit J^r te Rotterdam

 

P.Wierikx was van 1868-1870 kapitein op het houten fregat “Noach III”, gebouwd in 1868 door J.Smit te Slikkerveer, 117 ton, varend voor rederij Fop Smit J^r te Rotterdam⁰⁵²

 

Bouma⁰²⁵ vermeldt P.Wierikx als gezagvoerder gedurende:

*   1849 t/m 1855 van de bark “Reyerwaard”, gebouwd in 1848 op de werf van Fop Smit te Slikkerveer, 459 ton o.m., varend voor Fop Smit te Kinderdijk;

*   1858 t/m 1862 van het fregat “Noach I”, gebouwd in 1857 op de werf van Smit te Kinderdijk, 892 ton o.m., varend voor Fop Smit te Kinderdijk;

*   1864 t/m 1867 van het fregat “Lichtstraal”, gebouwd in 1864 op de werf van Smit te Slikkerveer, 1500 ton o.m., varend voor Fop Smit te Kinderdijk;

*   1868 van het fregat “Noach II”, gebouwd in 1867 op de werf van Smit te Slikkerveer, 945 ton o.m., varend voor Fop Smit J^r te Rotterdam;

*   1869 t/m 1870 van het fregat “Noach III, gebouwd in 1869 op de werf van Smit te Slikkerveer, 1230 ton o.m., varend voor Fop Smit J^r te Rotterdam;

Hedenmiddag liep met gunstig gevolg te water van de werf te Kinderdijk, het aldaar nieuw gebouwde 3/m clipperschip (fregat) Noach III, groot 650 gemeten lasten of circa. 1.300 ton gebouwd voor rekening van den Heer Fop Smit Jr. te Rotterdam en gevoerd zullende worden door kapt. P. Wierikx.

Onmiddellijk daarna is voor rekening van den Heer J. Smit Fz. de kiel gelegd voor een clipperfregatschip van circa 1100 gemeten lasten, dat de naam zal dragen van Liberaal

Bron: www.grotezeilvaart.nl

*   1873 op het 3/m schip “Liberaal”, gebouwd in 1872 o de werf van Smit te Slikkerveer, 2062 ton o.m., varend voor J.Smit te Slikkerveer.

Petrus Wierikx was een vaste kapitein op de nieuwe schepen van Fop Smit te Kinderdijk.

 

Overige bijzonderheden

“In 1857 wordt op de werf van Fop Smit de “Noach” tewatergelaten. Met deze tewaterlating komt een begin aan de aktieve vaarperiode van een schip, dat later een van de snelste klipperschepen die ooit onder Nederlandse vlag gevaren hebben, blijkt te zijn.

De “Noach” wordt voor eigen rekening gebouwd, hetgeen in die dagen niets bijzonders is. Tijdens de bouw van het schip is de aanstaande kapitein P.Wierikx druk in de weer om vooral het ijzerwerk van masten en tuigage te controleren. Dit ijzerwerk wordt in de eigen smederij gemaakt en volgens overlevering stond de heer Wierikx zelfs bekend als een ongemakkelijke pottenkijker.” …

“Per advertentie, geplaatst door de cargadoor, wordt de “Noach” gepresenteerd als “passagiersschip in lading” met bestemming Batavia.” …

“Op 23 mei 1858 gaat het schip anker op (te Hellevoetsluis) … De eerste uitreis van het schip, onder commando van kapitein P.Wierikx, met bestemming Batavia begint.

Op 4 augustus bevindt het schip zich op 42 graden en 25 minuten zuiderbreedte en 36 graden en 35 minuten oosterlengte onder de zuidelijke punt van Afrika. … op 22 augustus is de positie … onder midde- Sumatra. Derhalve werd gemiddeld ruim 253 mijl per etmaal afgelegd of ruim 42 mijl per wacht. … Batavia wordt op 27 augustus 1858 bereikt, de uitreis duurde 97 dagen. De thuisreis begint op 13 november en op 4 februari 1859 wordt Brouwershaven bereikt, de totale reisduur … bedragt 82 dagen.

De tweede, derde en vierde rondreis naar Batavia staan eveneens onder commando van kapitein Wierikx.”

Opgaven over deze reizen zijn:

2. Brouwershaven - Batavia 01 mei - 14 juli 1861                                                    72 dagen

     Batavia - Brouwershaven           04 september - 27 november 1861                            83 dagen

3. Brouwershaven - Batavia 10 maart - 20 juni 1862                                               92 dagen

     Padang - Nieuwediep                   Aankomst 16 december 1862                                     94 dagen

4. Nieuwe Diep - Batavia 08 april 27 juni 1863                                                    80 dagen

           Batavia - Brouwershaven 10 september - 21 november 1863        71 dagen

Voorgaande alinea’s ontleend aan een artikel van Leen Smit getiteld “De klipper Noach”. In mijn fotokopie is niet aangegeven in welk blad/jaar het artikel verscheen.

