Aan het verslag van de Directie van de Stoomvaart Maatschappij Nederland is het volgende ontleend:
Bij de aanbiedingen van het elfde jaarverslag vangen wij als gewoonlijk aan met de mededeling van de geldelijke uitkomsten van uw onderneming.
Voor het eerst sedert de vestiging van de Maatschappij is de kring van de aandeelhouders groter geworden, daar voor een bedrag van NLG 517.500 vijf procent obligaties 1872 in aandelen zijn geruild geworden, zodat de winst over 1881 moet worden verdeeld over een kapitaal van NLG 4.017.500.
De reizen van de stoomschepen geven een batig saldo van NLG 1.006.378,34½, ruim NLG 70.000 meer dan in 1880.
De diverse baten en het saldo van vorige rekening zijn: NLG 50.217,47½ tegen NLG 22.508,82½ in 1880.
Deze betrekkelijk gunstige uitkomsten zijn toe te schrijven aan een vaste vrachtenmarkt, terwijl de vergoeding voor bergloon van de thee ex-ASIA en het hulp loon voor het slepen van de CITY OF MECCA, waarover in ons vorig verslag werd gehandeld, ook een bate voor deze rekening hebben opgeleverd.
Van de winst moet bestreden worden:
1e. De interest; NLG 86.240,32 tegen NLG 128.766,19 in 1880, welke vermindering grotendeels ontstaat door de reeds vermelde ruiling van obligaties in aandelen, hoewel ruime vlottende middelen ook daartoe hebben bijgedragen.
2e. De afschrijvingen tot een totaal bedrag van NLG 489.136,16½, tegen NLG 434.344,69 in 1880.
Bij deze afschrijvingen, afzonderlijk vermeld op de winst- en verliesrekening, hebben wij in overleg met heren commissarissen dezelfde beginselen toegepast als in vorige jaren. Op de stoomschepen is geheel naar de bekende maatstaf geamortiseerd, en het is alleen toe te schrijven aan de toevallige omstandigheid, dat minder reizen met eigen schepen zijn voltooid in 1881 dan in 1880, dat het totaal van de afschrijving op de stoomschepen een vermindering aantoont bij het vorige jaar vergeleken.
Daarentegen werd besloten om een som van NLG 100.000 te boeken in het credit van de rekening van afschrijving, en op nieuwe rekening over te brengen, waardoor bij het vaststellen van de eerstvolgende balans, daarover zo nodig kan worden beschikt. Het winst saldo bedraagt NLG 481.219,34½, en vergunt een uitdeling van 9 % over het kapitaal, met de statutaire uitkeringen van overwinst aan reservefonds, ondersteuningsfonds en bestuur. Na aftrek van de patent-belasting à NLG 9.256,32 wordt een saldo van NLG 3.254,68½ op nieuwe rekening overgebracht.
Nadat de algemene vergadering, op 2 mei te houden, de balans zal hebben goedgekeurd, wordt het dividend à NLG 90 per aandeel van NLG 1.000, à NLG 45 per aandeel van NLG 500, bij aankondiging in de dagbladen betaalbaar gesteld ten kantore van de Kas-Vereeniging te Amsterdam, tegen inlevering van het bewijs No. 8.
De commissie uit uw midden, bestaande uit de heren: J.H. Ankersmit, G.H. Crone en R. Laan, heeft de rekening en verantwoording over 1881 in goede orde bevonden, blijkens het rapport onder de balans afgedrukt.
Reizen van de stoomschepen. De in dit dienstjaar gemaakte reizen bestaan uit 25 naar en van Java. Voor de reizen, door het postcontract bepaald, konden wij steeds een van onze stoomschepen beschikbaar stellen; doch onze vloot, die in de beide voorgaande jaren geheel van rampen bevrijd was gebleven, mocht in 1881 niet zo gelukkig zijn.
De PRINSES AMALIA ondervond op de 17e uitreis aanmerkelijk oponthoud. Kort na het vertrek van Suez kwam het stoomschip in aanraking met drijvend wrakhout, waardoor de as en de roersteven werden beschadigd. Het werd door het stoomschip KAMSCHATKA terug gesleept naar Suez, waar met de herstellingen 44 dagen verloren gingen, doordien op het beschikbaar komen van het droge dok geruime tijd moest worden gewacht. Een soortgelijke ramp, maar met veel ernstiger gevolgen, trof het stoomschip KONING DER NEDERLANDEN op zijn laatste thuisreis. De bijzonderheden daarvan zijn algemeen bekend geworden. Bij dit onheil brak niet alleen de schroefas, maar ondervond het schip zelf zo zware schade, dat het, na van 4 oktober 1881 te 08 u. 45 m. 's namiddags tot 5 oktober 8 uur voormiddag door pompen boven water, en ten 12 uur 's middags op 5º ZB 64º OL in de diepte wegzonk. Van de 7 sloepen, waarin de 216 opvarenden de beste orde embarkeerden, zijn er tot ons diep leedwezen drie, met 90 personen, die wegens het uitblijven van tijdingen, ondanks alle nasporingen door de Nederlandse en Britse regeringen en door onze vloot gedaan, als verongelukt moeten worden beschouwd. Bij de zware slag die de Maatschappij door dit noodlottig verlies heeft getroffen, is het een lichtpunt dat de bemanning, voorgegaan door de vastberaden gezagvoerder A.G. Mörzer Bruijns, volgens de eenparige getuigenis van de geredde passagiers, zich voorbeeldig heeft gedragen. Wij hebben voor de bevoegde rechter een enquête, waarbij alle omstandigheden die op het spoor kunnen brengen van de oorzaak van deze ramp, aan het licht zijn gekomen. Voor belangstellende aandeelhouders is, zolang de voorraad strekt, een exemplaar van deze enquête op aanvraag ten kantore van de Maatschappij beschikbaar. Wij zijn overtuigd dat volledige kennisneming van deze feiten het vertrouwen in de schepen en machines van de vloot zal versterken, en dat men geen andere conclusie zal kunnen trekken, dan dat een ongeluk, ook voor de sterkste schepen, noodlottig kan zijn.
Het stoomschip JAVA keerde na het verstrijken van het van het maandcharter naar Europa terug. Het werd in Manilla met suiker beladen voor Liverpool, waar het de 21e juli 1881 aankwam. Na de lossing werd het, ingevolge overeenkomst met de Stoomvaart-Maatschappij Java, door deze uit de vaart teruggenomen en voor haar rekening verkocht. Over het laatste halfjaar dat wij het in huur hadden, werd evenals het vorige jaar een voldoend overschot bevaren.
Het stoomschip PRINS VAN ORANJE, kapt. R. Berkelbach van den Sprenkel, ontmoette op zijn 23e thuisreis in de Rode Zee het stoomschip ORION, van de Star Navigation Company, met gebroken krukas, nam het op sleeptouw en bracht de 1e december ll. na 4½ etmaal slepen veilig te Suez binnen. Voor deze hulp werd bij minnelijke schikking door de eigenaars van het schip een matige vergoeding betaald, die in de rekening van het afgelopen jaar reeds is verantwoord.
Hoewel de nadelige gevolgen zich het sterkste openbaren bij reizen die tot de dienst van het lopende jaar behoren, kunnen wij niet nalaten te wijzen op de grote bezwaren door ons evenals alle andere Maatschappijen, die belang hebben bij de vaart door het Suezkanaal, ondervonden van de willekeurige en onpraktische maatregelen van de Internationale Gezondheidsraad in Egypte tijdens en lang na het heersen van de cholera in Arabië en sommige gedeelten van Indië.
Niettegenstaande een volmaakte gezondheidstoestand aan boord, werden alle schepen, ook die welke een arts voeren, die voor de getuigenis omtrent het afwezig zijn van iedere aanleiding tot besmetting aansprakelijk is, aan de strengste quarantaine onderworpen. Het passeren van het kanaal in quarantaine belette, volgens de voorschriften van de Gezondheidsraad, het aan boord komen van de kanaalloods.
De Suezkanaal Maatschappij liet de loods nu aan het schip voorafgaan in een stoombarkas, die belangrijke sommen aan huur kostte, wij hadden daarvoor telkens 1.500 à 2.500 Frs. te betalen - maar die wijze van loodsen in een nauw kanaal gaf bovendien niets. Telkens geraakten schepen aan de grond, en er zijn zeer ernstige averijen door ontstaan. Onze schepen bleven tot nu toe verschoond van aan de grond lopen en averijen, daar onze gezagvoerders en officieren goed met het kanaal bekend zijn, en de stoomstuurinrichting het schip goed in bedwang houdt, maar het ondervonden oponthoud wegens het verstoppen van het kanaal door andere aan de grond zittende schepen, was in de hoogste mate schadelijk. Het beliep eens zeven dagen, menigmaal tussen twee en vijf dagen, over al de reizen dat het kanaal onder de druk van de Gezondheidsraad was, tezamen meer dan dertig dagen.
De scheepvaart heeft nog geen zekerheid dat dergelijke toestanden niet weer terugkeren. Wij hebben de tussenkomst van onze regering ingeroepen, evenals de buitenlandse maildiensten die van hun, en wij hopen dat aan deze ernstige zaak de nodige zorg zal worden besteed, dat men zich niet met half werk zal tevreden stellen, maar dat de scheepvaart in het vervolg afdoende zal beschermd worden tegen zodanige willekeur.
Ondanks deze en andere stoornissen hebben wij telkens een van onze stoomschepen beschikbaar gehad voor iedere aangekondigde datum. Wel zijn zij somtijds kort thuis geweest, maar wij geven onze aandeelhouders de verzekering, dat nooit de veiligheid aan de spoed wordt ten offer gebracht, en dat geen nieuwe reis wordt aanvaard, zonder dat alle belangrijke delen van schip en machine zijn geïnspecteerd en in orde bevonden. Door een uitgebreide voorraad van reserve- en vernieuwingstukken, door de gehele organisatie van onze dienst, kan in weinig tijd veel worden gedaan, en daarvan wordt partij getrokken, terwijl de ijver en opgewektheid, waarmede het extra werk door wal- en scheepspersoneel verricht wordt, niets te wensen overlaten.
Tot toelichting van de balans doen wij het volgende strekken:
Kapitaal. Het kapitaal van de vennootschap bestaat uit NLG 7.000.000 in aandelen. De eerste serie van NLG 3.500.000 werd in 1870 uitgegeven en ten volle geplaatst.
De tweede serie, mede NLG 3.500.000 groot, werd bij de Nederlandse Bank gedeponeerd, om beschikbaar te zijn voor inwisseling tegen obligaties van de geldlening NLG 3.500.000 in 1872 uitgegeven. De aandelen, die door uitloting van obligaties vrijkomen, kunnen ingevolge uw besluit van 17 mei 1878 door ons teruggenomen worden, doch zij blijven in portefeuille totdat commissarissen in overleg met ons tot de plaatsing besluiten. Van de faculteit tot inwisseling is in 1881 gebruik gemaakt door de houders van NLG 517.500 obligaties 1872, zodat het geplaatste kapitaal op de 1e januari 1882 bedroeg NLG 4.017.500. Men vindt dit bedrag door de volgende cijfers van de balans:
Creditzijde kapitaal: NLG 7.000.000
Af, debetzijde:
Aandelen bij de Ned. Bank beschikbaar ter inwisseling NLG 2.166.500
Ongeplaatste aandelen 2e serie NLG 816.000
NLG 2.982.500
Saldo NLG 4.017.500
De geplaatste en niet geamortiseerde obligaties van de verschillende geldleningen, bedroegen op 1e januari 1882: 5 pct. geldlening 1872 NLG 2.166.500, 41½ % dito 1879 NLG 468.000, 4 % dito 1881 NLG 1.315.000, tezamen NLG 3.949.500.
Nog ongeplaatst en dus beschikbaar indien de Maatschappij meer geldmiddelen nodig heeft zijn: Obligaties 4½ %. Geldlening 1879 NLG 460.000; dito 4 % dito 1881 NLG 685.000.
Assurantie reservefonds. De assurantie, eigen risico, gaf de volgende uitkomsten:
Het reservefonds bedroeg op 1 januari NLG 507.462,96½
Het vermeerderde door gemaakte rente
met NLG 18.872,06
door geboekte premie met NLG 200.375,69
NLG 219.247,75
NLG 726.710,71½
Het verminderde met de geboekte schade
wegens totaal verlies op de gelopen
risico stoomschip KONING DER NEDER-
LANDEN, op het casco NLG 275.000,00
op de steenkolen NLG 10.557,00
NLG 285.557,00 _______________
Zodat het reservefonds op 31 december 1881
bedroeg NLG 441.153,71½
welke som rentegevend is belegd, zie op de debetzijde van de balans het hoofd "Belegd Assurantie reservefonds".
Reservefonds. Dit fonds was op 1 januari 1881 NLG 33.248,35. Het vermeerderde met de gekweekte rente NLG 888,33 en met 10 % van de overwinst 1881 NLG 26.783,33, zodat het op 31 december 1881 bedraagt NLG 60.915,01.
Stoomschepen van de Maatschappij. De stoomschepen van de Maatschappij in dienst komen thans voor op de balans met NLG 5.050.168,47, de stoomschepen in aanbouw, voor de op 31 december reeds betaalde fournissementen, met NLG 849.799,05.
De afschrijvingen die ten vorige jaren tot NLG 2.562.232,05½ waren gestegen, zijn andermaal met NLG 288.159 vermeerderd.
Etablissementen van de Maatschappij. Ingevolge ons beginsel om tijdelijke inrichtingen zo spoedig mogelijk te amortiseren, staan de etablissementen te Amsterdam thans ook voor NLG 1 op de balans, evenals die te Batavia. Het debetsaldo van de werkplaats bestaat uit gereedschappen en materialen, waarin telkens omzet is, zodat het niet kan en niet behoeft afgeschreven te worden.
Huizen en Erven. Door aankoop van een aan ons kantoorlokaal grenzend perceel, werd dit hoofd met NLG 24.777,50 vermeerderd; ten gevolge van de plaats gevonden afschrijving staat het op ultimo december ten slotte NLG 10.000 hoger dan verleden jaar.
Kolenhulk SOERABAJA. De exploitatierekening leverde eindelijk een bate aan de winst- en verliesrekening, en wat nog meer van belang is, de dienst ondervond het nut van de inrichting in klimmende mate en bij de uitbreiding van de vaart, verwachten wij dat nut en bate beiden zullen stijgen. Door afschrijving van NLG 10.000, staat zij thans op NLG 40.000.
Aandelen Amsterdamsche Droogdok-Maatschappij. Wij hebben ons bezit van aandelen in die Maatschappij, na ontvangst van dividend over 1880, verminderd door de aankoop van een honderdtal stuks bij inschrijving. De dientengevolge behaalde winst à NLG 10.080 is in het credit van de winst- en verliesrekening geboekt.
De overige aandelen in deze bloeiende zaak, die in het bezit van de Maatschappij blijven, werden in het belegd assurantie-reservefonds opgenomen, zodat de afzonderlijke post op onze balans is verdwenen.
Magazijnrekening. Deze post op de balans is samengesteld als volgt: Voorraden aan boord van 12 schepen: Uitrusting-artikelen NLG 74.036,69½, proviand-artikelen NLG 399.774,85½, waarloze machinedelen te Batavia NLG 13.445,90, dito dito te Port-Said NLG 7.514,90, voorraad proviand-artikelen te Amsterdam NLG 19.240,07, dito uitrusting-artikelen te Amsterdam NLG 93.292,92½, tezamen NLG 607.305,34½.
Steenkolenrekening. De waarde op ultimo december bestond uit het volgende: Verstrekt op lopende reizen aan elf stoomschepen NLG 256.632,92, zeilende naar Java en lossende aldaar NLG 54.197,53, voorraad te Batavia en Soerabaja NLG 162.522,24, voorraad te Amsterdam NLG 32.161,96, tezamen NLG 505.514,65.
Reisonkosten van de stoomschepen. Gages van de equipages. Deze rekeningen wijzen de sommen aan, die op 31 december waren uitgegeven wegens lopende reizen.
Assurantierekening. Deze blijft op ultimo december gedebiteerd wegens het bedrag van de premies, dat ten laste komt van de lopende en volgende reizen. De schepen zijn voor 12 maanden verzekerd, en iedere reis wordt gedebiteerd naar mate van de gebezigde tijd.
Vracht- en passagegelden. Op deze rekening staan de ontvangen bruto verdiensten wegens lopende, nog niet afgeboekte reizen.
Ondersteuning-fonds voor het personeel.
Het saldo van Aº. Pº. was NLG 25.753,49
De ontvangsten in 1881 bedragen NLG 3.947,22½
De uitgaven voor onderhoud NLG 2.345,22
NLG 1.602,00½
Het werd gecrediteerd met 5 % van de extra
winst, ingevolge art. 24 van de statuten NLG 13.391,68
______________
Saldo op ultimo december 1881 NLG 40.747,17½
Wij menen de toelichting van onze balans hiermede te kunnen besluiten
en wensen u thans te wijzen op de uitbreiding van de vaart tot de tiendaagse dienst. Zoals wij de eer hadden in de buitengewone algemene vergadering van 29 juni 1881 mede te delen, heeft de behoefte aan meer scheepsruimte, die zich in het verkeer tussen Indië en Nederland deed gevoelen, ons doen besluiten om nieuwe stoomschepen te bestellen en alles voor te bereiden om voortaan driemaal in de maand een expeditie te doen van beide zijden van de lijn. Door uw vertrouwen daartoe in staat gesteld, door de bijval waarmede onze plannen zowel in Indië als hier te lande weren begroet, in onze opvatting van de behoeften van het verkeer versterkt, hebben wij met inspanning van alle krachten er naar gestreefd om reeds in 1882 met ons vermeerderd materiaal te kunnen optreden, en daardoor in staat te zijn om onze afschepers en passagiers volledig tevreden te stellen.
Wij hebben gecontracteerd voor de levering van vier nieuwe 1e klasse mail-, passagiers- en goederenstoomschepen, die evenals de reeds afgeleverde PRINS ALEXANDER ongetwijfeld de bijval van de gebruikers zullen verwerven. Spoedig hopen wij het eerste van deze nieuwe schepen hier te zien. Goedgunstig werd ons nog bij het leven van Prins Frederik door die betreurde vorst toegestaan om zijn naam aan dat schip te geven.
Een ander van de nieuwe stoomschepen zal, ingevolge de vergunning van Zijne Majesteit de Koning, genoemd worden PRINSES WILHELMINA.
De beide andere stoomschepen ontvingen de namen van INSULINDE en SUMATRA, in welke namen onze vrienden in Indië, naar wij hopen, het bewijs zullen zien, dat wij de sympathie en medewerking steeds van hen ondervonden, dankbaar erkennen.
De regering gaf haar toestemming tot de noodzakelijke wijziging van het postcontract en bij de invoering van deze vermeerderde dienst hebben wij in overleg met de autoriteiten een maatregel ingevoerd, die reeds menigmaal onder onze aandacht was gebracht, de vervanging namelijk van Napels door Marseille als aanknopingspunt in de Middellandse Zee. Wij ontveinzen ons niet, dat deze vervanging ons enige offers kost in tijd en geld, maar met het oog op de eisen van het passagiersvervoer vooral van families, en op de toenemende betekenis van Marseille als aanvoerplaats van Indische producten, zullen die opofferingen niet vruchteloos zijn.
De nieuwe dienst ving aan de 8e april 1882; de schepen zullen voortaan van beide zijden van de lijn beurtelings zaterdags en woensdag vertrekken, met een en een halve week afstand. De beschikbare tonnen-ruimte voor belading in Nederland en in Indië wordt in onze lijn dus vergroot met 9 x 2.500 = 22.500 tonnen per jaar, welke vermeerdering in de volste mate voldoet aan de eisen van het verkeer tussen Nederland en Indië voor heden en de naaste toerkomst.
Wat het passagiersvervoer betreft, zo hadden wij in de drukke maanden meer plaatsen nodig, zo zelfs dat wij in september laatstleden, uitsluitend met het oog op dat vervoer, de PRINSES AMALIA in extra beurt naar Indië moesten zenden, en bovendien zijn wij bezig aan het uitvoeren van een maatregel, die ons op zich zelf al meer ruimte zal vragen. Het is algemeen bekend dat de toenemende behoefte aan comfort in de passagiersvaart telkens hoger eisen stelt aan de stoomvaartlijnen, ten aanzien van de grootte van de hutten. Wij hebben bij de nieuwe schepen aan die eisen voldaan en zullen nu met betrekkelijke geringe kosten, maar met opoffering van een belangrijke hoeveelheid slaapplaatsen, ook de andere schepen van de vloot in dezelfde geest hervormen. Wij zijn overtuigd dat de passagiers in die maatregel het bewijs zullen zien, dat wij geen opofferingen schromen om hun de reis zo aangenaam mogelijk te maken. Wij beseffen welke verwachting men in de tegenwoordige tijd van een passagierslijn mag koesteren, en ten einde daaraan te voldoen, hebben wij op het voorstel van onze ingenieur besloten, om verscheidene verbeteringen, die ons in de nieuwe machines proefhoudend voorkomen, ook op de eerst-gebouwde schepen in toepassing te brengen. Ook zijn wij meer dan ooit doordrongen van de wenselijkheid, om zoveel mogelijk het getal en de grootte van de sloepen, in verhouding te brengen met het getal van de opvarenden, en wij hebben dientengevolge een aantal nieuwe sloepen besteld van de grootste afmetingen, ten einde aan boord van ieder van onze schepen die toestand te verwezenlijken.
De uitgaven voor deze verbeteringen zullen niet komen ten laste van volgende jaren, maar staan reeds gereserveerd in het credit van de reparatierekening.
Wij hopen dat een volgend verslag u zal aantonen, dat de uitbreiding van de vaart niet onvoordelig is geweest voor de belangen van de aandeelhouders, al werden wij bij het besluit om daartoe over te gaan, hoofdzakelijk gedreven door de wens om de handel te gerieven, en hem niet te noodzaken naar andere verkeersmiddelen om te zien.
Zoals wij in de vorige algemene vergadering mededeelden, was een verlaging van de uitvrachten voor vele artikelen noodzakelijk geworden en wij hebben ons tarief met december 1881 belangrijk verlaagd. De concurrentie heeft nog veel lagere vrachten te voorschijn geroepen, maar zonder een voortdurend nadeel aan onze maatschappij te kunnen berokkenen. Van vele verschepers ontvingen wij de verzekering, dat een gematigd vast tarief veel beter was voor hun zaken dan deze schommelingen. Wij hebben aan onze getrouwe inladers het volle voordeel van die ongewone vrachten verzekerd en mogen ons verheugen in hun blijvende steun, die wij hopen te behouden zolang anderen hen noch beter, noch goedkoper behandelen dan wij.

