Rotterdam, 22 februari. Heden is van hier naar Afrika’s westkust vertrokken het nieuw gebouwde stoomschip DE AFRIKAAN, voor rekening van de Nieuwe Afrikaansche Handelsvennootschap. (opm: kapt. J. Vernes)
De AFRIKAAN van de Nieuwe Afrikaansche Handelsvennootschap (coll. R. Martens)
Nog geen drie jaren zijn er verlopen sedert de val der Afrikaansche Handelsvereeniging, en reeds heeft de nieuwe maatschappij een eigen stoomschip in de vaart. Wel een bewijs, dat onder kundige leiding de handel op Afrika een goede zaak is. Waarom vestigt onze handel niet meer het oog op dat onmetelijke veld, waar nog zoveel ondernemingen gelegenheid voor goederenruil vinden kunnen? Als in naburige rijken de verhoogde tarieven de afzet van enig artikel bemoeilijken of beletten, wordt er geklaagd en gejammerd, alsof nijverheid en handel moesten ondergaan, en daar in Afrika en elders liggen er terreinen in overvloed, waar de ondernemende en kundige koopman de voortbrengselen onzer nijverheid slijten kan. Waarom zou Nederland niet even goed als Hamburg en andere koopsteden een aantal kantoren in Afrika kunnen hebben?

Rotterdam, 29 april. Volgens particulier bericht is het stoomschip AFRIKAAN, kapt. Vernes, van Banana naar Rotterdam bestemd, de 28e dezer Madera gepasseerd.

In het notarishuis alhier werd heden de gewone algemene vergadering gehouden van de
Nieuwe Afrikaansche Handelsvennootschap.
Nadat de vergadering door de voorzitter, de heer Hendrik Muller Szn., was geopend, werd bij monde van de heer Schalkwijk namens de directie verslag uitgebracht over het afgelopen jaar, dat nagenoeg als volgt bleek te luiden:
Het tweede boekjaar der Nieuwe Afrikaansche Handelsvennootschap heeft de levensvatbaarheid van de handel op de zuidwestkust van Afrika weder bevestigd. Immers niettegenstaande de oogst veel kleiner dan het vorige jaar was en dientengevolge de omzet ook belangrijk minder bleef, is toch het resultaat zeer bevredigend, zoals de winst- en verliesrekening dit minder zal aantonen.
Streng vasthoudend aan het beginsel om voor de inkoop der uitvoerartikelen ter markt te gaan waar het voordeligst kan worden ingekocht, is het ons weder aangenaam te kunnen melden, dat wij weder een goed gedeelte van inlandse fabrieken konden betrekken.
Voor de aangevoerde producten vonden wij meestal grif kopers; de bedongen prijzen waren evenwel lager, met uitzondering van die voor ivoor en orseille, welke in doorsnede hoger dan vorig jaar verkocht werden.
Waar vroeger voor het vervoer der goederen, behalve van zeilschepen, ook geregeld van gehuurde stoomschepen gebruik werd gemaakt, waren wij er reeds lang op bedacht, om een stoomboot te laten bouwen, die meer bijzonder zou ingericht moeten worden naar de eisen, die de door ons te vervoeren artikelen stellen, daarbij lettende op zodanige diepgang, dat het schip ook ter kuste gemakkelijk aan de los- en laadplaats kan komen.
Aan ons voornemen tot die aanbouw gaven wij gevolg, en hoewel deze stoomboot, die wij de naam AFRIKAAN gaven, eerst in februari 1882 werd afgeleverd, en dus op de over te leggen balans nog niet voorkomt, meenden wij toch hiervan reeds nu enige melding te moeten maken. Zij heeft haar eerste reis uit en thuis reeds volbracht en in ieder opzicht uitstekend voldaan. Zij is deze dagen opnieuw naar Afrika vertrokken.
De in het vorig verslag reeds genoemde wijziging in het sluiten van zee-assurantie bleef voldoen aan de gunstige verwachting, die wij ons daarvan hadden gevormd, en konden wij weder NLG 15.107,67 in het credit der assurantie- rekening brengen, bedragende nu op 31 december NLG 25.464,79.
De inventaris in Afrika is met de meeste zorgvuldigheid opgemaakt. Op de daaronder begrepen gebouwde en ongebouwde eigendommen en kustvaartuigen hebben wij ruim NLG 32.000 afgeschreven, en op de stoomboten en schepen ter kuste, doch waarover in onze boeken afzonderlijk rekening wordt gehouden, NLG 16.000.
Uit de winst en verliesrekening blijkt, dat het dividend bedraagt NLG 25,50 per aandeel, of 17 percent over het nominale bedrag.

Rotterdam, 3 juni. Volgens particulier bericht is het stoomschip AFRIKAAN, van hier naar Banana bestemd, de 1e dezer Madera gepasseerd.

Rotterdam, 28 juli. Het stoomschip AFRIKAAN, kapt. Vernes, met het stoomschip MORIAAN op sleeptouw, kwam behouden te Banana aan. De stoomboot AFRIKAAN is later weer herwaarts vertrokken, en 27 juli te Madera gepasseerd.

Rotterdam, 20 augustus. Volgens bij de rederij ontvangen bericht is de stoomboot AFRIKAAN, kapt. Vernes, hedenochtend 9.40 het eiland Wight gepasseerd. Alles wel.

