Familiegegevens en opleiding

H.M.Lelsz werd geboren te Koudum op 17 februari 1793.

Hij was gehuwd met Maria Elisabeth Flentrop, geboren te Beverwijk op 14 oktober 1795. Hij huwde voor een tweede maal met Neeltje Flens (de weduwe H.Troost) geboren te Texel op 11 december 1801 en overleden 20 januari 1865.¹¹⁸

Hij overleed op 08 april 1841 te Buiksloot.⁰⁰³

Zie voor verdere personele gegevens ook hierna onder Overige Bijzonderheden.

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

H.M.Lelsz werd in de tweede algemene ledenvergadering van het College Zeemanshoop op 31 mei 1822 aangenomen als effectief lid op voordracht van R.Witzen en kreeg vlagnummer 21⁰²³.

In het Inschrijfregister van "Zeemanshoop" wordt H.Murk Lelsz vermeld met vlagnummer 21 maar zonder verdere bijzonderheden. Toegevoegd is "overleden"⁰⁰².

Hij werd deelnemer in het Weldadig Zeemansfonds van Zeemanshoop per 10 oktober 1825⁰⁰³.

H.Murk Lelsz was van 1835-1841 bestuurslid van het College Zeemanshoop⁰¹⁹.

H.Murk Lelsz was effectief lid van Zeemanshoop in de periode 1822 t/m 1840 met de vlagnummers 21 (1822-1836) en 9 (1836-1840).

 

H.M.Lelsz was lid van het Amsterdamse zeemanscollege "De Blaauwe Vlag" en wel in 1827 t/m 1830 met vlagnummer 149 en in 1832 t/m 1840 met nummer 34⁰⁰⁸.

 

Opmerkingen in verband met lidmaatschap Zeemanscollege(s)

In de notulen van de Bestuursvergadering van Zeemanshoop dd 24 juni 1841 staat een brief van N.W.Flens, de weduwe van kapitein H.M.Lelsz. Hierin bedankt zij voor de uitkering waarop zij en haar kinderen recht hebben. “Echter met het verzoek om wanneer zij later mogt ontdekken om van het regt daarop gebruik te willen maken, zulks als dan te mogen doen alsmede wat haar kinderen betreft dat zij indien zij meerderjarig zijnde geen genoegen namen met deze daad van de moeder zij alsdan over de uitkeeringen met de intressen zouden mogen beschikken.” Het Bestuur zal dit verzoek nader onderzoeken.

In de notulen dd 30 september 1841 doet het Bestuur uitspraak. Besloten wordt “om de afstand van uitkeering door de Weduwe Lelsz voor zich zelve gedaan onder dankzegging aan te nemen, doch niet dien welke de kinderen betreft maar de afstand voor deze gedaan met dankzegging af te wijzen.”⁰⁴².

In de notulen van de Bestuursvergadering  dd 26 november 1846 staat een brief van Neeltje Willemsz Flens, de weduwe van Hessel Lelsz “verzoekende alsnog het regt op uitkeering waarvan zij in 1841 voorloopig en onder voorbehoud afstand deed.” Het Bestuur gaat accoord met de uitkering en wel met ingang van 01 februari 1847.⁰⁴².

In de notulen van de Bestuursvergadering van Zeemanshoop dd 03 juni 1852 staat het bericht dat M.E.Lelsz en F.H.Lelsz “afstand doende van hunne van het Fonds als kinderen van kapt. H.M.Lelsz te vorderen hebbende penningen.”⁰⁴².

 

In de notulen van de Algemene Vergadering van het Amsterdamse zeemanscollege Zeemanshoop staat de melding dat M.E.Lelsz en F.H.Lelsz afstand doen van het fonds als kinderen van kapitein H.M.Lelsz.⁰²³. Bedoelt zal zijn de uitkering uit het Weldadig Zeemansfonds.

 

De schepen van de kapitein

Vermelding in de Amsterdamsche Almanak voor Koophandel en Scheepvaart⁰⁰¹:

vlagnummer                   jaren           type                  scheepsnaam                                        naam reder/boekhouder

        21                         1825-1828     fregat               de Onderneming                                  De Commercie Societeit

                                          1829           geen vermelding van schip en boekhouder

                                      1830-1835     fregat               de Vrienden                                          L.Bienfait & Zⁿ

          9                         1836-1837     fregat               Oceaan                                                  idem

                                          1838           fregat               Louisa Maria                                        idem

                                      1839-1840     geen vermelding van schip en boekhouder

 

Bouma⁰²⁵ vermeldt H.M.Lelsz als gezagvoerder gedurende:

*    1815 t/m 1829 op het 3/m schip “Onderneming”, gebouwd in 1812 te Amerika, 410 ton o.m., varend voor de Commercie-Societeit te Amsterdam;

*    1831 t/m 1833 op het 3/m schip “Vrienden”, gebouwd in 1830 te Amsterdam, 390 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam;

             Van Sluijs⁰¹³ vermeldt Murk Lels als gezagvoerder van 1830 t/m 1836 van het fregat “Vrienden”;

*    1837 t/m 1838 van het fregat “Oceaan”, gebouwd in 1836 te Kinderdijk, 600 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam;

*    1839 van het fregat “Louisa Maria”, gebouwd in 1839 te Kinderdijk, 753 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam.

 

In het Archief van de Waterschout op het Stadsarchief van Amsterdam bevinden zich monsterrollen op naam van kapitein Hessel Murk Lels als gezagvoerder van de:

”Onderneming”, dd 19 oktober 1820; 22 juni 1822; 03 oktober 1825 en 02 mei 1828;

Fregat “De Vrienden”, dd 06 september 1830, kapitein Hessel Murk Lels , bestemming Batavia, 26 bemanningsleden

Fregat “De Vrienden dd24 oktober 1831; kapitein Hessel Murk  Lels, bestemming Batavia, 29 bemanningsleden op de monsterrol

“Vrienden, 01 juli 1833; 18 juli 1834 (proc. a. S.IJ. Parma) ; 24 juni 1835 (proc. a C.W.Flens); 17 juni 1831 (proc. a C.W.Flens);

“Oceaan”, 10 oktober 1836 (proc. a P.Zunderdorp)

 

In 1824 was H.Lelsz gezagvoerder op het Amsterdamse fregat de "Onderneming" (220 lasten, gebouwd in Amerika), De boekhouder was de Commercie Societeit⁰¹². In de notulen van de Algemene Ledenvergadering van het Amsterdamse zeemanscollege "Zeemanshoop" van 07 juli 1824 wordt melding gemaakt van enkele ongelukken van zeelieden aan boord van de "Onderneming" onder kapitein Hessel Murk Lelsz terug van Batavia⁰²³.

 

Overige bijzonderheden

In 2004 verscheen het boekje “Des Hemels Zegen. Scheepsbrieven van Murk Lelsz, 1803-1819” door Dorine Verheyden-Lels en Tineke de Bruyn-Lelsz, uitgegeven door de Stichting Lelsz-Lels bij Hollaers van Elkerzee BV. Op p.75 staat een portret van Hessel Murk Lels. Voorts wordt gemeld dat hij in 1822 het gezag van het fregat “Onderneming” van zijn vader overnam. Hessel stierf in 1841 te Buiksloot.