Amsterdam, 19 augustus. Het nieuwe stoomschip PRINSES WILHELMINA der Maatschappij Nederland wordt de volgende week alhier verwacht om de 2e september onder kapt. C. Jaski naar Indië te vertrekken.

Amsterdam, 29 augustus. Het nieuw gebouwde stoomschip PRINSES WILHELMINA van de Stoomvaart-Maatschappij Nederland vertrok de 28e augustus te 5 ure des namiddags van Greenock naar Amsterdam.
(opm: het schip arriveerde de 31e augustus van Glasgow te IJmuiden)

Amsterdam, 30 augustus. De PRINSES WILHELMINA, het nieuwe stoomschip van de Stoomvaart-Maatschappij Nederland, is de 28e dezer van Greenock herwaarts vertrokken.
De PRINSES WILHELMINA bij de sluis te IJmuiden (collectie Marhisdata)
Werkstakingen te Glasgow hadden de aflevering vertraagd, maar schip en machine beantwoorden weder aan alle vereisten. Op de proeftocht liep het schip 13½ mijl. Ten einde de belading en andere werkzaamheden hier zonder overhaasting te doen geschieden, is nu het vertrek naar Indië vier dagen uitgesteld. Het schip zal woensdag de 6e september te 10 uur voormiddags uit de Rietlanden vertrekken en slechts één dag te Southampton besteden, zodat de afvaart van Marseille is bepaald op de 16e september.

