Familiegegevens en opleiding
Geen
De schepen van de kapitein
Bouma025 vermeldt J.C.Viersma als gezagvoerder gedurende:
* 1853 t/m 1859 van de bark “Duiveland”, gebouwd in 1847 te Zierikzee, 621 ton o.m., varend voor T.Voorbeytel & Vroege te Bruinisse;
* 1861 t/m 1873 van de bark “Generaal de Stuers”, gebouwd in 1854 te Elshout, 749 ton o.m., varend voor J.Vroege te Alblasserdam. Het schip werd in 1873 verkocht naar Noorwegen;
* 1875 van de “Luitenant Generaal van Swieten” ex Pharos, gebouwd in 1868 te East Boston, 1328 ton o.m., varend voor J.Vroege te Alblasserdam.
Overige bijzonderheden
Op 26 november 1858 vertrok vanuit Banjoewangi de bark "Duiveland" van de Reederij Voorbeytel & Vroege te Bruinisse onder kapitein J.C.Viersma. Het schip arriveerde op 11 april 1859 te Zierikzee na 135 dagen reis026(38/077).
Op 25 februari 1862 vertrok van Banjoewangie de bark "Generaal de Steurs" onder kapitein J.C.Viersma. Het schip onderging zwaar stormweer bij Kaap de Goede Hoop en moest van 31 mei - 02 juni 1862 te St.Helena wat op verhaal komen. Het arriveerde pas op 05 augustus 1862 in Nederland (haven niet genoemd) na een reis van 158 dagen026(38/330).
J.C.Viersma was van 1861-1873 kapitein van de houten bark “Generaal de Stuers”, gebouwd in 1854 door de Gebr. B.Pot te Elshout, 749 ton, varend voor rederij J.Vroege te Alblasserdam. Het schip werd in 1873 verkocht naar Noorwegen052.
“Van het Zierikzeese barkschip “Duiveland” is in particulier bezit een fraai scheepsportret bewaard gebleven. De heer J.C.A.Ribbens te Heinkenszand is de eigenaar van een door Jacob Spin vervaardigde afbeelding van genoemde bark”. De betovergrootvader van de heer Ribbens was de gezagvoerder J.C.Viersma van de “Duiveland”. Het schip werd op 13 juli 1847 op de Commerciewerf van C.Smit te Zierikzee te water gelaten, gebouwd door scheepsbouwmeester C.Mak.
“Het was groot 328 last of 621 ton en bestemd voor de vaart op Oostindië. Op 1 oktober 1847 werd voor de eerste maal uitgezeild onder kapitein Kreye. De aankomst te Batavia vond plaats op 6 januari van het volgend jaar”. In 1853 werd kapitein J.C.Viersma de gezagvoerder. Het schip kwam eind 1859 te Rotterdam in veiling en werd aangekocht door Willem Ruys JDz.
J.C.Viersma werd geboren 19 december 1811 als zoon van Jan Tjalling Viersma en Johanna Helena Smits. Hij trouwde met Adriana Bakker. Hij “begon zijn loopbaan aan boord “voor de mast”, klom op van bootsman en schipper tot stuurman en voerde voor de eeste maal als kapitein het gezag op de “Duiveland”.
“Na de verkoop van de “Duiveland” in 1859 stapte Viersma over op de bark “generaal de Stuers”(1861), welk schip hij voor reder J.Vroege te Alblasserdam voerde tot 1873 toen dit schip naar Noorwegen werd verkocht. Nadat J.C.Viersma nog gezagvoerder was geweest op het clipper-fregatschip “Pharos” (Liverpool) en tenslotte (1875) op de “Luitenant Generaal van Swieten” kwam het einde van zijn loopbaan in zicht.
Op 16 mei 1875 sloot hij zijn kasboek te Batavia af. Via Sint Helena voer hij terug naar het vaderland. Op 6 november 1875 tekende hij in zijn administratie aan: saldo mij toekomend op 6 november 1875 groot f 1439,44.
Zijn levenseinde kwam op 4 oktober 1877 te Zierikzee waar hij na een rusteloos bestaan in Huis “de Mossel” aan het Kraanplein voorgoed de ogen sloot …074.
De Harlinger Courant dd 09 december 1874 bevat in de rubriek Scheepstijdingen het volgende bericht.096:
Binnengekomen.
“Batavia 1 Dec. Luitenant Generaal v. Swieten, J.C.Viersma, Rio Janeiro.”