 

"Hessel Lels ... per 1811 officieel Hessel Murks Hofman, zich noemende en schrijvende Hessel Murk Lelsz; In de Burgerlijke Stand te Amsterdam ingeschreven als Hessel Lels, verder bekend onder de naam Hessel Murk Lels. Hij werd geboren te Koudum op 19 februari 1793 als zoon van Murk Lelsz en Barber Baukes, en overleed op 8 april 1841 te Amsterdam, en werd op 13 april begraven te Buiksloot. Hij huwde op 3 juli 1822 te Amsterdam met Maria Elisabeth Flentrop, geboren te Beverwijk op 4 oktober 1795, overleden te Amsterdam op 12 februari 1837. Zij was een dochter van Dirk Flentrop (31 augustus 1766 geb.; overleden 18 augustus 1825) en Magtilde Stroom. Uit dit huwelijk werden 4 kinderen geboren. Hessel hertrouwde op 19 oktober 1837 te Amsterdam met Neeltje Willems Flens, weduwe van Hendrik Troost, geboren te Texel op 11 december 1800, overleden te Den Helder op 20 januari 1865. Zij was een dochter van Willem Pieter Flens en Geertje Cornelia van der Sterre. Uit dit tweede huwelijk zijn geen kinderen geboren.

"Hij was gezagvoerder ter koopvaardij en bevoer als kapitein eigenaar het driemast-fregat "De Onderneming" van 1823 tot 1830; zijn scheepsbrieven van oktober 1822 tot juni 1823 zijn bewaard gebleven. Hij redde in 1825 de bemanning van een Japans schip in de Zuid-Chinese zee. Uit erkentelijkheid werd hem door de Japanse regering een Japanse scheepsroeper geschonken. Hij was vanaf 1830 te Amsterdam verbonden aan de rederij van L.Bienfait & Zoon. Vanaf 1830 voer hij als kapitein op het fregat "De Vrienden". Een scheepsjournaal van hem als kapitein op dit schip is bewaard gebleven (beschreven periode april 1838 tot april 1839). De eerder genoemde lakwerk scheepsroeper en een Japans lakwerk dokumentatie-koker (beide met zijn naam) benevens een schilderij van hem zijn binnen de familie bewaard gebleven."

Hessel overleed toen zijn kinderen nog minderjarig waren. "Per akte gedateerd 1 maart 1837 wordt de toeziend voogdijschap toegekend aan Michiel Spreeuw, beschreven als "goede vriend" binnen het gezin, oud koopvaardijkapitein".

Bij zijn overleden "was (hij) voor 10% eigenaar van het fregat "De Vrienden", voor 6¼% van het fregat "Oceaan", voor 8% van het fregatschip "De Vier Gebroeders", voor 3% van het fregatschip "Louisa Maria" en voor 5% van het fregatschip "Fanny", alle varend onder de direktie van rederij L.Bienfait & Zoon."

Uit: “Geslachtslijst familie Lels en Lelsz"  Berend Lels  Krimpen aan de IJssel.  Uitg.Lelsz Lels Stichting 1998  223pp. Gegevens op p.106/107. Met portret.

 

Er bestaat een Bulletin “Lelsz-Lels Stichting” in 1999 met de 11^e jaarjang. Zie Gens Nostra 55:272, 2000

Zie ook “Murk Lels - een telg uit vermaard zeevarend geslacht” door Kees Borstlap in De Blauwe Wimpel 1971, p.322-324.

 

H.M.Lelsz verzorgde per 13 november 1825 vanuit Texel een troepentransport met de “Onderneming” van 4 officieren en 100 manschappen. Het schip arriveerde te Batavia op 26 maart 1826 na 133 dagen met de complete groep.

Hij vertrok met hetzelfde schip eveneens van Texel op 19 mei 1828 met 1 officier en 125 manschappen en arriveerde te Batavia op 04 oktober 1828 na 138 dagen eveneens met het gehele detachement⁰⁶⁵

 

Via de heer Suyk te Heiloo verkreeg ik een in typoscript getransformeerde “Instructie Voor Kap^t H.M.Lelsz, voerende het Schip de Onderneming dato 20 October 1825”.( 7.pp) Het stuk zal zich vrij waarschijnlijk ook bevinden in de bibliotheek van de Stichting Nederlandse Kaaphoornvaarders te Hoorn.

Uit de datering en de inhoud van de instructie blijkt dat het slaat op het hiervoor vermelde troepentransport dat op 13 november 1825 vanuit Texel vertrok. Tevens is lading aan boord vanwege de Nederlandsche Handelmaatschappij.

De instructie behandelt met een grote gedetailleerdheid de gedragingen en handelwijzenvan de kapitein in 20 artikelen. Veel van de instructies zijn gericht op het vrijwaren van financiële schadeclaims. Voorts dient de kapitein orde en tucht aan boord te garanderen door bv. de hygiëne te bewaken en het verplicht stellen van het bijwonen van godsdienstoefeningen. In geval van wegvallen van de kapitein treden in zijn plaats resp. de 1^e stuurman Hendrik Troost, de 2^e stuurman Hessel Douwes en de 3^e stuurman Jan Nicolaas Schnijders.

 

In de “Biografie van Cornelis Abrahamsz J^r” staat de volgende mededeling⁰⁸⁰:

Juni 1821 te Batavia:

      De broer van Cornelis Abrahamsz zijnde Francois Abrahamsz was in Batavia “als Gouvernements Ambtenaar aangekomen … met het schip de Onderneming kapt Hessel Murk Lels … “.

 

Rotterdamsche Courant 31 december 1818¹¹⁴

Rotterdam, 30 december. Van Vlissingen wordt, in dato den 27 december, gemeld: door een onzer loodsboten is, op den 25 dezer, in goede staat gepraaid het Nederlandse fregat de ONDERNEMING, kaptein Mark Leloz, van Amsterdam naar Batavia, met troepen, op de hoogte van zuid ten westen van Blankenburg, zijn koers voortzettende

 

Rotterdamsche Courant 23 november 1819¹¹⁴

Londen, 19 november. Den 25 juni zijn te Batavia gearriveerd de schepen CLARA, Stent, van Antwerpen, en de ONDERNEMING, Lels, van Amsterdam.

 

Rotterdamsche Courant 17 april 1821¹¹⁴

Amsterdam, 15 april. Het schip (opm: fregat) de ONDERNEMING, kapt. H.M. Lelsz, van Amsterdam naar Batavia, is den 12 januari op 29 graden 17 minuten noorderbreedte gepraaid door kapt. H. Eeltjes, voerende het schip (opm: fregat) de ONDERNEMING, van Middelburg den 31 dezer (opm: januari) te Demerarij gearriveerd; de equipage en troepen waren allen wel.