IJmuiden, 6 september. Heden is van hier naar Batavia vertrokken het stoomschip PRINSES WILHELMINA.
(opm: eerste commerciële reis)

Batavia, 26 oktober. Vrachten. Hoewel het overzicht ditmaal, tengevolge van de wijziging in de vertrekdatum der mails, over een langer tijdperk loopt dan gewoonlijk, is het aantal afdoeningen dat te vermelden is, toch slechts beperkt; in de positie van vrachten kwam geen verbetering, en ofschoon voor een ogenblik verondersteld kon worden dat meer vraag ophanden was, kan nu, bij sluiting, slechts geconstateerd worden dat de stemming flauw is en de koersen zich eerder in een dalende richting bewegen dan omgekeerd. Het aantal onbevrachte schepen is tengevolge van nieuwe arrivementen weer toegenomen. Naar Nederland blijft de Factory de enige bevrachter; maar gaat zeer langzaam te werk en nam sedert uitgifte van het vorig bericht slechts een schip op. Particuliere lading wordt wel is waar iets ruimer aangeboden, maar de te bedingen koersen zijn zo laag dat alleen als bijlading daarvan gebruik zou kunnen worden gemaakt. Naar het Kanaal kwamen wel is waar weer enkele afdoeningen tot stand, en scheen het zelfs een ogenblik als of zich eindelijk behoefte aan scheepsruimte zou doen gevoelen, door dat voor een schip van meer dan bepaald handige capaciteit de koers van GBP 2.5/- in een haven te laden, verkregen werd, doch bij sluiting is de vraag weer zo goed als uitgestorven en valt niet te ontkennen dat in een achteruitgaande richting, veld gewonnen wordt. Naar Amerika is, om op Java te laden, niets omgegaan. Een te Padang liggend scheepje werd echter opgenomen tot GBP 2.10/- voor koffie van daar naar New York. Naar Australië werd GBP 1.2/6- voor suiker te lossen te Sydney geaccepteerd; voor Melbourne bestaat enige vraag tot GBP 1.5/-
De laatste afdoeningen voor Nederlandse schepen waren: ANTONIA GBP 2.2/6 voor suiker naar het Kanaal, stoomschip C. FELLINGER NLG 70 à 80 voor koffie, NLG 60 voor tabak, NLG 90 huiden, NLG 30 tin naar Amsterdam, suiker en koffie tot verschillende koersen naar Marseille.
Lossende en onbevrachte Nederlandse schepen: LICHTSTRAAL, NOACH II, MR. JACOB VAN LENNEP, KINDERDIJK, AUGUSTE, BURGEMEESTER SCHORER, NEERLANDS VLAG, KERSBERGEN, JOHANNA EN MARGARETHA, THORBECKE III, AMSTEL, GRAAFSTROOM, ZWERVER, JOHANNA MARIA, MARTINA JOHANNA, THORBECKE IV, CALIFORNIE, stoomschip PRINSES WILHELMINA, stoomschip C. FELLINGER, stoomschip PRINS FREDERIK.

Batavia, 2 november. Vrachten. Op de plaats is er al zeer weinig omgegaan, zoals door de volgende afsluitingen aangetoond wordt: Nederlands, stoomschip, PRINSES WILHELMINA NLG 90 voor koffie, NLG 80 thee, NLG 110 huiden per last; ZWERVER heeft arak tot NLG 95 per last aangenomen, en ligt verder in lading, beide naar Amsterdam.
Lossende en onbevrachte Nederlandse schepen: LICHTSTRAAL, NOACH II, MR. JACOB VAN LENNEP, KINDERDIJK, AUGUSTE, BURGEMEESTER SCHORER, NEERLANDS VLAG, KERSBERGEN, JOHANNA EN MARGARETHA, THORBECKE III, AMSTEL, GRAAFSTROOM, JOHANNA MARIA, MARTINA JOHANNA, THORBECKE IV, CALIFORNIE, BATAVIER, THORBECKE II.

Batavia, 14 maart. Vrachten. Sedert de uitgifte van het bericht van 28 februari j.l. heeft de markt een grote stap vooruit gedaan op de weg van beterschap. Reeds in genoemd bericht kon men melding maken van een merkbaar vastere stemming. Tot op dat ogenblik waren bevrachtingen tot hogere koersen intussen slechts bij uitzondering voorgekomen en de sprong, die de noteringen in de richting het Kanaal en Australië sedert hebben gedaan, is dan ook vooral met het oog op het jaargetijde zeer belangrijk. De oorzaak is te zoeken in een totale of nagenoeg totale afwezigheid van disponibele scheepsruimte. De statistiek van uitvoer raadplegende was te voorzien, dat eerlang behoefte aan ruimte zou ontstaan en het is te betreuren, dat in de afgelopen maand door sommigen niet genoeg op dit feit is gelet. Arrivementen waren ook gedurende de laatste dagen wederom gering, en daar weinig schepen verwacht worden, is men ook op vreemde plaatsen ter markt geweest. De vloot in de Chinese wateren is echter eveneens zeer gedund, zodat vrees voor grote toevloed van daar niet behoeft te bestaan. Bevrachtingsorders van Singapore, Manilla en Calcutta konden niet worden uitgevoerd. Naar Nederland werd om op Java te laden, niets afgedaan. De aan de markt gestelde partijen producten zijn voorlopig niet voldoende om een schip daarop te kunnen aanleggen. Om te Macassar te laden werd een hier liggend groot schip aangelegd voor 15.000 pikols koffie tot NLG 45, wat met het oog op de afdoening van de GRAAFSTROOM, in ons vorig bericht vermeld, en in aanmerking nemende de overal heersende vastere stemming, niet schitterend is. Naar het Kanaal bedong men, nadat het laatst voor droge suiker GBP 1.17/6 besteed was, GBP 2.10/-. Beneden dit cijfer is nu niet aan te komen en voor handige schepen zou wllicht zelfs meer te maken zijn. Ook voor stroopsuiker, waarvoor het laatst tot GBP 2.-/- werd afgedaan, wordt op GBP 2.10/- gehouden. Naar Amerika slaagde men nog niet een passend schip voor koffie en lichtgoed van Padang te vinden. Naar Australië is, hoewel een afdoening tot flink verhoogde koers plaats vond, nog niet geheel in de behoeften voorzien en houdt de vraag aan. De afdoeningen voor Nederlandse schepen waren: naar Amsterdam AUGUSTE ligt aan te Macassar voor 15.000 pikols koffie; naar Amsterdam stoomschip PRINSES WILHELMINA voor koffie NLG 90, tin NLG 40, huiden NLG 100, indigo NLG 120.
Lossende en onbevrachte Nederlandse schepen: JOHANNA EN MARGARETHA, JOHANNA, en URANIA, en het stoomschip PRINS FREDERIK.

Aan het 12de jaarverslag door de commissarissen uitgebracht aan de aandeelhouders der Stoomvaart-Maatschappij Nederland, is het volgende ontleend:
Wat de zaken der maatschappij betreft, zo zal het niemand die bij de vrachtmarkt betrokken was, verwonderen, dat het jaar 1882 minder voordeel opleverde dan zijn voorganger.
De reizen der stoomschepen geven een batig saldo van NLG 830.312,29, de diverse baten en het saldo van vorige rekening zijn NLG 33.015,66½.
Van de winst moet bestreden worden: het nadelig saldo der interestrekening NLG 129.943,79½, de afschrijvingen tot een totaal bedrag van NLG 435.017,82.
Het winstsaldo bedraagt NLG 298.375,34 en stelt in staat tot een uitdeling van 6,2 % over het kapitaal van NLG 4.139.500,- met statutaire uitkeringen van overwinst aan reservefonds, ondersteuningsfonds en bestuur. Na aftrek der patent-belasting à NLG 7.570,21 wordt het saldo à NLG 2.040,13 op nieuwe rekening overgebracht.
Nadat de algemene vergadering op zaterdag 5 mei te houden, de balans zal hebben goedgekeurd, wordt het dividend à NLG 62,- per aandeel van NLG 1.000,- en à NLG 31,- per aandeel van NLG 500,- bij aankondiging in de dagbladen betaalbaar gesteld ten kantore van de Kasvereniging te Amsterdam, tegen inlevering van het bewijs No. 9.
De afschrijving op de stoomschepen vond plaats ingevolge de bekende maatstaf en bedroeg het aanzienlijke totaal cijfer van NLG 419.887,82.
Er was beschikbaar gekomen een som van NLG 16.200,-, wegens het batig saldo der rekening van het stoomschip KONING DER NEDERLANDEN, na afboeking van al de daarop betrekking hebbende posten, en de overblijvende som van NLG 403.687,82 werd geheel genomen uit het bruto winstcijfer over 1882.
Aan de extra reserve van NLG 100.000,- in het afgelopen jaar geboekt, is dus niet geraakt. Zij blijft beschikbaar voor latere minder gunstige jaren.
Aanzienlijke sommen zijn in 1882 besteed voor het aanbrengen van stalen assen en belangrijke uitbreiding van het aantal en de grootte der sloepen op de schepen, die daardoor ongetwijfeld in waarde zijn vooruitgegaan. Die sommen zijn echter geheel gedekt uit de reserve in het afgelopen jaar, voor dat doel ter zijde gelegd, en de reparatierekening staat nu nog NLG 47.500,- credit, waarvan NLG 7.500,- voor een nog te geschieden asvernieuwing, doch NLG 40.000,- als reserve voor buitengewone reparaties, een reserve, die bij zulk een uitgebreide vloot aanbevelenswaardig is, waar het beginsel moet worden vastgehouden, om nimmer een noodzakelijke vernieuwing of herstelling te verzuimen of uit te stellen.
Een andere niet onbelangrijke aanwinst voor onze maatschappij is de toename van het assurantiefonds met NLG 170.000,-, waardoor het thans bedraagt NLG 618.189,74 ½, of ongeveer 15 % van het maatschappelijk kapitaal, een rente opleverende van circa NLG 30.000,-.
Het statutaire reservefonds, dat bij het stelsel van afschrijvingen, zoals het in deze maatschappij is aangenomen, ten doel heeft om eventuele verliezen te dekken, is thans gestegen tot NLG 70.694,08 en is insgelijks rentegevend belegd.
Wij mogen er dus met voldoening op wijzen, dat de maatschappij aan het einde van een jaar, waarin herhaaldelijk met lage vrachten en gedeeltelijke wanruimte moest worden geworsteld, te midden van vaak overdreven concurrentie, haar standpunt heeft bewaard, krachtiger is geworden voor de toekomst en toch een redelijk dividend voor haar aandeelhouders heeft opgeleverd.
De uitbreiding van de dienst tot drie expedities per maand, in plaats van twee, die in ons vorig verslag was aangekondigd, begon op 8 april van Amsterdam, op de 14de juni van Batavia.
Wij waren daartoe in staat door het in de vaart brengen der nieuwe eerste klasse stoomschepen PRINS FREDERIK, dat voor zijn eerste reis op 10 mei, INSULINDE, op 21 juni, PRINSES WILHELMINA, op 6 september, en SUMATRA, op 16 december vertrok. Deze schepen allen van circa 3.000 tonnen grootte en voorzien van bijzonder krachtige machines, hebben even goed voldaan als het verleden jaar nieuw gebouwde stoomschip PRINS ALEXANDER en de werkkracht van de vloot zowel voor maildienst als voor passagiers en goederenvervoer, is daardoor belangrijk toegenomen.
In 1882 zijn voltooid 31 uit- en thuisreizen. Het totaal reizen is daardoor gestegen tot 200.
De uitreizen werden gedaan tot en met maart 1882 via Southampton en Napels; van april af werd Marseille voor laatstgenoemde haven in de plaats gesteld. In juli, augustus en september werd op enige reizen Londen in plaats van Southampton aangedaan voor het innemen der Engelse lading.
De gemiddelde uitreis in 1882 was: 38 stoomdagen; 42 dagen 15 uur reis, tegen in 1881 38 stoomdagen 1 uur; 42 dagen 13 uur reis. De kortste uitreis was 32 dagen 18 uur stoom, 37 dagen met inbegrip van alle oponthoud, tegen 1881 34 dagen 11 uur stoom, 37 dagen 17 uur met inbegrip van alle oponthoud.
De thuisreizen werden tot en met maart via Napels gedaan; van april af via Marseille. Zij werden vertraagd door buitengewoon lang oponthoud in het Suez kanaal, tengevolge van de oorlogstoestand in Egypte, de quarantaine maatregelen, waarover wij het vorige verslag reeds spraken, en van het aanhoudend stoppen van het verkeer door aan de grond zittende stoomschepen. Het is hoog tijd, dat het Suez kanaal beter wordt ingericht voor de zo verbazend toegenomen stoomvaart, en wij vertrouwen, dat na verbreding van het vaarwater door de Bittermeren, uitbreiding en verlenging der wijkplaatsen en afgraving der bochten, waarvoor volgens besluit der Suez Kanaal Maatschappij 23 miljoen franc worden besteed, deze belemmeringen niet meer zullen voorkomen.
Onze eigen schepen, hoewel zij tot de grootste blijven behoren, die het Kanaal passeren, kwamen gelukkig niet aan de grond en maakten geen averij.
De quarantaine maatregelen te Marseille veroorzaakten ook veel oponthoud. Achtereenvolgens werden 9 onzer stoomschepen bij aankomst te Marseille naar de quarantaine plaats “Port du Frioul” verwezen, waardoor telkens drie dagen verloren gingen en veel kosten veroorzaakt werden.
De gemiddelde thuisreis, met inbegrip van alle oponthoud was: 45 dagen (40 dagen 9 uur onder stoom) tegen: 42 dagen 8 uur (40 dagen 14 uur onder stoom) in 1881.
De kortste thuisreis in 1882: 38 dagen 22 uur (36 dagen 13 uur onder stoom) tegen 38 dagen 4 uur (37 dagen 7 uur onder stoom) in 1881.
Geen ongevallen van enige betekenis hadden plaats, met uitzondering van het aan de grond lopen in straat Messina op 22 april van het stoomschip VOORWAARTS, door stroomverleiding en slecht zicht uit de koers geraakt. Het schip kwam met eigen stoom af, dokte te Malta en de schade was spoedig hersteld, terwijl de lading hoegenaamd geen beschadiging had ondergaan.
De directie meldt omtrent het proces VOORWAARTS - KHEDIVE het volgende:
In ons verslag van 12 april 1881 deelden wij u mede dat wij de hoofdzaak gewonnen hadden, doch dat de afwikkeling slechts langzaam kon geschieden. Inderdaad moest er nog een nieuw proces worden gevoerd alvorens de eindregeling kon worden opgemaakt. Volgens het Admiraliteitshof zou het volle bedrag der schadevergoeding waartoe de KHEDIVE verplicht was, te weten GBP 28.560,- tussen de belanghebbenden VOORWAARTS verdeeld worden. Het Hof van Appel echter had kort geleden in een soortgelijk geval een beslissing genomen, waaruit zou voortvloeien dat de helft der door de KHEDIVE zelf geleden schade van die som moest worden afgetrokken. Dit stelsel van het Hof van Appel was onderhevig aan gegronde bedenkingen en wij aarzelden dus niet om, op advies onzer rechtsgeleerden in Engeland, de zaak te brengen voor het Herenhuis, het hoogste rechtscollege te Groot-Brittannië. Op 26 juli 1882 gaven deze rechters een vonnis, dat van het standpunt van het Engels recht, zeer belangrijk en gewichtig is, en waarvan het gevolg is dat circa NLG 106.000,- voor de belanghebbenden bij schip en lading van de VOORWAARTS zijn gewonnen. De zienswijze van het Admiraliteitshof wordt juist verklaard en het stelsel van het Hof van Appel veroordeeld.
De schadevergoeding door de KHEDIVE verschuldigd, verminderd met belangrijke proceskosten, doch enigszins toegenomen door interest, wordt eerlang tussen belanghebbenden verdeeld, en wij vertrouwen dat onze volgende rekening geen onbetekende restitutie uit dien hoofde zal hebben aan te wijzen.
In de algemene vergadering van 2 mei 1882 werden de heren jhr. P. Hartsen en J. de Vogel als commissarissen der Maatschappij herkozen. De eerstvolgende algemene vergadering zal hebben te voorzien in de vacaturen ontstaan door het overlijden van de heer jhr. mr. J.A. den Tex, terwijl tevens een stemming noodzakelijk is tengevolge van het aftreden der heren A.C. Wertheim en G.A. baron Tindal, die echter herkiesbaar zijn.
Omtrent het goederenvervoer wordt nog door de directie gemeld;
Het goederenvervoer was als volgt: Naar Marseille en Port Said 262 m3, naar Engels Indië met overlading te Port Said 838 m3, naar Atjeh, Padang, Java en verder Indië 74.374 m3, totaal 75.474 m3. In 1881 was het vervoer naar Port Said en Marseille 697 m3, naar Nederlands Indië 58.622 m3.
Van Java naar Padang werden ingevoerd: in 1882 33.423 last, in 1881 29.076.
Onder die van Java enz. overgevoerde lading was bestemd: voor Middellandse zeehavens 2.902 last, tegen 1.008 in 1881; voor buitenlandse Noordzeehavens 349 ½ last, tegen 301 in 1881; voor Noord-Amerika 158 ½ last, tegen 356 in 1881. Van Marseille werden aangebracht 2.577 tonnen diverse lading voor Amsterdam en andere plaatsen.
Het kapitaal der vennootschap bestaat uit NLG 7.000.000,- in aandelen. De eerste serie van NLG 3.500.000,- werd in 1870 uitgegeven en ten volle geplaatst. De tweede serie, mede NLG 3.500.000,- groot, werd bij de Nederlandsche Bank gedeponeerd, om beschikbaar te zijn bij inwisseling tegen obligaties van de geldlening groot NLG 3.500.000,-, in 1872 uitgegeven. De aandelen, die door uitloting van obligaties vrijkomen, kunnen ingevolge besluit van 17 mei1878 teruggenomen worden en geplaatst op zodanige wijze, als door commissarissen wordt goedgekeurd.
Van de bevoegdheid tot inwisseling is in 1882 gebruik gemaakt door de houders van NLG 122.000,- obligaties 1872, zodat het geplaatste kapitaal op 1 januari 1883 bedroeg NLG 4.139.500,-.
De geplaatste en niet afgeloste obligaties der verschillende geldleningen bedroegen op 1 januari 1883 5 % geldlening 1872 NLG 1.961.000,-, 4½ % 1879 NLG 889.006,-, 4 % 1881 NLG 1.315.000,-, totaal NLG 4.165.000,-. Nog ongeplaatst en dus beschikbaar, indien de maatschappij meer geldmiddelen nodig heeft, zijn NLG 685.000,- 4 % obligaties 1881. Het saldo der 4½ % geldlening 1879, groot 444.000,- werd op 5 juli1882 bij inschrijving geplaatst tot de koers van 99 % netto.