De Nieuwe Afrikaansche Handelsvereeniging hield heden alhier, onder het voorzitterschap van de heer Hendrik Muller Szn., president-directeur, haar gewone jaarlijkse algemene vergadering.
De voorzitter bracht het jaarverslag ter tafel en gaf daartoe het woord aan het lid van de directie, de heer Schalkwijk, die aldus sprak:
Bij het uitbrengen van het 3e jaarverslag moeten wij in de eerste plaats in herinnering brengen, hoe sedert geruime tijd de blikken van verschillende naties op het gebied van de Congo gevestigd werden. Er ontwikkelde zich om het bezit van dat gebied een strijd, die soms dreigende vormen begon aan te nemen. Waar aan de ene zijde Frankrijk een deel wilde annexeren, zich grondende op een verdrag door de reiziger De Brazza gesloten met zekere Koning Makoko, liet Portugal zijn vermeende rechten weer gelden. Reeds scheen het ogenblik nabij, dat Engeland die volledig zou erkennen en het tekenen van een daarop betrekking hebbend traktaat werd als bijna zeker beschouwd.
Van onze kant meenden wij, zowel in het belang van onze vennootschap als van de Nederlandse handel, ernstige vertogen tot onze regering te moeten richten. Wij wendden ons tot onze Minister van Buitenlandse Zaken met een uitvoerig rekwest, waarin wij op de dreigende gevaren wezen en het belang aantoonden, dat het Congo-gebied geheel onafhankelijk territoir zou blijven.
Onze Kamer van Koophandel, die wij mededeling van ons rekwest gaven, heeft ons verzoekschrift ten krachtigste ondersteund.
Sedert hadden belangrijke interpellaties in het Engelse Lagerhuis plaats en is het gebleken, dat het Engelse ministerie voorlopig de eisen van Portugal niet wil toegeven. Doch wie kan zeggen, hoe onverwachts weer nieuwe onderhandelingen worden geopend, die wel eens tot geheel tegenovergestelde resultaten zouden kunnen voeren? Wij blijven daarom aan dit belangrijk onderwerp voortdurend onze aandacht wijden en zullen niet ophouden, die van de regering van ons land erop te vestigen.
Dankbaar erkennen wij, dat ons ministerie ons steeds bereidwillig gehoor verleende en op verschillende wijze toonde, het gewicht van de zaak voor Neerlands handel, scheepvaart en nijverheid volkomen te beseffen.
Buiten die strijd op politiek gebied gevoerd, hadden wij te kampen met grotere concurrentie aan de kust. Naast het Belgische Comité d' Etudes du Haut-Congo, dat op zijn vlag alleen wetenschappelijke bedoelingen schreef, is een commerciële combinatie ontstaan, die van de doorgenoemd Comité gedane ontdekkingen tracht partij te trekken en wel uitsluitend ten behoeve van Belgische belangen. Al zijn wij op den duur voor concurrentie niet bevreesd, toch mogen wij het oude spreekwoord "alle heiningen schutten wind" niet uit het oog verliezen.
De gevolgen van scherpe concurrentie waren natuurlijk, dat de prijzen voor de producten aan de kust werden opgedreven en dit te sterker, omdat de oogst weer niet overvloedig was.
Hieraan is het dan ook gedeeltelijk te wijten, dat de resultaten van onze handel wat minder gunstig waren; doch ook nog andere oorzaken werkten daartoe mede. De prijzen van manufacturen, waaruit een groot deel van onze uitvoeren bestaat, liepen niet onbelangrijk terug; wij moesten daarmede rekening houden bij de taxatie van de inventaris ter kust en dus vrij aanzienlijke afschrijvingen boeken.
De prijzen van de door ons aangevoerde artikelen waren in veel gevallen mede in ons nadeel, voornamelijk was dit het geval met koffie, waarvan wij grote hoeveelheden ontvingen. Tegenover een cijfer in doorsnede van 27 c., dat wij in ons tweede boekjaar voor dit artikel bedongen, staat voor het derde een doorsnee prijs van 19¼ c.
In ons vorig verslag deelden wij u reeds mede, dat wij een stoomboot lieten bouwen, die wij de naam AFRIKAAN gaven. Dit schip heeft tot nog toe volkomen voldaan aan de gunstige verwachting, die wij er van koesterden. Het maakte in het afgelopen boekjaar reeds 3 reizen uit en thuis. De exploitatierekening liet een winstcijfer van NLG 32.850,82, dat wij geheel tot afschrijving op het hoofd "stoomboten en schepen hierin administratie" hebben gebruikt.
Bovendien lieten wij hier te lande een schroefbootje bouwen, dat wij MORIAAN doopten en dat bestemd is voor de dienst van onze factorijen in Afrika; ook zonden wij naar de kust een paar kleinere vaartuigen.
Door al die uitgaven is de post "stoomboten en schepen hier in administratie" niet onbelangrijk verhoogd, doch werd er ook weer behoorlijk op afgeschreven.
Het pand, waarin de kantoren van de vennootschap gevestigd zijn, biedt weinig gunstige gelegenheid tot het bewaren van de steeds aangroeiende partijen monsters van onze uitvoerartikelen. Toen zich de gelegenheid voordeed, om het uiterst hecht pakhuispand Jonge Jakob tot aannemelijke prijs te kopen, meenden wij die niet ongebruikt te moeten laten voorbijgaan. Desnoods konden wij dan daarheen ons kantoor en monsterkamers verplaatsen en er intussen door verhuring een behoorlijke rente uittrekken.
Die verplaatsing zou evenwel nogal belangrijke verbouwing nodig hebben gemaakt. Voor enige maanden kochten wij een pand aan het Nieuwland, dat voor ons doel met veel minder kosten geschikt is te maken. Nu behouden wij dus het pand Jonge Jakob alleen tot bewaarplaats voor onze artikelen, terwijl wij de ruimte, die wij zelf niet nodig hebben, aan anderen verhuren.
Het assurantiefonds blijft vooruitgaan; het komt nu op de balans voor met NLG 41.382,95, hetwelk een vermeerdering aantoont van NLG 15.917,96.
Met de handel op Afrika werd behaald een zuivere winst van NLG 203.588,71
Winst exploitatie stoomboot AFRIKAAN NLG 32.850,82
Gemaakte rente NLG 7.647,66
----------------------
Bedragende dus de winsten NLG 244.087,19
Hiertegen werd afgeboekt:
Onkosten en salarissen alhier ......... NLG 45.137,47
Afschrijving op pand Jonge Jacob ......... NLG 426,54
Afschrijving op kustvaartuigen ......... NLG 206,25
Afschrijving op stoomboten en schepen
hier in administratie ......... NLG 35.509,35
---------------------
NLG 81.279,61
---------------------
Blijvende dus de zuivere winst ...................... NLG 162.807,58
Volgens art. 30 van de statuten wordt hiervan eerst uitgekeerd aan aandeelhouders 5 %
over het maatschappelijk kapitaal NLG 1.995.000 ..................... NLG 99.750,00
Van het saldo aan 3 leden van de directie, ieder 5 pct. NLG 9.458,54
============
Blijft ter verdere verdeling onder de aandeelhouders ........... NLG 53.598,94
Bij onverdeeld saldo winst 1881 ....................... NLG 290,77½
=============
NLG 53.889,71½
Welke te verdelen:
13.300 aandelen NLG 3,75 per aandeel ........................ NLG 49.875,00
Dividend-belasting ........................ NLG 3.831,03
Saldo op nieuwe rekening ........................ NLG 183,48½
-----------------------
Aandeelhouders ontvangen dus in het geheel NLG 11,25 per aandeel, zijnde 7½ % over het nominale bedrag. Dit dividend is betaalbaar op 1 juli.
De boekingen zijn door de heer B.P. van IJsselstein geregeld gecontroleerd. Hij bracht van zijn bevinding rapport uit aan de commissie tot opname van de rekening en verantwoording, die zich met onze opmaking heeft verenigd.
De heer B.P. van IJsselstein bracht verslag uit omtrent het door hem gehouden toezicht op de administratie.