Hij besluit zijn artikel met: “Ondanks vele naspeuringen is het mij in het verleden nooit gelukt nakomelingen van kapitein Wierikx te achterhalen. Groot was dus mijn verbazing toen ik onlangs vernam dat bij de werf van I.H.C.Smit een Zweed geweest was, genaamd Wierikx om informatie over zijn grootvader te verkrijgen … Intussen is er korrespondentie op gang gekomen met deze Zweed van Hollandse afkomst. …” Het resultaat van dat contact is niet vermeld en mij (S.P.) ook niet bekend.

 

Op 13 november 1858 vertrok vanuit Batavia de "Noach" zijn eerste thuisreis onder kapitein P.Wierikx. Op 04 februari 1859 liep het schip Brouwershaven binnen met 82 dagen reis. "... den 25sten december, 1en Kerstdag, was St.Helena gepasseerd, derhalve had de Noach de verdere reis vanaf St.Helena in 40 dagen afgelegd." Een krantenbericht meldde: "Het op 4 dezer te Brouwershaven aangekomen clipper-fregatschip Noach, kapt.Wierikx, groot 472 last, gebouwd en toebehoorende aan den Heer Fop Smit aan den Kinderdijk, heeft met volle lading deze eerste reis van Batavia naar Nederland in den buitengewoone korte tijd van 82 dagen volbragt". De lading bestond uit koffie, suiker, schuitjes tin en bindrotting voor de Nederlandsche Handel Maatschappij^026(38/076).

De Noach was midden 18de eeuw een uiterst snel schip. "Fop Smit en zijn vriend Kapitein P.Wierikx hebben dan ook het genoegen gesmaakt alle records te kunnen slaan". Er volgt een lijst met 13 uit- en thuisreizen van de Noach, waarvan de eerste vier onder commando stonden van kapitein Wierikx:

1. 23 mei 1858 van Hellevoetsluis; 27 augustus 1858 te Batavia. 97 dagen

      13 november 1858 van Batavia; 04 februari 1859 te Brouwershaven 82 dagen

2. 01 mei 1861 van Brouwershaven; 14 juli 1861 te Batavia 72 dagen

      04 september 1861 van Batavia; 27 november 1961 te Brouwershaven  83 dagen

3. 20 maart 1862 van Brouwershaven; 20 juni 1862 te Batavia 92 dagen

      13 september 1862 van Padang; 16 december 1862 te Nieuwe Diep  94 dagen

4. 08 april 1863 van Nieuwe Diep; 27 juni 1863 te Batavia 80 dagen

      10 september 1863 van Batavia; 21 november 1863 te Brouwershaven  71 dagen

De volgende reizen van de Noach zijn gemaakt door J.R.Ulrich, A.Lupcke, J.C.F.Looyen en J.van Schelven. Zie voor bijzonderheden aldaar^026(38/132).

 

P.Wierikx vertrok per 20 maart 1862 vanuit Brouwershaven met de “Noach” en 1 landmachtofficier. Hij arriveerde te Batavia op 21 juni 1862 te Batavia na 93 dagen.

Op 21 augustus 1866 vertrok hij van Brouwershaven met de “Lichtstraal” en een detachement van 3 officieren en 125 manschappen. Hij arriveerde te Batavia op 13 november 1866 na een reis van 84 dagen. Onderweg was 1 soldaat overleden⁰⁶⁵.

 

Op 17 februari 2005 werd in de uitzending van “Kunst en Kitsch” vanuit het Groninger Museum een Spin getoond van de “Reywerwaard” liggend op de reede van Manilla. Het portret is in particulier bezit maar ik weet niet bij wie.

 

De Raad voor de Tucht bij de koopvaardij deed op 06 mei 1861 uitspraak inzake een klacht tegen kapitein Pieter Wierikx, gezagvoerder van de clipper “Noach”, varend voor Fop Smit te Kinderdijk. Er zijn geen details vermeld omtrent deze uitspraak. ^104*.

Dezelfde Raad deed op 05 augustus 1867 uitspraak inzake een klacht tegen kapitein Pieter Wierikx van het fregat “Lichtstraal”, varend voor Fop Smit J^r te Kinderdijk. Er zijn geen details van deze uitspraak vermeld. ^104*

 

Ontleend aan van Blokland-Visser⁰⁶⁴:

Volgens monsterrol nr. 1093 dd 04 maart 1842 in het Gemeentearchief van Dordrecht was hij 2^e stuurman met een maandgage van f 50,- op de bark “De Zwijger” onder kapitein Jan Harms Mugge.

Volgens monsterrol nr 1216 te Dordrecht dd 31 juli 1844 was hij 1^e stuurman met een maandgage van f 70, - op het fregat “Ceram” onder kapiteinT.K.Veltman en vertrok naar Batavia.⁰⁶⁴

Op 23 mei 1858 vertrekt hij als 1^e kapitein op het nieuwe clipper/fregat “Noach 1” naar Batavia.

Kapitein Wierikx heeft in zijn tijd op zijn clipper “Noach“ veel bekendheid gekregen door zijn snelle reizen naar Batavia en zorgde daarmee voor een goede naam van de Nederlandse scheepvaart.