Batavia, 30 augustus. Het stoomschip PRINSES WILHELMINA, van de Maatschappij Nederland, dat bij Priok strandde, is vlot geraakt zonder schade te hebben bekomen.

Batavia, 19 september. Het Nederlandse schip PRINSES WILHELMINA, kapt. Blanken, is naar Nederland bevracht tot NLG 70 per last.

Batavia, 25 augustus. Vrachten. De markt bleef vast en de vloot nam matig toe. Naar Nederland lag een schip aan met arak en licht goed ter opvulling. De Factorij was, niettegenstaande de zeer grote hoeveelheid disponibele koffie, niet aan de markt en hield zich teruggetrokken. Voor de Zuidkust werd een schip tot NLG 70 opgenomen. Naar het Kanaal hadden enige afdoeningen plaats en is GBP 2.10-/ voor eerste klasse schepen nog te bedingen; voor schepen, die niet geheel eerste klasse hebben, werd de extra assurantie-premie van de vracht afgetrokken. Naar Amerika ging niets om en heerst ook geen vraag. Naar Austrtalië werd een schip opgenomen voor suiker in één haven te laden naar Melbourne tot GBP 1.7/6, zijnde Sh.5/- hoger dan de laatste afdoening, doch ook naar deze bestemming werd geen ruimte meer gevraagd.
De laatste afdoeningen van Nederlandse schepen zijn: Nederlands-Indisch TWEE VRIENDEN NLG 70 vol Factorij-koffie naar Schiedam; stoomschip PRINS HENDRIK NLG 90 koffie, NLG 100 huiden, NLG 120 indigo naar Amsterdam en Ffrs 120 indigo naar Marseille; stoomschip PRINS VAN ORANJE dezelfde koersen en bestemming.
Lossende en onbevrachte Nederlandse schepen: AMSTERDAM, MARIA, LOTUS, MARY, NOACH V, NOACH I, MERAPI enb SOERABAIA en de stoomschepen MADURA, GELDERLAND, DRENTHE en PRINSES WILHELMINA.

De heer Visman, commandant van het Nederlandse stoomschip PRINSES WILHELMINA, rapporteert het volgende:
Liggende in de buitenhaven van Tandjong Priok, werd in de nacht van 27 augustus hevig gerommel en geknal vernomen, ten gevolge van een uitbarsting van Krakatau-eiland.
In de vroege morgen was het stil met betrokken lucht en drukkend weder; langzamerhand werd het dikker en werd asregen waargenomen, zodanig dat op de middag overal met lampen moest worden gewerkt. Te 3.30 namiddag was de duisternis ongeveer als middernacht.
De stoomlieren moesten worden gestopt door het warmlopen, ten gevolge van de asregen.
Gedurende de voormiddag werd een opmerkelijke onrust in de barometers waargenomen. Een kwik- en twee aneroïde barometers tekenden gelijktijdig een rijzing en daling van 750 tot 762 mm. aan in tussenpozen van 2 tot 5 minuten en wel vanaf 9 tot 12 uur. De temperatuur was te 12 uur 74 graden Fahrenheit. Na 2 uur n.m. klaarde de lucht langzamerhand op.
Tussen 2 en 3 uur n.m. werd ongewone beweging in het water bemerkt; de zee trok zich uit het bassein terug, zodat de baggermolens enz., welke na aan de dammen lagen, bijna droog stonden; daarna kwam het water met verschrikkelijke kracht terug, zodat het weldra over de dammen liep en hevige maalstromen in de havenkom veroorzaakte. Hierdoor werd het stoomschip, dat inmiddels het tweede anker gepresenteerd had, voor beide ankers met 45 vadem ketting van de ligplaats gerukt en onder de westdam gedreven.
Door de directie der havenwerken werd onmiddellijk assistentie verleend door het zenden van 3 hopperbarges, welke het schip naar dieper water sleepten; het water viel echter weder zo spoedig tot beneden dan gewone stand, dat het stoomschip slechts na een klein eind slepens in de modder vastraakte, waar het over een voet geboeid zitten bleef tot dat het, na door ongeveer 200 tons gelost te hebben, geholpen door hopperbarges, door eigen stoomkracht en door een hogere waterstand, de 29 dezer, zonder enige schade geleden te hebben, vlot kwam.

Batavia, 8 september. Vrachten. Sedert de uitgifte van het bericht van 24 september bleef de stemming van de markt onveranderd en nam de vloot matig toe. Naar Nederland was de vraag naar schepen voor koffie nogal levendig, daar de Factorij na lang aarzelen aan de markt kwam en besloot de gevraagde vracht van NLG 70 te betalen. Naar het Kanaal werd een schip opgenomen tot geheime koers en blijft nog steeds vraag heersen voor eerste klasse schepen; de disponibele scheepsruimte is echter gering. Naar Amerika noch naar Australië hadden afdoeningen plaats en er heerst ook geen vraag naar deze bestemmingen. Naar de Perzische Golf werd voor het eerst sedert de maand november een schip opgenomen tot NLG 1,50 per pikol met suiker van de Noordkust.
De laatste afdoeningen van Nederlandse schepen zijn: MERAPI NLG 70 volle lading Factorij-koffie van de Oostkust naar Amsterdam; LOTUS NLG 70 dito naar Middelburg; SOERABAIJA NLG 70 dito naar Dordrecht; MARIA NLG 70 dito van Passaroean naar Rotterdam; AMSTERDAM NLG 70 voor 20.000 pikols Factorij-koffie van Samarang naar Amsterdam. Verder ligt aan stoomschip MADURA NLG 90 koffie, NLG 100 huiden, NLG 120 indigo naar Amsterdam, en Ffrs 90 koffie en Ffrs 120 indigo naar Marseille.
Lossende en onbevrachte Nederlandse schepen: NOACH I, NOACH V, MARY en PRINSES WILHELMINA, en de stoomschepen BATAVIA, PRINSES AMALIA en PRINSES WILHELMINA.

Amsterdam, 22 oktober. Het Nederlandse stoomschip PRINSES WILHELMINA, van Batavia herwaarts, vertrok 21 dezer van Port Saïd. In het Suez kanaal stil liggende ter hoogte van El Ferdome werd het schip van achteren aangevaren door het stoomschip DUKE OF SUTHERLAND, waardoor enige schade boven water werd veroorzaakt, die volgens een
uitspraak van experts volstrekt geen bezwaar opleverde om de reis voort te zetten, en die bij aankomst alhier al worden hersteld. Alles wel aan boord.

Batavia, 15 september. Vrachten. De markt is zeer vast en zijn van de hieronder vermelde schepen nog maar zeer weinige beschikbaar, aangezien het merendeel reeds elders werd gecharterd. Het Nederlandse schip NOACH V laadt 20.000 pikols Gouvernements-koffie tot NLG 70 per last naar Rotterdam.
Lossende en onbevrachte Nederlandse schepen: NOACH I, MARY, PRINSES WILHELMINA en JOHAN THEODOOR.