Rotterdam, 1 augustus. Volgens een particulier bericht is het stoomschip AFRIKAAN de 23e juni behouden te Banana van Rotterdam aangekomen.

Onze voornaamste factorijen vallen nu in het gebied van de nieuwe vrije Congo-staat.
Behalve verschillende grote en kleine kustvaartuigen, lieten wij hier (opm: Rotterdam) nog een stoomboot bouwen voor de dienst van onze verschillende factorijen. Deze boot, op de balans vermeld onder het hoofd “stoomboten en schepen, hier in administratie” gaven wij de naam K.A. NIEMANN. Wij wilden daarmede een welverdiende hulde brengen aan de nagedachtenis van de verdienstelijke man, die gedurende vele jaren de belangen onzer vennootschap, het laatst als hoofd van de Zuiderafdeling, zo ijverig waarnam.
De stoomboot AFRIKAAN, kapt. J. Vernes, maakte het afgelopen jaar vier reizen uit en thuis. De exploitatie liet een avans van NLG 32.131,34, dat wij op “stoomboten en schepen in administratie” afschreven.
De zuivere winst over het jaar 1884 bedroeg NLG 102.443,70.
De vergadering van aandeelhouders hechtte aan de balans en de winst- en verliesrekening haar goedkeuring en stelde het dividend vast op 5 pct.
(opm: uittreksel uit verslag over 1884 en de aandeelhouders-vergadering van de Nieuwe Afrikaansche Handelsvereeniging te Rotterdam).

In het Notarishuis werd heden alhier de algemene vergadering van aandeelhouders der Nieuwe Afrikaansche Handels-Vennootschap gehouden, onder voorzitterschap van de heer W. C. Schalkwijk. De voorzitter las het verslag voor, hetwelk wij hier laten volgen :
Het afgelopen jaar, zo ongunstig voor de handel in het algemeen, was dat niet het minst voor die op Afrika, en ook onze vennootschap moest daarvan de nadelige invloed ondervinden.
Bij een op nieuw tegengevallen oogst, deden zich de gevolgen der nog scherper geworden concurrentie in dubbele mate gelden. Die concurrentie maakte bovendien groter uitgaven voor installatie en factorijen noodzakelijk; en hoewel op de handel zelf reeds verlies geleden werd, meenden wij, in overleg met de commissie van toezicht niet te moeten afwijken van ons systeem betreffende afschrijvingen op de bezittingen ter kust. Daarbij kwam nog de in vele gevallen hoogst gevoelige daling, zowel onzer uitvoer- als invoerartikelen, waarmede wij bij het opmaken van de waarde voor de inventaris rekening moesten houden.
Alles spande dus samen om de winst- en verliesrekening met een zeer belangrijk verliescijfer te doen sluiten. Bij het vaststellen van de inventaris hebben wij de prijzen zo aangenomen dat wij ons durven vleien, dat daarop nu wel geen verdere verliezen van enig belang zullen geleden worden.
De stoomboot AFRIKAAN maakte weder 4 reizen uit en thuis (opm: van Rotterdam naar Banana, Congo-rivier), waarbij de exploitatie een voordelig saldo liet van NLG 41.442,01 dat wij geheel ter afschrijving op stoomboten en schepen hier in administratie en op panden te Rotterdam gebruikten.
De assurantie- rekening ging met NLG 26.426,65 vooruit ;-- die rekening komt nu in het credit der balans voor met een bedrag van NLG 121.288,45.
De winst en verliesrekening toont aan dat werd verloren :
Op de handel en door afschrijvingen op de bezittingen ter kust . . . . . . . . . .NLG 297.226,14
Onkosten en salarissen te Rotterdam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ,, 51.135,44
Interest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ,, 49.952,01
Afschrijving op stoomboten en schepen hier in administratie en op vaste
goederen te Rotterdam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ,, 41.500,00
----------------------
NLG 439.813,59
Waartegen de winst :
Saldo Anno Passato . . . . . . . . .NLG 273,29½
Expl. stoomboot AFRIKAAN . . . .,, 41.442,00
------------------------------
,, 41.715,30½
-------------------------
Blijft dus saldo verlies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .NLG 398.098,28½
In overleg met de commissie tot opname der rekening en verantwoording stellen wij u voor, NLG 400.000 van de winst- en verliesrekening op de reserve- rekening over te boeken, die dan nog NLG 100.000 bedraagt. Het saldo der winst- en verliesrekening blijft dan
NLG 1901,71½ , en wordt op nieuwe rekening overgebracht.
Onze boeken werden geregeld door de heer B. S. van IJsselstein gecontroleerd.
Het doet ons leed, dat wij u zulk een ongunstig verslag moesten geven. Wij hebben moeilijke tijden doorleefd, zowel door de overdreven concurrentie, als door de crisis in de voornaamste Afrikaanse producten. Nog zijn niet alle bezwaren geweken, doch wij geloven, dat wij weder een betere toekomst tegemoet gaan en vleien ons, dat ons volgend verslag daarvan de betuiging zal geven.