*****

 

In het boek “De Clippers”,Een Nieuwe geschiedenis van de snelste Nederlandsche zeilschepen uit de tweede helft der 19^e eeuw” doorAnno Teenstra, Uitg. Holdert & C^o, Amsterdam, 1945, 306 pp staat op de pp86-89 de volgende passage:

“Op de eerste uitreis in ’t jaar 1858 vertrok de Noach op 23 Mei van de reede van Hellevoetsluis met een bemanning van 28 koppen. Het schip stond onder bevel van P.Wierikx en was geladen met stukgoederen. Veel lading was er niet en de Noach voer dientengevolge gedeeltelijk in ballast. Op 27 Augustus kwam hij voor Batavia, 96 dagen van haven tot haven, 87 dagen van land tot land. De grootste afstand welke in 24 uur werd afgelegd bedroeg 76½ mijl en tijdens 18 achtereenvolgende dagen werd bij goede gelegenheid een afstand van 1140¾ geografische mijlen afgelegd d.w.z. 280 zeemijlen van 1852 meter per dag, een record, dat voor zover wij kunnen nagaan, nooit door een der theeclippers, zelfs niet door de uiterst snelle Thermopylae geëvenaard is.

Den dertienden November 1858 vertrok de Noach weer naar het vaderland, nu zwaar beladen met koffie, tin en huiden. Een dag of vijf later passeerde de Engelsche theeclipper Cairngorm, licht geladen en in volle “racing trim” Straat Banka en raakte in gezelschap van een anderen theeclipper, de Lammermuir. Deze twee schepen kwamen op 6- en 9 Februari te Londen aan, met reizen van resp. 92 en 93 dagen van Whampoa en – precies is het niet meer na te gaan – met ongeveer 80 dagen van Java Hoofd……

Later in dat jaar ging de Noach met lichte lading naar Sydney. Hij werd door een zwaren storm beloopen en moest Port Jackson als noodhaven aandoen, waar de schade, een verloren fokkemast, kluiverboom en gedeelte der koperen huid, werd hersteld. Van Sydney maakte de Noach de kustreis naar Newcastle (N.S.W.), werd beladen met kolen voor Batavia, ging vandaar met rijst, stukgoederen en 80 koelies als passagiers aan boord naar Macao, vandaar naar Batavia, toen naar Semarang en kwam eindelijk na een afwezigheid van 532 dagen in Januari 1861 weer te Brouwershaven aan.

Op 1 Mei 1861 vertrok de clipper van Fop Smit, evenals op de eerste reis gedeeltelijk in ballast, opnieuw naar Batavia. 5 Mei was hij buiten het kanaal en reeds op 13 Juli in zijn bestemmingshaven met een reis van 71½ dag van haven tot haven en 66 dagen van land tot land. 4 September vertrok de Noach … en 27 November arriveerde hij (in Holland).   

20 Maart 1862 werd opnieuw de reis naar Batavia ondernomen. …. in de vroege morgen van den veertienden Juni doemde de kust van Java voor den uitkijk op. … Na eerst van Batavia naar Padang te zijn gezeild vertrok de Noach van daar op 18 September, was op 13 december in het Engelsch Kanaal en arriveerde drie dagen later te Nieuwediep …

De vierde uitreis in 1863 was de laatste onder commando van kapitein Wierikx. Op 8 April vertrok de Noach van Nieuwediep, was 15 april buiten het Kanaal, passeerde Anjer op 24 Juni en kwam drie dagen later te Batavia aan. …Bijna 6 el diep stekend verliet de Noach op 10 September 1863 de reede van Batavia. 14 September was hij in de Indische Oceaan en een maand en vijf dagen later passeerde hij St. Helena. 20 November was hij in het Engelsch Kanaal en 21 November werd voor Brouwershaven geankerd na een recordreis van 65½ dag van land tot land en 71 dagen van haven tot haven.

 

Algemeen Handelsblad Rotterdam 25 mei 1867.

Hedenmorgen ten ongeveer 10 ure is onder Slikkerveer aan de Scheepstimmerwerf van de Heer Jan Smit Fzn met de beste gevolg te water gelaten het clipperfregatscchip NOACH II, groot circa 550 gemeten lasten. De bodem voornamelijk op passagiersvervoer gerekend evenals de NOACH I, welke door eene serie van vlugge reizen zich een der snelste zeilers heeft betoond, waarop de Nederlandsche Koopvaardijvloot zich mag beroemen, is gebouwd voor rekening van onze stadgenoot de Heer Fop Smit Jr. en zal reeds medio Augustus tot vertrek gereed zijn. Na het afloopen van de NOACH II werd op dezelfde werf de kiel gelegd voor een schip groot ongeveer 1200 gemeten lasten, hetwelk den naam zal voeren van VOORLICHTER en gebouwd zal worden voor rekening van bovengenoemde Heer Jan Smit Fzn te Slikkerveer.