Familiegegevens en opleiding

Geen

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

Dirk van der Meijden werd per 01 januari 1863 ingeschreven als lid tweede klasse van het Harlinger zeemanscollege "Zeemansvoorzorg". Hij was toen stuurman op de kof "Garonne". De contributie werd betaald door zijn vrouw Elisabeth Hollenga. Hij werd overgeschreven naar de eerste klasse in 1863^029-fol.031.

D.van de Meijden werd per 31 december 1863 met vlagnummer H21 ingeschreven als lid van het Harlinger zeemanscollege "Zeemansvoorzorg". Zijn schip was de "Neptunus", boekhouders Zeilmakers & C^o. De contributie werd voldaan door zijn vrouw Elisabeth Hollinga^028-fol.102.

D.van der Meijden was met vlagnummer H21 lid van het College in de periode 1863-1876⁰³⁴.

 

Opmerkingen in verband met lidmaatschap Zeemanscollege(s)

D.van der Meijden, woonachtig, te Groningen overleed in 1888^{035-11 februari 1889}.

Het College “Zeemansvoorszorg” verzond 18 oktober 1888 een brief aan de Wed.D.van der Meijden-Hollenga te Groningen met antwoord op een verzoek om uitkering⁰³³.

 

De schepen van de kapitein

lid van het college Zeemansvoorzorg te Harlingen⁰³⁶

vlagnummer    periode      type           naam van het schip                                                 boekhouder/reder

  H21/H17 1863-1864 koftjalk     Neptunus (ex Drie Gebroeders, ex Geziena)⁰³⁴            Zeilmaker & C^o, Harlingen

                   1865-1867 glj               Concordia (ex Nijssiena Gebka)                                     Repko & C^o, Harlingen

                   1868-1870 brik            Almenum (ex Louise Helena)                                         Repko & C^o, Harlingen

                      1873     bark           Allegonda Jacoba (ex Damon)                                       Repko & C^o, Harlingen

                      1878     bark           Elisabeth (ex Helios)                                                         kap/eigenaar, Harlingen

                   1879-1880 bark           Elisabeth (ex Mittwoch)                                                   kap/eigenaar, Harlingen

                   1880-1882 bark           Elisabeth (ex Margaretha)                                        kap/eigenaar, Harlingen

 

Bouma⁰²⁵ vermeldt D.H.van der Meijden als gezagvoerder gedurende:

*    1865 van de koftjalk “Neptunus” ex Drie Gebroeders, ex Geziena, gebouwd in 1850 te Muiden, 56 ton o.m., varend voor Zeilmaker & C^o te Harlingen;

*    1866 t/m 1868 van de galjoot “Concordia” ex Nijssiena Gebka, gebouwd in 1856 te Veendam, 137 ton o.m., varend voor Repko & C^o te Harlingen;

*    1869 t/m 1871 van de brik “Almenum” ex Louise Helena, gebouwd in 1839, vermoedelijk te Leer, 264 ton o.m., varend voor Repko & C^o te Harlingen;

*    1872 van de brik “Daniël” ex Jonic, gebouwd in 1853, bouwlocatie niet vermeld, 335 ton o.m., eigenaar en thuishaven niet vermeld. Het schip is in 1872 verongelukt;

*    1880 t/m 1883 van de bark “Elisabeth” ex Margaretha, gebouwd in 1862, bouwlocatie niet vermeld, 337 ton o.m., varend als kapitein/eigenaar vanuit Harlingen. Het schip werd in 1883 verkocht naar Duitsland.

 

Overige bijzonderheden

Geen

 

 

Familiegegevens en opleiding

Geen

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

Klaas Hendrik Ebes werd per 26 juli 1872 met vlagnummer H12 ingeschreven als lid van het Harlinger zeemanscollege "Zeemansvoorzorg". Zijn schip was de "Almenum", boekhouders Repko & C^o. De contributie werd voldaan door zijn vrouw Froukje Bruinsma, geboren te Harlingen 16 augustus 1848^028-fol.133.

Hij was lid van het College in de periode 1872-1929⁰³⁴.

K.Ebes was van 1890-1897 en van 1915-1923 commissaris/bestuurslid van het Harlinger zeemanscollege "Zeemansvoorzorg"⁰³⁴.

 

Opmerkingen in verband met lidmaatschap Zeemanscollege(s)

K.Ebes was (in 1897) aan de beurt van aftreden als commissaris maar "(vertrok) naar Maassluis als havenmeester"^{035-15 februari 1897}.