Rotterdam, 2 oktober. Volgens particulier bericht is het Nederlandse schip CONGO, kapt. Hanenstein, 29 mei jongstleden van Rotterdam vertrokken, de 16e augustus te Banana aangekomen, en het Nederlandse stoomschip AFRIKAAN, kapt. Vernes, de 16e september van Banana naar Rotterdam vertrokken.

Rotterdam, 2 december. Het stoomschip AFRIKAAN, kapt. Van Duijvenbode, 29 oktober van Maassluis vertrokken, is 21 november te Banana aangekomen.

Op de winst- en verliesrekening der Nieuwe Afrikaansche Handels-Vennootschap voor het jaar 1886 komen de volgende posten voor:
Creditzijde: Per handel op Afrika NLG 28.327,17; per exploitatie der stoomboot AFRIKAAN NLG 60.270,01 en idem schip CONGO NLG 4.289,98, te zamen NLG 92.887,16, waarbij aan saldo van het vorige jaar NLG 1.901,71 ½, totaal NLG 94.788,87½.
Debetzijde: Aan onkosten en salarissen te Rotterdam NLG 45.936,21; aan interest NLG 35.679,41; aan afschrijving op stoomboten en schepen, hier in administratie, NLG 12.588,90; aan saldo NLG 584,35½; totaal NLG 94.788,87½.
Op de debetzijde der balans per 31 december 1886 (welke een totaalcijfer aanwijst van NLG 3.007.461,07) komt o.a. voor: aan inventaris in Afrika op 31 oktober 1886, vermeerderd met alle sedert van hier uitgezonden goederen, vrachten, assurantiepremies en kosten, en verminderd met de opbrengst van alle sedert die datum hier geboekte retouren NLG 2.282.634,03; aan stoomboten en schepen, hier in administratie, NLG 244.700,09; aan exportgoederen in voorraad NLG 114.298,93; aan producten NLG 48.054,42, en aan diverse debiteuren NLG 224.115,95. Op de creditzijde komt o.a. voor: per kapitaal NLG 1.995.000,-; per reserve NLG 100.000,-; assurantie NLG 139.356,92; traites NLG 88.990,13; employés ter kuste NLG 104.320,60; diverse crediteuren NLG 577.810,06½ en winst- en verlies NLG 584,35½.

Onder het voorzitterschap van de president-directeur, de heer Hendrik Muller Szn., hield de Nieuwe Afrikaansche Handelsvereeniging heden middag de gewone algemene vergadering van aandeelhouders.
Vertegenwoordigd waren 408 aandelen, uitbrengende 28 stemmen.
Bij monde van het lid der directie, de heer W.C. Schalkwijk, werd verslag uitgebracht over het zevende boekjaar der Vennootschap. Dat verslag bleek van de volgende inhoud te zijn:
Hoewel ons verslag over het afgelopen boekjaar onzer Vennootschap niet zo donker gekleurd behoeft te zijn als dat van het vorige jaar, kan het toch tot ons leedwezen nog niet gunstig genoemd worden. De resultaten van de handel waren niet voordelig genoeg om aan de aandeelhouders enig dividend te kunnen uitkeren.
Hoofdzakelijk is dat te wijten aan de zeer kleine oogst in Afrika, die zelfs voor grondnoten geheel mislukt is te noemen; daarbij deed weder de aanhoudende concurrentie dubbel haar nadelige invloed gelden. Het was daardoor niet mogelijk om de inkoopsprijzen voor de hoofdproducten, palmolie en palmpitten, meer in verhouding te brengen tot de steeds lagere noteringen van artikelen in Europa. De gevolgen daarvan konden dan ook niet uitblijven; waar wij door sommigen onzer concurrenten veel te hoog opgedreven prijzen niet wilden volgen, zagen wij onze omzet zich beperken en moesten wij verschillende factorijen tijdelijk sluiten.
De handel op Afrika liet dan ook slechts het onbeduidende winstcijfer van
NLG 28.327,17
De exploitatie-rekening der stoomboot AFRIKAAN NLG 60.270,01
De exploitatie-rekening van de schoener CONGO NLG 4.289,98

NLG 92.887,16
Hierbij gevoegd het saldo van vorig jaar NLG 1.901,71½
Maakt totaal winst NLG 94.788,87½
Hiervan moet worden afgetrokken:
Onkosten en salarissen te Rotterdam NLG 45.936,21
Interest NLG 35.679,41
NLG 81.615,62
Blijft saldo winst NLG 13.173,25½
In overleg met de commissie tot opname der rekening en verantwoording stellen wij voor om af te schrijven op de post stoomboten en schepen hier in administratie NLG 12.588,90, blijft saldo op nieuwe rekening over te dragen NLG 584,35½.
Het hoger winstcijfer der exploitatie rekening der stoomboot AFRIKAAN is daardoor ontstaan, dat in het afgelopen boekjaar 5 reizen tegen vroeger 4 reizen konden worden afgerekend.
Uit de balans blijkt dat de inventaris in Afrika ruim NLG 500.000,- kleiner is dan het vorige jaar.
De post stoomboten en schepen hier in administratie is ca. NLG 30.000,- hoger, na de afschrijving van NLG 12.588,90.
Deze verhoging is een gevolg van een zeer belangrijke reparatie van het stoomschip PRINS HENDRIK, dat na een zevenjarig verblijf aan de kust voorziening vereiste en nu weder zo goed als nieuw in dienst is; verder van de aankoop te kuste en vertimmering alhier van een schoener, die wij onder de naam CONGO in de vaart brachten.
Onze vennootschap heeft vrij groot belang bij het artikel buskruit. Toen nu door de directie der buskruitfabrieken te Muiden pogingen in het werk werden gesteld, om een naamloze vennootschap op te richten voor de wederopbouw op ruimere schaal der fabrieken te Muiden, hebben wij gemeend die te moeten steunen, te meer nog omdat wij ons vleien, dat een dergelijke onderneming alle kansen oplevert om een behoorlijke rente af te werpen. Wij namen voor NLG 20.000,- aandelen in de nieuwe vennootschap, die onder het hoofd effecten op de balans geboekt werden.
De assurantie-rekening ging met NLG 18.068,47 vooruit, en komt nu in het credit der balans met NLG 139.356,92 voor.

