Eergisteren is van de werf van de heren Raylton Dixon & Co., te Middlesbrough on Tees, te water gelaten het voor de Stoomvaart-Maatschappij Insulinde alhier nieuw gebouwd schroefstoomschip JACATRA, gevoerd zullende worden door kapt. T.D. Gollards. Dit is het zesde stoomschip dat voor deze maatschappij zal varen van Amsterdam, via Londen en Bordeaux, naar Sumatra, Java en Celebes en terug naar Amsterdam en waardoor de regelmatigheid van haar vier wekelijkse dienst te meer wordt verzekerd.
De JACATRA heeft een lengte van 325 Engelse voeten bij een breedte van 38 en een holte van 27 Engelse voeten; zij is gemeten op bruto plm. 2.500 en netto plm. 1.800 tonnen en heeft een laadvermogen van ongeveer 3.700 tonnen; in de ruime campagne heeft zij inrichting voor een twintigtal 1ste klasse passagiers.
Wat de JACATRA bijzonder onderscheidt van bijna alle schroefstoomschepen zijn haar stoomketels en machines. Tot nu toe zijn de stoomketels in de regel vervaardigd op een normale stoomdruk van 75 à 90 pd. per vierkante Engelse duim en hebben de machines twee cilinders, een hoge en een lage druk. De stoomketels van de JACATRA echter zullen werken op een normale druk van 140 à 150 pd. per vierkante Engelse duim, terwijl de machines werken met drie cilinders als een hoge-, een middel- en een lage druk. Dit is het zogenaamde driecilindersysteem, dat sedert kort in Engeland op nog slechts enkele nieuwgebouwde stoomschepen van grote afmeting is toegepast, en wegens de belangrijke percentage in brandstofbesparing het bij vele andere technische voordelen, als machinestelsel van de toekomst wordt beschouwd.
Als een bijzonderheid van snelle bouw mag nog vermeld worden, dat de JACATRA in het begin van november ll. door de Maatschappij Insulinde besteld is geworden, en dat zij in begin mei a.s. aan haar zal worden afgeleverd, om spoedig daarna haar eerste vaarbeurt te ondernemen.

Amsterdam 4 mei. Het stoomschip JACATRA is gistermiddag na een uitstekend geslaagde proeftocht van Middlesbro herwaarts vertrokken.

Londen, 8 mei. Het stoomschip JACATRA, gebouwd door de heren Raylton Dixon & Co., voor rekening van de Stoomvaart-Maatschappij Insulinde, is de derde die binnen twaalf maanden voor deze maatschappij door bovengenoemde scheepsbouwmeesters werd gebouwd. De afmetingen zijn als volgt: 323 voet lang, 38 voet breed en 25’6” hol, heeft drie dekken, waarvan het middendek van ijzer is, en het bovendek van teakhout, er is een inrichting voor waterballast en voor passagiers. De machines zijn vervaardigd door de heren Richardson & Sons 1.200 ipk. en volgens het triple expansive condensing principle, heeft drie cilinders, die op drie krukassen werken met een stoomdruk van 140 pond. De drie cilinders zijn 21, 38½ en 58 duim in diameter met een slag van zes duim. Men hoopt op een kolenbezuiniging van 15 tot 20%. Bij de gehouden proeftocht werkten de machines zacht en gemakkelijk, en had het schip een vaart van 12 mijl. Het is gebouwd onder toezicht van de expert van de Nederlandsche Vereeniging van Assuradeuren, de heer de Hoog van Amsterdam en de machines onder toezicht van de heer M. Croll, inspecteur van de maatschappij. Het stoomschip zal gevoerd worden door kapitein Gollands. De JACATRA arriveerde 5 mei te Amsterdam, om naar Batavia te laden. (opm: de JACATRA vertrok op 17 mei op de eerste commerciele reis van Amsterdam via Londen en Pauillac naar Padang, Batavia, Samarang, Soerabaija en Macassar)

IJmuiden, 17 mei. Heden vertrok van hier naar Java het stoomschip JACATRA. (opm.: eerste reis).

