Familiegegevens en opleiding

Willem Schenk werd geboren op 04 november 1829 te Oudezijl-Nieuweschans als zoon van de zeeman/schipper en collegelid Willem Frederik Schenk en Racheltje Boeles de Weerd. Hij was de broer van de kapiteins Boele (1827) vlagnummer 87 van “Voorzorg” en Klaas (1841) vlagnummer 24 van “Voorzorg”.

Willem trouwde op 11 februari 1858 te Harlingen met Trijntje Boonstra, geboren te Harlingen, 21 jaar als dochter van Cornelis Alberts Boonstra en Tetje Bouma. Trijntje Boonstra overleed op 09 december 1918 te Bussem, 82 jaar, weduwe,

In een huwelijksakte te Amsterdam dd. 01 maart 1906 van een zoon wordt gemeld dat vaderWillem Schenk is overleden maar geen overlijdensakte achterhaald

 

De Burgerlijke Stand akten uit de provincie Groningen vermelden Willem Schenk als schipper/scheepskapitein in 1858, 1864, 1866, 1869, 1871, 1873, 1875, 1878.

In een huwelijksakte te Amsterdam dd 27 november 1902 van dochter Liena Wilhelmina Schenk wordt als beroep van de vader van de bruid opgegeven “directeur van een weeshuis”. Bij een huwelijksakte te Amsterdam dd 16 juni 1910 wordt als beroep van de moeder van de bruidegom opgegeven “ moeder van een weeshuis.

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

W.W.Schenk was effectief lid van het zeemanscollege “Voorzorg” te Nieuwe Pekela met vlagnummer 183 in de periode 1861 t/m 1905.

 

W.W.Schenk was effectief lid van het zeemanscollege “De Trouw” te Oude Pekela met vlagnummer 129 in de periode 1856 t/m 1899¹¹²

 

Opmerkingen in verband met lidmaatschap Zeemanscollege(s)

Geen

 

De schepen van de kapitein

Vertrek en aankomst van schepen in Amsterdam⁰⁹³

Naam kapitein                                     Naam van het schip            Vertrek                                      Aankomst

W.W.Schenk                                       Ida Cornelia                         23 maart 1860                         21 februari 1861

 

Bouma⁰²⁵ vermeldt W.W.Schenk als gezagvoerder gedurende:

• * 1857 t/m 1860 van de kof “Collegie Trouw”, gebouwd in 1856 te Pekela, 145 ton o.m., varend voor H.T.Kranenburg te Pekela;
• * 1861 t/m 1866 van de schoenerkof “Ida Cornelia”, gebouwd in 1840 te Pekela, 164 ton o.m., varend voor H.T.Kranenborg te Pekela. Het schip is in 1866 gezonken in de Noordzee;

               oktober 1866      Op reis van Rotterdam naar Stettin gezonken in de Noordzee. Opvarenden gered en op 01 november 1866 geland te Frederikstad.

               (Bron: NRC 3 november 1866)

• * 1867 t/m 1869 van de schoenerkof “Frouwina Elisabeth”, gebouwd in 1848 te Pekela, 176 ton o.m., varend voor H.T.Kranenborg te Pekela. Het schip werd in 1869 overzeild;
• 1870 t/m 1875 van de galjoot “Plotus”, ex Wiebe Jacobs, gebouwd in 1861 te Hoogezand, 149 ton o.m., varend voor J.A.Hooites te Hoogezand;
• * 1876 t/m 1886 van de 2-mastschoener “Zodiac”, gebouwd in 1875 te Hoogezand, 166 ton o.m., varend voor J.A.Hooites te Hoogezand;
• * 1887 t/m 1888 van de bark “Orion” ex William Leckie, gebouwd in 1855 te Sunderland, 416 ton o.m., varend voor F.L.Drenth te Pekela.

 

De collectie monsterrollen op het Noordelijk Scheepvaart museum vermeldt:

16 maart 1864, kof “Ida en Cornelia”, kapitein Willem W.Schenk, 32 jaar uit Oude Pekela.

05 februari 1868, kof “Frouwina Elizabeth”, kapitein Willem W.Schenk uit Oude Pekela.

22 januari 1873, galjoot “Plotus”, kapitein Willem Willems Schenk uit Oude Pekela.

28 februari 1880, schoener “Zodiac”, kapitein Willem Willems Schenk uit Oude Pekela.

29 december 1888, bark “Orion”, kapitein Willem Schenk uit Oude Pekela.

 

Nadere bijzonderheden

In: “Reizen rond Kaap Hoorn onder Nederlandse vlag. Overzicht vanaf de ontdekking in 1616 tot het einde van de Nederlandse grote zeilvaart in 1911”. door H.Hazelhoff Roelfzema. Uitgave Stichting Nederlandse Kaap Hoorn-vaarder, 2010, 88 pp plus Bijlage met een Chronologisch Register van Reizen van 1616 tot 1911.

De schoener “Zodiac” onder kapitein W.W.Schenk vertrok in 1883 van Rio Grande en arriveerde op 26 januari 1884 te Talcahuano. Via weer Rio Grande registratie op 11 augustus 1884 te Pernambuco. Tijdens deze reis is twee maal Kaap Hoorn gerond.

 

Krantenartikelen

Leeuwarder Courant 02 juni 1865¹¹⁴

Advertentie. De notaris Goslings te Harlingen zal, ten verzoeke van Mr. van Velsen Wiersma, advocaat aldaar, op woensdag 7 juni 1865, ’s namiddags 2 uur, bij A. van der Hoek, in het koffiehuis De Nederlanden, op drie maanden krediet, veilen: 355 stuks grenen en 16 stuks vuren nieuwe balken, gemiddeld zwaar 30 á 34 duim en van 57 tot 140 palm lengte; 400 stuks 37 streeps grenen delen, direct aangevoerd per het kofschip IDA EN CORNELIA, kapt. W. Schenk, van Windau, alsmede enige nieuwe Hamburger grenen balken van 50 tot 150 palm lengte en 40 tot 60 duim zwaar, geschikt voor stalhout, draghout en sluitingbalken.