 

De schepen van de kapitein

lid van het college Zeemansvoorzorg te Harlingen⁰³⁶

vlagnummer      periode      type           naam van het schip                                                 boekhouder/reder

        H12          1871-1874 brik            Almenum (ex Louise Helena)                                      Repko & C^o, Harlingen

                           1875-1876 brik            Diana                                                                               Repko & C^o, Harlingen

                           1877-1888 3/m sch.    Allegonda Jacoba (ex Maria Elisabeth, ex Alliës)     Repko & C^o, Harlingen

                           1889-1895 bark           Geertruida Albertine

                                                                   (ex Marguérite Louise Régine)                                     Repko & C^o, Harlingen

                               1906                           Admiraal Tromp

 

K.Ebes was van 1889-1896 kapitein op de houten bark “Geertruida Albertina”, gebouwd in 1863 door O’Brien, Bathurst, New Brunswick onder de naam “Nyanza”, 418/389 ton, varend voor Repko & C^o te Harlingen. Het schip werd op 19 januari 1897 verkocht aan F.Gramsbergen te Delfzijl⁰⁵².

 

Bouma⁰²⁵ vermeldt K.H.Ebes als gezagvoerder gedurende:

*    1872 t/m 1875 van de brik “Almenum” ex Louise Helena, gebouwd in 1839, vermoedelijk te Leer, 264 ton o.m., varend voor Repko & C^o te Harlingen;

*    1876 t/m 1877 van de brik “Diana”, gebouwd in 1853 te Pillau, 325 ton o.m., varend voor Repko & C^o te Harlingen. Het schip voer in 1878 voor J.Alta L^z te Harlingen en was herdoopt in “””Onderneming”;

*    1878 t/m 1889 van de 3/msch. Allegonda Jacoba”, ex Marie Elidabeth, ex Allies, gebouwd in 1856 te Canada, 331 ton o.m., varend voor Repko & C^o te Harlingen;

*    1890 t/m 1896 de bark “Geertruida Albertine” ex Marguerite-Louise Regine, gebouwd in 1863 te Bathurst New England, 389 ton o.m., varend voor Repko & C^o te Delfzijl. Het schip voer in 1897 voor Gransbergen te Delfzijl en was herdoopt in “Dieuwerdina”.

 

Overige bijzonderheden

In een brief dd. 01 juli 1999 van de heer R.M.Eebes S^r te Heerhugowaard aan de Stichting Nederlandse Kaap-Hoornvaarders zou er in het Hannemahuis een ingekleurd portret zijn van de Geertruida Albertine (Eebes vermeldt foutief de "Albertine Geertruida" maar op dit schip hebben volgens Bouma⁰²⁵ geen kapiteins met de naam Ebes gevaren) (Brief ter inzage van de heer K.Suyk te Heiloo).

 

In het dagboek van Celosse (zie Pronker ⁰⁵²) betreffende een reis met de “Amicitia”staat:

Vrijdag 1 Mei 1896 …. We praaiden een Harlinger bark “Geertruida Albertina” … die ons zo dicht langszij kwam dat onze kapitein een gesprek met hem kon voeren ….”. De ontmoeteing was in de Oostzee in de buurt van Hernosand om hout te laden.

 

Provinciale Groninger Courant 03 oktober 1892¹¹⁴

Harlingen, 30 september. Volgens alhier ontvangen bericht is het barkschip GEERTRUIDA ALBERTINA, kapt. Ebes, van Sundsvall naar Harlingen, wegens het loswerken der deklast, de 27^e dezer te Arendal binnengelopen. Aan boord is alles wel.

 

Provinciale Groninger Courant 11 oktober 1892¹¹⁴

Harlingen, 8 oktober. Volgens alhier ontvangen bericht heeft het schip GEERTRUIDA ALBERTINA, kapt. Ebes, van Sundsvall naar Harlingen, met losgewerkte deklast te Arendal binnengelopen, op 3 oktober de reis voortgezet.

 

Provinciale Groninger Courant 02 mei 1893¹¹⁴

Groningen, 1 mei. Een opmerkelijk verschijnsel doet zich hier in de scheepvaart voor, n.l. dat onze schepen met lading cokes en steenkolen uit het Ruhrdistrict naar Zweden vertrekken. Zo is reeds vertrokken de ONDERNEMING, kapt. Velthuis, met 100 ton kolen en 150 ton cokes, en liggen tot vertrek gereed de BOTHNIA, kapt. Houwink, om 300 ton, en de GEERTRUIDA AMELIA, kapt. Ebes, om 400 ton cokes naar Zweden over te brengen.

 

NRC 03 januari 1897¹¹⁴

Advertentie. Verkoop barkschip GEERTRUIDA ALBERTINE. De notarissen Maronier en Van Alphen te Rotterdam zijn voornemens om op dinsdag de 19^e januari 1897, des namiddags ten 2 ure, in het notarishuis aan de Geldersche Kade aldaar in het openbaar, in één zitting, te veilen en te verkopen het snelzeilend Nederlands barkschip GEERTRUIDA ALBERTINE, groot 388 87/100^e tonnen, gevoerd door kapt. K. Ebes, te huis behorende te Harlingen, thans liggende in de Zalmhaven aan de werf van de heren Gebr. Kortlandt te Rotterdam, en aldaar dagelijks te bezichtigen, en zulks met al zijn rondhouten, staand en lopend want, ankers, kettingen, touwen, zeilen, presennings, kajuits-, stuurmans-, bootsmans-, timmermans- en koksgoed en verdere inventaris, een en ander breder bij aanplakbiljetten omschreven. Informatiën en aanplakbiljetten zijn te bekomen ten kantore van genoemde notarissen, Zuidblaak 72 te Rotterdam, en bij de heren Repko & Co, cargadoors te Harlingen, terwijl mondelinge in lichtingen worden verstrekt door de heer K. Ebes, thans havenmeester te Maassluis.