Het stoomschip PRINS FREDERIK is heden voormiddag tien uren, van de Handelskade naar Batavia vertrokken; het is het eerste stoomschip dat aan de nieuwe ladingsplaats der Maatschappij Nederland is ingeladen. Bij de afvaart liet zich Sonnemann’s kapel weder als gewoonlijk horen. Een paar uren later kwam hier het stoomschip PRINSES WILHELMINA aan, dat nu gemakkelijk de wal bereikte en binnen weinige ogenblikken lag vastgemeerd.

Batavia, 16 januari. Vrachten. Sedert het bericht van de 2e dezer bleef de toestand van de markt onveranderd en vermeerderde de onbevrachte vloot slechts in geringe mate, terwijl ook de vraag beperkt was. Naar Nederland bleef de Factorij uit de markt en werd particulier goed, ofschoon schaars aangeboden, door verschillende in lading liggende schepen tot lagere vrachten aangenomen. Naar het Kanaal had een afdoening plaats tot GBP 2.2/6 en bestaat er nog enige vraag. Naar Amerika werd wederom een schip opgenomen voor koffie en licht goed van hier en Padang naar New York tot de laatst betaalde koers en zoekt men nog een paar bodems van middelbare grootte voor dergelijk emplooi. Naar Australië werd niets afgedaan; tot GBP 1.5/- zouden wellicht echter een paar schepen te plaatsen zijn. Naar Auckland N.Z. kwam een bevrachting tot stand tot GBP 1.10/- voor suiker, te Soerabaija te laden. De laatste afdoeningen van Nederlandse schepen zijn: naar Amsterdam stoomschip PRINS VAN ORANJE NLG 90 koffie, NLG 100 huiden, stoomschip PRINS FREDERIK NLG 90 koffie, NLG 100 huiden, NLG 40 tin, en naar Marseille GBP 3.10/- kopra en Ffrs. 40 tin.
Lossende en onbevrachte Nederlandse schepen: A.H. VAN TIENHOVEN SR., KANAGAWA, ANTONIA, ZWERVER, MAIBIT, AMSTEL en CORNELIA, en de stoomschepen PRINSES WILHELMINA, KONING WILLEM III en DRENTHE.

Batavia, 30 januari. Vrachten. Sedert de 16e dezer zijn enige afdoeningen te vermelden, maar bleef de vraag toch beperkt en de toestand van de markt over het algemeen flauw. Naar Nederland gaf de Factorij wederom aan een paar schepen elk 8.000 pikols koffie tot NLG 50, waarop deze bodems begonnen aan te leggen. Een ander schip secureerde een flinke partij arak tot NLG 100 en zoekt bijlading tot opvulling. Naar het Kanaal kwam een bevrachting tot stand tot GBP 1.15 voor droge suiker, terwijl gelijkertijd een klein schip werd afgesloten voor zaksuiker tot GBP 2.10/-. Er bestaat nog enige vraag, doch zijn de biedingen zeer laag. Naar Amerika werden twee vaartuigen van middelbare grootte opgenomen voor koffie en licht goed van Batavia en Padang naar New York tot de vroeger betaalde koers. Nog een kleine lading ligt ter verscheping gereed. Naar Australië werden twee bodems bevracht met suiker naar Melbourne, de ene van Soerabaija, de andere van Samarang tot GBP 1.5 en GBP 1.2-6. Tot GBP 1.5-/ is wellicht nog een schip te plaatsen. De laatste bevrachtingen van Nederlandse schepen zijn: naar Amsterdam stoomschip PRINSES WILHELMINA NLG 90 koffie, NLG 110 huiden, NLG 70 tabak; A.H. VAN TIENHOVEN SR. NLG 50 voor 8.000 pikols Factorij-koffie van Batavia; ZWERVER NLG 100 voor arak, ligt aan naar Port Said voor orders.
Lossende en onbevrachte Nederlandse schepen: A.H. VAN TIENHOVEN, KANAGAWA, ANTONIA, MAIBIT, AMSTEL, CORNELIA, MAASNYMPH, DORDRECHT II en BANDA, en de stoomschepen MADURA en BATAVIA.

Nieuwediep, 17 maart. De schoener RACHE, 23 februari van het strand bij Falga afgehaald en alhier binnen gebracht, is uit de hand verkocht aan de heer J.N. Prins alhier.
NRC 190384
Harlingen, 18 maart. Volgens een ontvangen bericht zijn 15e dezer Skagen gepasseerd de schepen OOSTZEE PACKET, kapt. Smit, ALBERTINA AMELIA, kapt. Koudenburg, ALEGONDA JACOBA, kapt. Ebes, allen van Harlingen naar Windau.
NRC 200384
Harlingen, 19 maart. Volgens een bij de rederij ontvangen bericht is te Drøbak gearriveerd het schip ADELAAR, kapt. De Boer, van Harlingen.
NRC 200384
Amsterdam, 1 maart. Het Nederlandse stoomschip PADANG, van Java naar Liverpool en Amsterdam passeerde gisterenmiddag 15.00 uur Point Lynas.
NRC 200384
Maasluis, 19 maart. Door het loggerschip EERSTELING, schipper Van Gelderen, werd heden alhier aangebracht de equipage van het Noorse schoenerschip UNCLE, van Charlestown naar Christiania.
NRC 200384
Vlissingen, 18 maart. Heden kwam alhier aan, binnendoor gesleept van Rotterdam, het nieuwe stoomschip ERASMUS, gebouwd aan de werf van H.J. Bonn te Charlois, teneinde de aan de fabriek van de Koninklijke Maatschappij De Schelde aldaar vervaardigde machine en ketels in te nemen en op te stellen. Het schip meet ongeveer 1.100 register ton. Het wordt gevoerd door kapt. J.H. Meijer, en zal varen onder directie van de heren Bonke en Visser als reders. Het is bestemd als general trader en zal de eerste reis doen naar de Congo rivier in Afrika. De machine welke in het schip moet worden opgesteld, zal een vermogen hebben van ongeveer 700 PK.
NRC 200384
Delfzijl, 19 maart. Volgens een alhier ontvangen telegram is het Nederlandse schip JANTJE, kapt. Visser, van hier te Osterrisoer aangekomen. Alles wel.
NRC 200384
Amsterdam, 16 maart Het stoomschip PRINSES WILHELMINA, van Batavia hier gisteren aangekomen, maakte een zeer snelle reis daar het de afstand aflegde in acht dagen korter dan de op de mailtabel uitgedrukte tijd.
JB 200384
Soerabaija, 15 maart. Het stoomschip ZEELAND, dat hier hedenmorgen werd geveild, heeft naar wij vernemen slechts NLG 20.600 opgebracht. Het is waarschijnlijk, dat het vaartuig zal worden afgebroken. (opm: het betreft hier het oude schroefstoomschip 1e klasse van de Koninklijke Marine).
NRC 210384
Vlissingen, 20 maart. Dat het Nederlandse stoomschip ERASMUS als eerste reis naar de Congo rivier zou vertrekken is nog niet zeker.
NRC 210384
Neuzen, 20 maart. De Engelse bark CASPIAN, op de Suikerplaat in de Westerschelde gestrand, werd heden in publieke veiling verkocht voor NLG 1.010 aan de heer J. Tollenaar alhier.
NRC 210384
Liverpool, 19 maart. De gezagvoerder van het stoomschip MILANESE, hier aangekomen, rapporteert de 11e dezer om 14.00 uur op 43°20’ NB 36°26’ WL het stoomschip LEERDAM te zijn gepasseerd, van New York naar Amsterdam bestemd, het welk het roer verloren had en geen assistentie verlangde.
NRC 210384
Rotterdam, 20 maart. Het stoomschip PADANG, van de Stoomvaart Maatschappij Insulinde, gisteren van Java te Liverpool aangekomen, heeft de reis in de korte tijd van 41 dagen afgelegd.
NRC 210384
Rotterdam, 20 maart. Volgens een telegrafisch bericht is het schip MARY, kapt. Pijl, de 13e november van Pasaroeang naar Rotterdam vertrokken, hedenmiddag St. Catherine’s Point gepasseerd. Alles wel aan boord.
NRC 210384
Brouwershaven, 20 maart. Heden is alhier aangekomen het Nederlands-Indisch schip TWEE VRIENDEN, kapt. Rohl, komende van Pangool.
NRC 220384
Kaapstad. 27 februari. De Nederlandse bark JOHAN THEODOR, hier met schade binnen, is uit het droogdok gehaald.
NRC 220384
Port Elisabeth, 25 februari. Voor het hier binnen slepen van het Nederlandse schip KOSMOPOLIET III, kapt. Albers, werd aan de sleepboot JAMES SEARLE, de som van GBP 650 toegekend. Er waren GBP 3.000 gevorderd.
NRC 220384
Nieuwediep, 21 maart. De palingboeier W.W. VISSER, schipper Van der Zee, komende van Londen, gisteren hier gestrand, is, door Egmonders geassisteerd, weder vlot gekomen en door de sleepboot HERCULES afgesleept.
NRC 220384
Harlingen, 21 maart. De sleepboot ONRUST, kapt. J. van Dressen, is heden uit de hand verkocht voor NLG 2.600 aan een firma te Rotterdam. (opm: zie ook AH 230384).
NRC 220384
De te Fijenoord aangebouwde stoomtransportschoener voor het Loodswezen COERTZE is naar Hellevoetsluis overgebracht om op ´s Rijks werf aldaar in conservatie te worden opgenomen.

Batavia, 28 juni. Vrachten. Ons laatste bericht was van de 14e dezer. De algemene toestand van de markt is sedert enigszins verbeterd. De vraag werd iets levendiger. doch de onbevrachte vloot vermeerderde. Naar Nederland werd een in alle opzichten aan de eisen der bevrachters beantwoordend schip voor een lading koffie en rijst opgenomen tot een hogere vracht dan de laatst betaalde. Voor de eerste partij gouvernements-koffie uit het nieuwe seizoen werd door de Factorij een schip opgenomen tot NLG 50, doch schijnt de afvoer nog niet genoeg te zijn om met bevrachtingen te kunnen doorgaan. Naar het Kanaal ging nog niets om, doch zullen wel spoedig enige afdoeningen tot stand komen. Naar Amerika werd een schip opgenomen om te Padang koffie en licht goed te laden voor New York tot GBP 2.2/6 voor koffie. Voor Australië bestaat enige vraag, doch de gedane biedingen konden nog niet tot afsluiten leiden. De laatste bevrachtingen van Nederlandse schepen zijn: AMSTEL NLG 50 voor een volle lading Factorij-koffie naar Amsterdam; stoomschip PRINSES WILHELMINA NLG 90 koffie, NLG 75 thee, NLG 110 huiden, en suiker tot geheime koers naar Amsterdam. FFrs 120 indigo. FFrs 90 gom damar naar Marseille.
Lossende en onbevrachte Nederlandse schepen: ANTONIA, MAIBIT, NEERLANDS VLAG, BURGEMEESTER SCHORER, JAN VAN HAAFTEN, HELENA, MEDEA, GRAAFSTROOM, CONSTANTIA, NOACH III, JOHANNA, BATAVIER, INSULINDE, THORBECKE V en THORBECKE III.

Amsterdam, 19 augustus. Het deze nacht binnen gekomen en te 6 uur van IJmuiden opgevaren stoomschip PRINSES WILHELMINA, kapt. Visman, is bij het kanaal bij Zaandam aan de grond geraakt.

Amsterdam, 20 augustus. Het stoomschip EDAM, hedenmorgen van New York te IJmuiden aangekomen, is bij het opvaren naar hier bij de Zaandammer spoorbrug op dezelfde plaats waar het stoomschip PRINSES WILHELMINA heeft vast gezeten, aan de grond gevaren met een diepgang van 65 dm, sleepboten zijn ter assistentie vertrokken, en is men bezig het schip te lichten.

Amsterdam, 20 augustus. Het stoomschip PRINSES WILHELMINA is deze morgen, na lichting, vlot gekomen en kwam tegen negen uur aan de Handelskade.