Heden had alhier, onder het voorzitterschap van het lid van de directie, de heer W.C. Schalkwijk, de jaarlijkse algemene vergadering plaats van de Nieuwe Afrikaansche Handels-Vennootschap te Rotterdam. De voorzitter bracht het jaarverslag over het afgelopen dienstjaar ter tafel, dat van de volgende inhoud bleek te zijn:
Het afgelopen boekjaar was voor onze Vennootschap voordeliger dan de twee voorafgaande. Wel bleef de oogst in Afrika weer beneden het middelmatige en werd van grondnoten zo goed als niets aangevoerd, doch de concurrentie aan de kust was in sommige gevallen wat minder scherp, waardoor wij de prijzen meer in verhouding konden brengen tot de waarde in Europa. Bovendien konden wij de uitvoerartikelen, benodigd voor onze ruilhandel, meestal wat voordeliger inkopen, waarbij onze binnenlandse fabrikanten in vele gevallen de mededinging tegen buitenlandse krachtig volhielden. Het totaalcijfer van de aangevoerde hoeveelheden producten was iets kleiner dan in het vorige boekjaar. Alleen van gomelastiek en koffie waren de aanvoeren groter en verkochten wij die tot zeer voldoende prijzen. Na ruime afschrijving op onze vaste eigendommen ter kust en kustvaartuigen, behaalden wij met de handel op Afrika een winst van NLG 309.702,86
De exploitatierekening van de stoomboot AFRIKAAN liet een voordelig
saldo zien van NLG 46.019,96
en die van de schoener CONGO ,, 795,96
Totaal brutowinst NLG 356.518,78 Hiervan moet worden afgetrokken:
Onkosten en salarissen te Rotterdam NLG 48.266,15
Interest ,, 1.657,32
Dividendbelasting ,, 4.597,15
,, 54.520,62
Blijft zuivere winst NLG 301.998,16
In overleg met de commissie tot opname
van de rekening en verantwoording
stellen wij voor, om af te schrijven op
panden te Rotterdam en op stoomschepen
en schepen hier in administratie NLG 46.380,10
en bij te boeken op de reserve ,, 50.000,-- NLG 96.380,10
NLG 205.618,06
Hierbij gevoegd het onverdeeld saldo van vorig jaar ,, 584,35½
Blijft te verdelen NLG 206.202,41½
_______________ Hiervan komt volgens de statuten aan aandeelhouders 5 % van
NLG 1.995.000,-- NLG 99.750,-- Drie directeuren ieder 5 % van NLG 105.868,06 ,, 15.880,20
Verder aan aandeelhouders 4 % van NLG 1.995.000 ,, 79.800,-- NLG 195.430,20
Saldo over te brengen op nieuwe rekening ,, 10.772,21½ NLG 206.202,41½
_______________
Het totaal dividend aan aandeelhouders bedraagt dus 9%. Tot toelichting van de balans diene het volgende: De inventaris in Afrika bestaat uit de vaste eigendommen ter kust, kustvaartuigen, voorraad van handelsgoederen en daarheen zeilende ladingen, producten ter verscheping naar Europa en reeds afgezonden retourladingen. De taxatie van deze baten berust weer op zeer matige grondslag; het totaal cijfer is NLG 46.000 meer dan in het vorige jaar. Stoomboten en schepen hier in administratie staan ruim NLG 38.000 lager te boek dan in het vorige jaar, ten gevolge van de afschrijvingen, terwijl alle kosten van onderhoud en vernieuwing daarop verrekend zijn. Het cijfer van NLG 206.000 wordt vertegenwoordigd door de stoomboot AFRIKAAN en de schoener CONGO, beide varende tussen Rotterdam en de kust, en de stoomboten PRINS HENDRIK, K.A. NIEMANN en MORIAAN, alleen voor de dienst aan de kust in gebruik. Al deze schepen verkeren in zeer goed onderhouden staat.
De panden Jonge Jacob en Nieuwland, voorkomende met NLG 60.000, staan dus NLG 1.800 lager dan in het vorige jaar.
De post effecten bestaat uit NLG 20.000 aandelen buskruitfabrieken te Muiden.
De reserve bedraagt nu, na bijboeking, NLG 150.000 tegen NLG 100.000 in het vorige jaar. De assurantie reserve ging met NLG 23.355,92 vooruit en komt nu in credit voor met NLG 162.712,84.
De traites NLG 223.081,53 zijn uitsluitend de door de hoofdagent ter kust op onze vennootschap getrokken wissels.
De post diverse crediteuren vertegenwoordigt het op 31 december nog onbetaalde bedrag voor à contant gekochte goederen.
Indien de aan uw vergadering overgelegde winst- en verliesrekening en balans door u definitief worden gearresteerd, dan bedraagt het dividend à 9% NLG 13,50 per aandeel, betaalbaar op dividendbewijs nummer 6, van 1 juli af te Rotterdam bij de heren R. Mees & Zoonen en te Amsterdam bij de Associatie Cassa.
Wij gaven vroeger reeds kennis dat de heer Hendrik Muller Szn. aan de commissie, genoemd in artikel 18 en 19 van de statuten, zijn wens meedeelde om zijn betrekking van directeur van onze vennootschap te doen eindigen. Conform artikel 13 van de statuten heeft de commissie dat ontslag verleend, eervol, onder dankbetuiging namens de vennootschap voor de aan haar bewezen diensten. De commissie is van mening, dat in de ontstane vacature niet behoeft te worden voorzien, zodat het beheer blijft opgedragen aan de twee in functie zijnde directeuren. De heer Mr. J.C. Reepmaker, is dit jaar aan de beurt van aftreding als lid van de commissie en volgens de statuten niet dadelijk herkiesbaar. De heer Mr. M. Mees heeft als zodanig zijn ontslag genomen. Uw vergadering heeft dus in twee vacaturen te voorzien.

Rotterdam, 22 januari. Volgens particulier bericht passeerde het Nederlandse stoomschip AFRIKAAN, kapt. Vernes, van Rotterdam naar Banana (Congo-rivier), de 21e januar, des avond ten 10.30 ure, het eiland Madeira.