 

 

Familiegegevens en opleiding

Geert Hilbrandus Pot, scheepsgezagvoerder, beurtschipper, stuurman en stoombootkapitein, werd geboren te Harlingen op 27 augustus 1845 als zoon van Hilbrandus Geerts Pot, koopvaardijkapitein, (zie aldaar) en Trijntje Harmens Drost.

Hij trouwde op 20 april 1871 te Bolsward met Janke Wiebes Hoogeveen, geboren te Makkum op 07 januari 1844 als dochter van Wiebes Klazes Hoogeveen en Sijke Annes Bakker. Zij overleed te Wonseradeel op 04 juli 1893. Geert Hilbrandus hertrouwde op 14 februari 1894 met Rigtje Prins, geboren te Stiens op 03 maart 1863 als dochter van Yme Hendriks Prins en Joukje Huites Bakker. Zij overleed te Dokkum op 23 mei 1929.

Geert Hilbrandus overleed te Dokkum op 18 maart 1929.

 

Hij was stuurman op de “Nieuwland” van 1866-1869 en kreeg in 1866 een getuigschrift van zijn oom Pieter Geerts Pot, die gezagvoerder op de “Nieuwland” was⁰⁵¹

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

Geert H.Pott werd per maart 1877 met vlagnummer 60 ingeschreven als lid van het Harlinger zeemanscollege "Zeemansvoorzorg". Zijn schip was de "Onderneming", boekhouder niet genoemd. De contributie werd voldaan door zijn vrouw Janke Hoogeveen. Toegevoegd is de mededeling "Vertrokken en bedankt"^028-fol.153.

Hij was met vlagnummer 60 lid van het College in de periode 1874-1880. G.H.Pott wordt vanaf 1874 in Sweijs als gezagvoerder genoemd, maar pas per maart 1877 als gewoon lid eerste klasse ingeschreven⁰³⁴.

 

Opmerkingen in verband met lidmaatschap Zeemanscollege(s)

Geen

 

De schepen van de kapitein

lid van het college Zeemansvoorzorg te Harlingen⁰³⁶

vlagnummer      periode      type           naam van het schip                                          boekhouder/reder

       H60           1872-1874 brik            Onderneming (ex-Vasco de Gama, ex-Eisenbahn)        J.Alta L^z, Harlingen

                                                                   op Falsterbo gestrand en wrak

                               1876        brik            Eendragt (ex Hermann Heinrich)                          L.Alta, Harlingen

                           1877-1879 brik            Onderneming (ex Diana)                                        J.Alta L^z, Hilversum

 

Bouma⁰²⁵ vermeldt G.H.Pott als gezagvoerder gedurende:

*    1872 t/m 1875 van de brik “Onderneming”, ex-Vasco di Gama, ex-Eisenbahn, gebouwd in 1846 te Elbing, 261 ton o.m., , varend voor J.Alta L^z te Harlingen Het schip strandde in 1875 bij Falsterbo en raakte wrak;

*    de schoener-brik “Eendragt” (ex-Hermann Heinrich), gebouwd in 1839 te Leer, 207 ton o.m., in 1877 varend voor L.& D.Alta te Harlingen;

*    de brik “Onderneming” (ex-Diana), gebouwd in 1853 te Pillau, 325 ton o.m., van 1877-1881, varend voor J.Alta L^z te Harlingen;

*    Voorts was Geert Hilbrandus stuurman op de bark “Nieuwland”⁰⁵¹, gebouwd in 1857 te Elshout, 754 ton o.m., van 1859-1869 varend onder gezag van kapitein P.G.Pott (zie aldaar) voor rederij J.Vroege te Alblasserdam.

 

Overige bijzonderheden

Geen

 

 

Familiegegevens en opleiding

Geen

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

P.Kuiper A^z werd per januari 1875 ingeschreven als lid tweede klasse van het Harlinger zeemanscollege "Zeemansvoorzorg". Hij was toen stuurman van de brik "Zuiderzee". Hij was getrouwd met Hillegiena Kok. In 1877 werd hij overgeschreven naar de eerste klasse^029-fol.047.

