Familiegegevens en opleiding
Geen
De schepen van de kapitein
Van Sluijs013 vermeldt de volgende bijzonderheden:
Amsterdamsche Courant 13 oktober 1803: “het schip Neptunus, Kapt A. de Gelder Van Dordrecht te Batavia aangekomen”.
Amsterdamsche Courant 16 juni 1804: “Lag Jan 1804 a/d Kaap de Goede Hoop”.
Amsterdamsche Courant 14 (0f 4) 1817: “Uitgezeild uit Texel naar Batavia Kapt. A. de Gelder. 24 nov 1819 v. Balana. Boelen KII 46 p.74”. (is dit een referentie uit het Amsterdamse Scheepvaartmuseum?)
Het Amsterdamse Archief van de Waterschout11a bevat monsterrollen op naam van kapitein Arien/Arij de Gelder op de:
Archiefnr. 38-95 “Aurora”, dd 17 maart 1815;kapt. Arien de Gelder, bestemming Canton, boekhouder Horsman & Compagnie, 29 bemanningsleden, i.c. opperstuurman, onderstuurman, derde waak, bootmansmaat, timmerman, zijlmaker, kok, doktoor, 13 matrozen, 6 ligtmatrozen, koksmaat, matroos/timmerman.
“Batavia”, dd 13 oktober 1817
Overige bijzonderheden
A.de Gelder verzorgde per 04 december 1817 vanuit Texel met de “Batavia” een troepentransport van 1 officier en 40 manschappen naar Nederlands Oost-Indië065.
Op 12 februari 1804 schreef kapitein Murk Lels aan boord van zijn schip “Snelle Lastdrager” vanuit Kaap de Goede Hoop een brief naar zijn “patroon” A.Rogge te Zaandam een brief met daarin de opmerking: “We liggen thans hier met 7 schepen uit Batavia, te weten …Arie de Gelder met het schip de Neptunis van Dordt … “091.
In een brief dd 27 mei 1804 vanuit Kaap de Goede Hoop aan kapitein B.P.Wester in de Zaldanhabaai schrijft kapitein Lels: “Na van mijn kant u alle goeds toegewenst te hebben, deel ik U mede dat ik na zeer veel sukkelen eindelijk op de 17e van deze maand na 28 dagen onderweg te zijn geweest met onze vriend H.B.Hansen, in de Houtbaaij ben aangekomen en vond daar liggen den oude Pieter Jansen met zijn schip Europa. Aldus liggen wij daar nu met onze drie schepen dicht onder de wal achter het rif en beschut voor alle winden. … Onze vriend Arij de Gelder is met enige voeten water in zijn schip en met assistentie van een oorlogsschip in de Zimonsbaaij gekomen. Denkelijk blijft hij daar leggen. Hijzelf is hier.”
In verdere correspondentie van Murk Lels aan zijn reeder komt de benarde toestand van Nederlandse schepen in de baaien rond Kaap de Goede Hoop aan de orde, alles vanwege de oorlogssituatie in Europa tijdens de Napoleontische tijd. De kapiteins proberen hun schepen en lading te verkopen, temeer omdat de lokale autoriteiten schepen vorderen om ladingen van elders te halen, terwijl het zich ongewapend buitengaats begeven gevaarlijk is. Zo staat er in een brief van 22 oktober 1804 van Lels aan reeder Rogge: “De kapiteins van de particuliere schepen, die koffie voor particuliere ondernemingen geladen hadden, hebben … hun ladingen direct verkocht. … A. de Gelder heeft het zijne (i.c. zijn koffielading) verkocht voor 7½ stuiver onder dezelfde voorwaarde (i.c. betaling in Hollands geld te Amsterdam) … “ Ook verkocht hij zijn schip091
Nagekeken in de:
Amsterdamsche Courant 13 oktober 1803:
“Te Batavia is aangekomen het schip Nepthunus, Kapitein A. de Gelder, van Dordrecht; dezelve was den 4den April l.l. nog aldaar liggende.”.
Amsterdamsche Courant 16 juni 1804:
“Amsterdam den 15 Juny … Met eenen Brief van Kapitein Dirk Pieters Wester, voerende het Schip de Goede Intentie, van Batavia herwaarts gedestineerd, verneemt men, dat hij in de maand January l.l. aan Cabo de Goede Hoop in goeden staat leggende was, benevens de Schepen de Snelle Lastdraager, Kapitein Murk Lels, de Neptunus, Kapitein Ary de Gelder en Jupiter, Kapitein Pieter de Haan. Ook lagen aldaar, doch met avery, de Schepen Europa, Kapitein Pieter Jantzen, het Schip Annatje, Kapitein Hans Bonke Hansen en de Heldin, Kapitein Gideon Janssen. De Schepen Maria, Kapitein J.Munting … waren, na aan Cabo gelost te hebben, naar Batavia geretourneerd.”.
De Rotterdamse koopman Pieter van der Schoots “stelde zijn fluitschip Neptunus (425 last) beschikbaar voor het koffie-transport” in een door de Rotterdamse zeehandelaars-firma E.Suermondt en Zoonen in 1802 op touw gezette grotere combinatie, die bekend is geworden als de ‘Expeditie naar Batavia per de Vijf Schepen’. Firmant Willem Suermondt had daarvoor binnen achttien dagen met vijf scheepseigenaren een identieke bevrachtingsovereenkomst afgesloten.” Kapitein Ary van Gelder was op 05 mei 1802 vanuit Hellevoetsluis als eerste weg.059
Rotterdamsche Courant 31 oktober 1818114
Londen, 27 oktober. Den 18 juni is te Batavia gearriveerd het schip JEUNE ANNETTE, Van den Broecke, en den 20 het schip BATAVIA, De Gelder, van Amsterdam; het schip JAN EN CORNELIS, Duif, is den 12 dito vandaar naar Amsterdam gezeild.