 

NRC 23 april 1866¹¹⁴

Elseneur, 20 april. Gisteren is alhier in de haven aangekomen het kofschip IDA CORNELIA, kapt. Schenk van Pekela, van Amsterdam naar de Oostzee, (in ballast), het heeft de 18^e

onder Skagen het anker verloren en zal alhier daarvan worden voorzien

 

NRC 27 april 1866¹¹⁴

Elseneur, 23 april. Heden is alhier uit de haven vertrokken het Nederlandse kofschip IDA CORNELIA, kapt. Schenk, van Amsterdam naar de Oostzee, nadat hetzelve wederom van anker en ketting is voorzien.

 

NRC 021 juni 1866¹¹⁴

Schepen in lading te Rotterdam……

…..- Naar Stettin. Het Ned. kofschip IDA CORNELIA, kapt. W.W. Schenk. Adres: Kuyper, Van Dam & Smeer…..

 

Algemeen Handelsblad 02 november 1866¹¹⁴

Het schip IDA CORNELIA, kapt. W.W. Schenk, van Rotterdam naar Stettin, is, volgens telegrafisch bericht van Frederikstad, in de Noordzee gezonken, doch het volk gered en te Frederikstad aangebracht. (Volgens de Börsenhalle van 18 okt., was dit schip op 17 dito

reeds te Swinemünde aangekomen).

 

NRC 01 mei 1869¹¹⁴

Rotterdam, 30 april. W.W. Schenk, gezagvoerder van de FROUWINA ELISABETH (opm: kof), rapporteert dat hij in de nacht van 6 op 7 april ZZO van Schagen overzeild is door een onbekende bark, waardoor de fokkemast over boord ging en het schip zwaar lek werd. De bark zeilde voor de wind en het roepen om hulp was vruchteloos. De kapitein weet niet van welke natie het schip geweest is. Des anderen daags is de equipage opgenomen geworden door een Noors schoenerschip, dat hen daarna te Krageroe geland heeft. Daar men van het schip niets meer gehoord heeft, is het vermoedelijk gezonken, kort nadat de equipage het verlaten heeft.

 

NRC 21 maart 1874¹¹⁴

Amsterdam, 20 maart. Het Nederlandse schip PLOTUS, kapt. Schenk, van Amsterdam met suiker naar Stockholm, is volgens telegram op de Vlierede in aanzeiling geweest en lek geworden. De stoomboot is van Harlingen derwaarts vertrokken.

 

Provinciale Groninger Courant 05 februari 1875¹¹⁴

Te Lubecj overwinteren de schepen ELISABETH LOLLINA, kapt. Carst, en PLOTUS, kapt. Schenk.

 

Harlinger Courant 12 januari 1878 Scheepstijdingen

Ingekomen: Buenos Ayres, 7 Dec Zodiac W.Schenk, Hamburg.”Mulder

 

NRC 06 februari 1878¹¹⁴

Buenos Aires, 31 december. Het Nederlandse schip ZODIAK, kapt. Schenk, gaat van hier met steenkolen naar Rio Grande do Sul.

 

Provinciale Groninger Courant 09 december 1880¹¹⁴

Winschoten, 7 december. Volgens particulier bericht is het te Pekela te huis behorende schoenerschip ZODIAC, kapt. W. Schenk, vóór de 7^e november te Ceara aangekomen en de 10^e van daar vertrokken naar de Kaap Verdische eilanden om daar zout te laden voor Rio Grande do Sul.

 

Provinciale Groninge Courant 04 augustus 1882¹¹⁴

Rio Grande, 21 juni. Sedert het laatste bericht zijn hier aangekomen elf schepen, alle van weinig diepgang. Met uitzondering van twee dagen springtij is de baar niet te passeren geweest, zodat de nieuw aangekomen schepen alle tot vaste prijzen gecharterd werden, onder andere de Hoogezandster schoener ZODIAC, kapt. W.W. Schenk, tot Sh.75/- voor gezouten huiden naar het Kanaal, de te Pekela te huis behorende brik JANTINA KORTER, kapt. J.H. Korter, tot 1.400 reis per zak mandiokmeel van Porto Alegre naar Fernambuck, en de Blijhamster schoener-brik SPRUIT, kapt. T.R. de Jonge, met gelijke lading tot 1.000 reis per zak naar Fernambuck

 

NRC 31 maart 1887¹¹⁴

Nieuwediep, 30 maart. Het Nederlandse schip ORION, kapt. Schenk, van Grangemouth naar Buenos Aires met steenkolen, gisteren alhier als bijlegger ter rede gekomen, is lek en zal moeten lossen om te repareren.

 

NRC 06 april 1887¹¹⁴

Nieuwediep, 5 april. Door experts is een onderzoek ingesteld naar de toestand van de Nederlandse bark ORION, kapt. Schenk, van Grangemouth met steenkolen naar Buenos Aires bestemd, als bijlegger hier binnen, waarbij gebleken is, dat het schip lek is en de lading moet lossen zo ver nodig zal zijn om het lek boven water te brengen.

 

NRC 19 april 1887¹¹⁴

Nieuwediep, 18 april. De Nederlandse bark ORION, kapt. Schenk, van Grangemouth naar Buenos Aires, lek alhier binnengekomen, heeft de reparatie volbracht en neemt de geloste lading weder in.