Pieter Kuiper A^z, geboren 10 november 1848, werd per januari 1877 met vlagnummer 21 als lid 2^de klasse overgeschreven naar de 1^ste klasse bij het Harlinger zeemanscollege "Zeemansvoorzorg". Zijn schip was toen de "Maria Agnieta", boekhouders Repko & C^o. De contributie werd voldaan door zijn vrouw Hillechiena Kok, geboren 07 november 1845. Ten tijde van de overschrijving had het echtpaar 1 kind: Albert (28 augustus 1875)^028-fol.149.

Hij was met vlagnummer H21 lid van het College in de periode 1877-1906⁰³⁴.

 

Opmerkingen in verband met lidmaatschap Zeemanscollege(s)

Geen

 

De schepen van de kapitein

lid van het college Zeemansvoorzorg te Harlingen⁰³⁶

vlagnummer      periode      type                     naam van het schip                                 boekhouder/reder

      H21            1877-1879 bark                     Maria Agnieta (ex Perseverance) Repko & C^o, Harlingen

                           1880-1892 bark                     Onderneming (ex Diana)                       J.Alta L^z, Harlingen

                               1895        bark                     Mercurius (ex Josephine, ex Omoa)    I.& S.Wiarda, Harlingen

                           1897-1902 cl.bark (st) Admiraal Tromp (ex Maria)                  J.Nienhuijs, Amsterdam

 

P.Kuiper A^z was van 1894-1896 kapitein van de houten bark “Mercurius” (ex-Josephine, ex-Omoa), gebouwd in 1866, 430 (392) ton, varend voor rederij I.& S.Wiarda te Harlingen. Het schip is in 1896 verkocht voor de sloop aan S.de Boer te Makkum⁰⁵²

Kapitein P.Kuiper was in de periode 1897-1906 gezagvoerder van de stalen bark “Admiraal Tromp”, gebouwd in 1892 door Schömer Jensen & V^o te Tonning, Noord Friesland) onder de naam “Marie”, 364 ton. De reders bij de bouw waren van Ierssens & C^o te Tonning. Het schip werd in 1897 gekocht door J.Nienhuis te Amsterdam. Het schip werd kort na 07 augustus 1906 vermist op reis van Rio Grande (Zuid Brazilië) naar Suriname⁰⁵².

 

Bouma⁰²⁵ vermeldt P.Kuiper A^z als gezagvoerder gedurende:

*    1877 t/m 1880 van de bark “Maria Agnieta” ex Perseverance, gebouwd in 1853 te Amble, 290 ton o.m., varend voor Repko & C^o te Harlingen;

*    1881 t/m 1893 van de brik ” Onderneming” ex Diana, gebouwd in 1853 te Pillau, 325 ton o.., vaend voor J.Alta L^z te Harlingen;

*    1894 t/m 1896 van de bark “Mercurius” ex Josephine, ex Omoa, gebouwd in 1866 te Nova Scotia, 349 ton o.m., varend voor I. & S. Wiarda te Harlingen. Het schip werd in 1896 verkocht naar Makkum voor de sloop;

*    1897 t/m 1907 van de stalen bark “Admiraal Tromp”, ex Marie, gebouwd in 1892 te Tønning, 397 ton n.m., varend voor J.Nienhuys te Amsterdam. Het schip is in 1907 vergaan

 

Overige bijzonderheden

Reizen met de bark “Admiraal Tromp” onder kapitein P.Kuiper worden beschreven door Meilof Hoedemaker, die deze als lichtmatroos meemaakte en zijn belevenissen optekende in “Herinneringen uit mijn zeilvaarttijd” (p.49 t/m 76) in het boek “Dwarsgetuigd. Herinneringen van Kaap Hoorn-vaarders” door K.Suyk J^r, De Boer Maritiem. Unieboek bv., Bussum, 1978. Tegen oktober 1897 vertrok het schip vanuit Amsterdam via IJmuiden naar Suriname. Hoedemaker beschrijft de slecht voeding aan boord en geeft een levendig verslag van een vechtpartij te Suriname, die door politie-ingrijpen werd gesmoord. De terugreis ging met een lading hout.

“De “Admiraal Tromp” was geen gelukkig schip. Op een der volgende reizen van Suriname naar Kopenhagen ging zij na een gedeelte der lading gelost te hebben, naar Amsterdam. Op deze reis viel een 17-jarige lichtmatroos, Houwink genaamd, bij donker worden overboord. Een sloep werd uitgezet bemand met beide stuurlieden en twee matrozen. Van de drenkeling, de sloep en bemanning werd niets meer gehoord, zodat allen omgekomen zijn. Een verlies van vijf man was een ramp, niet het minst voor kapitein Kuipers (sic). Het schip bleef de gehele nacht in de buurt van het ongeval en vervolgde eerst bij dagenraad de reis.

Het einde van de “Admiraal Tromp” kwam in 1906 toen het schip op reis van Rio Grande naar Paramaribo met man en muis is gebleven, vermoedelijk omgeslagen in een pampero.”