 

Rotterdamsche Courant 05 juni 1821¹¹⁴

Amsterdam, 2 juni. Volgens mondeling berigt van kapt. C. Pronk (gevoerd hebbende het verongelukte schip l’ECLAIR, van Batavia naar Antwerpen) van de Kaap de Goede Hoop te Amsterdam gearriveerd, is door hem den 18 maart, bij het uitzeilen van de Tafelbaai, in goede staat gepraaid het schip de ONDERNEMING, kapt. H.M. Lelsz, van Amsterdam naar Batavia; de equipagie en de passagiers waren in de beste welstand

 

Rotterdamsche Courant 16 juni 1821¹¹⁴

Rotterdam, 13 juni. Uittreksel uit de Lloyd’s List van den 12 juni:

….Het schip de ONDERNEMING, Lelsz, van Amsterdam naar Batavia, is den 22 maart aan de Kaap de Goede Hoop binnengelopen en heeft den 3 april deszelfs reis voortgezet…..

 

Rotterdamsche Courant 29 september 1821¹¹⁴

Amsterdam, 27 september. In een brief van Batavia van den 23 mei wordt gemeld, dat die ochtend een Hollands schip buiten ten anker gekomen was, zijnde volgens zeggen de ONDERNEMING, kapt. H. Murk Lelsz, van Amsterdam.

Voorts meldt men onder dezelfde datum, dat de vorige dag berigt ontvangen was, dat de schepen SELIMA (opm: driemaster, thuishaven Brugge), A.G. de Kater, en JACOBA, R. Pearce, tot de expeditie naar Palembang behorende, totaal verongelukt waren (opm: zie BC 190521), doch dat de schepen de NIEUWE ZEELUST, wijlen kapt. P. Swart; de GEZUSTERS, A. Oosterberg, en HENRIETTA ELISABETH, H.C. Christiaans, derzelver reis naar de rivier van Palembang vervolgd hadden.

 

Rotterdamsche Courant 08 november 1821¹¹⁴

Batavia, 21 juli. Te Batavia is den 23 juni gearriveerd het schip de ONDERNEMING, H.M. Lelsz, van Amsterdam en de Kaap de Goede Hoop; den 25 PANTHER, J. Esdall, van Amsterdam en Rio de Janeiro, en ANNA, C.R. Stolte, van Antwerpen; den 27 de JONGE ANTHONIJ, T. Azon Jacometti, en den … de PIETER EN EMMA, Chambers, van Rotterdam. Den 17 juli is van Batavia vertrokken het schip CORNELIA, T. Sipkes, naar Amsterdam.

 

Rotterdamsche Courant 27 december 1821¹¹⁴

Amsterdam, 25 december. Kapt. H. Murk Lelsz, voerende het schip de ONDERNEMING, was voornemens den 30 september de reis van Batavia naar Amsterdam aan te nemen.

 

Rotterdamsche Courant 19 februari 1822¹¹⁴

Amsterdam, 17 februari. ….

….Verder, dat in de Baai-Fals lag het schip KOOPHANDEL, kapt. C.F. Jansen, mede van Batavia naar Amsterdam, met verlies van het roer, en dat in de Tafelbaai lagen Zr.Ms. oorlogsbrik IRENE, kapt.luit. Lucas; de ONDERNEMING, kapt. H. Murk Lelsz, en de ANTOINETTE JACOBA (opm: pink), kapt. D. Kraijer, alle van Batavia; de laatste heeft zijn roer verloren.

 

Bataviasche Courant 13 juli 1822¹¹⁴

Uit een bij ons ontvangen scheepslijst delen wij de volgende berichten mede:

Te Texel binnengevallen de schepen JAN EN CORNELIS, kapt. J. Duif, den 16 februari; ONDERNEMING, kapt. Lelts (opm: H.Murk Lelsz), den 20 februari; NORDLOH, kapt. J.H. Breukemeijer, den 15 februari.

Te Helvoet ANNA, kapt. C.R. Stolte, den 17 februari.

Te Antwerpen AUGUSTA, kapt. A. Bezemer, den 15 januari; COROMANDEL, kapt. J.B. Osgood, den 30 januari.

 

Rotterdamsche Courant 05 november 1822¹¹⁴

Rotterdam, 4 november. Uittreksel uit de Lloyd’s Lijst van den 1 november:

….Van Plymouth is den 28 oktober vertrokken het schip ONDERNEMING, H. Eeltjes, van Middelburg naar Surinamen, en den 9 oktober van Madera het schip ONDERNEMING, Lelsz (opm: H. Murk Lelsz), naar Batavia, welke laatste aldaar den 4 van Amsterdam gearriveerd was.

 

 

Familiegegevens en opleiding

Benjamin Christiaan Jaski werd geboren te Schiermonnikoog op 29 oktober 1803.

Hij trouwde met Neeltje Edes Zeilinga, geboren te Schiermonnikoog op 18 oktober 1809 en overleden op 08 maart 1882. . ⁰⁰³.

Hij overleed in 1847. Ten tijde van het overlijden was de woonplaats Nieuwendam.¹¹⁸

 

Benjamin Christiaansz Jaski werd geb./ged. te Schiermonnikoog op 29 oktober/20 november 1803 als zoon van Christiaan Jansz Jaski en Geertruida Remts Coerkamp.

Hij huwde te Nieuwendam op 30 juni 1833 met Neeltje Edes Zeilinga, geboren te Schiermonnikoog op 14 oktober 1809 als dochter van Ede Abrahams Zeilinga en Lollina Feyes Borst. (informatie omtrent deze ouders via brief e-mail dd 21 mei 2000 van R.. van Staveren) Het echtpaar kreeg kinderen (die hier niet verder worden vermeld). Neeltje overleed eveneens te Nieuwendam op 08 maart 1882.

Benjamin was, net als zijn vader, koopvaardijkapitein en overleed te Nieuwendam op 01 oktober 1847.⁰⁴⁶

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

B.C.Jaski werd met vlagnummer 394 op 19 augustus 1834 op voordracht van kapitein H.M.Lelsz ingeschreven als effectief lid van het Amsterdams zeemanscollege "Zeemanshoop". Als zijn schip werd in het inschrijfregister vermeld "De Vrienden". Toegevoegd is "overleden"⁰⁰².

In de Algemene Vergaderingen van het college Zeemanshoop van 12/19 augustus 1834 werd voorgedragen/benoemd tot effectief lid Benjamin Christiaan Jaski, oud 31 jaar, voerend het fregat “Vier Gebroeders”, wonend te Buiksloot, adres bij en op voordracht van kapitein H.Murk Lelsz. Hij kreeg vlagnummer 394⁰²³.

Hij was lid van Zeemanshoop met nummer 394 van 1834-1836 en met nummer 281 van 1836-1847.

Hij werd per 26 juni 1842 deelnemer in het Weldadig Zeemans Fonds van Zeemanshoop.⁰⁰³

 

Opmerkingen in verband met lidmaatschap Zeemanscollege(s)

In de notulen van de Bestuursvergadering van Zeemanshoop dd 26 april 1838 staat de volgende mededeling:

“De Heeren van Hasselt & Brugmans dat zij met den Heer J.Luden ll Dingsdag den 24 ter audiëntie van Z.M. zijn geweest, dat laatsgenoemde de hulde van het Collegie van Z.M. heeft overgebragt hetgeen door Z.M. heuschelijk is beantwoord, dat Z.M. gevraagd heeft of het waar is, dat Kapitein Jaski zonder loodsen in Zee bevindend is moeten binnenkomen, door de Commissie is geantwoord dat dit zoo schijnt te zijn, doch dat deswegens bij ZeemansHoop geen verslag van Kapitein Jaski is ingekomen, dat de Heer Luden bij die gelegenheid aan Z.M. heeft gezegd, dat vooral na het invoeren van het nieuwe Loods-Reglement, veel over het Loodswezen wordt geklaagd.”⁰⁴².