Omtrent het aan de grond lopen van de PRINSES WILHELMINA en de EDAM in het Noordzeekanaal schrijft men aan de Amsterdammer uit Zaandam:
Ongeveer een week geleden raakte een groot driemastschip, dat door het Noordzeekanaal naar Amsterdam kwam, even voorbij de spoorbrug bij Zaandam aan de grond, en werd er met veel moeite afgehaald.
Op dezelfde plaats gebeurde dinsdagmorgen hetzelfde met het stoomschip PRINSES WILHELMINA; het schip zat zo vast, dat, hoewel vier sleepboten de ganse dag en de volgende nacht al hare krachten inspanden om het af te brengen, zulks eerst de volgende morgen gelukte. De passagiers, de mail en een gedeelte van de lading hadden het schip reeds vroeger verlaten. Nauwelijks had deze stoomboot zijn bestemming bereikt, of de EDAM van de Nederlandsch- Amerikaansche Stoomvaart-Maatschappij, uit zee komende, onderging hetzelfde lot.
De oorzaak van een en ander is, naar men zegt, dat het kanaal ter verbinding van de Voorzaan met het Noordzeekanaal op dit ogenblik dieper is, dan het laatstgenoemde kanaal. Komt nu een schip, dat langzaam opstoomt, voor de mond van het verbindingskanaal, dan krijgt het op eens dieper water, en wordt, daar het door zijn trage gang weinig naar het roer luistert, met de voorsteven naar de ondiepte gedrongen.
Het is onbegrijpelijk, dat de loodsen op dat punt niet meer voorzorgen gebruiken.
Zijn wij toch wel ingelicht, dan worden er iedere week 6 loodsen naar Zaandam gezonden, om de nodige peilingen te doen, en kan dus onbekendheid met het vaarwater niet als verontschuldiging dienen.

Batavia, 19 november. Vrachten. Sedert het bericht van de 5e dezer bleef de markt flauw gestemd en was het aanbod van scheepsruimte groter dan de vraag. Naar Nederland ging niets om, daar noch de Factorij noch particulieren in de markt waren. Naar het Kanaal kwamen weliswaar enige afdoeningen tot stand, doch de koersen verkeerden in flauwere stemming zodat Sh.50/- niet meer bedongen kon worden. Er heerst thans bijna geen vraag, terwijl verscheidene bodems op een verlevendiging liggen te wachten. Naar Amerika werd niets afgedaan en bestaat ook geen vraag. Naar Australië kwamen een paar ladingen aan de markt, die door twee schepen tot Sh.22/6 naar Melbourne werden aangenomen. Ook in deze richting is thans in de behoeften van afladers voorzien.
De laatste bevrachtingen van Nederlandse schepen zijn: stoomschip PRINSES WILHELMINA NLG 90 koffie, NLG 70 thee en rijst, NLG 110 huiden naar Amsterdam; stoomschip DRENTHE NLG 90 koffie, NLG 110 huiden NLG 70 rijst naar Rotterdam; JUPITER GBP 1.2/6 suiker naar Melbourne.
Lossende en onbevrachte Nederlandse schepen: MARIE, BARON VAN PALLANDT VAN ROOSENDAAL, JOHANNA, NOACH V, KOSMOPOLIET III, MARIA, NIEUWE WATERWEG II, NOACH VI, TJERIMAI, BESTEVAER, THORBECKE IV en CONSTANTIA.

Batavia, 22 april. Sedert het bericht van 8 dezer bleef de toestand van de markt onveranderd en de beschikbare tonnemaat nagenoeg stationair. Naar Nederland ging wederom niets om, en naar Het Kanaal voor order is slechts één afdoening te vermelden, n.l. die van een klein schip in de roes voor coprah van Macassar en Gorontalo. In alle andere richtingen kwamen geen bevrachtingen tot stand en bestaat ook geen vraag.
De laatste bevrachting van een Nederlands schip is: stoomschip PRINSES WILHELMINA: koffie NLG 65, tabak NLG 60, huiden NLG 75, indigo NLG 120, tin NLG 20 per last naar Amsterdam, en FFR 120 indigo en FFR 40 gom damar naar Marseille.
Lossende en onbevrachte Nederlandse schepen: BARON VAN PALLANDT VAN ROOSENDAAL, NOACH V, NOACH VI, NOACH II, SALATIGA, KERSBERGEN, WILHELMINA CORNELIA, OTTOLINA, BERTHA, KOSMOPOLIET III, MINA, JOHANNA, CORNELIA, KINDERDIJK en MATHILDA.

IJmuiden, 8 juli. Het stoomschip PRINSES WILHELMINA, van Amsterdam naar Batavia, kreeg bij het uit de sluis gaan een stalen tros in de schroef en kan daardoor nog niet vertrekken. Duikers zijn er bij.

Batavia, 19 september. Vrachten. In het begin van de laatste veertien dagen vertoonde de markt meer levendigheid en werd voor een paar ijzeren schepen iets hoger betaald, doch spoedig verflauwde de stemming weer en bestaat er thans weinig vraag. Voor Nederland bleef de Factorij uit de markt en was er geen particuliere lading genoeg om met aanleggen te kunnen beginnen. Naar het Kanaal hadden enige afdoeningen plaats tot verschillende koersen; voor ijzeren schepen werd iets hoger besteed. Op het ogenblik is de vraag gering. Naar Amerika of Australië bestond geen vraag, doch tegen het einde dezer maand, na afloop van de Padang-koffieveiling zal er voor de eerstgenoemde destinatie wellicht ruimte nodig zijn. De laatste bevrachtingen van Nederlandse schepen zijn: stoomschip PRINSES WILHELMINA NLG 75 koffie, NLG 40 rijst, NLG 75 huiden naar Amsterdam; stoomschip MADURA NLG 75 koffie, NLG 40 rijst, NLG 20 tin naar Amsterdam en Ffrs. 75 koffie, Sh.45/- suiker naar Marseille; THORBECKE GBP 1.10/- suiker van de Noordkust naar het Kanaal voor orders.
Lossende en onbevrachte Nederlandse schepen: NOACH V, SALATIGA, WILLEMINA CORNELIA, OTTOLINA, JOHANNA, CORNELIA, SLAMAT, A.H. VAN TIENHOVEN SR., JAN VAN HAAFTEN, NOACH IV, AMSTERDAM, ZWERVER, DELIANE, INSULINDE, KOSMOPOLIET III, GRAAFSTROOM, BATAVIER, BAARN, NACHTEGAAL, MELATI, ANTONIA, en JOHANNA EN MARIA.

Iets over de 2e klasse bij de Maatschappij Nederland.
Het slechtste zijn de oude boten voor de tweede klasse ingericht: de PRINSES AMALIA, CONRAD, VOORWAARTS, MADURA en PRINS HENDRIK. De inrichting van de CELEBES was, voor de verbouwing en herdoping als SOENDA, zelfs van dien aard, dat er in het geheel geen particulieren, doch enkel militairen mee werden overgevoerd. Iets beter zijn ingericht de PRINS VAN ORANJE, KONINGIN EMMA en PRINSES MARIE, en het beste de laatst aangebouwde stomers PRINS ALEXANDER, PRINS FREDERIK, PRINSES WILHELMINA, BURGEMEESTER DEN TEX en SUMATRA. De hutten daar (opm: op de laatst aangebouwde stomers) verschillen slechts weinig van die der eerste klasse. De salon is eenvoudig maar net, en bevat een paar met wasdoek overtrokken tafels en met lederen kussens beklede banken. In de ruimte aan dek is het slechtst voorzien, wat vooral een ongerief is, zolang men in de warmte is. Hierin komen de nieuwe boten vrijwel overeen met de oude en met die welke voor rekening der Maatschappij Java bij een andere scheepsbouwmeester en volgens een ander type werden gemaakt, doch de beide laatste hebben tevens nog dit gebrek, dat zowel de badkamer als het watercloset bekrompen en onooglijke hokken zijn. Het is dus raadzaam om een der nieuwe, bij John Elder gebouwde boten af te wachten en zo mogelijk die, waarmede het geringste aantal militaire passagiers wordt overgevoerd. (opm: bekort)

Amsterdam, 2 maart. Naar wij vernemen, zullen de passagiers van het stoomschip PRINSES WILHELMINA, kapt. Visman, dat enige dagen oponthoud zal hebben te Suez, hun reis met het stoomschip PRINS VAN ORANJE, kapt. Van der Woude, kunnen vervolgen.

Amsterdam, 5 maart. Volgens telegram uit Londen heeft het stoomschip PRINSES WILHELMINA gerepareerd en de reis voortgezet.

De PRINSES WILHELMINA, door de wereldberoemde John Elder & Co. te Glasgow gebouwd, had een machinefundatie, die zo zwak geconstrueerd bleek te zijn, dat men verplicht was de gehele machine uit het schip te nemen en deze fundatie te vernieuwen.
Het schroefstoomschip 1e klasse DE RUYTER, na in alle opzichten op de proeftochten te hebben voldaan, heeft op de reis naar Indië averij aan de machine gehad en zal nu te Soerabaija een, zo men zegt, vrij belangrijke reparatie ondergaan.
Daarentegen zijn lichtpunten, dat de LEERDAM en de ZAANDAM reeds jarenlang een zware dienst verrichten tot volle tevredenheid van de reders, en dat de SMIT zelfs zonder afdoende proeftocht naar Java werd gezonden en zonder oponthoud de reis in 42 dagen volbracht. De K.A. NIEMANN doet nu reeds bijna twee jaar dienst op de Westkust van Afrika zonder dat men de minste klacht verneemt. De stoomschepen STELLA, JUPITER, ALBLASSERDAM, ECHO INO, SATURNUS, HOLLANDIA, ERASMUS, ARY SCHEFFER, IBERIA, BILLITON en AMSTELSTROOM hebben alle gedurende de jaren, dat zij in dienst zijn, geen aanleiding gegeven tot een ernstige klacht. Ook de BATAVIA, SOERABAIJA, NEDERLAND EN ORANJE, KONING WILLEM III, geregeld in de vaart of geweest zijn op Oost-Indië, en de ORANJE NASSAU, PRINS WILLEM I en PRINS MAURITS, in de vaart op West-Indië, geven evenmin aanleiding tot klachten. (opm: passage uit een ingezonden brief, waarin een industrieel opkomt voor de aanbouw van schepen voor de Koninklijke Marine op particuliere Nederlandse werven)

Batavia, 25 juni. Vrachten. Sedert het bericht van 12 dezer kwam er enige vraag naar scheepsruimte, doch hebben de afdoeningen zich nog slechts tot een paar bepaald. De onbevrachte vloot is vermeerderd, doch is beneden het cijfer hetwelk in vorige jaren in het begin van het afscheepseizoen op Java aanwezig was. De suikeroogst begint geregeld binnen te komen en wanneer de kooplust wat verlevendigt, zal men spoedig tot flinkere afscheep kunnen overgaan. Naar Nederland ging niets om. De Factorij komt voorlopig nog niet in de markt wegens gebrek aan product, terwijl de gouvernements-koffie langzaam binnenkomt. Er is een partij particuliere koffie ter verscheep gereed, doch werd nog geen passende ruimte daarvoor gevonden. Naar Kanaal bestaat enige vraag. Hoewel niet op hoge koersen werd gerekend, had men toch hogere vracht verwacht dan het cijfer waartoe een hier liggend schip door de reder werd afgesloten en influenceerde deze transactie natuurlijk op de gevoerde onderhandelingen alhier. Toch werd nog iets meer bedongen en werd het eerste schip in de open markt alhier tot Sh.27/6 voor suiker opgenomen. Naar Amerika bestaat momenteel geen vraag, doch in de eerste dagen van de volgende maand wordt te Padang een koffieveiling gehouden, waarna wellicht enige ruimte zal kunnen worden geplaatst. Naar Australië heerst geen vraag, doch voor suiker naar Auckland werden twee handige schepen opgenomen en zal tegen september wellicht nog enige ruimte benodigd zijn. De laatste bevrachting is: Nederlands stoomschip PRINSES WILHELMINA NLG 80 koffie, NLG 90 huiden, NLG 120 indigo naar Amsterdam.
Lossende en onbevrachte Nederlandse schepen: GEBROEDERS SMIT, LOTOS, BURGEMEESTER SCHORER, SOPHIA, NEREUS, THORBECKE IV, KRIMPEN AAN DE LEK, THORBECKE II, SENIOR, ZWERVER, MR. JACOB VAN LENNEP, AMICITIA, THORBECKE V, en THORBECKE VII.

Batavia, 10 juli. Een lichter met 324 balen koffie te Tandjong Priok binnen gekomen voor het Nederlandse stoomschip PRINSES WILHELMINA stootte bij het naar de rede gaan op de stenen pier, doch werd afgesleept naar het stoomschip. De onderste laag koffie was nat en aan land gebracht om verkocht te worden.