 

Voormelde ramp met de “Admiraal Tromp” werd behandeld door de Raad van Tucht voor de Koopvaardij. In het verslag wordt melding gemaakt van het volgende:

“Het slechts 397 ton metende barkschip ‘Admiraal Tromp’ was in november 1902 op haar thuisreis uit West-Indië. De eerste aanloophaven in Europa was Malmö; daarna werd gekoerst op de thuishaven Amsterdam. De oversteek was probleemloos verlopen en op 9 november vertrok het schip van Malmö; op 11 november voer het in de Noordzee ter hoogte van Doggersbank.  … Het journaal vermeldde nog dat er maanlicht was en een heldere sterrenhemel.

Door een nimmer duidelijk geworden oorzaak viel plotseling de 15-jarige scheepsjongen M.Meinsma van de campagne overboord. Hij stond daar op de uitkijk en zijn hulpgeroep betekende alle hens aan dek”. Middels een toegeworpen reddingsboei en ook het verminderen van de vaart van het schip werd geprobeerd hulp te bieden. Er werd een boot uitgezet die spoedig uit zicht verdween (het was nacht). Hoewel daarna werd geprobeerd de reddingsboot te traceren gelukte dat niet. De volgende ochtend om 8 uur werden vuurpijlen afgeschoten, maar alles zonder reactie. Na overleg met de bemanning werd door de kapitein besloten de reis voort te zetten en op 15 mei kwam het schip te IJmuiden aan.

Bij de getuigenverhoren door de Raad werd duidelijk dat de reddingsboot in uitstekende staat was en gedurende de reis ook steeds goed was onderhouden.

“Uit het door de Raad ingestelde onderzoek kon niet anders worden geconcludeerd dat de ramp aan een vijftal van de opvarenden van de ‘Admiraal Tromp’ nabij de Doggersbank overkomen, geen aanleiding is om gezagvoerder Pieter Kuiper ‘met enige blaam te treffen’”¹⁰⁴.

 

 

Familiegegevens en opleiding

Zowel in de BS-gegevens als in de monsterrollen wordt de naam geschreven als Veldhuis en Velthuis.

Richtinggevend voor verdere identificatie zijn de vermeldingen in de archieven van het Harlinger zeemanscollege “Zeemansvoorzorg” van de namen van der Meer, Weissenbach en Rosema (zie hierna).

Een Hendrik Velthuis werd geboren op 09 november 1838 te Harlingen als zoon van Geert Hindriks Velthuis en Hiltje Willems van der Meer. Een Hendrik Velthuis, zoon van genoemd echtpaar Velthuis/van der Meer, overleed te Harlingen/Ooststellingerwerf op18 april 1843.

Een tweede Hendrik Veldhuis werd geboren te Wildervank op 29 november 1845 als zoon van wederom Geert Hendriks Veldhuis en Hiltje Willems van der Meer. Gezien het geboortejaar en de vermelding in de monsterrollen gaat het hier om de latere gezagvoerder.

Gezien de vermelding bij de inschrijving als lid van “Zeemansvoorzorg” te Harlingen moet Hendrik voor de eerste maal getrouwd zijn nà 1876. Hij zou na dat jaar getrouwd zijn met ene Grietje Weissenbach, geboren op 24 augustus 1850, maar de geboorteplaats is niet achterhaald. Gezien het volgend huwelijk in 1892, moet Grietje vóór die datum zijn overleden (of gescheiden). Een overlijdensdatum is niet gevonden

Hendrik trouwde te Delfzijl op 14 december 1892 als scheepskapitein met Siemke Rozema, geboren te Farmsum op 23 november 1868 als dochter van de voerrman Kornelis Rozema en Harmanna Schreuder. Zij overleed te Delfzijl op 03 juni 1913, 44 jaar.

Een overlijdensakte van Hendrik is niet gevonden Wèl werd in 1911 in Delfzijl nog het overlijden gemeld van de 11-jarige zoon van Hendrik en Siemke.

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

Hendrik Velthuis werd per september 1876 met vlagnummer 48 ingeschreven als lid van het Harlinger zeemanscollege "Zeemansvoorzorg". Zijn schip was de "Jetske", boekhouders K.Posthumus & C^o. De contributie werd voldaan door de boekhouders. Hij was ongehuwd. Toegevoegd is "1877 Trekkend lid geworden ten behoeve zijner Moeder Weduwe H.Velthuis geb.van der Meer". Voorts is vermeld: " kapitein H.Velthuis thans voerende het brikschip Elisabeth van dezelfde reederij is in 1879 gehuwd met Grietje Weissenbach geboren den 24 Augustus 1850. Hertrouwde 14 dec 1892 met Siemke Rosema. Woont thans te Farnsum^028-fol.147.

Hij was met vlagnummer H48 lid van het College in de periode 1876-1904⁰³⁴.