Rotterdam, 12 november. Volgens particulier bericht is het stoomschip AFRIKAAN, kapt. Vernes, de 5e november van Rotterdam te Banana (Congo-rivier) aangekomen.

Rotterdam, 2 december. Volgens particulier bericht vertrok het stoomschip AFRIKAAN, kapt. Vernes, de 28e november van Banana naar Rotterdam.

Aan het verslag van de directie van de Nieuwe Afrikaansche Handels-Vennootschap alhier, over 1889, uit te brengen in de algemene vergadering van aandeelhouders op de 28e a.s, ontlenen wij het volgende:
De resultaten over het afgelopen boekjaar waren gunstig. De oogst in Afrika was iets groter dan vorige jaren; ook van grondnoten, waarvan de aanvoer was circa 240 ton, tegen 84 ton in het vorige jaar. De verkoop van de aangevoerde producten ging meestal zeer vlot. Voor gom-elastiek heerste er evenwel gedurende enige maanden een zeer gedrukte stemming, en waren de prijzen van dat artikel zo onnatuurlijk laag, dat de directie besluiten moest, enige partijen op te slaan, in afwachting van meer vraag. Dit vorderde wel enige uitgaven voor huur en interest, doch deze zijn door de latere verkoop tot betere prijzen ruimschoots vergoed. De kwestie over een verbod van uitvoer uit Nederland van buskruit en geweren zegt de directie, werd gelukkig uit de weggeruimd.
Bij het te Brussel gehouden Congres van de Mogendheden tot bestrijding van de slavernij, konden vraagpunten ter sprake worden gebracht, waarbij onze belangen ernstig betrokken zijn. Onze hoofdagent ter kust, de heer F. de La Fontaine Verwey, was er juist in Europa vóór de samenkomst van dat Congres. Wij zijn onze minister van Buitenlandse Zaken grote dank schuldig, dat zijne excellentie hem voordroeg tot gedelegeerde van onze regering. In de daarop door Z.M. gevolgde benoeming zien wij gaarne de erkenning van zijn bekwaamheden en zijn karakter. Zij stelt ons ook gerust, dat bij het loffelijk streven van dat Congres, waaraan ook wij gaarne willen medewerken, geen maatregelen zullen genomen worden, die de eerlijke handel benadelen, zonder aan het goede doel bevorderlijk te zijn. Na behoorlijke afschrijvingen op de vaste eigendommen en vaartuigen ter kust, liet de handel op Afrika een winst van NLG 399.130,85. De exploitatie van de stoomboot AFRIKAAN en van de schoener CONGO liet een winst van NLG 60.023,48; totale winst NLG 459.154,33. Hiervan moet worden afgetrokken: onkosten en salarissen te Rotterdam NLG 44.934,81 en interest NLG 13.882,49 tezamen NLG 38.817,80, zodat er een zuivere winst blijft van NLG 400.837,08.
In overleg met de commissie tot opname van de rekening en verantwoording, stelt de directie voor, af te schrijven: op panden alhier NLG 4.007,94; op stoomboten en schepen hier in administratie NLG 85.000, en over te boeken op reserve NLG 74.887,50, tezamen NLG 113.895,44. Blijft NLG 286.941,59. Hierbij wordt gevoegd het onverdeeld saldo vorig jaar ad NLG 745,52½, zodat ter verdeling blijft NLG 287.687,11½.
Volgens de statuten komt hiervan aan de aandeelhouders over het maatschappelijk kapitaal NLG 1.995.000 vijf procent NLG 99.750; verder nog 8% of NLG 159.600; tezamen dus 13 procent dividend of NLG 259.350. Aan de twee directeuren, ieder 5% van NLG 180.551,56, dus NLG 18.055,16; dividendbelasting NLG 6640,03, en saldo over te boeken op nieuwe rekening NLG 3641,92½.
Tot toelichting van de balans wordt o.a. het volgende aangevoerd: de inventaris in Afrika, met de daarop betrekking hebbende posten, bedraagt NLG 2.242.238,51, dus circa NLG 45.000 minder dan in het vorige jaar. De vaste eigendommen, de kustvaartuigen daaronder begrepen, zijn allen ingoede staat. Ook daarop is weer ruim afgeschreven. Stoomboten hier in administratie staan te boek met NLG 140.000, tegen NLG 183.000 vorig jaar. Deze vermindering is een gevolg van de verkoop van de schoener CONGO en een van de reeds vermelde afschrijving van NLG 35.000.
Op het pand Jonge Jacob heeft de directie NLG 2.000 afgeschreven, en op het pand Nieuwland 4 NLG 4.000, zodat die nu met NLG 51.000 op de balans voorkomen.
De reserverekening vermeerderde door verjaring van dividenden met NLG 112,50, en door overboeking uit de winst met NLG 74.887,50, dus totaal met NLG 75.000. Zij bedraagt nu NLG 250.000. De assurantie-reserve komt voor met NLG 203.454,19, en toont een vooruitgang van NLG 21.644,52 aan. De boeken werden als gewoonlijk, geregeld door de heer B.P. van IJsselsteijn gecontroleerd. Als lid van de commissie tot opname van de rekening en verantwoording treedt dit jaar af de heer G.Th. Philippi, die volgens de statuten niet dadelijk herkiesbaar is.