In de notulen van de Bestuursvergadering van Zeemanshoop dd 28 oktober 1847 staat een verzoek om uitkering van de weduwe van kapitein B.C.Jaski. Deze wordt haar in de vergadering dd 25 november 1847 toegekend voor haar en 4 kinderen met ingang van 01 november 1847.⁰⁴²

 

In de notulen van de Algemene Vergadering dd 28 december 1847 wordt per 01 november een uitkering toegekend aan de weduwe van kapitein B.C.Jaski voor haar en 4 kinderen.⁰²³.

 

De schepen van de kapitein

lidmaatschap van College Zeemanshoop te Amsterdam⁰⁰¹

vlagnummer                    jaren           type                  scheepsnaam                                        naam reder/boekhouder

        394                            1834           fregat               De Vier Gebroeders                             geen opgave

                                           1835           fregat               De Vier Gebroeders                             L.Bienfait & Zⁿ

        281                       1836-1837     fregat               De Vier Gebroeders                             idem

                                           1838           fregat               De Vrienden                                          idem

                                      1839-1846     fregat               Louisa Maria                                        idem

 

Bouma ⁰²⁵ vermeldt B.C.Jaski als gezagvoerder gedurende:

*    1834 t/m 1838 van de bark “Vier Gebroeders “, gebouwd in 1829 te Kinderdijk, 392 ton o.m., varend voor Bienfait & Zⁿ te Amsterdam;

*    1839 van het fregat “De Vrienden”, gebouwd in 1830 te Amsterdam, 390 ton o.m.), varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam;

*    1840 t/m 1847 van het 3/m schip “Louisa Maria”, gebouwd in 1839 te Kinderdijk, 753 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam.

 

In het Archief van de Waterschout op het Stadsarchief van Amsterdam bevinden zich een monsterrol van het:

Fregat “De Vrienden dd 24 oktober 1831; kapitein Hessel Murk  Lels, bestemming Batavia, 29 bemanningsleden op de monsterrol, waaronder de derde waak Benjamin Christiaan Jaski, 28 jaar uit Schierrmonnikoog, voor f 30,-

“

 

In het Archief van de Waterschout op het Stadsarchief van Amsterdam bevinden zich monsterrollen op naam van kapitein Benjamins Christiaan Jaski als gezagvoerder van de:

“Vier Gebroeders”, dd 27 juli 1835; 03 augustus 1836; 16 juni 1837.

Fregat “Vrienden”, dd 09 juni 1838, bestemming Batavia, boekhouder L.Bienfait & Zoon, 29 bemanningsleden.

 

Overige bijzonderheden

Rotterdamsche Courant 09 mei 1837

Rotterdam, 8 mei. Kapt. C.W. Flens, voerende het schip DE VRIENDEN, van Batavia, Samarang. Soerabaya en Banjoewangi in Texel binnen, rapporteert, dan den 11 januari met hem van Banjoewangi zijn vertrokken de schepen SUSANNA, kapt. D. Grim, en de VIER GEBROEDERS, kapt. B.C. Jaski, beide mede naar Amsterdam.^marhisdata

 

B.C.Jaski verzorgde per 12 juni 1843 vanuit Nieuwediep met de “Louisa Maria” een troepentransport van 4 officieren en 120 manschappen. Hij arriveerde te Batavia op -1 oktober 1843 na 111 dagen⁰⁶⁵.

 

NRC 01 januari 1846

Amsterdam, 31 december. Het schip LOUISA MARIA, kapt. Jaski, van Batavia naar herwaarts, op de Zuidwal aan de grond vastgeraakt, is weder af en in vlot water gekomen.

 

“Aktenummer 1847, 18-09-1847

Extract uit het journaal gehouden aan boord van het Nederlands fregatschip “Louisa Maria”, gevoerd door Benjamin Christiaan Jaski, op een reis van Batavia naar Amsterdam, zeilende op dat moment op de hoogte van 23^o19’ZB/63^o53’OL van Greenwich.

Op woensdag 14 april 1847 ’s morgens om ongeveer 10 uur, overleed na een korstondige ziekte, de ondertimmerman Arend Jurjesn Klein, oud 36 jaren, van Oude Pekela.

(Was getekend): D.O.van der Wal, stuurman, P.Cleijndert, onder do. en B.G.Jaski, gezagvoerder.”¹¹⁵

 

 

Familiegegevens en opleiding

Nan Dirks de Boer werd geboren op 11 januari 1802 te Terschelling als zoon van Dirk Nannings de Boer en Aaltje Jans Doeksen.

Hij huwde te Terschelling op 22 november 1835 met Aaltje Teunis Reus, geboren te Amsterdam op 04 juni 1807 als dochter van Teunis Cornelis Reus en Trijntje Cornelis Bakker.^tresoar

Volgens het Bevolkingsregister 1851-1853 (-1860) van Amsterdam woonde Nan Louis de Boer, scheepsgezagvoerder, geboren 01 november 1802 op Terschelling, gehuwd en Nederl. Hervormd vanaf 1843 in de Droogbak 6 te Amsterdam.

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

N.D.de Boer, adres “bij R.Tjebbes”, werd met nr.408 effectief lid van Zeemanshoop per 05 juni 1838 op voorspraak van H.M.Lelsz. Zijn schip was “De Vier Gebroeders”⁰⁰². Ten tijde van de inschrijving was de man 36 jaar en de vrouw 31 jaar. Het echtpaar had toen twee dochters, geboren in 1836 en 1838. Hij is honorair lid geworden^002a.

In de Algemene Vergaderingen van het Amsterdamse zeemanscollege “Zeemanshoop” van 29 mei/05 juni 1838 werd als effectief lid ingeschreven Nan Dirks de Boer, oud 36 jaar, voerend het fregat “Vier Gebroeders”, afkomstig van Terschelling, met adres kapitein R.Tjebbes te Amsterdam, op voordracht van kapitein H.Murk Lelsz. Zijn vlagnummer werd 408⁰²³.

Nanning de Boer werd per 16 december 1841 deelnemer in het Weldadig Zeemans Fonds van Zeemanshoop en bedankte in 1860. ⁰⁰³

Opmerkingen in verband met lidmaatschap Zeemanscollege(s)

Het Gemeentearchief van Amsterdam bevat in het Archief “Zeemanshoop” onder nummer 491-113 een reeks van testamenten, waarin geld werd gelegateerd aan het College. Het enige testament afkomstig van een effecief lid (of van de vrouw van een effectief lid) is dat van Nanning Dirks de Boer , geregistreerd op 21 maart 1891 en schenkend f 500,-. Hij staat vermeld als oud-koopvaardijkopitein, wonend te Amsterdam, wonend aan de Droogbak. Het testament passeerde voor notaris Johannes Gerhardus Pouw Junior met als getuigen Pieter Tjebbes en Willem de Lang, die tevens zijn begrafenis zouden verzorgen.