 

H.Velthuis was effectief lid van het zeemanscollege “De Vereeniging” te Delfzijl met vlagnummer 27 in de periode 1897 t/m 1906

 

Opmerkingen in verband met Zeemanscollege(s)

Geen

 

De schepen van de kapitein

lid van het college Zeemansvoorzorg uit Harlingen⁰³⁶

vlagnummer   periode    type          naam van het schip                      boekhouder/reder

      H48          1876-1877 kof            Jetske (ex Twee Gebroeders)      K.Posthumus & C^o, Harlingen

                          1878-1881 bark          Elisabeth (ex George)                  K.Posthumus & C^o, Harlingen

                          1882-1884 bark          Elisabeth (ex George)                  K.Posthumus & P.J.Holstein, Harlingen

                            1889       bark          Orion (ex William Leckie)          G.G.Albers S^r, Farmsum

                             1892      3/m sch.   Twee Gebroeders (ex Orion,

                                                                  ex William Leckie)                      H.G.Albers, Werkendam

                                                                  bij Larvik verongelukt

                          1895-1901 bark          Nijestein (ex Confidenza)           S.Barends, Delfzijl

                             1902                         16 juni bij Söderhamn gestrand en wrak

 

Bouma⁰²⁵ vermeldt H.Veldhuis als gezagvoerder gedurende:

*   1890 t/m 1892 van de bark “Orion” ex William Leckie, gebouwd in 1855 te Sunderland, 416 ton o.m., varend voor F.L.Drenth te Pekela. Het schip voer in 1893 voor H.G.Albers te Werkendam en was herdoopt in “Twee Gebroeders”;

*   1893 van de bark “Twee Gebroeders” ex Orion, ex William Leckie, gebouwd in 1855 te Sunderland, 416 ton o.m., varend voor H.G.Albers te Werkendam.

Bouma⁰²⁵ vermeldt H.Velthuis als gezagvoerder gedurende:

*   1894 van de brik “” Onderneming” ex Diana, gebouwd in 1853 te Pillau, 325 ton o.m., varend voor J.Alta L^z te Harlingen. Het schip is in 1894 gezonken na aanvaring in het Kattegat/Noordzee;

*   1896 van de bark “Nijestein” ex Confidenza, gebouwd in 1869 te Varazza, 524 ton o.m., varend voor S.Barends te Delfzijl.

 

Gegevens uit het Gemeentarchief van Delfzijl

Monsterrol 1888-116, 19 december 1888, schoener “Advena”, kapitein Berend Harmannus Visser, 34 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Hendrik Veldhuis, 43 jaar uit Harlingen, kok, 3 matrozen, lichtmatroos en een dekjongen;

Monsterrol 1889-135, 19 november 1889, schoener “Orion”, kapitein Hendrik Velthuis, 43 jaar uit Harlingen. Voorts stuurman Pieter Bakker, 44 jaar uit Harlingen,bootsman/zeilmaker, kok, 4 matrozen, lichtmatroos en een dekjongen;

Monsterrol 1891-7, 12 februari 1891, schoener “Orion”, kapitein Hendrik Velthuis, 45 jaar uit Harlingen. Voorts stuurman Wietzo Velthuis, 41 jaar uit Harlingen, bootsman, kok, 4 matrozen, lichtmatroos en een dekjongen;

Monsterrol 1891-84, 29 augustus 1891, schoener “Orion”, kapitein Hendrik Velthuis, geen leeftijd vermeld uit Harlingen. Voorts een niet met rang aangeduid bemanningslid;

Monsterrol 1892-19, 17 maart 1892, schoener “Twee Gebroeders”, kapitein Hendrik Velthuis, 46 jaar uit Harlingen. Voorts 1^ste stuurman Jan Stieuwen, 38 jaar uit Terschelling, 2^de stuurman Freerk Albers, 31 jaar uit Den Haag, bootsman, kok, 3 matrozen, lichtmatroos en 2 dekjongens;

Monsterrol 1895-31, 02 april 1895, bark “Nijenstein”, kapitein Hendrik Velthuis, 49 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Hillebrand Smid, 35 jaar uit Appingedam, bootsman, kok, 3 matrozen, 4 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1895-78, 24 juli 1895, bark “Neijenstein”, kapitein Hendrik Velthuis, 43 jaar uit Farmsum. Voorts 1^ste stuurman Hilbrand Smid, 35 jaar uit Appingedam, 2^de stuurman Barend Barends, 22 jaar uit Groningen, kok, 4 matrozen, 3 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1896-38, 25 maart 1896, bark “Neijenstein”, kapitein Hendrik Velthuis, 50 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Hilbrand Smid, 36 jaar uit Appingedam, bootsman/zeilmaker, kok, 3 matrozen, 4 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1896-81, 18 juni 1896, bark “Neijenstein”, kapitein Hendrik Velthuis, 50 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Hilbrand Smid, 36 jaar uit Appingedam, bootsman/zeilmaker, kok, 4 matrozen, 3 lichtmatrozen, dekjongen en twee passagiers;