In het tweede jaarverslag van de Stoomvaart-Maatschappij Insulinde wordt o.a. het volgende medegedeeld: De balans en winst- en verliesrekening wijst geen dividend aan.
In het afgelopen jaar toch werden geen andere reizen volbracht dan de 3e, 4e en 5e reis door het stoomschip C. FELLINGER.
Gecombineerd lieten deze drie reizen een overschot van NLG 23.186,78.
In het krediet van de winst- en verliesrekening komt voor een bedrag van NLG 32.505,28, saldo van de intrestrekening. Deze rekening werd gecrediteerd voor gekweekte prolongatierenten en belast voor renten, verschuldigd tot ultimo december 1883, wegens een voorschot op het provenu van de obligatie-lening (waarvan de stortingen tegen 2 januari 1884 werden ingewacht) en op de nog verschuldigde laatste betalingstermijn van de twee stoomschepen, vervaardigd en geleverd door de Koninklijke Fabriek van Stoom- en andere Werktuigen. Deze termijn, die, volgens contract van aanneming, moet worden voldaan na de zogenaamde garantietermijn, komt met NLG 181.798,53 voor op de kredietzijde van de balans.Het stoomschip JACATRA, in aanbouw, staat debet wegens de 1e termijn van betaling, volgens contract, aan de bouwmeesters voldaan.
De 5 in de vaart zijnde schepen paraisseren voor hunne volle boekwaarde met
NLG 2.571.717,99½. Dat bedrag vertegenwoordigt de kostprijs van de C. FELLINGER bij aankoop --- voor verbetering daaraan bestede gelden waren ten vorige jare afgeschreven of zijn nu in de reisrekeningen als onkosten geboekt ---- en van de schepen MACASSAR, PADANG, KONING WILLEM III en NEDERLAND EN ORANJE de som welke die bodems gekost hebben van aanbouw, uitrusting, enz. tot gereed liggende op hun laadplaats alhier en zulks met inbegrip van volledige inventarissen en waardeloze machinedelen, waaronder voor ieder schip: een naaf met 4 schroefbladen, een krukas, een schroefas, enz.
Tegenover dit hoofd van rekening staat een rekening van herstellingen en vernieuwingen ad NLG 23.500.
Van het totaal van de verkregen baten ad NLG 55.702.16 werd voorgesteld af te trekken: in de eerste plaats het saldo der oprichtingskosten ad NLG 16.733,16½, waardoor dit hoofd in het vervolg geheel uit onze boeken verdwijnt, vervolgens enige afschrijvingen op huis, meubelen, etc. van NLG 629,48, NLG 451,02½ en NLG 356,80, en eindelijk nog enige kleine afschrijvingen, tezamen ad NLG 551,69.
Blijft dan over een bedrag van NLG 37.000,-.
Hierna wordt voorgesteld de verdeling als volgt te doen geschieden:
Te boeken in het krediet der rekening voor herstelling en vernieuwing NLG 23.500, zijnde 15 percent over de waarde der ketels en 5 percent over de waarde van het casco en de machines van de C. FELLINGER, en de dan overblijvende NLG 13.500 aan te nemen als netto winstsaldo.Hiervan ingevolge artikel 29 van de statuten, ten bate van het reservefonds te brengen ten minste 10 percent of NLG 1350. Het overige, ten bedrage van NLG 12.150, als onverdeelde winst over te boeken op het jaar 1884.