 

NRC 28 april 1887¹¹⁴

Nieuwediep, 27 april. Het Nederlandse schip ORION, kapt. W.W. Schenk, van Grangemouth naar Buenos Aires, heeft, na te zijn gerepareerd, de geloste lading weder ingenomen en zal de reis voortzetten.

 

PGC 03 mei 1887¹¹⁴

Nieuwediep, 30 april. Het schip ORION, kapt. Schenk, van Grangemouth naar Buenos Ayres, is na volbrachte reparatie heden naar zee vertrokken.

 

NRC 07 augustus 1888¹¹⁴

Londen, 6 augustus. Het Nederlandse schip ORION, kapt. Schenk van Hernösand naar Delfzijl, is in de Middengronden aan de grond gelopen.

 

NRC 13 september 1888¹¹⁴

Rotterdam, 12 september. Volgens telegrafisch bericht zat de Nederlandse bark ORION, kapt. Schenk, bij Borkum aan de grond. Assistentie is daarheen gezonden.

 

Provinciale Groninger Courant 17 september 1888 ¹¹⁴

Advertentie. Voorlopig bericht. Binnen enige dagen zal op nader te bepalen tijd en plaats publiek worden verkocht het onder Nederlandse vlag varende barkschip ORION. groot 400 registerton, liggende in de haven van Delfzijl. Informatiën te bekomen bij Huisinga en Keizer, cargadoors aldaar.

 

Provinciale Groninger Courant 20 september 1888 ¹¹⁴

Advertentie. Op dinsdag 23 september 1888, des avonds te 6 uur, zal in hotel Feyen te Oude Pekela in het openbaar worden verkocht het in Nederland thuisbehorende, in 1886 nieuw gekoperde barkschip ORION, groot 400 ton, met complete inventaris, liggende te Delfzijl, laatst bevaren door kapt. W.W. Schenk te Oude Pekela. Inventarissen zullen ter lezing liggen. Inlichtingen te bekomen bij de boekhouder, de heer F.L. Drenth te Oude Pekela.

1. de Boer, notaris.

 

Provinciale Groninger Courant 28 september 1888¹¹⁴

Oude Pekela, 26 september. Het barkschip ORION, gevoerd door kapt. Schenk, is heden in publieke veiling aan de heer G.G. Albers, scheepsreder te Farmsum, voor NLG 6.425 verkocht. Voor de chronometer werd NLG 100,-. betaald.

 

 

Familiegegevens en opleiding

Johann Heinrich Carl Schrader werd geboren ca 1859 te Langenholzen als zoon van Heinrich Schrader en Engel Maria Fischer.

Hij trouwde als zeeman op 01 februari 1884 met Henderika Bernardina van der Leest, geboren op 23 maart 1862 te Delfzijl als dochter van Hendrik van der Leest en de koopvrouw Helena Johanna Rottinghuis. Een overlijdensakte te Leeuwarden dd 21 januari 1937 meldt het overlijden van Anna Henderika Berendina van der Leest, 76 jaar (dus geboren ca 1861/1862) en weduwe.

Johann Hinrich Carl Schrader overleed op 17 juli 1911 te Harlingen, 53 jaar.^{tresoar en allegroningers}

Bij de geboorte van een dochter in 1889 te Delfzijl wordt als beroep van de vader scheepskapitein vermeld.

Bij een huwelijk in 1910 te Amsterdam van een zoon werd als beroep van de vader van de bruidegom stuurman opgegeven.

 

In het tijdschrift “De Zee” Jg.1892, p.216 staat vermeld dat de Rijkscommissie tot het examineren van stuurlieden ter koopvaardij in april 1891 het diploma voor eerste stuurman Groote Zeilvaart heeft toegekend aan J.H.C.Schrader.

Als dit dezelfde persoon is als de kapitein van de “Orion” dan zou deze pas later zijn diploma hebben behaald.

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

J.H.C.Schrader was effectief lid van het zeemanscollege “De Vereeniging” uit Delfzijl met vlagnummer 35 in de periode 1889 t/m 1898.

 

Opmerkingen in verband met Zeemanscollege(s)

Geen.

 

De schepen van de kapitein

Bouma⁰²⁵ vermeldt J.H.C.Schrader als gezagvoerder gedurende:

• * 1887 van de brik “Advena”, gebouwd in 1867 bij Rawson te Sunderland, 288 ton o.m., varend voor G.G.Albers te Famsum

*   1888 van de bark “Auburn”, gebouwd in 1867 bij G. Bartram te Sunderland, 356 ton o.m., varend voor G.G.Albers te Farmsum. Het schip is bij Nth. Berwick gestrand.

• * 1889 van de bark “Orion” ex William Leckie, gebouwd in 1855 te Sunderland, 416 ton o.m., varend vor G.G.Albers S^r te Farmsum.

 

Navolgende monsterrollen zijn aanwezig in het Gemeentearchief van Delfzijl

Monsterrol 1884-86, 27 augustus 1884, bark “Suriname”, kapitein Cornelis Borst, 40 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Johan Heinrich Carl Schrader, 26 jaar uit Delfzijl, kok, zeilmaker, 3 matrozen en een lichtmatroos;

Monsterrol 1886-32, 16 april 1886, bark “Ida”, kapitein Albert Hindriks Wolkammer, 62 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Johann Heinrich Carl Schrader, 28 jaar uit Delfzijl, zeilmaker, kok, 3 matrozen, 2 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1886-92, 11 oktober 1886, schoener “Advena”, kapitein Jan Albers, 36 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Johan Heinrich Carl Schrader, 28 jaar uit Delfzijl, 2 matrozen en een lichtmatroos;