Monsterrol 1897-44, 22 april 1897, bark “Neijenstein”, kapitein Hendrik Velthuis, 50 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Hilbrand Smid, 38 jaar uit Appingedam, bootsman/zeilmaker, kok, 3 matrozen, 3 lichtmatrozen en een kajuitwachter;

Monsterrol 1897-70, 27 juli 1897, bark “Neijenstein”, kapitein Hindrik Velthuis, 50 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Arend Vos, 29 jaar uit Noordbroek, kok, bootsman/zeilmaker, 4 matrozen, 2 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1897-82a, 15 september 1897, bark “Nijenstein”, kapitein Hindrik Velthuis, 51 jaar uit Farmsum. Voorts 2^de stuurman Hayo Bos, 30 jaar uit Eenum, kok, zeilmaker, matroos en een dekjongen;

Monsterrol 1897-82b, 18 september 1897, bark “Nijenstein”, kapitein Hindrik Velthuis, 51 jaar uit Farmsum. Voorts 1^ste stuurman Arend Vos, 29 jaar uit Noordbroek, matroos en 3 lichtmatrozen;

Monsterrol 1898-66, 27 juli 1898, bark “Nijenstein”, kapitein Hendrik Velthuis, 51 jaar uit Delfzijl. Voorts 1^ste stuurman Arend Vos, 30 jaar uit Noordbroek, 2^de stuurman Barend Barends, 25 jaar uit Delfzijl, kok, 3 matrozen en 4 lichtmatrozen;

Monsterrol 1899-30, 31 maart 1899, bark “Nijenstein”, kapitein Hendrik Velthuis, 52 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Arend Vos, 30 jaar uit Noordbroek, bootsman, kok, 4 matrozen, 3 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1899-42, 13 april 1899, bark “Neijenstein”, kapitein Hendrik Velthuis, geen leeftijd vermeld uit Farmsum. Voorts een niet met rang aangeduid bemanningslid;

Monsterrol 1899-43, 13 april 1899, bark “Neijenstein”, kapitein Hendrik Velthuis, geen leeftijd vermeld uit Farmsum. Voorts een niet met rang aangeduid bemanningslid;

Monsterrol 1899-52, 08 mei 1899, bark “Neijenstein”, kapitein Hendrik Velthuis, geen leeftijd vermeld uit Delfzijl. Is enige naam op de monsterrol;

Monsterrol 1899-69, 13 juli 1899, bark “Nijenstein”, kapitein Hendrik Velthuis, 52 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Arend Vos, 30 jaar uit Noordbroek, bootsman, zeilmaker, kok, 3 matrozen, 2 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1900-40, 14 april 1900, bark “Nijenstein”, kapitein H.Velthuis, 55 jaar uit Farmsum. Voorts 1^ste stuurman J.Goëken, 60 jaar uit Delfzijl, 2^de stuurman D.A.Formen, 22 jaar uit Groningen, bootsman, kok, 2 matrozen, 4 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1900-61, 18 juli 1900, bark “Nijenstein”, kapitein H.Velthuis, 54 jaar uit Farmsum. Voorts 1^ste stuurman J.Goëken, 60 jaar uit Delfzijl, 2^de stuurman D.A.Forma, 22 jaar uit Groningen, bootsman, kok, 2 matrozen, 4 lichtmatrozen, dekjongen en een passagier;

Monsterrol 1901-29, 02 april 1901, bark “Nijenstein”, kapitein H.Velthuis, 53 jaar uit Delfzijl. Voorts 1^ste stuurman J.Goëken, 61 jaar uit Delfzijl, 2^de stuurman G.Neut, 60 jaar uit Delfzijl, bootsman, kok, 3 matrozen, 2 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1902-11, 02 april 1902, bark “Nijenstein”, kapitein H.Velthuis, 56 jaar uit Farmsum. Voorts 1^ste stuurman T.P. ter Wiel 24 jaar uit Gamswerd, 2^de stuurman G.Neut, 60 jaar uit Zoutkamp, bootsman, kok, 3 matrozen, 2 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1903-26b, 30 juni 1903, bark “Nijenstein”, kapitein H.Veldhuis, geen leeftijd en woonplaats vermeld.. Voorts een niet met rang aangeduid bemanningslid;

Monsterrol 1904-16, 28 maart 1904, bark “Nijenstein”, kapitein Hendrik Velthuis, geen leeftijd vermeld uit Delfzijl. Is enige vermelding op de monsterrol;

Monsterrol 1904-25a, 29 april 1904, schoener “Mathilde”, kapitein T.R.Wielema, 56 jaar uit Schiermonnikoog. Voorts 1^ste stuurman H.Velthuis, 58 jaar uit Farmsum, 2^de stuurman Th. de Groot, 27 jaar uit Schiermonnikoog, 2 matrozen, 2 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1909-14b, 06 februari 1909, bark “Neijenstein”, kapitein Hendrik Velthuis, geen leeftijd vermeld uit Farmsum. Voorts een niet met rang aangeduid bemanningslid;