On de notulen van de Bestuursvergadering van Zeemanshoop dd 30 april 1891 staat de melding dat N.D. de Boer een bedrag van f 500,- heeft gelegateerd aan het College.⁰⁴² (is dit kapitein de Boer?)

In de notulen van de Algemene Vergadering van Zeemanshoop dd 04 juni 1891 staat vermeld dat N.D. de Boer een bedrag van f 500,- heeft gelegateerd aan Zeemanshoop. In de notulen dd 03 december 1891 wordt de ontvangst gemeld van de f 500,-⁰²³

De schepen van de kapitein

lidmaatschap van College Zeemanshoop te Amsterdam⁰⁰¹

vlagnummer                   jaren                       type                  scheepsnaam                                        naam reder/boekhouder

        408                       1838-1842                 fregat               De Vier Gebroeders                             L.Bienfait en Zⁿ

                                      1843-1846                 fregat               Oceaan                                                  idem

                                          1848                       fregat               Louisa Maria                                        idem

                                      1849-1853                 fregat               Clara Henriëtte                                     idem

        149                           1854                       geen opgave van schip en boekhouder

                                      1855-1859                 fregat               Henriëtte Maria                                    idem                          

 

N.D.de Boer was van 1856-1861 kapitein op het houten fregat “Henriëtte Maria”, gebouwd in 1855 te Vlaardingen, 801 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Z^{n025 en 052}.

Het fregat “Henriette Maria” was groot 423 last/801 ton o.m. Het werd gebouwd in 1855 door Anthonie Otto te Vlaardingen met als reder L Bienfait & Zⁿ te Amsterdam van 1855 t/m 1871. Het voer onder kapitein N.D.de Boer (1855 t/m 1859) en kapitein P.R.Tjebbes (1860 t/m 1871). Het schip werd op 12 juni 1871 te Amsterdam geveild en verkocht voor ƒ 23.000,- aan reder Wed. Stadlander & Middelhoven te Zaandam. Het voer onder kapitein J.P.Oldenburger van 1872 t/m 1874 en strandde in 1874 op Magdalena eiland in de Golf van St. Laurens.

Informatie K.Suyk te Heiloo

Bouma⁰²⁵ vermeldt N.D.de Boer als gezagvoerder gedurende:

• 1838 t/m 1842 van de bark “Vier Gebroeders”, gebouwd in 1829 te Kinderdijk, 392 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam;
• 1844 t/m 1848 van het fregat “Oceaan”, gebouwd in 1836 te Kinderdijk, 600 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam;
• 1849 t/m 1850 van het fregat “Louisa Maria”, gebouwd in 1839 te Kinderdijk, 753 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam;
• 1850 t/m 1853 van het fregat “Clara Henriëtte”, gebouwd in 1840 te Amsterdam, 706 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam;
• 1856 t/m 1860 van het fregat “Henriëtte Maria”, gebouwd in 1855 te Vlaardingen, 801 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Zaandam.

 

In het Schepelingenregister (Archief van de Waterschout), toegang 391, in het Rijksarchief van Noordholland staat in 1846 een Derk Nannes (sic) de Boer met het fregat “Oceaan”.

In het Schepelingenregister (Archief van de Waterschout), toegang 391, in het Rijksarchief van Noordholland staat in 1847 een Nanna Derks de Boer met het fregat “Oceaan”.

Overige bijzonderheden

“Eenige aanteekeningen gehouden aan boord van het schip HENRIETTE MARIA op zijne reis van Melbourne naar Java door de Noordelijkste passage der Torres straat in 1859”. door N.D. de Boer, gezagvoerder van voornoemd schip

In Verhandelingen en Berigten betrekkelijk het Zeewezen en de Zeevaartkunde, Nr. 3, 1^ste afd. 1862. p.1-11

Kapitein de Boer voer in 1856 in 32 dagen van Port Philip naar Batavia via de Torres Straat. De doorgang door Torres Straat kan geschieden via verschillende ingangen en wel via de algemeen gebruikte route bij Rain Eiland en via de vrij onbekende route, Blighs Entrance genoemd. De Boer beschrijft een reis die aanving op 8 juni 1859 te Port Philip en voerde langs Brambly Cay, Stephens eiland, Tennet eiland, het onbewoonde eiland Village, Cocosnoot eiland, Double eiland, Prince of Wales kanaal, Booby eiland, Post eiland en verder langs de zuidkant van Timor naar Passaroeang, alwaar hij op 13 juli arriveerde. De notitie is bedoeld als informatie over een minder gebruikelijke route door de Torres straat. Het bevat nog enige informatie over het Post-eiland, waar een voorraadschuur voor schipbreukelingen zou zijn ingericht door het goevernement van New-South Wales, maar die vóór het bezoek van kapitein de Boer kennelijk was leeggeroofd.

Op Bligh Entrance na kan ik geen van de genoemde eilandjes in de Times Atlas of the World terugvinden.

 

In “De Clippers” van Anno Teenstra, uitg. Holdert & C^o, Amsterdam, 1945, 306 pp. staat in hfdst. V een relaas over de rederij/koopmanshuis Bienfait te Amsterdam waar in vermeld een aantal kapiteins die lange tijd voor deze rederij voeren en wel : M. de Wijn, 23 jaar; H.Croese, 21 jaar; J.E.Schneebeck, 21 jaar en N.D. de Boer, 21 jaar.

 

Familiegegevens en opleiding

Dirk Herderschee woonde op het Rapenburg 45 en ook op de Schippersgracht 20 te Amsterdam. Hij is geboren te Amsterdam op 06 mei 1809. Zijn religie was Nederduits Hervormd.⁰⁹⁸.

 

In het Bevolkingsregister 1851 van Amsterdam wordt vermeld de koopvaardijkapitein Dirk Herderschee, geboren 06 mei 1809 te Amsterdam, Nederlands Hervormd, wonend in de Droogbak 13 en in 1852 op de Schippersgracht 20 beide te Amsterdam.

 

Dirk Herderschee werd geboren te Amsterdam op 16 mei 1809.

Hij huwde met Boel Maria Holm, geboren te Amsterdam op 06 september 1805. Lid van het Weldadig Zeemans Fonds van Zeemanshoop per 01 mei 1849 en bedankt per 1860⁰⁰³.

(volgens referentie 004(531/1147) was leerling van de Kweekschool voor de Zeevaart ene Bernardus Herderschee, gedoopt 10 september 1800 als zoon van Gerrit Herderschee en Margaretha Dina Herderschee. De vader overleed op 28 februari 1814. Wellicht familie van Dirk Herderschee)

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

D.Herderschee (adres Brouwersgracht bij de Lindegracht) werd met nr.657 effectief lid van Zeemanshoop per 04 april 1849 op voorspraak van L.A.J.Boulett. Zijn schip was "De Vrienden". Hij is later honorair lid geworden⁰⁰². Ten tijde van de inschrijving waren Herderschee en zijn vrouw beiden 34 jaar. Ingeschreven staan 2 zoons uit 1837 en 1839^002a.

