Ook Ruijge
Familiegegevens en opleiding
“Iemke Cornelis Ruige, gezagvoerder, geboren op Terschelling op 25 november 1819, wonende te Midsland (Tersch.), overleden aldaar op 10 oktober 1875, begraven aldaar op 13 oktober 1875 in graf 9 regel 5, zuid, 55 jaar en 319 dagen oud, zoon van Cornelis Iemkes Ruige (matroos) en Klaaske Cornelis Cupido. …
In geboorteakte ondertekend de vader als Cornelis Imkes Ruijge
… Iemke is getrouwd op 9 februari 1843, op 23-jarige leeftijd met Teuntje Reltjes Stada (23 jaar oud), geboren te Midsland (Tersch.) op 22 juni 1819, overleden te Lies (Tersch.) op 24 oktober 1886, begraven te Midsland (Tersch.) op 27 oktober 1886 in graf 9, regel 5, zuid, 67 jaar en 124 dagen oud, dochter van Reltje Cornelis Stada (kapitein) en Trijntje Oenes Boon.”. Uit het huwelijke werden 7 kinderen geboren, waaronder de latere gezagvoerder Klaas Iemkes (zie aldaar). De zonen Cornelis Iemkes en Reltje Iemkes waren eveneens zeeman, maar brachten het niet tot gezagvoerder
Ontleend aan gegevensbestand van Kees Stada, Aak 16, 9606 PZ Kropswolde, kees.stada@consunet.nl en www.go.to.terschelling-familie
Lidmaatschap zeemanscollege(s)
J.C.Ruige werd met vlagnummer 584 per 01 september 1854 effectief lid van Zeemanshoop op voordracht van T.Hagen. Zijn schip was de "Cameleon". Toegevoegd is "bedankt"002.
In de Algemene Vergaderingen van het Amsterdamse zeemanscollege Zeemanshoop van 25 juli/01 augustus 1854 werden als effectief lid voorgedragen benoemd Iemke Cornelis Ruige, oud 34 jaar, voerend de bark “Cameleon”, voor rekening van Fraissinet & van Baak te Amsterdam, wonend op Terschelling, op voordracht van kapitein T.Hagen.023.
Opmerkingen in verband met lidmaatschap Zeemanscollege(s)
Geen
De schepen van de kapitein
lid van het college Zeemanshoop te Amsterdam001
vlagnummer jaren type scheepsnaam naam reder/boekhouder
584 1854-1857 bark Cameleon Fraissinet & van Baak
1858-1859 geen vermelding van schip en boekhouder
1860-1861 bark Anna Louisa Hagedoorn & Co
1862 brik Twee Vrienden geen opgave
1863-1864 kof Twee Vrienden idem
1865-1866 kof Twee Vrienden de kapitein
Vermelding van vertrek en aankomst te Amsterdam093
Naam kapitein Naam schip vertrek aankomst
I.C.Ruige Anna Louisa 25 juli 1860 21 augustus 1860
Anna Louisa 06 september 1860 22 mei 1862
Twee Vrienden 12 juni 1862 niet vermeld
Bouma025 vermeldt I.C.Ruige als gezagvoerder gedurende:
* 1855 t/m 1858 op de bark “Cameleon”, gebouwd in 1850 te Pillau (Baltijsk) aan de Oostzee, 461 ton o.m., varend voor Fraissinet & van Baak te Amsterdam. Het schip werd in 1859 verkocht aan Zeilmaker & Co te Harlingen en herdoopt in “Noordpool”. Het kwam in de vaart voor de robbenjacht vanuit Tønsberg met een Noorse bemanning. Het schip werd vervolgens in 1865 verkocht naar Noorwegen;
* 1861 t/m 1862 op de bark “Anna Louise”, ex Drie Vrienden, gebouwd in 1837 te Amsterdam, 303 ton o.m., varend voor A.H.Hagedoorn te Amsterdam;
* 1863 t/m 1869 op de kof “Twee Vrienden”, ex Margaretha, ex Amsterdam, ex Jonge Cornelis, gebouwd in 1837 te Hoogezand, 99 ton o.m., varend als kapitein/eigenaar vanuit Terschelling. In 1869 verongelukt.
Overige bijzonderheden
Iemke (of Emke) Cornelisz Ruige werd geboren op 26 november 1819 te Oost-Terschelling. Hij huwde op 09 februari 1843 met Teuntje Reltjes Stada, geboren 22 juni 1819 te Midsland en aldaar overleden op 24 oktober 1886. Iemke Ruige overleed op 10 oktober 1875 eveneens te Midsland.
Uit monsterrollen blijkt dat Iemke Cornelisz Ruige in 1838 als matroos voer op de galjoot "West-Indië" onder kapitein J.J.Boon. Op hetzelfde schip is hij enkele jaren onderstuurman.
Hij voer als kapitein de volgende schepen:
"1854-1858 Bark "Cameleon", 243 last, in 1850 te Pilau gebouwd voor rekening van de Amsterdamse rederij Fraissinet en van Baak. (Eerste kapitein tot 1854 J.D.J.van Wijhe). In 1858 ... verkocht aan de Harlinger reders Zeilmaker & Co, herdoopt in "Noordpool", nu getuigd als fregat. In 1859 naar Noorwegen verkocht.
1860-1862 Bark "Anna Louisa" (ex. "Drie Vrienden") afgebouwd in 1837 op de werf "De Reus" te Amsterdam. ... Het schip ... was voor rekening van reder A.H.Hagedoorn. Het schip mat 160 last (303 ton). ... in 1862 naar Londen verkocht ...