Zierikzeesche Courant 13 april 1864
Te Brouwershaven gearriveerd op 07 april 1864 de “Generaal de Steurs”, kapt. J.C.Viersma, komend van Rotterdam op weg naar Batavia. Het schip zeilde uit op 08 april 1864,
Familiegegevens en opleiding
Hendrik van Moerkerken werd geboren te Deventer in 1834 als zoon van Hendrik Corstiaan van Moerkerken en Geertruida van Zalingen.
Hij trouwde op 04 mei 1862 te Alblasserdam met Lena Nugteren, geboren in 1840 te Alblasserdam als dochter van Aart Nugteren, boekhouder bij de rederij Cornelis Smit, en Lidia Stijnis. Het echtpaar kreeg in Alblasserdam de kinderen Aart (1865), Jan Gerard (1868), Jacob (1871) en Lidia Hendrika (1875).064
De schepen van de kapitein
Bouma025 vermeldt H.van Moerkerken als gezagvoerder van/in:
* 1865 van de bark “Commissaris des Konings van der Helm”, gebouwd in 1865 op de werf van C.Smit te Alblasserdam, 662 ton o.m., varend voor Huygens & Hardenberg te Den Haag. Het schip is gestrand bij Manilla en wrak geraakt. Bouma vermeldt in hetzelfde jaar als gezagvoerder W.S.Kramers, en het lijkt erop dat van Moerkerken het gezag, wellicht tijdens de laatste reis, heeft overgenomen. Maar zekerheid hierover heb ik niet.
* 1866 t/m 1874 van de comp.brik “Ida Geertruida’, gebouwd in 1865 te Amsterdam, 455 ton o.m., varend voor W.& H.Meursing te Amsterdam;
* 1875 van de bark “Jonge Jan”, ex Johannes Lodewijk, gebouwd in 1857 te Alblasserdam, 770 ton o.m., varend voor J.Vroege te Alblasserdam
* 1876 t/m 1879 van de “Luitenenant Generaal van Swieten” ex Pharos, gebouwd in 1868 te East Boston, 1328 ton, varend voor J.Vroege te Alblasserdam. Het schip werd in 1879 verkocht naar Duitsland.
Overige bijzonderheden
Foto (nr.50) beschikbaar van kapitein H.van Moerkerken047.
In: “Geïllustreerd weekblad voor Zeewezen en Watersport” jg 3, 1824, p.313-316 staat een artikel “Iets uit de bijna oude doos” door een niet genoemde auteur, waarin de scheepsramp van de “Commissaris des Konings van der Helm” onder kapitein H. van Moerkerken wordt beschreven. Het artikel centreert zich rond de stuurman J.Cleveringa (werd later gezagvoerder en zie voor bijzonderheden aldaar.)
p.23
De brik “Ida Geerrtruida” vertrok “in agustus 866 naar Java en kwam precies aan op het moment dat een grote inzinking van de vrachtenmarkt na twee seizoenen was afgelopen. Het gloednieuwe schip kreeg een lading van de NHM waarvan de vrachtprijs in februari 1867 nog 110 gulden per last bedroeg. Toen zij voor de tweede maal naar Java kwam in mei 1868 en de nieuwe maatregel was ingegaan, waren de vrachten gedaald tot 77 à 75 gulden per last. Gezagvoerder Van Moerkerken nam hiet genoegen mee om snel weer weg te komen. In september-oktober 1868 stonden de vrachten hoger: 90 à 100 gulden. Dit waren dan ook de beste maande. In 1869 kwam Van Moerkerken ook niet boven de 75 gulden per last uit. Het daaropvolgende jaar kwam hij in de goede tijd (september) aan, maar verknoeide zijn kansen door enkele malen te hoog in te schrijven bij de NHM. Particuliere vrachten waren nauwelijks te krijgen, omdat door de Frans-Duitse oorlog in Europa de vracht niet meer verzekerd kon worden. Uiteindelijk nam hij een suikervracht naar Kopenhagen. Wellicht door deze ervaringen kwam het schip voor 1874 niet meer in Nederlands-Indië, maar beproefde eerst haar geluk in Zuid-Amerika….
Uit: Scheepsbouw en rederij in de overgang van zeil naar stoom. De Meursings en de bark Baarn. Door Petra Vermeulen. Uitgave Stichting Nederlandse Kaap Hoorn-vaarders 2012, 59 pp.
Het Archief van de firma Meursing op het Stadsarchief van Amsterdam (648/123-135) bevat een reeks van documenten waaruit blijkt dat het schip “Ida Geertruida” is gebouwd in 1866 en verkocht door Meursing in 1874.