Monsterrol 1887-10, 28 februari 1887, schoener “Advena”, kapitein Johann Heinrich Carl Schrader, 29 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Berend Harmannus Visser, 32 jaar uit Delfzijl, kok, 2 matrozen, lichtmatroos en een dekjongen;

Monsterrol 1887-53, 25 mei 1887, schoener “Advena”, kapitein Johann Heinrich Carl Schrader, 29 jaar uit Delfzijl. Voorts een kok;

Monsterrol 1887-75, 26 juli 1887, schoener “Auburn”, kapitein Johann Heinrich Carl Schrader, 29 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Jan Nieboer, 29 jaar uit Delfzijl, kok, 3 matrozen, lichtmatroos en een dekjongen;

Monsterrol 1887-94, 16 september 1887, schoener “Auburn”, kapitein Johann Heinrich Carl Schrader, 29 jaar uit Delfzijl. Voorts kok, 2 matrozen en een lichtmatroos;

Monsterrol 1888-9, 13 maart 1888, schoener “Auburn”, kapitein Johann Heinrich Carl Schrader, 30 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Jan Mulder, 33 jaar uit Appingedam, kok, 2 matrozen, lichtmatroos en 2 dekjongens;

Monsterrol 1888-103, 01 oktober 1888, bark “Orion”, kapitein Johann Heinrich Carl Schrader, 30 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Derk van der Wal, 21 jaar uit Delfzijl, bootsman kok, 3 matrozen en 2 lichtmatrozen;

Monsterrol 1889-23, 12 maart 1889, schoener “Orion”, kapitein Johann Heinrich Carl Schrader, 31 jaar uit Delfzijl. Voorts 1ste stuurman Berend Kruize, 20 jaar uit Delfzijl, 2de stuurman Marten Borg, 25 jaar uit Groningen, kok, 4 matrozen, 2 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1890-44, 11 april 1890, bark “Auguste”, kapitein Pieter Arkema, 40 jaar uit Delfzijl. Voorts 1ste stuurman Johann Heinrich Carel Schrader, 32 jaar uit Delfzijl, 2de stuurman Philippus de Raadt, 32 jaar uit Farmsum, zeilmaker, kok, 4 matrozen, 4 lichtmatrozen en een kajuitwachter;

Monsterrol 1890-107, 08 december 1890, schoener “Dina”, kapitein Hemmo Kruize, 52 jaar uit Delfzijl. Voorts 1ste stuurman J.H.C.Schrader, 32 jaar uit Delfzijl, 2de stuurman Klaas Veldman, 27 jaar uit Termunterzijl, kok, timmerman; zeilmaker, matroos, 2 lichtmatrozen en een kajuitwachter;

Monsterrol 1891-17, 02 maart 1891, bark “Dina”, kapitein Hemmo Kruize, 53 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Johann Schrader, 33 jaar uit Delfzijl, kok, bootsman, 2 matrozen, 2 lichtmatrozen en een kajuitwachter;

Monsterrol 1892-42, 08 april 1892, schoener “Advena”, kapitein Johann Heinrich Carl Schrader, geen leeftijd vermeld uit Delfzijl. De enige vermelding op de monsterrol;

Monsterrol 1911-69, 10 juni 1911, stoomschip “Noord Holland”, kapitein K. de Boer, 35 jaar uit Harlingen. Voorts 1ste stuurman J.H.C.Schrader, 53 jaar uit Harlingen, 2de stuurman K.Richbauch, 38 jaar uit Rotterdam, 1ste machinist, 2de machinist, 3de machinist; donkeyman, 3 stokers, hofmeester, 4 matrozen, lichtmatroos en een bediende.

Samenvatting van de monsterrollen

1. Johann Heinrich Carl werd in de monsterrollen ook vermeld als Johan en met de initialen J.H.C.
2. Er zijn in totaal 15 monsterrollen met zijn naam op de website van het Noordelijk Scheepvaartmuseum en alle rollen bevinden zich op het Gemeentearchief van Delfzijl.
3. De monsterrollen zijn gedateerd van 1884 t/m 1911 met als leeftijden 26 t/m 53 jaar. Zijn zeeemanscarriére heeft derhalve minstens 27 jaar geduurd. Deze periode zal langer zijn geweest want (voorlopig) ontbreken gegevens uit zijn subalterne periode vóór 1884.
4. Als woonplaats is in de 19^e eeuw steeds Delfzijl genoemd. Maar hij is kennelijk verhuisd naar Harlingen, waar hij tenslotte is overleden
5. Het overzicht van de monsterrollen luidt:
   • * 1884 stuurman op de bark “Suriname”, kapt. Cornelis Borst                                                                                     26 jaar
   • * 1886 stuurman op de bark “Ida”, kapt. Albert H. Wolkammer                                                                    28 jaar
   • * 1886 stuurman op de schoener “Advena”, kapt. Jan Albers                                                                                        28 jaar
   • * 1887 kapitein op de schoener “Advena”                                                                                                                                                   29 jaar
   • * 1887-1888 kapitein op de schoener “Auburn”                                                                                                                                                   29-30 jaar
   • * 1888-1889 kapitein op de bark “Orion”                                                                                                                                                                                        30-31 jaar
   • * 1890 stuurman op de bark “Auguste”, kapt. Pieter Arkema                                                                                       32 jaar
   • * 1890-1891 1^ste stuurman op de schoener “Dina”, kapt. Hemmo Kruize                                               32-33 jaar
   • * 1892 kapitein op de schoener “Advena”                                                                                                                                                   34 jaar
   • * 1911 1^ste stuurman op het ss. “Noord Holland, kapt. K. de Boer                                                                 53 jaar

 

Overige bijzonderheden

Geen

 

 

Familiegegevens en opleiding

Zowel in de BS-gegevens als in de monsterrollen wordt de naam geschreven als Veldhuis en Velthuis.