1863-1869 Brik "Twee Vrienden" (ex. "Margaretha", 52 last, in 1837 gebouwd als "Jonge Cornelis" op werf te Hoogezand. ... later als kof getuigd. In 1863 aangekocht door de Terschellinger reders W.W.Rotgans (was ook gezagvoerder,zie aldaar) en J.G.Swart. (vermoedelijk was kapitein Ruige in dit schip mede-eigenaar)."
"Uit bewaard gebleven brieven valt op te maken, dat Ruige bij zijn reders hoog stond aangeschreven en een kundig zeeman was. Hij was bij de maatschappij bekend als iemand die zijn mensen graag een beetje voor de mal hield. Daarnaast had deze kapitein uitgesproken artistieke gaven. Er is van hem een reisverslag bewaard gebleven in dichtvorm, dat het respectabele aantal van 263 coupletten bevat. Hij maakte dat verslag in de jaren 1855-'56 en '57 en beschreef daarin een reis naar Engeland en Havanna, terug op Triëst. Dit verslag doet de lezer pas beseffen met welke enorme moeilijkheden de zeelieden vroeger te kampen hadden. Zijn verhaal begint met de beschrijving van een aanzeiling in vliegende storm en bevat voorts een stranding bij Carrisfort in de Golf van Florida, waarbij vier opvarenden verdronken. Dan maakt hij melding van het uitbreken van een besmettelijke ziekte (gele koorts), waaraan een aantal van zijn mannen bezweek en om de maat van ellende vol te maken, de moeite die men zich moest getroosten om openvallende plaatsen van deserteurs in het buitenland weer aan te vullen. ... De aanzeiling ... geschiedde in het Engels Kanaal. Het betrof hier een aanzeiling van de "Cameleon" met het kofschip "Echo", dit laatste op weg van Liverpool naar Amsterdam. Dit schip werd gevoerd door een zekere kapitein Kuiper, mogelijk ook van Terschelling afkomstig, want Ruige vertelt in zijn gedicht, dat deze kapitein en de stuurman Drijver vrienden van hem waren. Blijkens de regels heeft hij de opvarenden van de "Echo" kunnen overnemen zij het dat sommigen gewond waren. Bij deze aanzeiling zonk de "Echo" en werd de "Cameleon" zwaar beschadigd. De reparatie van laatstgenoemd schip werd te Milford uitgevoerd.
Niet alleen gedichten zijn van kapitein Ruige bewaard gebleven, maar ook enkele tekeningen van schepen, uitgevoerd in pastel. (... enkele (exemplaren zijn) in het gemeentemuseum "Het Behouden Huys" te Terschelling). ... Bovenal is vermeldenswaard, dat deze kapitein de dichter is van het bekende lied "Terschelling is Hoog Verheven". Dit lied, bij iedere Terschellinger bekend, is waarschijnlijk na ons volkslied, de meest gezongen melodie op Terschellinger bruiloften en feesten. ..."010-p.57/59.
"... Trots spreekt ... uit het lied dat kapitein I.C.Ruige maakte en dat begint met de woorden: "Terschelling is hoog verheven".010-p.10.
I.C.Ruige was een schoonzoon van Reltje Cornelis Stada (zie aldaar). Hij werd begin 50-er jaren gezagvoerder van de "Cameleon" op voorspraak van zijn schoonvader. Die bedankt de reders Fraissinet en van Baak voor het "avancement" van zijn schoonzoon en voegt daaraan toe: "Hopende dat hij Ud. vertrouwen zal wekken evenals Bakker (zie bij Willem Jans Bakker). Ruige is een voortvarend zeeman, maar wild van aard, houdt van grappen en is altijd opgeruimd"010-p.27.
Hiervoor is sprake van een verhaal in dichtvorm van een reis van de bark “Cameleon”. Voormelde Kees Stada heeft dit gedicht, waarvan ik de eerste 23 coupletten heb gezien via de heer K.Suyk te Heiloo. Het is getiteld:
“Reis van het barkschip Cameleon. Kapitein I.C.Ruige van Amsterdam naar Liverpool en Havana en terug op Engeland. Gedaan aan boord van het bovengemeld schip, zeilende in de Atlantische Oceaan. Hier volgd een tweede reis van Engeland naar Havana, vandaar naar Triest en verder naar Amsterdam in de jaren 1855, 1856 en 1857”.
Het eerste couplet luidt a.h.v.:
“Als men begint een reis, begint die met God vreezen
En komt dan tegenspoed, moet men geduldig wezen.
Zeilt men dan voor de wind, vergeet hem niet te prijzen
Die soms de baren stilt en wederom doet reizen.”
ZIE OOK: “Genealogie als passie. De Terschellinger stamboom van Kees Stada” in Genealogie. Kwartaalblad van het Centraal Bureau voor Genealogie. 7 (3):72-75,Najaar 2001
Algemeen Handelsblad 15 december 1855038:
“Aangaande het schip CAMELEON, Kap Ruige, v. Adam n. Liverpool, met schade te Milford binnen, wordt volgens brief van den Kapt. dd. 9 Dec. 1855 gemeld, dat de kluiverboom met al wat daaraan vast was, de boeg en waterstagen, verschansing, potdeksel, het galjoen met eenige stutten en de boegspriet waren weggeslagen, terwijl de rondsteven dwars af en in het midden gespleten was, nog was het bakboordsanker met 45 vadem ketting verloren en eenige planken aan bakb. versch. gebroken. Het schip was volkomen dicht gebl. en was men alstoen bezig om 200 ton v/d lading suikerbrooden te lossen, ten einde te ligten en den steven te repareeren.”
De “Echo”, van Amsterdam naar Liverpool, geladen met suiker, onder gezag van kapitein Kuijper, is op 30 november in aanzeiling geweest met het schip Cameleon, kapitein Ruige en verongelukt.078