Wij bezochten onlangs het hier ter rede gekomen stoomschip JACATRA, gezagvoerder Gollards, van de Maatschappij Insulinde, en voelen ons verplicht, de aandacht van het grote publiek op dit inderdaad bezienswaardige en keurige vaartuig te vestigen.
De grootste merkwaardigheid is, dat de machine werkt met drie cilinders, een inrichting die op Engelse boten reeds lang, maar op de Nederlandse stoomvloot nog niet ingevoerd was. De JACATRA is in dat opzicht een nieuw type in onze handelsstomers. Vraagt men wat het voordeel is, van die drie cilinders, in plaats van de twee, waar de andere stomers mee voorzien zijn, dan is het antwoord: grote besparing van kolen en tevens een gemakkelijker gang van het schip.
De boten van de Maatschappij Insulinde zijn voornamelijk goederenboten, maar, wat niet van algemene bekendheid is, zij zijn tevens voorzien van een keurige inrichting voor het overvoeren van een klein getal eerste klas passagiers. De JACATRA heeft o.a. 7 ruime zeer geriefelijk ingerichte hutten, links en rechts van de kajuit, elk met twee slaapplaatsen en een canapé. Wie de hutten binnentreedt en de inrichting daarvan onderzoekt, zal moeten getuigen, dat zij een zeer gunstige indruk maken, en dat de ruimte, lucht en geriefelijkheid er in grote mate voorhanden zijn. Even net is de badkamer met kolossale kuip, waar men zich niet tot het armzalige sirammen behoeft te beperken, maar een echt bad kan nemen. Ook in de kajuit en op het campagnedek ziet alles er even behaaglijk uit. De JACATRA heeft de reis van Amsterdam, via Londen, Pauillac en Padang in veertig stoomdagen afgelegd, een zeker niet bovenmatige tijd.
Daar de Maatschappij Insulinde tot dusver wel gouvernementsgoederen maar geen gouvernementspassagiers overvoert, een zonderlinge uitsluiting, is de toevloed van passagiers nog zeer klein, bijna nul.
Toch is voor hen die van klein gezelschap houden en de grote drukte van volle boten schuwen, een overtocht met een boot als de JACATRA aanbevelenswaardig genoeg.