Richtinggevend voor verdere identificatie zijn de vermeldingen in de archieven van het Harlinger zeemanscollege “Zeemansvoorzorg” van de namen van der Meer, Weissenbach en Rosema (zie hierna).

Een Hendrik Velthuis werd geboren op 09 november 1838 te Harlingen als zoon van Geert Hindriks Velthuis en Hiltje Willems van der Meer. Een Hendrik Velthuis, zoon van genoemd echtpaar Velthuis/van der Meer, overleed te Harlingen/Ooststellingerwerf op18 april 1843.

Een tweede Hendrik Veldhuis werd geboren te Wildervank op 29 november 1845 als zoon van wederom Geert Hendriks Veldhuis en Hiltje Willems van der Meer. Gezien het geboortejaar en de vermelding in de monsterrollen gaat het hier om de latere gezagvoerder.

Gezien de vermelding bij de inschrijving als lid van “Zeemansvoorzorg” te Harlingen moet Hendrik voor de eerste maal getrouwd zijn nà 1876. Hij zou na dat jaar getrouwd zijn met ene Grietje Weissenbach, geboren op 24 augustus 1850, maar de geboorteplaats is niet achterhaald. Gezien het volgend huwelijk in 1892, moet Grietje vóór die datum zijn overleden (of gescheiden). Een overlijdensdatum is niet gevonden

Hendrik trouwde te Delfzijl op 14 december 1892 als scheepskapitein met Siemke Rozema, geboren te Farmsum op 23 november 1868 als dochter van de voerrman Kornelis Rozema en Harmanna Schreuder. Zij overleed te Delfzijl op 03 juni 1913, 44 jaar.

Een overlijdensakte van Hendrik is niet gevonden Wèl werd in 1911 in Delfzijl nog het overlijden gemeld van de 11-jarige zoon van Hendrik en Siemke.

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

Hendrik Velthuis werd per september 1876 met vlagnummer 48 ingeschreven als lid van het Harlinger zeemanscollege "Zeemansvoorzorg". Zijn schip was de "Jetske", boekhouders K.Posthumus & C^o. De contributie werd voldaan door de boekhouders. Hij was ongehuwd. Toegevoegd is "1877 Trekkend lid geworden ten behoeve zijner Moeder Weduwe H.Velthuis geb.van der Meer". Voorts is vermeld: " kapitein H.Velthuis thans voerende het brikschip Elisabeth van dezelfde reederij is in 1879 gehuwd met Grietje Weissenbach geboren den 24 Augustus 1850. Hertrouwde 14 dec 1892 met Siemke Rosema. Woont thans te Farnsum^028-fol.147.

Hij was met vlagnummer H48 lid van het College in de periode 1876-1904⁰³⁴.

 

H.Velthuis was effectief lid van het zeemanscollege “De Vereeniging” te Delfzijl met vlagnummer 27 in de periode 1897 t/m 1906

 

Opmerkingen in verband met Zeemanscollege(s)

Geen

 

De schepen van de kapitein

lid van het college Zeemansvoorzorg uit Harlingen⁰³⁶

vlagnummer   periode    type          naam van het schip                      boekhouder/reder

      H48          1876-1877 kof            Jetske (ex Twee Gebroeders)      K.Posthumus & C^o, Harlingen

                          1878-1881 bark          Elisabeth (ex George)                  K.Posthumus & C^o, Harlingen

                          1882-1884 bark          Elisabeth (ex George)                  K.Posthumus & P.J.Holstein, Harlingen

                            1889       bark          Orion (ex William Leckie)          G.G.Albers S^r, Farmsum

                             1892      3/m sch.   Twee Gebroeders (ex Orion,

                                                                  ex William Leckie)                      H.G.Albers, Werkendam

                                                                  bij Larvik verongelukt

                          1895-1901 bark          Nijestein (ex Confidenza)           S.Barends, Delfzijl

                             1902                         16 juni bij Söderhamn gestrand en wrak

 

Bouma⁰²⁵ vermeldt H.Veldhuis als gezagvoerder gedurende:

*   1890 t/m 1892 van de bark “Orion” ex William Leckie, gebouwd in 1855 te Sunderland, 416 ton o.m., varend voor F.L.Drenth te Pekela. Het schip voer in 1893 voor H.G.Albers te Werkendam en was herdoopt in “Twee Gebroeders”;

*   1893 van de bark “Twee Gebroeders” ex Orion, ex William Leckie, gebouwd in 1855 te Sunderland, 416 ton o.m., varend voor H.G.Albers te Werkendam.

Bouma⁰²⁵ vermeldt H.Velthuis als gezagvoerder gedurende:

*   1894 van de brik “” Onderneming” ex Diana, gebouwd in 1853 te Pillau, 325 ton o.m., varend voor J.Alta L^z te Harlingen. Het schip is in 1894 gezonken na aanvaring in het Kattegat/Noordzee;

*   1896 van de bark “Nijestein” ex Confidenza, gebouwd in 1869 te Varazza, 524 ton o.m., varend voor S.Barends te Delfzijl.