In de Algemene Vergaderingen van 28 maart/04 april 1843 van het Amsterdamse zeemanscollege Zeemanshoop werd als effectief lid voorgedragen/benoemd Dirk Herderschee, oud 34 jaar, voerend het schip “De Vrienden”, varend voor Bienfait & C^o, wonend op de Brouwersgracht bij de Lindengracht te Amsterdam, op voordracht van kapitein L.A.J.Boulet.⁰²³.

 

Een G.Herderschee werd volgens de notulen van het Dordtse zeemanscollege “Tot Nut van Handel en Zeevaart” met vlagnummer 56 effectief lid van het Dordtse zeemanscollege “Tot Nut van Handel en Zeevaart” op  24 september 1841. Zij schip was toen de “Pictura” Volgens de Amsterdamsche Almanak voor Koophandel en Zeevaart bleef  G.Herderschee  lid  t/m 1843.

In Bouma wordt bij de “Pictura” geen kapitein Herschee genoemd.

Het verdient nader genealogisch onderzoek om uit te maken of dit een typefout is.

 

Opmerkingen in verband met Zeemanscollege(s)

In de notulen van de Bestuursvergadering van Zeemanshoop dd 07 februari 1861 bedankt D.Herderschee voor het Zeemansfonds, maar verzoekt vlaglid te mogen blijven, hetgeen wordt toegestaan. ⁰⁴²

In de Bestuursvergadering dd 28 september 1865 krijgt kapitein D.Herderschee toestemming zijn effectieve lidmaatschap om te zetten in een honorair lidmaatschap.⁰⁴².

 

In de notulen dd 19 februari 1861 van de Algemene vergadering van Zeemnshoop staat vermeld dat aan D.Herderschee is toegestaan dat zijn effectief lidmaatschap wordt omgezet in een lidmaatschap voor de vlag.⁰²³

In de notulen dd 10 oktober 1865 van de Algemene Vergadering van Zeemanshoop staat zijn verzoek vermeld om van effectief lid over te gaan naar het honoraire lidmaatschap, hetgeen werd toegestaan.⁰²³.

 

In het kasboek van het Dordtse zeemanscollege “Tot Nut van Handel en Zeevaart” dd oktober 1841 staat de inboeking van f 15,- als entreegeld van kapitein G. Herderschee.^064b

 

De schepen van de kapitein

lidmaatschap College Zeemanshoop te Amsterdam⁰⁰¹

vlagnummer                    jaren           type                  scheepsnaam                naam reder/boekhouder

         657                      1843-1846     bark                 Vrienden                       L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam

                                      1848-1849     bark                 Peking                            idem

                                      1850-1853     fregat               Louisa Maria                idem

         298                      1854-1855     fregat               Louisa Maria                idem

                                      1856-1859     fregat               Louisa Maria                idem

                                           1860           clipper              Oceaan                          idem

                                           1861           fregat               Oceaan                          idem

                                      1862-1865     geen opgave van schip en boekhouder

 

Vertrek en terugkomst van schepen in Amsterdam⁰⁹³:

D.Herderschee                                     Oceaan                                       09 februari 1861       07 augustus 1862

 

Bouma⁰²⁵ vermeldt D.Herderschee als gezagvoerder gedurende:

*    1844 t/m 1847 van het 3/m schip “Vrienden”, gebouwd in 1830 te Amsterdam, 390 ton, varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam;

*    1847 t/m 1850 van de bark “Peking”, gebouwd in 1846 te Slikkerveer, 453 ton o.m., varend voor Bienfait & Zⁿ te Amsterdam;

*    1851 t/m 1856 van het fregat “Louisa Maria”, gebouwd in 1839 te Kinderdijk, 753 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam;

*    1857 t/m 1860 van het ijzeren fregat “Amsterdam”, gebouwd in 1854 te Amsterdam, 799 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam. (deze opgave is in tegenspraak met die uit de AAKZ⁰⁰¹  - zie hiervoor. De rederij klopt wèl);

*    1861 t/m 1862 van het 3/mschip “Oceaan”, gebouwd in 1857 te Kinderdijk, 920 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam.

 

Overige bijzonderheden

Van Blokland-Visser⁰⁶⁴ vermeldt onder G.Herderschee het volgende:

 (Kapitein te Dordrecht) In 1842 lid van zeemanscollege Dordrecht vlag 56 .

Geb: 1809 te Amsterdam.

Op 5-4-1837  (Monsterrol te Dordrecht nr 817) is hij  1e stuurman / gage f 70,- p.m. op het fregat ,,DORDTENAAR,, 451 last /(1830) werf Cornelis Gips/ reder A. Blusse van Oud Alblas te Dordrecht en vertrekt naar Batavia / kapitein is Jan Frederik Pieter Anthonie Abbema vlag D 41.

In 1842 is hij kapitein op de bark ,,PICTURA,,317 last/(1839) werf Barend v Limmen reder Hendrik Brunner te Dordrecht.

Nader onderzoek is nodig. Bouma bv. vermeldt géén Herderschee  op de “Pictura”.

 

Anno Teenstra meldt in “De Clippers” uitg. Holder & C^o te Amsterdam, 1945, 306 pp. op p 109-110:

De ijzeren clipper “Amsterdam” werd gebouwd op de werf “De Haan” van Vlissingen en Dudok van Heel (thans Werkspoor), Van de reizen van deze clipper is weinig bekend. Alleen weten we iets over de vijfde en de zevende reis.  

“In 1858 was de Amsterdam uit Honkong vertrokken met bestemming Melbourne, onder bevel van kapitein D.Herderschee. … Het schip kwam in de Chineesche zee evenwel in een typhoon, waardoor het een groot aantal zeilen en veel rondhout verloor. Er werd daarom besloten Batavia als noodhaven aan te loopen, ten einde hier te repareeren.

Zwaar gehavend, met slechts enkele zeilen bij, zette de Amsterdam koers naar de Indische hoofdstad. De uitkijk bemerkte toe opeens een kleine kano, waarin enkele mensen stonden te wuiven. Direct werd bijgedraaid en toen de kano langszij kwam, bleken er tien mannen en vrouwen in te zitten, die zo vermagerd en uitgeput waren, dat ze aan boord geheschen moesten worden. Het waren inboorlingen van het eiland Wolia (?). Daar had hongersnood geheerscht, waarom ze naar de Carolina-eilanden hadden willen varen om voedsel te halen. Ze waren echter in een uitlooper van den typhoon … terecht gekomen … totaal uit de koers geslagen, zoodat ze de eilanden niet hadden kunnen vinden. … “ De inboorlingen werden in Batavia in een ziekenhuis opgenomen.

“Het tweede drama speelde zich in 1866 af, de “Amsterdam” was hierin zelf de hoofdpersoon.”  zie verder bij C.J.Doeksen)

 

Het fregat “Louisa Maria” onder kapitein D.Herderschee werd op 31 januari 1853 te Amsterdam gemeld met de melding vam beschikbaar voor lading, werd op 06 augustus gemeld in het Engels Kanaal en via Kaap Hoorn op 21 november 1821 te Valparaiso. Via Callao en San Francisco  terug via Kaap Hoorn naar Portsmouth dd 01 januari 1855.¹²¹

 

Familiegegevens en opleiding

Cornelis Jans Doeksen werd geboren te Terschelling op 17 december 1817 als zoon van Jan Cornelis Doeksen en Liesbeth van Marle.