In de buitengewone algemene vergadering der Stoomvaartmaatschappij Insulinde, te houden op 18 dezer, zullen de volgende financiële voorstellen en daarmede in verband staande wijziging in de statuten worden behandeld.
De vergadering besluit :
1º. Het nominale bedrag van elk thans uitgegeven aandeel van NLG 1.000 te verminderen tot op NLG 500, zodat het gezamenlijk bedrag der thans uitgegeven aandelen wordt verminderd van NLG 2.400.000 op 1.200.000.
2º. Uit te geven voor een bedrag van NLG 500.000 aan preferente aandelen en wel 2.090 aandelen ten bedrage van NLG 250 elk.
3º. De sub 1º. bedoelde aandelen voortaan aan te duiden door de letter A en die sub 2º. bedoeld door letter B.
4º. De winstverdeling te wijzigen in dier voege, dat de 10 procent over het tegenwoordige nominale kapitaal, zijnde dus NLG 240.000, thans ter uitkering aan de aandeelhouders bestemd, in de eerste plaats en tot op een bedrag van ten hoogste NLG 50.000 wordt aangewend tot betaling van dividend aan de houders der aandelen B, terwijl hetgeen daarna nog mocht overblijven tot op NLG 120.000 zal worden gebezigd tot uitkering van dividend aan de houders van aandelen A ; het daarna nog overblijvende (dus ten hoogste NLG 70.000) wordt voor de helft bestemd ter uitkering aan de houders der aandelen A en voor de wederhelft ter uitkering aan de houders der aandelen B.
5º. Ter toepassing van artikel XVI der akte van oprichting en ter bepaling van het stemrecht in de algemene vergadering, vier aandelen B gelijk te stellen met een aandeel A.
6º. Directeuren te machtigen de Koninklijke bewilliging aan te vragen op de wijzigingen, die de akte van oprichting ten gevolge der besluiten sub 1º à 5º zal moeten ondergaan en de vereiste notariële akte van wijziging te passeren.
In de toelichting komt het volgende voor :
Toen wij in oktober 1883 aan de algemene vergadering het voorstel deden tot uitschrijving van de obligatie- lening, meenden wij geen hoger cijfer dan NLG 900.000 te mogen aanraden, omdat wij geen meerdere lasten van rentes en aflossing op onze Maatschappij wensen te leggen dan hoog nodig schenen. Later is echter gebleken, dat toenmaals de zuinigheid de wijsheid heeft bedrogen.
Wij konden echter destijds, dat is bij de aanvang van onze geregelde exploitatie, niet voorzien dan niet alleen de toen reeds matige retourvrachten geen stand zouden houden, maar dat een zodanige malaise in de vrachtenmarkt over de gehele wereld - en niet het minst op Java - vooral voor stoomschepen zou intreden, als nimmer te voren was geweest. De meeste der afgelegde reizen lieten bij die retourvrachten - zij waren gemiddeld 50 procent beneden de ramingen volgens de in 1882 bestaande vrachtkoersen - verlies.
In de kasverlegenheid werd tijdelijk voorzien door een voorschot van NLG 150.000, doch het met vlottende schuld werken mag noch kan bestendigd blijven. Daarenboven met het oog op onze balans, afgesloten op ultimo december 1884 en op noodzakelijke belangrijke afschrijving op het materieel, in overeenstemming met de tegenwoordig aanzienlijk gewijzigde waarde daarvan, moesten wij op een afdoende regeling van onze financiële toestand bedacht zijn.
Naar aanleiding van ingewonnen informaties naar de tegenwoordige prijs van deugdzaam en goed afgewerkt materieel, gelijk onze Maatschappij bezit, vermenen wij, dat de kostprijs van haar zes stoomschepen, wanneer die nu nieuw gebouwd en uitgerust zouden
worden --- zoals zij gebouwd en uitgerust zijn – te moeten aannemen als volgt :
C. FELLINGER à GBP 22.500; MACASSAR, PADANG, KONING WILLEM III,
NEDERLAND EN ORANJE, ieder à GBP 35.000; JACATRA à GBP 40.000;
totaal NLG 2.430.000.
Dit bedrag stellend tegenover de waarde waarvoor de zes stoomschepen in onze boeken staan, zijnde de kostprijs ad NLG 3.131.401,37, blijkt daaruit een tegenwoordig mindere prijs van NLG 701.401,37.
Daarenboven dient echter wegens slijtage bij het gebruik dat van deze schepen reeds is gemaakt, de waarde nog verminderd te worden in de verhouding van 5 procent per jaar over de evenredige waarde van schip en machines en 15 procent over die der ketels, waaruit een verdere waardevermindering voortspruit van NLG 272.000.
Naar die gegevens dus, om aan de werkelijkheid van de tegenwoordige toestand getrouw te zijn, op het materieel te worden afgeschreven het aanzienlijk bedrag van NLG 973.401,37.
Met het saldo verlies op ultimo december 1884 ad NLG 207.346 en enkele afschrijvingen op huis, meubilair enz., stelt de directie voor in ronde som NLG 1.200.000 af te schrijven.
Door zodanig bedrag af te schrijven van het maatschappelijk kapitaal ad NLG 2.400.000 en dit te reduceren op 50 procent, wordt de nominale waarde der aandelen van NLG 1000 verminderd op NLG 500.
Om met kans op welslagen de exploitaties te kunnen voortzetten, is het nodig dat de vlottende schuld van NLG 150.000, die toenmaals slechts voor een beperkte termijn is aangegaan, gekweten worde en dat nu voorzien worde in het gebrek aan bedrijfskapitaal.
Wij stellen daarom voor : naast de halvering van het tegenwoordige kapitaal een kapitaalsuitbreiding met NLG 500.000, verdeeld in 2.000 preferente aandelen, ieder ad NLG 250. Daaruit zal dan een bedrag van NLG 350.000 voor bedrijfskapitaal overblijven, hetgeen wij niet overdreven, doch zeker voldoende achten.
Het actief der Maatschappij zal dan met NLG 350.000 worden vermeerderd, en de schuld met NLG 150.000 verminderd, hetgeen wij ook voor de tegenwoordige aandeelhouders van groot belang rekenen.
De winstverdeling stellen wij voor, te wijzigen in voege als sub. 4º. Is aangegeven.
Aan houders van preferente aandelen wordt daarbij een belangrijke voorsprong gegeven, wij achten dit nodig ten einde met de plaatsing van NLG 500.000 te slagen.
De tegenwoordige aandeelhouders brengen daardoor een groot offer, maar zij zullen door in de nieuwe uitgifte deel te nemen, in verhouding van het belang dat zij bij het oorspronkelijke aandelen kapitaal hebben, evenredig zelve het voorrecht genieten dat aan de preferente aandelen verzekerd wordt.
Liquidatie in de tegenwoordige hoogst ongunstige omstandigheden, wat betreft de gedeprecieerde verkoopwaarde van stoomschepen, achten wij de heilloos en vooral met het oog op de obligatielening, de vlottende schuld, enz., zoude daarvan slechts deceptie voor aandeelhouders kunnen verwacht worden.
Uit de balans blijkt, dat het totaal verlies op 31 december 1884 bedraagt als volgt: op 11 reizen in 1884 NLG 168.165. Interestrekening NLG 41.381.
Afschrijving, kosten van uitgifte 5 procent lening NLG 34.800, te samen NLG 244.346, te verminderen reserve NLG 1350, fonds van herstellingen en vernieuwingen NLG 23.500 en onverdeelde winst NLG 12.150, te samen NLG 37.000, dus verlies op 31 december
jongstleden NLG 207.346.
Dit nettoverlies over het gehele tijdperk der exploitatie bedraagt ongeveer 8 7/10 procent over het maatschappelijk kapitaal.
Daarentegen zijn de kosten van oprichting ad NLG 37.726 en die van emissie van de 5 procent obligatielening ad NLG 34.800 geheel afgeschreven, reeds NLG 45.000 rente van die lening, vóór 1 juli 1884 en 1 januari 1885, betaald of voor betaling gereserveerd.
Met het oog op de voorstellen tot belangrijke afschrijving op de activa en de reorganisatie en versterking der geldmiddelen, zijn nu geen afschrijvingen op het materieel enz. geboekt.