 

Gegevens uit het Gemeentarchief van Delfzijl

Monsterrol 1888-116, 19 december 1888, schoener “Advena”, kapitein Berend Harmannus Visser, 34 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Hendrik Veldhuis, 43 jaar uit Harlingen, kok, 3 matrozen, lichtmatroos en een dekjongen;

Monsterrol 1889-135, 19 november 1889, schoener “Orion”, kapitein Hendrik Velthuis, 43 jaar uit Harlingen. Voorts stuurman Pieter Bakker, 44 jaar uit Harlingen,bootsman/zeilmaker, kok, 4 matrozen, lichtmatroos en een dekjongen;

Monsterrol 1891-7, 12 februari 1891, schoener “Orion”, kapitein Hendrik Velthuis, 45 jaar uit Harlingen. Voorts stuurman Wietzo Velthuis, 41 jaar uit Harlingen, bootsman, kok, 4 matrozen, lichtmatroos en een dekjongen;

Monsterrol 1891-84, 29 augustus 1891, schoener “Orion”, kapitein Hendrik Velthuis, geen leeftijd vermeld uit Harlingen. Voorts een niet met rang aangeduid bemanningslid;

Monsterrol 1892-19, 17 maart 1892, schoener “Twee Gebroeders”, kapitein Hendrik Velthuis, 46 jaar uit Harlingen. Voorts 1^ste stuurman Jan Stieuwen, 38 jaar uit Terschelling, 2^de stuurman Freerk Albers, 31 jaar uit Den Haag, bootsman, kok, 3 matrozen, lichtmatroos en 2 dekjongens;

Monsterrol 1895-31, 02 april 1895, bark “Nijenstein”, kapitein Hendrik Velthuis, 49 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Hillebrand Smid, 35 jaar uit Appingedam, bootsman, kok, 3 matrozen, 4 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1895-78, 24 juli 1895, bark “Neijenstein”, kapitein Hendrik Velthuis, 43 jaar uit Farmsum. Voorts 1^ste stuurman Hilbrand Smid, 35 jaar uit Appingedam, 2^de stuurman Barend Barends, 22 jaar uit Groningen, kok, 4 matrozen, 3 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1896-38, 25 maart 1896, bark “Neijenstein”, kapitein Hendrik Velthuis, 50 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Hilbrand Smid, 36 jaar uit Appingedam, bootsman/zeilmaker, kok, 3 matrozen, 4 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1896-81, 18 juni 1896, bark “Neijenstein”, kapitein Hendrik Velthuis, 50 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Hilbrand Smid, 36 jaar uit Appingedam, bootsman/zeilmaker, kok, 4 matrozen, 3 lichtmatrozen, dekjongen en twee passagiers;

Monsterrol 1897-44, 22 april 1897, bark “Neijenstein”, kapitein Hendrik Velthuis, 50 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Hilbrand Smid, 38 jaar uit Appingedam, bootsman/zeilmaker, kok, 3 matrozen, 3 lichtmatrozen en een kajuitwachter;

Monsterrol 1897-70, 27 juli 1897, bark “Neijenstein”, kapitein Hindrik Velthuis, 50 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Arend Vos, 29 jaar uit Noordbroek, kok, bootsman/zeilmaker, 4 matrozen, 2 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1897-82a, 15 september 1897, bark “Nijenstein”, kapitein Hindrik Velthuis, 51 jaar uit Farmsum. Voorts 2^de stuurman Hayo Bos, 30 jaar uit Eenum, kok, zeilmaker, matroos en een dekjongen;

Monsterrol 1897-82b, 18 september 1897, bark “Nijenstein”, kapitein Hindrik Velthuis, 51 jaar uit Farmsum. Voorts 1^ste stuurman Arend Vos, 29 jaar uit Noordbroek, matroos en 3 lichtmatrozen;

Monsterrol 1898-66, 27 juli 1898, bark “Nijenstein”, kapitein Hendrik Velthuis, 51 jaar uit Delfzijl. Voorts 1^ste stuurman Arend Vos, 30 jaar uit Noordbroek, 2^de stuurman Barend Barends, 25 jaar uit Delfzijl, kok, 3 matrozen en 4 lichtmatrozen;

Monsterrol 1899-30, 31 maart 1899, bark “Nijenstein”, kapitein Hendrik Velthuis, 52 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Arend Vos, 30 jaar uit Noordbroek, bootsman, kok, 4 matrozen, 3 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1899-42, 13 april 1899, bark “Neijenstein”, kapitein Hendrik Velthuis, geen leeftijd vermeld uit Farmsum. Voorts een niet met rang aangeduid bemanningslid;

Monsterrol 1899-43, 13 april 1899, bark “Neijenstein”, kapitein Hendrik Velthuis, geen leeftijd vermeld uit Farmsum. Voorts een niet met rang aangeduid bemanningslid;

Monsterrol 1899-52, 08 mei 1899, bark “Neijenstein”, kapitein Hendrik Velthuis, geen leeftijd vermeld uit Delfzijl. Is enige naam op de monsterrol;

Monsterrol 1899-69, 13 juli 1899, bark “Nijenstein”, kapitein Hendrik Velthuis, 52 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Arend Vos, 30 jaar uit Noordbroek, bootsman, zeilmaker, kok, 3 matrozen, 2 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1900-40, 14 april 1900, bark “Nijenstein”, kapitein H.Velthuis, 55 jaar uit Farmsum. Voorts 1^ste stuurman J.Goëken, 60 jaar uit Delfzijl, 2^de stuurman D.A.Formen, 22 jaar uit Groningen, bootsman, kok, 2 matrozen, 4 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1900-61, 18 juli 1900, bark “Nijenstein”, kapitein H.Velthuis, 54 jaar uit Farmsum. Voorts 1^ste stuurman J.Goëken, 60 jaar uit Delfzijl, 2^de stuurman D.A.Forma, 22 jaar uit Groningen, bootsman, kok, 2 matrozen, 4 lichtmatrozen, dekjongen en een passagier;