Hij huwde op Terschelling op 11 december 1844 met Grietje Annes de Jong, geboren op Terschelling op 22 juli 1816 als dochter van Anne Cornelis de Jong en Neeltje Klaas Jongeboer. Zij overleed 11 april 1888.

Vermist sedert augustus 1866. Bij zijn overlijden is als woonplaats Amsterdam vermeld.^{003 en 118}

 

Cornelis Jansen Doeksen, 27 jaar, stuurman, geboren en wonende te Terschelling, zoon van Jan Cornelis Doeksen, zeeman, en Liesbeth Ottes van Marle, wonende te Terschelling,

huwde op 11 december 1844 te Terschelling met

    Grietje Annes de Jong, 28, geboren en wonende te Terschelling, dochter van Anne Cornelis de Jong, overleden, en Neeltje Klaas Jongeboer, wonende te Terschelling.

Ontleend aan huwelijksacte 1844-21, RAF.

    Cornelis Doeksen werd geboren op 16 september 1817 te Terschelling.

    Grietje Annes de Jong werd geboren op 22 juli 1816 te Terschelling.

Ontleend aan extracten bij de Huwelijkse Bijlagen van acte 1844, RAF.

    Jan Cornelisz Doeksen huwde op 05 februari 1815 te Terschelling met Liesabeth van Marle.

Ontleend aan computerbestand aangaande huwelijken in Friesland, RAF.

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

C.J.Doeksen werd met vlagnummer 764 effectief lid van Zeemanshoop per 09 mei 1848 op voorspraak van R.Tjebbes. Zijn schip was de "Oceaan"⁰⁰². Ten tijde van de inschrijving waren Doekzen en zijn vrouw 30 resp. 31 jaar. Ingeschreven staat 1 zoon uit 1845^002a.

In de Algemene Vergaderingen van het Amsterdamse zeemanscollege “Zeemanshoop” van 02/09 mei 1848 werd als effectief lid voorgedragen/benoemd Cornelis Jansz. Doekzen, oud 30 jaar, voerend het fregat “Oceaan”, wonend op Terschelling, op voordracht van kapitein R.Tjebbes. ⁰²³.

Hij werd deelnemer in het Weldadig Zeemans Fonds van Zeemanshoop op 30 oktober 1855⁰⁰³.

 

Opmerkingen in verband met lidmaatschap Zeemanscollege(s)

In de notulen van de Bestuursvergadering dd 28 maart 1867 vraagt de vermoedelijke weduwe C.J.Doekzen geb. de Jong om de reglementaire uitkering welke haar in de vergadering van 02 mei 1867 wordt toegekend ingaande 01 november 1866 voor haar en 2 kinderen onder de conditie van teruggave wanneer blijkt dat har man nog in leven is.⁰⁴²

 

In de notulen van de Algemene Vergadering van Zeemanshoop dd 14 mei 1867 staat vermeld dat per 1 november 1866 een uitkering in de 1^e klasse is toegekend aan de wed. C.J.Doeksen geb. de Jong voor haar en 1 kind.⁰²³.

 

De schepen van de kapitein

lidmaatschap van het College Zeemanshoop te Amsterdam⁰⁰¹

vlagnummer                    jaren                       type                  scheepsnaam                                        naam reder/boekhouder

        764                            1848                       fregat               Oceaan                                                  L.Bienfait en Zⁿ

                                           1849                       fregat               Lodewijk Antonie                                idem

                                      1850-1853                 bark                  Oceaan                                                  idem

        381                       1854-1855                 bark                  Oceaan                                                  idem

                                           1856                       fregat               Louisa Maria                                        idem

                                      1857-1861                 fregat               Eclipse                                                   idem

                                      1862-1863                 fregat               Oceaan                                                  idem

                                      1863-1866                 fregat               Amsterdam                                           idem

 

In de lijsten van van Sluis (NSM) wordt als kapitein van de Oceaan in 1848-1849 C.J.Doeksen opgegeven. In het Archief van de Waterschout⁰¹¹ worden als gezagvoerders van de "Oceaan" alleen opgevoerd Hessel Murk Lels en Pieter Zunderdorp

 

Vertrek en terugkomst van schepen in Amsterdam⁰⁹³:

C.J.Doeksen                            Eclipse                                      21 september 1861                24 januari 1862

                                                  Oceaan                                    26 november 1862                 geen melding

                                                  Oceaan                                    10 januari 1863                      22 november 1863

                                                  Amsterdam                             16 maart 1864                        07 april 1865

                                                  Amsterdam                             18 juni 1865                            geen melding

 

Bouma⁰²⁵ vermeldt C.J.Doeksen als gezagvoerder gedurende:

*    1839 van het fregat “Louisa Maria”, gebouwd in 1839 te Kinderdijk, 753 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam;

*    1849 van het fregat “Oceaan”, gebouwd in 1836 te Kinderdijk, 600 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam;

*    1850 van het 3/msch “Lodewijk Anthony”, gebouwd in 1843 te Kinderdijk, 388 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam;

*    1851 t/m 1856 van hetzelfde schip en varend voor dezelfde reeder. Het schip werd in 1856 verkocht naar Java;

*    1858 t/m 1862 van het 3/msch. “Eclipse”, gebouwd in 1855 te Quebec, 1315 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam. Het schip werd in 1862 verkocht naar Liverpool;

*    1863 t/m 1864 van het 3/mschip “Oceaan”, gebouwd in 1857 te Kinderdijk, 920 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam;

*    1865 t/m 1866 van het ijzeren fregat “Amsterdam”, gebouwd in 1854 te Amsterdam, 799 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam. Het schip werd in 1866 benoorden St.Helena vermist.

 

Overige bijzonderheden

In een serie artikelen omtrent de Kaap Hoornvaart⁰⁰⁷ wordt ingegaan op de Nederlandse zeilvaart op de Amerikaanse westkust via Kaap Hoorn. In dit verband wordt gemeld:

            "Genoemd moet ook worden de schoener-hoeker "Oceaan" van 144 ton, die in 1849 voor het eerst de Nederlandse vlag in San Francisco deed wapperen, met als vermeldenswaardige bijzonderheid dat geen enkel bemanningslid deserteerde (noot: in die tijd frekwent voorkomend vanwege de gold-rush naar Californië). Het zal dan ook wel een gesloten ploeg uit Vlaardingen zijn geweest, samen uitgevaren om samen terug te komen, als gingen zij ter visvaart."

 

In de Verhandelingen en Berigten betrekkelijk het Zeewezen, de Zeevaartkunde en de daarmede in verband staande Wetenschappen onder redactie van Jacob Swart, Jaargang 1859 (Nederlands Scheepvaartmuseum, Amsterdam boeknummer T3a XIX) staat het volgende artikel:

C.J.Doekzen      Extract uit het Journaal, alsmede een overzigt van gelijktijdige waarnemingen in het gebied der Weste-winden van den Barometer en Aneroíde aan boord van het Nederlandsche Clipperschip Eclipse, Kapt C.J.Doekzen, op zijne reis van Londen naar Port-Philip.  p.565-571.