Amsterdam, 21 augustus. De 1e september zal één van de sedert lang opgelegde stoomschepen van de Maatschappij Insulinde, namelijk de JACATRA, de reis naar Indië aanvaarden.

Wij vernemen, dat door de ambtenaren der rijksbelastingen te IJmuiden het stoomschip JACATRA, komende uit Marseille, beladen met vrachtgoederen. waaronder 20 balen lompen, waarvan de invoer in Nederland is verboden, in beslag is genomen, terwijl tegen de invoerder proces-verbaal is opgemaakt.
Het schip is gesteld ter beschikking der daartoe bevoegde autoriteiten te IJmuiden. De ingeladen goederen vertegenwoordigen een kapitaal van ruim een half miljoen. (opm: de JACATRA arriveerde de 28e januari te IJmuiden van Java, laatst van Londen)

IJmuiden, 30 januari. Het Nederlandse stoomschip JACATRA, van Java alhier binnen, is van de quarantaine ontslagen, geschut en vaart morgen vroeg op.

Advertentie. Op last van de Stoomvaart-Maatschappij Insulinde te Amsterdam, zullen, indien niet vóór die tijd uit de hand verkocht, in Lloyds Captains Room, Royal Exchange, London E.C., Engeland, woensdag 30 juni 1886, te half drie uren, worden geveild de volgende prachtige ijzeren schroefstoomboten als:
- JACATRA, 2.437 tons gross 1.754 tons net register; gebouwd in 1884; geclassificeerd 100 AI; machines triple expansion van 300 paardenkracht nominaal; draagvermogen 3.300, en lopende 10 knopen 314 x 37,9 x 25,9.
- MACASSAR, 2.293 tons gross, 1.507 tons net register; gebouwd in 1883, geclassificeerd 100 AI; compound machines van 250 paardenkracht nominaal; draagvermogen 3.100 tons; lopende 10 knopen, 300 x 36,9 x 25,9.
- PADANG, 2.295 tons gross, 1.511 tons net register; gebouwd in 1883; geclassificeerd 100 AI; compound machines van 250 paardenkracht nominaal; draagvermogen 3.100 tons; lopende 10 knopen; 300 x 36,9 x 25,9.
- KONING WILLEM III, 2.199 tons gross 1.502 tons net register; gebouwd in 1883 en geclassificeerd 100 AI; compound machines van 250 paardenkracht nominaal; draagvermogen 3.100 tons; en lopende 10 knopen; 300 x 36,9 x 25,9.
- C. FELLINGER, 2.013 tons gross, 1.390 tons net register; gebouwd in 1879; geclassificeerd 100 AI; compound machines van 200 paardenkracht nominaal; draagvermogen 2.800 tons en lopende 9½ knopen; 286 x 35 x 24,2.
Al de bovengenoemde stoomboten - vier van welke gebouwd werden voor rekening der tegenwoordige eigenaars, onder hun onmiddellijk opzicht, zonder op kosten te zien - zullen bij onderzoek bevonden worden te zijn in ieder opzicht in uitstekende orde, en kunnen, desgeëist, onderzocht worden wat de machinerieën aangaat. Ze zijn zorgvuldig nagezien en gerepareerd voor een aanzienlijk kostenbedrag. Ze zijn van al het nodige overvloedig voorzien en geheel gereed om uit te stomen. De eerste vier hebben slechts drie of vier reizen naar Java en terug gemaakt. Zij zijn alle ingericht voor passagiers (respectievelijk van 12 tot 21), en hebben inrichtingen voor waterballast, 4 stoomlieren, ankerspillen enz. Zij kunnen bezichtigd worden te Amsterdam, waar ze thans zijn liggende. Toegangsbiljetten, lijsten van de inventaris en verdere bijzonderheden zijn te verkrijgen bij C.W. Kellock and Co., makelaars, Walmer Buildings, Water-Street Liverpool, en 72 Cornhill, London, England.