 

Samenvatting van de monsterrollen

1. De voornaam Hendrik wordt in de monsterrollen soms ook gespeld als Hindrik. Voorts wordt de achternaam gespeld als Velthuis en Veldhuis.
2. Er zijn in totaal 27 monsterrollen op de website van het Noordelijk Scheepvaartmuseum. Alle rollen zijn afkomstig uit het Gemeentearchief van Delfzijl.
3. De monsterrollen zijn gedateerd van 1888 t/m 1909 met als leeftijden 43 t/m 63 jaar. De zeemanscarriére heeft derhalve minstens 20 jaar geduurd.
4. Al woonplaats is aanvankelijk Harlingen genoemd en vanaf begin negentiger jaren steeds Farmsum/Delfzijl.
5. Het overzicht van de monsterrollen luidt:

       *     1888               stuurman op de schoener “Advena”, kapt. Berend H.Visser                                     43 jaar

       *     1889-1891    kapitein op de schoener “Orion”.                                                                                 43-45 jaar

       *     1892               kapitein van de schoener “Twee Gebroeders”                                                            46 jaar

       *     1895-1904    kapitein op de bark “Nijenstein”                                                                                   49-58 jaar

       *     1904               stuurman op de schoener “Marhilde”, kapt. T.R.Wielema                                       58 jaar

       *     1909               kapitein op de bark “Nijenstein”                                                                                   63 jaar

 

Overige bijzonderheden

In het tijdschrift “De Zee” Jg 1895, p.120 t/m 124 staat een verslag van de “Raad van Tucht voor de Koopvaardij te Amsterdam inzake het gedrag van gezagvoerder H.Velthuis “bij gelegenheid van de aan het Nederlandsche brikschip “Onderneming”, op 12 Oktober 1894, overkomen ramp. Het verslag vermeldt het volgende:

Het schip is op 26 september 1894 van Harlingen in ballast vertrokken naar Sundswall. Het schip was technisch in orde. Zonder noemenswaardige voorvallen is de reis voortgezet tot 11 oktober 1894 tot nabij het vuur van Hirshald. Op 12 oktober werd het vuurschip van Skager Rif gepeild. Het was mistig met een dikke lucht en kalme zee. Er was uitkijk en regelmatig werd een stoot op de misthoorn gegeven. In de morgen van die dag werd de brik aan bakboord aangevaren door een Deens stoomschip de “Christian IX” onder kapitein P.Mollerup. De “Onderneming” zonk binnen twee minuten waarbij de stuurman A. van Gorkum en een jongen verdronken. Er was geen tijd scheepspapieren te redden. Later werd de scheepskist van de stuurman uit het water gevist, waarin het logboek. De rest van de bemanning ging aan boord van het stoomschip en werden afgezet te Kopenhagen, reisde daarna naar Londen waar zij op 15 oktober aankwamen.

De Raad oordeelde “dat de gezagvoerder H.Velthuis, noch de aanvaring, noch het verlies van twee menschenlevens had kunnen voorkomen en de ramp dus niet aan eenige schuld of nalatigheid zijnerzijd kan worden toegeschreven.”

Hij werd derhalve vrijgesproken

 

NRC 17 oktober 1895¹¹⁴

Delfzijl, 14 oktober. Het Nederlandse schip (opm: bark) NIJENSTEIN, kapt. H. Velthuis, alhier binnengesleept door de sleepboot ALBATROS, heeft zware slagzij.

 

Provinciale Groninger Courant 02 februari 1898¹¹⁴

Vlissingen (opm: geen datum). Het Nederlandse barkschip NIJENSTEIN is na te Middelburg de lading gelost te hebben, heden morgen aldaar in het dok gezet om de geleden schade te herstellen.

 

Provinciale Groninger Courant 10 oktober 1898¹¹⁴

Delfzijl, 10 oktober. Sedert een paar dagen liggen hier ter lossing vier zeilschepen met het inhebbende hout. Gisterenavond kwam hier ter rede het schip NIJENSTEIN, kapitein Velthuis, mede met hout beladen van de Oostzee, om hier te lossen. …

 

Provinciale Groninger Courant 03 september 1901¹¹⁴

Delfzijl, 31 augustus De Nederlandse schepen NIJENSTEIN, kapt. H. Velthuis, IDA, kapt. H. Leeuw, JAN SIEVERT, kapt. P. Arkema, en CHARLOTTE EN ANNA, kapt. N. Arkema, zijn reeds alle vier afgetuigd en hier opgelegd, daar geen lonende vrachten meer te krijgen waren, vermoedelijk zullen meerdere schepen spoedig volgen.