Batavia, 12 augustus. De vrachten zijn stil bij tot dusverre nog zeer geringe vraag. De laatste bevrachtingen van Nederlandse schepen zijn: stoomschip PRINSES WILHELMINA naar Amsterdam voor koffie NLG 80, rijst NLG 50, huiden NLG 95, indigo NLG 120, tabak NLG 55 en tin NLG 25 per last; stoomschip DRENTHE naar Rotterdam koffie NLG 80, rijst NLG 50, huiden NLG 95, indigo NLG 120, tabak NLG 55 en krossoks NLG 45 per last. De BATAVIER laadt voor bevrachters rekening.
Lossende en onbevrachte Nederlandse schepen: GRAAFSTROOM, F.H. VON LINDERN, CONSTANTIA, THORBECKE VII, SMEROE, NOACH V, THORBECKE IV, TJERIMAI, NOACH VI, NOACH III, NOACH IV, CONCORDIA, JOHANNA, THORBECKE VI, KERSBERGEN, THORBECKE, THORBECKE II, INSULINDE, THORBECKE III en KRIMPEN A/D LEK.

Batavia, 13 september. Vrachten zijn met beperkte vraag in de laatste dagen. De Nederlandse stoomschepen SOENDA en PRINSES WILHELMINA bedongen beide koffie NLG 80, huiden NLG 95, rijst NLG 50, en thee NLG 50 per last naar Amsterdam, en peper Ffrs. 65 per ton naar Genua; de SOENDA laadt mede tin naar Amsterdam tot NLG 30 per last. De EMMA laadt te Macasser naar Amsterdam koffie en paarlmoerschelpen tot NLG 45 en copra NLG 50 per last. De BATAVIER maakt Sh.32/6, de F.H. VON LINDERN en de THORBECKE VII Sh.35/- per ton, alle drie met suiker naar het Kanaal voor orders. De NOACH V voor 20.000 pikols gouvernementskoffie naar Dordrecht NLG 40 per last. Naar Rotterdam laden het stoomschip SOERABAYA koffie tot NLG 80, huiden NLG 95, rijst NLG 50 en zwarte peper NLG 65 per last, en de THORBECKE IV rijst tot NLG 32 per last.
Lossende en onbevrachte Nederlandse schepen: OOSTENBURG, GRAAFSTROOM, THORBECKE II, NACHTEGAAL en KRIMPEN AAN DE LEK.

Aangaande het ongeluk, hetwelk het stoomschip PRINS FREDERIK van de maatschappij Nederland 29 mei jl. nabij Gibraltar is overkomen, ontleent de Provinciale Drentsche Courant aan een particulier schrijven door een dame, die de reis van Java meemaakte, de 3e juni ll. uit Gibraltar verzonden, de volgende bijzonderheden:
Het ongeluk is zo aangekomen: Zondagavond vertrokken we van Marseille, waar het grootste gedeelte van de passagiers van boord ging en zouden woensdagmorgen Straat Gibraltar passeren. Dinsdagmorgen hing er een zware mist, die ons belette de kust te zien en om acht uur ’s morgens was de mist zo dik, dat men op geen tien pas van het schip de zee kon zien. Er werd dadelijk gestopt en aldoor liet de misthoorn zich horen. Ik wil u wel zeggen, dat wij allen ons angstig beklemd voelden, toen wij daar zo stil lagen, zo’n gevoel als een blinde die in gevaar verkeert. Plotseling zagen we in een schuitje een paar Spaanse vissers opdagen, die door gillen en gebaren ons zagen te beduiden, dat wij een andere koers uit moesten en bijna op hetzelfde ogenblik begrepen wij waarom, want vlak voor het schip, op misschien geen drie el afstand, zagen we, toen de mist een weinig optrok, rotsen. De schrik zal ik nooit vergeten; we begrepen ogenblikkelijk het gevaar. Er werd met kracht achteruit gestoomd en wat wij tot nu niet gezien hadden, ontdekten we toen het te laat was, namelijk: hemelhoge rotsen, ook aan de achterkant; wij waren in een kleine baai door de stroom gevoerd en door de zware mist waren de rotsen voor ons verborgen gebleven. Er werd met volle kracht weer vooruit gestoomd, maar helaas! te laat, want met kracht stootte het achterschip tegen de rotsen, en op hetzelfde ogenblik klaarde de mist op. Was het twee minuten vroeger licht geworden, dan was het ongeluk niet gebeurd. Een gekraak, alsof het schip in splinters zou vliegen, volgde op de stoot en toen dreef de boot langzaam van de rots af. De schroef was gebroken en de gehele machine onbruikbaar geworden. In een ogenblijk waren de sloepen buiten boord en stonden wij klaar om er af te gaan; maar het was, God dank! niet nodig, want de boot heeft niet het kleinste lek gekregen. Daar dreven we dan hulpeloos heen en weer, maar gelukkig gebeurde het ongeval vlak bij de vuurtoren van Ceuta op de kust van Afrika, zodat we tegen de middag hierheen konden gesleept worden. Hier blijven wij, passagiers, tot de UTRECHT of de PRINSES WILHELMINA ons komt afhalen. In het eerste geval vertrekken we over een dag of acht, in het tweede pas over veertien dagen. Laten we hopen dat de UTRECHT ons kan opnemen. We hadden het slechter kunnen treffen; Gibraltar is een mooie en prettige plaats en een verbazend drukke haven. U moest eens zien wat een prachtige bloemen de rots bezit; geraniums in alle variëteiten, madeliefjes enz. enz. groeien hier bij massa’s. Wij hebben eergisteren met de kinderen een tochtje naar Gibraltar gemaakt; daar een rijtuig genomen en toen maar rond gereden. De kleintjes waren opgetogen. Vanavond gaan al de heren naar Algeciras, aan de overkant, om een stierengevecht bij te wonen; wij dames zijn geconsigneerd om aan boord te blijven, daar die vertoning anders te veel op onze zenuwen zou werken. U ziet, dat we ons de tijd zien te verdrijven op de aangenaamste manier, maar toch zal ik blij zijn als we goed en wel in Nederland zijn aangekomen. Wij zijn allen aan boord blijven logeren, wat wel zo aangenaam is, daar wij in een logement aan de wal ons nog erger verveeld zouden hebben. Als de UTRECHT van de Lloyd ons opneemt, debarkeren we te Rotterdam, met de WILHELMINA te Amsterdam.
De stad Ceuta en de baai
Coll: stores.benl.ebay.be
Uit latere berichten blijkt dat het stoomschip UTRECHT, kapt. De Goede, van Java naar Rotterdam, 9 dezer te Gibraltar arriveerde en diezelfde dag de reis heeft voortgezet, na aldaar de passagiers en Zr.Ms. troepen van de PRINS FREDERIK geëmbarkeerd te hebben.

Batavia, 29 september. Vrachten. De markt was sedert het bericht van 15 dezer enigszins levendiger en werden er verscheidene charters afgesloten. Naar Holland kwam de Factory nogmaals aan de markt met 20.000 pic. koffie en nam daarvoor scheepsruimte op tot NLG 47 per last, waarmede in haar ogenblikkelijke behoefte is voorzien. Particuliere lading is schaars en wordt slechts tot tamelijk lage cijfers aangeboden. Naar Kanaal voor orders werden enige schepen bevracht tot Sh. 35/- voor suiker en accepteerde een schip een lading coprah tot Sh. 47/-. Er bestaat nog enige vraag voor beide producten, doch de disponibele vloot is zeer klein. Naar Amerika ging niets om. Naar Auckland werd een groot schip afgesloten voor suiker tot 23/9 en naar Australië ligt een vooruit bevracht scheepje in lading. Voor beide bestemmingen worden nog een paar passende bodems gezocht. Naar Port-Said voor orders en naar China werden een paar stoomboten beladen voor rekening van bevrachters.
De laatste afdoeningen zijn: Nederlands stoomschip PRINSES WILHELMINA koffie NLG 80, huiden NLG 95, tabak NLG 60, rijst NLG 50, naar Amsterdam en peper Ffrs. 65 naar Genua; KRIMPEN AAN DE LEK laadt à Sh. 32/6 voor bevrachters rekening; de NACHTEGAAL à Sh. 35/- voor suiker in kranjangs, allen naar Het Kanaal voor orders.
Lossende en onbevrachte schepen: Nederlands MARY.

Batavia, 30 januari. Vrachten. Geringe vraag naar scheepsruimte en slechts weinig schepen beschikbaar. Het Nederlandse stoomschip PRINSES WILHELMINA bedong voor koffie NLG 85, huiden NLG 95, tin NLG 35, tabak NLG 65 per last, naar Amsterdam, en zwarte peper FFrs 80, damar FFrs 65 per ton, naar Genua.
Lossende en onbevrachte schepen: Nederlands schip ARDJOENO.

Genua, 18 maart. Kapt. Visman, gezagvoerder van het stoomschip PRINSES WILHELMINA, van Batavia hier aangekomen, rapporteert veel ruw weder gehad te hebben tussen Candia en Genua, storm van het noordwesten door het noorden tot noordoosten met hoge, wilde zee, vooral op 15, 16 en 17 maart.

Hedenmiddag zijn de stoomschepen PRINSES WILHELMINA, op reis naar Indië, en URANIA, naar Amsterdam, nabij de Velserbrug tegen elkaar aangevaren, waardoor beide zijn beschadigd. Na een uur kon de PRINSES WILHELMINA de reis voortzetten en de URANIA na een half uur.

Batavia, 6 juli. Vrachten. In aansluiting met het bericht van 22 juni valt thans slechts te vermelden, dat de markt lusteloos bleef en er bijna niets omging, terwijl het aantal onbevrachte schepen enigszins verminderde. Naar Holland kwam de Factory in de markt met 20.000 picols koffie, en nam daarvoor het Nederlands schip MELATI, dat verder zal aanleggen; momenteel is zij weder uit de markt; particuliere lading blijft schaars. Naar Kanaal v.o. kwamen geen afdoeningen tot stand; de hieronder genoemde schepen werden allen in Europa bevracht; vraag voor spoedige belading bestaat er niet. Naar Port Said v.o. begonnen weder enige stoomschepen voor bevrachters rekening te laden. Naar Amerika ging niets om, doch kan spoedig enige vraag voor scheepsruimte, om te Padang te laden, verwacht worden. Naar Australië werd niets afgedaan en wordt ook geen tonnenmaat gezocht. De laatste bevrachtingen zijn: Nederlands stoomschip PRINSES WILHELMINA NLG 85,- koffie, NLG 65,- tabak, NLG 95,- huiden, naar Amsterdam, en FFRs. 85,-- koffie, FFRs. 80,- peper, naar Genua; stoomschip CELEBES gemengde lading tot geheime vrachten naar Holland via Genua; stoomschip SOERABAJA NLG 85,- koffie, NLG 95,- huiden, NLG 120,- indigo, naar Rotterdam, en FFRs. 85,- koffie, FFRs. 95,- huiden, FFRs. 55,- suiker, naar Marseille; Nederlandse ANNA ALEIDA laadt voor Sh.33/9 suiker uit de nieuwe oogst voor bevrachters rekening naar het Kanaal voor orders.
Lossende en onbevrachte Nederlandse schepen: NELLY EN HELENA, DELI, CORNELIA en AMICITIA.

Batavia, 12 oktober. De reis van de PRINSES WILHELMINA, van Padang hierheen, is vertraagd doordat het schip aldaar averij heeft gekregen aan de tuigage. Ongelukken hebben er niet bij plaats gehad. De boot wordt heden hier verwacht. (opm: het betreft het stoomschip van de Stoomvaart Maatschappij Nederland)

Batavia, 2 augustus. Vrachten. Al is de onbevrachte vloot kleiner dan gewoonlijk in dit seizoen, er is nog geen verbetering in de vrachtenmarkt op te merken. Naar Nederland werd een schip bevracht voor diverse producten van de noordkust van Celebes. Naar het Kanaal v.o. is een handig schip afgesloten, om suiker te laden. Naar Amerika wordt 1 stomer met suiker beladen. Naar Australië heerst op dit ogenblik geen vraag. Naar Port Said v.o. worden 3 stomers met suiker beladen. De laatste bevrachtingen van Nederlandse schepen zijn: stoomschip DRENTHE NLG 85 koffie, NLG 95 huiden, NLG 50 rijst, naar Rotterdam; stoomschip PRINSES WILHELMINA idem, naar Amsterdam; INSULINDE NLG 34.000 ineens voor een lading diverse producten van Noord-Celebes naar Rotterdam of Amsterdam.
Lossende en onbevrachte Nederlandse schepen: LOTOS, ANTONIA, THORBECKE VII, KINDERDIJK.