Onze Londense correspondent schrijft ons van gisterenavond:
De veiling van de stomers van de Stoomvaart-Maatschappij Insulinde had hedenmiddag een vrij belangrijk aantal kopers naar de Captain’s Room in Lloyds gelokt, waar de firma C.W. Kellock & Son, van Londen en Liverpool, te kwart voor drie uur de verkoop inleidde met een welsprekend woord ten gunste van de te veilen artikelen, nl. de stoomschepen JACATRA, MACASSAR, KONING WILLEM III en C. FELLINGER, daar het vijfde vaartuig, de PADANG, reeds voor GBP 19.000 uit de hand was verkocht. Voor de KONING WILLEM III en de C. FELLINGER kwam geen voldoend bod, maar, bij levendige kooplust, werd voor de JACATRA GBP 24.500, voor de MACASSAR GBP 17.000 bedongen. Koopster van beiden was de makelaarsfirma Smith Sundius & Co. uit Gracechurch-street, alhier, voor rekening van derden. Naar de heer Kellock mij verzekerde, acht hij de sommen, voor de JACATRA en de MACASSAR besteed, zeer bevredigend, wanneer men de tegenwoordige gedruktheid in de stoomvaart in het oog houdt. (opm: zie NRC 030786)

Verkochte stoomschepen. Amsterdam, 2 juli. Het alhier verkochte stoomschip PADANG is door de Deutsche Dampfschifffahrt Gesellschaft Kosmos te Hamburg aangekocht. Het zal nu DENDERAH genaamd en in de vaart worden gebracht tussen Hamburg en de westkust van Zuid-Amerika. De te Londen geveilde Nederlandse stoomschepen JACATRA en MACASSAR zijn aangekocht door de Hamburg-Amerikanische Packetfahrt A.G. te Hamburg.

Hamburg, 5 juli. De directie van de Hamburg-Amerikanische Packetfahrt Gesellschaft deelt mede dat de door haar te Londen aangekochte stoomschepen JACATRA en MACASSAR tot een prijs zijn verkregen, het ene iets boven en het andere ver beneden de helft van de oorspronkelijk kostende prijs. Beide zullen in de vaart gebracht worden in de West-Indische lijn in de plaats van twee andere stoomschepen, welke daar thans voor worden gebezigd en die dan bestemd worden voor de dienst tussen Stettin en New York. De stoomschepen MORAVIA en BOHEMIA, welke daar thans op varen, zullen dan weder in de vaart gebracht worden naar New York.

IJmuiden, 14 juli. Heden vertrok van hier naar Hamburg het stoomschip GOTHIA (opm: ex-JACATRA van de Stoomvaart-Maatschappij Insulinde)

Hamburg, 22 mei. Gisteren zijn alhier verkocht de stoomschepen SLAVONIA (ex Ned. MACASSAR) en GOTHIA (ex Ned. JACATRA)