Aan het verslag der Nieuwe Afrikaansche Handels-Vennootschap alhier over 1890 ontlenen wij het volgende:
Over het afgelopen boekjaar kunnen wij goede berichten aan onze aandeelhouders geven. Door de gunstige weersgesteldheid was de oogst in Afrika groter dan vorige jaren, voornamelijk voor palmpitten en palmolie. De aangevoerde producten troffen bovendien in Europa meestal een gunstige markt. Vooral was dit het geval met gom-elastiek (opm: rubber) en ivoor. De prijzen van laatstgenoemd artikel liepen zelfs aanzienlijk vooruit, doch zijn in de laatste maanden weer sterk gedaald.
Wij zullen hier niet in bijzonderheden treden over de gevoerde strijd tegen de invoerrechten in het Congo-gebied, omdat wij de geschiedenis daarvan bij onze aandeelhouders als genoeg bekend achten. Nu onze regering ten slotte haar verzet liet varen, hebben wij de nodige maatregelen genomen, om de nadelige gevolgen zoveel mogelijk te ontgaan. Die strijd was nooit gericht tegen het betalen van billijke rechten, maar alleen tegen de zodanige, die aanleiding kunnen geven tot willekeurige handelingen van ambtenaren, waarvan wij nogal eens treurige ervaringen opdeden. Onze belangen in Afrika zijn slechts voor een gedeelte in het gebied van de Congo-Vrijstaat, doch het voorzien van onze factorijen in de verschillende delen van het Congo-gebied, zowel als van de Portugese provincie Angola, geschiedde tot nog toe voornamelijk vanuit het op Etat-gebied liggende Banana, waarheen ook weder de meeste producten van de factorijen ter verscheping naar Europa overgebracht werden.
Wij hebben het in het belang onzer vennootschap geacht daarin een zeer belangrijke wijziging te brengen. Onze hoofdadministratie verleggen wij naar Cabinda (Portugeesch-Congo), terwijl onze boten in het vervolg verschillende losplaatsen zullen aandoen, waartoe de nodige voorbereidende maatregelen, in overleg met onze hoofdagent, de heer F. de la Fontaine Verweij, reeds genomen zijn. Tot die belangrijke wijziging gingen wij te eerder over, omdat wij zowel van de Franse als van de Portugese autoriteiten, steeds de meest welwillende behandeling ondervinden. Behalve de verplaatsing onzer hoofdadministratie, werden nog verschillende factorijen van het gebied van de Ėtat-Indépendant, op Portugees of op Frans gebied overgebracht, van welke maatregelen wij de beste verwachting koesteren.
Na flinke afschrijving op de vaste eigendommen en vaartuigen ter kuste, liet de handel op Afrika een winst zien van NLG 675.518,66, de exploitatie der stoomboot AFRIKAAN van NLG 12.161,51, de interestrekening van NLG 720,05; totale winst NLG 688.395,22. Hiervan moet worden afgetrokken: onkosten en salarissen te Rotterdam NLG 54.772,51, blijvende een zuivere winst van NLG 633.622,71. In overleg met de commissie tot opname der rekening en verantwoording, stelt de directie voor, om af te schrijven: op panden te Rotterdam NLG 3.671,73, op stoomboten en schepen hier in administratie NLG 58.000 en om over te boeken op reserve NLG 124.902,50, te samen NLG 186.574,23; blijft NLG 447.048,48. Hierbij gevoegd het onverdeeld saldo van het vorig jaar ad NLG 3.641,92½, blijft ter verdeling over NLG 450.690,40½. Volgens de statuten komt hiervan aan aandeelhouders over het maatschappelijk kapitaal van NLG 1.995.000 5%, dus NLG 99.750. Verder kan nog worden uitgekeerd 15% of NLG 299.250, te samen dus 20% dividend ad NLG 399.000. Aan twee directeuren ieder 5% van NLG 337.083,40 dus NLG 33.708,34; dividend belasting NLG 10.215,07; saldo over te boeken op nieuwe rekening NLG 7.766,99½.
Tot toelichting der balans wordt o.a. het volgende aangevoerd: de inventaris in Afrika met alle daarop betrekking hebbende posten bedraagt NLG 2.817.282,55, dus circa NLG 575.000 meer dan het vorige jaar. Die vermeerdering is het natuurlijk gevolg van de ruimere oogst, waardoor voor de ruilhandel een flink assortiment vereist wordt. De post stoomboten hier in administratie werd verhoogd door de uitzending van een schip, om te St. Paul de Loando dienst te doen als kolenhulk. Bovendien moest de stoomboot AFRIKAAN een belangrijke vertimmering ondergaan, waarbij ook de gelegenheid tot vervoer van passagiers veel werd uitgebreid. Deze stoomboot maakte daardoor in het afgelopen jaar slechts 3 reizen. In een en ander is dan ook de reden gelegen, dat het winstcijfer der exploitatie van genoemde boot geringer is dan andere jaren. Door de ruime afschrijving van NLG 58.000 komt dit hoofd nu evenwel nog ca. NLG 5.000 lager te boek dan het vorige jaar.
De reserverekening vermeerderde door verjaring van dividenden met NLG 97,50, en door overboeking uit de winst met NLG 124.902,50 en bedraagt nu NLG 375.000.
De assurantie-reserve is nu gebracht op NLG 230.625,09, en vermeerderde met NLG 27.171,50. De heer B.P. van IJsselstein heeft ook dit jaar de boeken weer geregeld gecontroleerd. De heer M.M. de Monchy treedt dit jaar af als lid der commissie tot opname der rekening en verantwoording. Volgens de statuten is hij niet dadelijk herkiesbaar, en zal in de algemene vergadering van aandeelhouders op 6 juni e.k. in zijn vacature moeten worden voorzien.