Monsterrol 1901-29, 02 april 1901, bark “Nijenstein”, kapitein H.Velthuis, 53 jaar uit Delfzijl. Voorts 1^ste stuurman J.Goëken, 61 jaar uit Delfzijl, 2^de stuurman G.Neut, 60 jaar uit Delfzijl, bootsman, kok, 3 matrozen, 2 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1902-11, 02 april 1902, bark “Nijenstein”, kapitein H.Velthuis, 56 jaar uit Farmsum. Voorts 1^ste stuurman T.P. ter Wiel 24 jaar uit Gamswerd, 2^de stuurman G.Neut, 60 jaar uit Zoutkamp, bootsman, kok, 3 matrozen, 2 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1903-26b, 30 juni 1903, bark “Nijenstein”, kapitein H.Veldhuis, geen leeftijd en woonplaats vermeld.. Voorts een niet met rang aangeduid bemanningslid;

Monsterrol 1904-16, 28 maart 1904, bark “Nijenstein”, kapitein Hendrik Velthuis, geen leeftijd vermeld uit Delfzijl. Is enige vermelding op de monsterrol;

Monsterrol 1904-25a, 29 april 1904, schoener “Mathilde”, kapitein T.R.Wielema, 56 jaar uit Schiermonnikoog. Voorts 1^ste stuurman H.Velthuis, 58 jaar uit Farmsum, 2^de stuurman Th. de Groot, 27 jaar uit Schiermonnikoog, 2 matrozen, 2 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1909-14b, 06 februari 1909, bark “Neijenstein”, kapitein Hendrik Velthuis, geen leeftijd vermeld uit Farmsum. Voorts een niet met rang aangeduid bemanningslid;

 

Samenvatting van de monsterrollen

1. De voornaam Hendrik wordt in de monsterrollen soms ook gespeld als Hindrik. Voorts wordt de achternaam gespeld als Velthuis en Veldhuis.
2. Er zijn in totaal 27 monsterrollen op de website van het Noordelijk Scheepvaartmuseum. Alle rollen zijn afkomstig uit het Gemeentearchief van Delfzijl.
3. De monsterrollen zijn gedateerd van 1888 t/m 1909 met als leeftijden 43 t/m 63 jaar. De zeemanscarriére heeft derhalve minstens 20 jaar geduurd.
4. Al woonplaats is aanvankelijk Harlingen genoemd en vanaf begin negentiger jaren steeds Farmsum/Delfzijl.
5. Het overzicht van de monsterrollen luidt:

       *     1888               stuurman op de schoener “Advena”, kapt. Berend H.Visser                                     43 jaar

       *     1889-1891    kapitein op de schoener “Orion”.                                                                                 43-45 jaar

       *     1892               kapitein van de schoener “Twee Gebroeders”                                                            46 jaar

       *     1895-1904    kapitein op de bark “Nijenstein”                                                                                   49-58 jaar

       *     1904               stuurman op de schoener “Marhilde”, kapt. T.R.Wielema                                       58 jaar

       *     1909               kapitein op de bark “Nijenstein”                                                                                   63 jaar

 

Overige bijzonderheden

In het tijdschrift “De Zee” Jg 1895, p.120 t/m 124 staat een verslag van de “Raad van Tucht voor de Koopvaardij te Amsterdam inzake het gedrag van gezagvoerder H.Velthuis “bij gelegenheid van de aan het Nederlandsche brikschip “Onderneming”, op 12 Oktober 1894, overkomen ramp. Het verslag vermeldt het volgende:

Het schip is op 26 september 1894 van Harlingen in ballast vertrokken naar Sundswall. Het schip was technisch in orde. Zonder noemenswaardige voorvallen is de reis voortgezet tot 11 oktober 1894 tot nabij het vuur van Hirshald. Op 12 oktober werd het vuurschip van Skager Rif gepeild. Het was mistig met een dikke lucht en kalme zee. Er was uitkijk en regelmatig werd een stoot op de misthoorn gegeven. In de morgen van die dag werd de brik aan bakboord aangevaren door een Deens stoomschip de “Christian IX” onder kapitein P.Mollerup. De “Onderneming” zonk binnen twee minuten waarbij de stuurman A. van Gorkum en een jongen verdronken. Er was geen tijd scheepspapieren te redden. Later werd de scheepskist van de stuurman uit het water gevist, waarin het logboek. De rest van de bemanning ging aan boord van het stoomschip en werden afgezet te Kopenhagen, reisde daarna naar Londen waar zij op 15 oktober aankwamen.

De Raad oordeelde “dat de gezagvoerder H.Velthuis, noch de aanvaring, noch het verlies van twee menschenlevens had kunnen voorkomen en de ramp dus niet aan eenige schuld of nalatigheid zijnerzijd kan worden toegeschreven.”

Hij werd derhalve vrijgesproken

 

NRC 17 oktober 1895¹¹⁴

Delfzijl, 14 oktober. Het Nederlandse schip (opm: bark) NIJENSTEIN, kapt. H. Velthuis, alhier binnengesleept door de sleepboot ALBATROS, heeft zware slagzij.

 

Provinciale Groninger Courant 02 februari 1898¹¹⁴

Vlissingen (opm: geen datum). Het Nederlandse barkschip NIJENSTEIN is na te Middelburg de lading gelost te hebben, heden morgen aldaar in het dok gezet om de geleden schade te herstellen.

 

Provinciale Groninger Courant 10 oktober 1898¹¹⁴

Delfzijl, 10 oktober. Sedert een paar dagen liggen hier ter lossing vier zeilschepen met het inhebbende hout. Gisterenavond kwam hier ter rede het schip NIJENSTEIN, kapitein Velthuis, mede met hout beladen van de Oostzee, om hier te lossen. …

 

Provinciale Groninger Courant 03 september 1901¹¹⁴

Delfzijl, 31 augustus De Nederlandse schepen NIJENSTEIN, kapt. H. Velthuis, IDA, kapt. H. Leeuw, JAN SIEVERT, kapt. P. Arkema, en CHARLOTTE EN ANNA, kapt. N. Arkema, zijn reeds alle vier afgetuigd en hier opgelegd, daar geen lonende vrachten meer te krijgen waren, vermoedelijk zullen meerdere schepen spoedig volgen.