Het stoomschip PRINSES WILHELMINA, van Batavia naar Amsterdam, arriveerde 30 dezer te Genua; SOERABAJA, van Java naar Rotterdam, arriveerde 30 dezer te Suez; ZUID HOLLAND, van Rotterdam naar Java, vertrok 29 dezer Perim; BURGEMEESTER DEN TEX, van Amsterdam naar Batavia, vertrok 29 dezer van Southampton; AMSTERDAM, van de N.A.S.M, van New York naar Amsterdam, vertrok 30 dezer des ochtends 4 uur 20 minuten van Boulogne; PRINS MAURITS is den 29 dezer des nachts 12 uur van Havre naar Amsterdam vertrokken.

IJmuiden, 7 maart. Kapt. Turfboer, varende het Nederlandse stoomschip PRINSES WILHELMINA, alhier van Batavia aangekomen, rapporteert op de eerste maart op 41º25’ N.B. en 09º24’ W.L. gepasseerd te zijn een massa balken, waaronder 2 zware vierkante, reeds aangegroeid, drijvende gevaarlijk voor de scheepvaart.

Zeetijdingen. Het stoomschip MAASDAM, van de N.A.S.M, vertrok 9 dezer van New York naar Rotterdam; ORANJE NASSAU, van West Indië naar Amsterdam, arriveerde 10 dezer te Havre; PRINSES WILHELMINA, van Amsterdam naar Batavia, arriveerde 10 dezer te Southampton; WERKENDAM, van de N.A.S.M, van Rotterdam naar New York, passeerde 11 dezer Lezard (opm: Lizard).

Het stoomschip PRINSES AMALIA, van Amsterdam naar Batavia, arriveerde 11 dezer te Padang; SALAK, van Rotterdam naar Java, arriveerde 11 dezer te Batavia, 25 dagen reis van Marseille; ARDJOENO, van Java naar Rotterdam, arriveerde 11 dezer te Marseille; SUMATRA, van Batavia naar Amsterdam, passeerde 11 dezer St. Vincent; PRINSES SOPHIE, van Amsterdam naar Batavia, passeerde 12 dezer Point de Galle; VOORWAARTS, vertrok 12 dezer van Amsterdam naar Batavia; PRINSES WILHELMINA, van Amsterdam naar Batavia, vertrok 12 dezer van Southampton.

Leeuwarden, 10 januari. Het stoomschip SUMATRA, van Batavia naar Amsterdam, passeerde 6 dezer Beachy Head; DUBBELDAM, van de N.A.S.M, van Amsterdam, arriveerde den 4 dezer te New York; PRINSES WILHELMINA, van Amsterdam naar Batavia, vertrok 6 dezer van Suez; BROMO, van Rotterdam naar Java, vertrok 6 dezer van Marseille; PRINS WILLEM III, van Paramaribo naar Amsterdam via Havre, arriveerde 6 dezer te Havre.

Leeuwarden, 6 oktober. Het stoomschip DRENTHE, van Java naar Rotterdam, vertrok 4 dezer van Perim; SAMARANG, van Java naar Rotterdam, passeerde 3 dezer Gibraltar; BROMO, van Rotterdam naar Java, vertrok 4 dezer van Port Said; BURGEMEESTER DEN TEX, van Batavia naar Amsterdam, arriveerde te Genua 3 dezer; CONRAD, van Amsterdam naar Batavia, arriveerde 4 dezer te Genua; PRINSES SOPHIE, vertrok 4 dezer van Batavia naar Amsterdam; PRINSES WILHELMINA, arriveerde 3 dezer van Amsterdam te Batavia; SAMARANG, van Batavia naar Rotterdam, is 3 dezer Gibraltar gepasseerd; PRINS FREDERIK HENDRIK, van Suriname naar Amsterdam, arriveerde 4 dezer te Havre.

Leeuwarden, 2 november. Het stoomschip PRINSES SOPHIE, van Batavia naar Amsterdam, vertrok 31 oktober van Genua; PRINS ALEXANDER, van Amsterdam naar Batavia, arriveerde 1 dezer te te Genua; PRINS MAURITS, van Suriname, arriveerde 1 dezer te Amsterdam; ARDJOENO, van Rotterdam naar Java, vertrok 1 dezer van Port Said; VEENDAM, van de N.A.S.M, vertrok 1 dezer van Rotterdam naar New York; P. CALAND, van de N.A.S.M, van Rotterdam naar New York, passeerde 1 dezer Wight; ZAANDAM, van de N.A.S.M, van New York naar Amsterdam, passeerde 1 dezer Dover; SOENDA, van Singapore naar Amsterdam, arriveerde 1 dezer te Marseille; PRINSES WILHELMINA vertrok 1 dezer van Batavia naar Amsterdam; CONRAD, van Amsterdam, arriveerde 1 dezer te Batavia.

Leeuwarden, 6 november. Het stoomschip MAASDAM, van de N.A.S.M, arriveerde de 4e november van Plymouth te Rotterdam; LOCH MAREE, van de N.A.T.L, vertrok 4 dezer van Rotterdam naar New York; SAMARANG, van Rotterdam naar Java, passeerde 3 dezer Carvoeiro; PRINSES WILHELMINA, van Batavia naar Amsterdam, vertrok 4 dezer van Padang; BURGEMEESTER DEN TEX vertrok 4 dezer van Amsterdam naar Batavia; ROTTERDAM, van de N.A.S.M, vertrok 4 dezer van Rotterdam naar New York; LOCH LOMOND, der N.A.T.L, vertrok 4 dezer van New York naar Rotterdam; PRINSES MARIE, van Batavia naar Amsterdam, passeerde 3 dezer Perim.

Leeuwarden, 11 november. Het stoomschip ZUID-HOLLAND, van Java naar Rotterdam, vertrok 10 dezer van Perim; OBDAM, van de N.A.S.M, van Rotterdam naar New York, vertrok 10 dezer van Boulogne; PRINSES WILHELMINA, van Batavia naar Amsterdam, vertrok 9 dezer van Colombo.

Leeuwarden, 20 november. Het stoomschip SOENDA, van Java naar Amsterdam, arriveerde 18 dezer te Amsterdam; PRINSES WILHELMINA, van Batavia naar Amsterdam, passeerde 17 dezer Perim; PRINS HENDRIK, van Batavia naar Amsterdam, passeerde 17 dezer Perim; PRINSES AMALIA, vertrok 18 dezer van Amsterdam naar Batavia.

Leeuwarden, 30 november. Het stoomschip AMSTERDAM, van de N.A.S.M, vertrok 29 dezer van Rotterdam naar New York; PRINSES AMALIA, van Amsterdam naar Batavia, arriveerde 28 dezer te Genua; CONRAD, vertrok 29 dezer van Batavia naar Amsterdam; PRINSES WILHELMINA, van Batavia naar Amsterdam, arriveerde 28 dezer te Genua; MERAPI, van Rotterdam naar Java, vertrok 29 dezer van Port Said; VEENDAM, van de N.A.S.M, arriveerde de 29e dezer van New York des namiddag 4 uur 25 minuten voorgaats van den Nieuwe Waterweg.

Leeuwarden, 4 december. Het stoomschip PRINSES WILHELMINA, van Batavia naar Amsterdam, passeerde 2 dezer Gibraltar; PRINS HENDRIK, van Batavia naar Amsterdam, arriveerde 30 november te Aden; PRINSES SOPHIE, vertrok 2 dezer van Amsterdam naar Batavia; ZUID-HOLLAND, van Batavia via Marseille, arriveerde 2 dezer te Rotterdam; SCHIEDAM, van de N.A.S.M, arriveerde 2 dezer van New York te Amsterdam.

Leeuwarden, 9 december. Het stoomschip OBDAM, van de N.A.S.M, arriveerde 8 december van New York te Rotterdam; BROMO, van Java naar Rotterdam, vertrok 7 december van Perim; DRENTHE, van Rotterdam naar Java, vertrok 7 december van Suez; PRINSES WILHELMINA, van Batavia naar Amsterdam, passeerde 7 december Dungeness; KONINGIN EMMA, van Batavia naar Amsterdam, vertrok 7 december van Marseille; EDAM, van de N.A.S.M, vertrok 7 december van New York naar Rotterdam; SPAARNDAM, van de N.A.S.M, van Rotterdam naar New York, passeerde 8 december Lezard; PRINS WILLEM II, van Suriname naar Amsterdam, arriveerde 8 december te Havre.

Amsterdam, 31 augustus. Naar wij vernemen, zal het stoomschip CONRAD, kapt. D.J. Duinker, van de Stoomvaart Maatschappij Nederland, dat ten gevolge van een aanvaring op de hoogte van Cartagena in mei l.l. enige maanden uit de vaart geweest is, de 19e oktober de reis naar Batavia aanvaarden en daarmede weder in de gewone maildienst worden opgenomen. De schade, door de aanvaring veroorzaakt, is thans geheel hersteld, doch het schip zal nog worden voorzien van een nieuwe bronzen schroef, waardoor de snelheid van de vaart zal worden vermeerderd met een halve mijl per wacht, zodat de gehele duur der reis daardoor met 36 uur wordt bekort. Ook de PRINS ALEXANDER en de BURGEMEESTER DEN TEX zullen van een dergelijke schroef worden voorzien, waarvan de maatschappij de gunstige resultaten reeds enige tijd heeft kunnen waarnemen bij twee andere schepen, n.l. bij de PRINSES WILHELMINA en de PRINSES MARIE.

Amsterdam, 18 december. Blijkens telegram uit Perim, is de CONRAD direct begonnen met het overwerken van de lading in het stoomschip LOMBOK, dat gisteren te Perim was aangekomen.

Amsterdam, 11 juli. De gezagvoerder van het Nederlandse stoomschip LOMBOK is begin dezer maand overleden te Makassar. Het stoomschip is de 4e of 5e van deze maand onder commando van de eerste officier van Makassar naar Padang vertrokken, alwaar een andere gezagvoerder het commando zal overnemen. Daarvoor is aangewezen de heer Karst, eerste officier aan boord van de KONINGIN REGENTES.

Ferrol, 15 februari. Het Nederlandse stoomschip LOMBOK, van Amsterdam naar Batavia, liep hier heden binnen met belangrijke slagzijde en water in de ruimen, twee stukgeslagen boten en beschadigd hand- en stoomstuurgerei.

Amsterdam, 19 februari. Volgens een bij de Stoomvaart Maatschappij Nederland ontvangen bericht uit Ferrol van de gezagvoerder van het stoomschip LOMBOK, is de lading verwerkt, waardoor het schip weder recht staat. Expertise is gehouden en met het repareren van de dekschade wordt voortgegaan, zodat binnenkort het bericht van vertrek uit Ferrol kan worden verwacht.

Amsterdam, 24 december. Volgens ontvangen bericht bij de Stoomvaart Maatschappij Nederland is het vrachtstoomschip LOMBOK, van Amsterdam naar Java, heden te Perim binnengelopen met een geringe schade aan de machine, waarvan de herstelling volgens bericht van de gezagvoerder ongeveer een dag zal vorderen. (opm: de schade bestond uit een defecte voedingspomp)

De stoomschepen LOMBOK en SUMATRA van de Stoomvaart Mij Nederland te Amsterdam zijn verkocht aan Société Générale de Transport Maritime à Vapeur te Marseille. De Franse sleepboot INDUSTRIE heeft gisteren te Amsterdam 40 Franse bemanningsleden aangebracht. De LOMBOK, welke op 2 april van haar laatste reis is aangekomen te Amsterdam van Batavia wordt herdoopt in ORLẾANAIS. De SUMATRA, welke op 14 april is aangekomen te Amsterdam van Java wordt herdoopt in NIVERNAIS.

Amsterdam, 13 augustus. De stoomschepen LOMBOK en SUMATRA van de Stoomvaart Maatschappij Nederland alhier zijn verkocht aan de Compagnie Générale Transatlantique te Parijs. Beide stoomschepen zijn reeds onder Franse vlag gebracht en resp. herdoopt in ORLẾANAIS en NIVERNAIS, onder welke namen zij vermoedelijk dezer dagen naar een Franse haven zullen worden gesleept door de Franse sleepboot INDUSTRIE, die hier heden van Duinkerken is aangekomen met de equipage voor de ORLÉANAIS, ex-LOMBOK. De LOMBOK, ex-PRINSES WILHELMINA, arriveerde hier op 2 april en de SUMATRA op 14 april van Java. Beide stoomschepen, die onderscheidelijk 2596 en 2618 ton meten, zijn in 1882 gebouwd door de scheepsbouwmeesters J. Elder & Co, te Glasgow.

Het stoomschip ORLẾANAIS (ex LOMBOK) is heden vetrokken van Amsterdam naar Marseille.