In het verslag van de Nieuwe Afrikaansche Handelsvennootschap alhier over 1891 komt het volgende voor:
Hoewel de omvang van onze handel in het boekjaar, waarover wij thans verslag geven, ongeveer gelijk was aan die van het voorafgaande, waren de resultaten niet even voordelig. Die minder gunstige uitslag is voornamelijk te wijten aan de grote moeilijkheden, die wij in het gebied van de Congo-Vrijstaat ondervonden en aan de buitensporige belastingen, die wij daar hadden te betalen. Wij kunnen evenwel met genoegen hier vermelden, dat in de laatste maanden de verstandhouding tussen de ambtenaren van de Vrijstaat en de vertegenwoordigers van onze vennootschap belangrijk verbeterd is, welke verbetering wij voornamelijk toeschrijven aan de tussenkomst van Zijne Majesteit Koning Leopold en de verdere regering van de Congo-staat te Brussel. Intussen zullen zich de nadelige gevolgen van die vroeger ondervonden moeilijkheden nog wel in het nu lopende boekjaar doen gevoelen; in het gebied van de Boven-Congo, de hoofdzetel van de ivoorhandel, werden wij gedurende geruime tijd in onze werkzaamheid belemmerd. Daardoor werd in dat gebied belangrijk minder gekocht, waarvan het nadeel eerst blijkt bij de aanvoeren in Europa, die maanden tijd vorderen voor het vervoer uit het zover afgelegen binnenland.
In het Frans Congo-gebied breiden wij onze werkkring geregeld uit en ondergaat onze vloot daar de noodzakelijke vermeerdering. Van de zijde van de Franse autoriteiten ondervinden wij steeds de gewenste ondersteuning. De zolang bestreden invoerrechten zijn eindelijk tot stand gekomen. Hoewel wij de heffing daarvan steeds als een groot nadeel blijven beschouwen, vleien wij ons, dat de regeringen van de Congo-staten wel alles zullen doen om door milde voorschriften onnodige kwelling te voorkomen. Door de veranderde omstandigheden bleek het wenselijk, om behalve de AFRIKAAN nog een tweede stoomboot in de vaart te hebben. Het kwam ons evenwel niet geraden voor, om daarvoor een zo groot deel van het maatschappelijk kapitaal vast teleggen, en het gelukte ons een combinatie tot stand te brengen, die tegen betaling van rente en jaarlijkse aflossing een stoomschip tot onze beschikking stelt, waarvan alle voordelen voor de Nieuwe Afrikaanse Handelsvennootschap zijn bedongen en dat, nadat alle aflossingen geheel zijn voldaan, het eigendom dezer vennootschap wordt. Die stoomboot, de KONINGIN WILHELMINA, werd gebouwd bij de Nederlandsche Stoomboot Maatschappij te Fijenoord. Zij is thans op haar eerste reis naar de zuidwestkust van Afrika en wij geloven reeds nu te mogen zeggen, dat de bouwmeesters in elk opzicht een flink, mooi werk hebben geleverd.
Met de handel op Afrika werd na behoorlijke afschrijving op vaste eigendommen en kustvaartuigen, een winst behaald van NLG 225.042,82; de exploitatie rekening van de stoomboot AFRIKAAN liet een avans van NLG 72.701,36, totaal NLG 298.644,18. Hiervan moet worden afgetrokken; onkosten en salarissen alhier NLG 47.186,58½ en interest NLG 8.520,61, tezamen NLG 55.707,19½; blijft NLG 242.936,98½. De directie stelt voor daarvan af te schrijven: op panden alhier NLG 1.581,64; en op de stoomboten en schepen hier in administratie NLG 8.000, en over te boeken op reserve NLG 25.000; totaal dus NLG 34.581,64, waarna er overblijft NLG 208.355,34½. Daarbij gevoegd het onverdeeld saldo van het vorig jaar ad NLG 7.766,99½, blijft ter verdeling over NLG 216.122,34, welke som in staat stelt, aan de aandeelhouders uit te keren NLG 199.500, aan 2 directeuren NLG 10.349,75, en voor dividendbelasting te reserveren NLG 5.107,87, waarna er als saldo, over te boeken op nieuwe rekening, blijft: NLG 1.164,72.
De inventaris in Afrika, met alle daarop betrekking hebbende posten, bedraagt NLG 3.030.283,82, zijnde ruim NLG 200.000 meer dan vorig jaar. Dit is een gevolg van grotere uitzendingen met het oog op het verwachte in werking treden van de inkomende rechten. De post stoomboten en schepen hierin administratie is NLG 125.000, dus ruim NLG 10.000 lager dan vorig jaar. De panden te Rotterdam staan te boek met NLG 41.000, tegen NLG 45.000 vorig jaar. De reserverekening bedraagt nu NLG 400.000, terwijl de assurantiereserve, voorkomende met NLG 251.810,23, een vooruitgang toont van NLG 21.185,14.
De heer B.P. van IJsselstein heeft de boekhouding weer geregeld nagezien.
De heer G. Mees R.Az. treedt dit jaar af als lid van de commissie tot opname van de rekening en verantwoording en is volgens statuten niet dadelijk verkiesbaar.

Rotterdam, 11 november. Volgens particulier bericht is het stoomschip AFRIKAAN, kapt. van Duivenbode, de 7e november van Rotterdam te Banana (monding Congo) aangekomen en vertrok het schip KONINGIN WILHELMINA, kapt. Vernes, de 3e november van Banana naar Rotterdam.

Het Nederlandse stoomschip AFRIKAAN van de Nieuwe Afrikaansche Handels Vennootschap te Rotterdam, is verkocht aan de firma Wm. Ruys & Zn, en bestemd voor de vaart op de Middellandse Zee.

Maassluis, 31 juli. Het stoomschip AFRIKAAN is 06.15 namiddag met behulp van de sleepboot NIEUWESLUIS, vlot gekomen en opgestoomd naar Rotterdam.

Genua, 22 februari. Een lichter met 100 balen katoen, 20 kn. (opm: mogelijk kisten) vet, enz., uit het Nederlandse stoomschip AFRIKAAN, van Antwerpen, is gisteravond hier in de haven in brand geraakt. Men heeft de lichter buiten de haven gebracht en vol water laten lopen, waardoor het vuur geblust werd.

Amsterdam, 29 mei. Het stoomschip AFRIKAAN van de heren Wm. Ruys & Zonen, liggende te Antwerpen, is door de makelaar A. Vinke alhier aan een firma te Stavanger verkocht.

Amsterdam, 1 juni. Het stoomschip AFRIKAAN, dat dezer dagen naar Stavanger werd verkocht, zal worden herdoopt in SKUL, onder welke naam het onder Noorse vlag in de vaart zal worden gebracht.

Het Noorse stoomschip SKULD (opm: ex AFRIKAAN) is gisteren (opm: 30 augustus) in dichte mist gestrand bij Kaap Finisterre op reis van Cartagena naar Liverpool met mineralen. De opvarenden zijn gered.

Finisterre, 31 augustus. Het op de Loveiras-eilanden gestrande stoomschip SKULD (opm: ex AFRIKAAN) is door de hoge zee geheel wrak geworden. Het was bestemd met een lading erts van Cartagena naar Liverpool.