| 1966-12-05: |
Algemeen Handelsblad 05-12-1966: Indonesische generaal in opspraak. Scheepsbouworder voor f 320 miljoen ? De Spiegelexclusief. De meest corrupte generaal dezer dagen in Indonesië, generaal Ibnoe Soetowo, president- directeur van de Indonesische SHELL, tegenwoordig „Permina" geheten. Onze zakenman W. had in portefeuille een machtiging om voornoemde generaal een lening van 300 miljoen Nederlandse guldens aan te bieden. Het werd niet duidelijk, of dit bedrag door de Nederlandse regering zou zjjn gegarandeerd, alhoewel de makelaar voornoemd dit wel beweerde. De zaak is daarom extra interessant, omdat dezelfde heren vorig jaar het Nederlandse schip „Eliszabeth Broere", thans de „Permina VIII" (tanker) hadden verhandeld, waarbij niet minder dan 800.000 Nederlandse guldens spoorloos verdwenen. Volgens hoge autoriteiten van de Bank Negara Indonesia en het Indonesische deviezen-instituut, zou de Indonesische consul-generaal in Amsterdam, de heer Natadiningrat, bij deze (men gebruikte in Djakarta van hogerhand het woord ,,zwendel" ) manipulaties zijn betrokken. Het is mij bekend, dat een rapport over de affaire zowel generaal Soeharto (voorzitter van het Indonesische kabinetspresidium) als generaal Soedirgo (hoofd van de inlichtingendienst) heeft bereikt. De vraag is nu, of de huidige Indonesische regering zal toeslaan. Men heeft grote ruchtbaarheid gegeven aan processen tegen Soekarno's voormalige mmisters Dalam (Financiën) en Soebandrio (Buitenlandse Zaken). Zal de huidige regering ook processen aanhangig maken tegen obscure figuren eigen kring, als generaal Ibnoe Soetowo van de „Permina"? Het zou zeker in het buitenland een grote mate van vertrouwen in het huidige Indonesische bewind wekken, wanneer men zowel naar links, als naar rechts de corruptie zou bestrijden. (Van onze verslaggever.) Een publikatie van het christelijk nationale weekblad De Spiegel van deze week dreigt de onderhandelingen rondom een omvangrijke scheepsbouworder te verstoren. Het betreft een order voor 34 tankschepen en een droogdok, die de Indonesische regering in Nederland zou willen plaatsen. De Amsterdamse scheepsmakelaar Louis Worms heeft bij een recent bezoek aan Indonesië met de generaal dr. Ibnoe Soetowo onderhandeld. Zijn bemiddeling zou hebben geleid tot de order van 320 miljoen gulden. Daar Indonesië niet over voldoende buitenlandse valuta beschikt zou de Nederlandse scheepsbouw voor de financiering moeten zorgen. De heer Worms heeft over de order met scheepsbouwer Verolme contact opgenomen, deze toonde zich zeer geïnteresseerd. Deze week zal generaal Soetowo naar Nederland reizen om de transactie te bespreken. In het artikel in De Spiegel, van de hand van de journalist W. Oltmans, wordt echter gesuggereerd dat de generaal corrupt is en dat bij de verkoop van een Nederlandse tanker, een transactie tussen Worms en Soetowo, 800.000 gulden spoorloos zijn verdwenen. De journalist Oltmans maakte in Indonesië ten behoeve van de NTS reportages en interviews. Terug in Nederland schreef hij enkele artikelen die hij aan het weekblad verkocht. In De Spiegel van deze week schrijft hij over de heer Worms, die destijds bekendheid verwierf met het aan het rollen brengen van de zogenaamde schrootaffaire: „Hij bleek gemachtigd namens een groot Nederlands scheepsbouwbedrijf te onderhandelen met misschien wel de meest corrupte generaal dezer dagen in Indonesië, Ibnoe Soetowo, president-directeur van de Indonesische Shell, tegenwoordig Permina geheten". Verder schrijft Oltmans dat „dezelfde heren vorig jaar het Nederlandse schip Elizabeth Broere, thans de tanker Permina VIII hadden verhandeld, waarbij niet minder dan 800.000 Nederlandse guldens spoorloos verdwenen". Generaal in opspraak. In Indonesië bezocht Oltmans de heer Worms om hem de zaak Elizabeth Broere voor te leggen. De heer Worms verklaarde ons vanmorgen dat hij de jonrnalist toen duidelijk had kunnen maken dat er van geen corruptie of fraude sprake was. Het schip was voor 1,9 miljoen verkocht en Indonesië heeft, volgens de heer Worms het hele bedrag betaald. Oltmans zou toen al tegen Worms gezegd hebben: „Nu ik dit allemaal weet is de zaak duidelijk, ik ben blij dat het zo afgelopen is". Eind vorige week teruggekomen in Nederland hoorde de heer Worms dat de Spiegel-publikatie op handen was. Hij nam contact op met de hoofdredactie van het blad en verzocht dringend publikatie achterwege te laten. De verhoudingen tussen Nederland en Indonesië zullen er volgens de scheepsmakelaar door worden geschaad. „We hebben vergaderd", aldus de heer Worms, „en ik heb daarbij gedacht dat een christelijk weekblad wel zou afzien van publikatie van volslagen leugens. Maar men ging niet akkoord, als christelijk weekblad blijkt het al lang in andere handen te zijn overgegaan. Dat wist ik niet!" De heer Worms toont zich „ernstig gegriefd". Hij zegt contact met de NTS te hebben opgenomen om te vragen hoe men deze journalist naar Indonesië heeft kunnen sturen. Volgens de heer Worms had de NTS daar óp geantwoord: „We hebben ons er tegen verzet, we hadden wel gedacht dat er brokken van zouden komen, maar het is er doorgedrukt". W. Oltmans, die voor de NTS naar Indonesië ging om reportages en interviews te maken, heeft zijn publikatie in De Spiegel gedaan voordat over dit onderwerp iets op de beeldbuis verscheen. Naar verluidt zou de NTS overigens teleurgesteld zijn inzake het materiaal dat Oltmans uit Indonesië heeft meegebracht. Ook van de zijde van Verolme, en wel door een vertegenwoordiger van de juridische afdeling van het bedrijf, jhr. mr. Mollerus, is zaterdag aan De Spiegel verzocht de publikatie tegen te houden. De Spiegel weigerde. De heer Worms verklaarde dat generaal dr. Ibnoe Soetowo, die hij beschrijft als een „integer en hard werkend man", in ieder geval deze week naar Nederland zal komen om over de order te onderhandelen. De Nederlandse regering is gevraagd het politieke risico van de te verlenen kredieten te dekken. Van de zijde van de scheepswerf Verolme vernamen wij dat men er inderdaad is benaderd door de heer Worms, ten behoeve van een grote opdracht. Verolme is niet alleen als Nederlandse scheepsbouwer geïnteresseerd, maar ook als scheepsreparateur, hetgeen weer verband houdt met zijn plannen in Indonesië een werf te bouwen, waarover de onderhandelingen nog steeds gaande zouden zijn. De totale order zou ongeveer 20.000 Nederlanders drie tot vier jaar werk kunnen verschaffen. Nog bekeken moet worden in hoeverre andere scheepsbouwers bij deze grote order betrokken moeten worden. Van het ministerie van Financiën vernamen wij dat de aanvraag voor de kredietgarantie in behandeling is bij de Nederlandse Crediet Verzekeringsmaatschappij te Amsterdam. Deze heeft, aldus het ministerie, nog geen standpunt bepaald. |