 

C.J.Doekzen vertrok per 10 januari 1863 vanuit Nieuwediep met de “Oceaan” met 3 officieren naar Nederlands Oost-Indië. Hij arriveerde te Batavia op 25 april 1863 na een reis van 105 dagen⁰⁶⁵.

 

In een adres dd 12 december 1855 aan de Tweede Kamer der Staten Generaal drongen 58 gezagvoerders aan op de invoering van een Tuchtwet. Zij meldden dat de uitvoering van hun beroep dagelijks meer en meer werd belemmerd door de onmogelijkheid om aan boord der schepen behoorlijke orde en tucht te bewaren. Een van de ondertekenaars was C.J.Doeksen van de bark “Oceaan”.¹⁰⁴.

 

In Schylge myn lântse Jg 14, nr.4, aug. 1993 zou een artikel staan met als titel Kapitein C.J.Doeksens laatste reis (1817-1866). Niet ingezien

 

Anno Teenstra meldt in “De Clippers” uitg. Holder & C^o te Amsterdam, 1945, 306 pp. op p 110:

In 1866 was er van de clipper “Amsterdam” onder kapitein C.J.Doeksen alleen bekend dat het als vermist moest worden beschouwd. “De clippers Argonaut en Aurora ondergingen eenzelfde lot, ook van deze schepen werd nooit meer iets vernomen nadat ze een haven hadden verlaten. Van de Aurora hebben we gezien hoe dit schip tijdens xden wedstrijd met de Sindoro en de Java op de hoogte van Lorenco Marques vermoedelijk met de Java in botsing is gekomen, waarna beide schepen zonken.”

 

“Cornelis Jansen Doeksen begon zijn loopbaan op 14-jarige leeftijd als koksmaat op het kofschip “Drie Gebroeders”, kapitein Jan D.Bos. In 1834, hij was toen 16 jaar, voer hij als jongen op deze kof. In 1835 monsterde hij als kok op de “Dorothea Maria” onder kapt. Foppe Jans Brouwer en werd in 1836 lichtmatroos op “De Vier Gebroeders”, kapitein B.C.Jaski van Schiermonnikoog.

Van 1836 tot 1840 zien wij hem op de schepen “Wigerdina”, weer als kok, op het fregat “de Vier Gebroeders” als lichtmatroos, en op “De Vrienden” als matroos weer onder kapt. B.C.Jaski.

Vervolgens voer hij als onderstuurman en stuurman, om in 1848 zijn eerste schip als kapitein te krijgen. Hij heeft als kapitein steeds bij dezelfde rederij gevaren, L.Bienfait en Soon te Amsterdam, iets dat in die tijd wel uniek was.

Tot 1849 voerde hij het bevel over de “Oceaan 1”, een fregatschip,

van 1849-1850 het fregat “Lodeijk Anthonie”,

van 1850-1855 weer het fregatschip “Oceaan 1”,

van 1856-1857 het fregatschip “Louisa Maria”,

van 1858-1862 de “Eclipse”, een clipperfregatschip, dat in 1855 zzgn op speculatie te Quebec was gebouwd en in 1862 naar Liverpool werd verkocht, omdat het niet rendabel bleek te zijn,

van 1862-1863 de “Oceaan II” een drie4mast clipperfregat, gebouwd in 1857,

van 1864-1866 de “Amsterdam”, een ijzeren driemasst clipperfregat van 400 last, dat in 1853/54 was gebouwd op de werf “de Haan” te Amsterdam, en in 1866 vermist werd op reis naar Batavia”

Uit: “Mensen van vroeger en de dingen die zij aan ons hebben nagelaten” Onafhankelijk maandblad voor de beoefening van de genealogie en aanverwante gebieden. 3^e jaargang nr. 5/6/7/, mei/juni/juli 1975.

Daarin: De levensloop van een Terschellinger koopvaardijkapitein Cornelis Jansen Doeksen. door T.W.Dekker

 

 

Familiegegevens en opleiding

Geen

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

P.R.Tjebbes werd met vlagnummer 650 per 25 september 1855 ingeschreven als effectief lid van het Amsterdamse college Zeemanshoop op voordracht van kapitein A.Spekman. Als zijn schip is vermeld de “Catharina Johanna” ⁰⁰².

In de Algemene Vergaderingen van 18/25 september 1855 van het Amsterdamse zeemanscollege Zeemanshoop werd als effectief lid voorgesteld/aangenomen Pieter Rienks Tjebbes, geen leeftijd vermeld, voerend de bark “Catharina Johanna”, voor rekening van L.Bienfait & Zⁿ, wonend op de Haarlemmerdijk te Amsterdam, op voordracht van kapitein A.Spekman.⁰²³.

 

Opmerkingen in verband met Zeemanscollege(s)

In de notulen van de Bestuursvergadering van Zeemanshoop dd 31 augustus 1876 krijgt P.R.Tjebbes toestemming om zijn effectieve lidmaatschap om te zetten in een honorair lidmaatschap.⁰⁴²

 

De schepen van de kapitein

lidmaatschap van College Zeemanshoop te Amsterdam⁰⁰¹

vlagnummer                  jaren         type                 scheepsnaam                                       naam reder/boekhouder

        650                     1855-1856    bark                Catharina Johanna                              L.Bienfait & Zⁿ

                                     1857-1858    fregat              Louisa Maria                                       idem

                                         1859         geen vermelding van schip en boekhouder

                                     1860-1870    fregat              Henriette Maria                                   L.Bienfait & Zⁿ

                                     1871-1873    geen vermelding van schip en boekhouder

 

Vertrek en terugkomst in Amsterdam⁰⁹³

Kapitein                         Naam van het schip                                       Aankomst                     Vertrek

P.R.Tjebbes                  Henriëtte Maria                                              05 september 1860      05 september 1861

                                        Henriëtte Maria                                              03 februari 1862          04 februari 1863

                                        Henriëtte Maria                                              geen melding                04 februari 1863

                                        Henriëtte Maria                                              geen melding                11 juni 1864

                                        Henriëtte Maria                                              19 oktober 1864           31 juli 1865

                                        Henriëtte Maria                                              02 juni 1866                 14 deccember 1867

                                        Henriëtte Maria                                              28 juni 1868                 geen melding

 

Bouma⁰²⁵ vermeldt P.R.Tjebbes als gezagvoerder gedurende:

*   1856 t/m 1857 van de bark “Catharina Johanna”, gebouwd in 1835 te Amsterdam, 625 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam. Het schip werd in 1857 verkocht;

*   1858 t/m 1859 van het fregat “Louisa Maria”, gebouwd in 1839 te Kinderdijk, 753 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam. Het schip werd in 1859 gesloopt;

*   1861 t/m 1871 van het fregat “Henriëtte Maria”, gebouwd in 1855 te Vlaardingen, 801 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Zaandam.

 

Overige bijzonderheden

In het kader van de discussie over de invoering van de Tuchtwet in Nederlands Indië werd in 1865 een memorie aangeboden “aan zijn Excellentie den Gouverneur Generaal van Nederlandsch-Indië over de Wettelijke bepalingen omtrent de handhaving der orde en tucht aan boord der koopvaardijschepen binnen Nederlandsch-Indië.” Deze memorie werd ondertekend door P.Tjebbes.¹⁰⁴.