 

 

Familiegegevens en opleiding

Geert werd geboren op 03 oktober 1845 te Wildervank als zoon van de zeeman Egbert Geerts Olthof en Grietje Steenhuis.

Geen huwelijksakte gevonden en dus wellicht ongetrouwd gebleven;

Geen overleed op 14 mei 1915 te Rotterdam, 69 jaar. In de akte wordt geen partner vermeld.

In het Bevolkingsregister 1880-1940 te Rotterdam staat Geert ingeschreven op 09 mei 1898 als kantoorbediende.

 

Geert E^z. Olthoff, geboren op 03 oktober 1845, afkomstig uit Veendam, behaalde zijn diploma 1^e stuurman aan de zeevaartschool te Veendam met nummer 192.⁰⁹⁹.

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

G.E.Olthof was effectief lid van het zeemanscollege “De Harmonie” te Wildervank met vlagnummer 61 in de periode 1872 t/m 1885.

G.E.Olthof was effectief lid van het Veendammer zeemanscollege “Maatschappij tot Nut der Zeevaart” met vlagnummer 204 in de periode 1872 t/m 1906.

 

De schepen van de kapitein

Bouma⁰²⁵ vermeldt G.E. Olthof als gezagvoerder gedurende:

*    1870 t/m 1879 van de galjoot “Anna Margaretha”, gebouwd in 1866 te Hoogezand, 160 ton o.m., varend als kapitein/eigenaar vanuit Veendam. Het schip is op het eiland Ameland verongelukt;

Noot: Niet Ameland maar Aland ,Botnische golf. JS 100423

*    1881 van de 2-mastschoener “Dirk & Pieter” ex Jantje Nanninga, ex Alida, gebouwd in 1858 te Veendam, 180 ton o.m., varend voor J.M.Meihuizen & Zⁿ te Wildervank. Het schip is in 1881 verkocht en gesloopt;

*    1883 t/m 1888 van de 3-mastschoener “Zuurdijk”, gebouwd in 1875 te Sappemeer, 150 ton o.m., varend voor C.Doornbos te Zuurdijk;

*    1893 van de bark “Twee Gebroeders” ex Orion, ex William Leckie, gebouwd in 1855 te Sunderland, 416 ton o.m., varend voor H.G.Albers te Werkendam. Het schip was getuigd als 3-mast schoener en is in 1893 bij Larvik verongelukt.

 

De collectie monsterrollen op het Noordelijk Scheepvaartmuseum te Groningen vermeldt:

29 januari 1870, galjoot “Anna Margretha”, kapitein Egbert Geerts Olthof, 56 jaar uit Veendam. Voorts stuurman Geert Egberts Olthof, 24 jaar uit Veendam, kok, 2 matrozen en een lichtmatroos.

05 februari 1872, schoener “Anna Margrieta”, scchipper Geert E.Olthof, 26 jaar uit Veendam. Voorts stuurman, kok, matroos en een lichtmatroos.

12 januari 1877, schoener “Anna Margretha”, schipper Geert E.Olthof, 31 jaar uit Veendam. Voorts een kok.

21 maart 1893, schoener “Twee Gebroeders”, kapitein Geert Olthof, 47 jaar uit Veendam. Voorts stuurman, bootsman, kok, 3 matrozen, 2 lichtmatrozen en een dekjongen.

25 januari 1894, schoener “Twee Gebroeders”, kapitein Geert Olthof uit Veendam en een niet met rang vermeld bemanningslid.

 

In 5 monsterrollen op het overzicht van het Noordelijk Scheepvaart Museum te Groningen wordt gesproken van Geert E./Egberts Olthof.

Het overzicht luidt:

1870                   stuurman op de schoener “Anna Margretha” onder Egbert G.Olthof (zijn vader)      geen leeftijd

1872-1877        schipper op de schoener “Anna Margretha”                                                                      26-31 jaar

1893-1894        schipper op de schoener “Twee Gebroeders”                                                                     47-48 jaar.

 

Overige bijzonderheden

Uit “De Hollandse Hervormde Kerk in Sint-Petersburg”. Deel III. Blz. 321. Overlijdensregisters.Tijd van overlijden, namen en stand der overledenen, ouderdom, ziekte, begraven; aanmerkingen.Jaar 1872. Enige inschrijvingen in het jaar 1872 door W.L. Welter, emiritus predikant der gemeente sedert het begin van mei 1872.

“Den 15 augustus Klaas Gerrits Lohman geboren te Veendam, matroos aan boord van het Nederl. schip “Anna Margaretha”, kapt. G.H. Olthof, omtrent tweeentwintig jaren, pokken, den 17 augustus op Smolensk.”

“Aktenummer: 1889-14, 16-02-1889

Op heden 9 april 1884 zijn voor ons ondergetekende, Leonard van Riet, Consult der Nederlanden te Rio Grande del Sul, ten deze handelende als ambtenaar van de Burgerlijke Stand, verschenen: Reint Jan de Boer, van beroep oud-scheepskapitein, oud 33 jaren, wonende te Rio Grande del Sul, bekende van de overledene en Geert Olthof, van beroep scheepskapitein, 37 jaren, wonende te Veendam, bekende van de overledene, die ons hebben verklaard dat op 8 april jl. des voormiddags om 8.30 uur in het huis staande te Rio Grande del Sul, Praça, Sete de September, nummer 32, is overleden Albert Houwen, van beroep scheepskapitein, wonende te Oude Pekela, in de ouderdom van 44 jaren, gehuwd met Antje van der Veen.”¹¹⁵