Familiegegevens en opleiding

H.M.Lelsz werd geboren te Koudum op 17 februari 1793.

Hij was gehuwd met Maria Elisabeth Flentrop, geboren te Beverwijk op 14 oktober 1795. Hij huwde voor een tweede maal met Neeltje Flens (de weduwe H.Troost) geboren te Texel op 11 december 1801 en overleden 20 januari 1865.¹¹⁸

Hij overleed op 08 april 1841 te Buiksloot.⁰⁰³

Zie voor verdere personele gegevens ook hierna onder Overige Bijzonderheden.

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

H.M.Lelsz werd in de tweede algemene ledenvergadering van het College Zeemanshoop op 31 mei 1822 aangenomen als effectief lid op voordracht van R.Witzen en kreeg vlagnummer 21⁰²³.

In het Inschrijfregister van "Zeemanshoop" wordt H.Murk Lelsz vermeld met vlagnummer 21 maar zonder verdere bijzonderheden. Toegevoegd is "overleden"⁰⁰².

Hij werd deelnemer in het Weldadig Zeemansfonds van Zeemanshoop per 10 oktober 1825⁰⁰³.

H.Murk Lelsz was van 1835-1841 bestuurslid van het College Zeemanshoop⁰¹⁹.

H.Murk Lelsz was effectief lid van Zeemanshoop in de periode 1822 t/m 1840 met de vlagnummers 21 (1822-1836) en 9 (1836-1840).

 

H.M.Lelsz was lid van het Amsterdamse zeemanscollege "De Blaauwe Vlag" en wel in 1827 t/m 1830 met vlagnummer 149 en in 1832 t/m 1840 met nummer 34⁰⁰⁸.

 

Opmerkingen in verband met lidmaatschap Zeemanscollege(s)

In de notulen van de Bestuursvergadering van Zeemanshoop dd 24 juni 1841 staat een brief van N.W.Flens, de weduwe van kapitein H.M.Lelsz. Hierin bedankt zij voor de uitkering waarop zij en haar kinderen recht hebben. “Echter met het verzoek om wanneer zij later mogt ontdekken om van het regt daarop gebruik te willen maken, zulks als dan te mogen doen alsmede wat haar kinderen betreft dat zij indien zij meerderjarig zijnde geen genoegen namen met deze daad van de moeder zij alsdan over de uitkeeringen met de intressen zouden mogen beschikken.” Het Bestuur zal dit verzoek nader onderzoeken.

In de notulen dd 30 september 1841 doet het Bestuur uitspraak. Besloten wordt “om de afstand van uitkeering door de Weduwe Lelsz voor zich zelve gedaan onder dankzegging aan te nemen, doch niet dien welke de kinderen betreft maar de afstand voor deze gedaan met dankzegging af te wijzen.”⁰⁴².

In de notulen van de Bestuursvergadering  dd 26 november 1846 staat een brief van Neeltje Willemsz Flens, de weduwe van Hessel Lelsz “verzoekende alsnog het regt op uitkeering waarvan zij in 1841 voorloopig en onder voorbehoud afstand deed.” Het Bestuur gaat accoord met de uitkering en wel met ingang van 01 februari 1847.⁰⁴².

In de notulen van de Bestuursvergadering van Zeemanshoop dd 03 juni 1852 staat het bericht dat M.E.Lelsz en F.H.Lelsz “afstand doende van hunne van het Fonds als kinderen van kapt. H.M.Lelsz te vorderen hebbende penningen.”⁰⁴².

 

In de notulen van de Algemene Vergadering van het Amsterdamse zeemanscollege Zeemanshoop staat de melding dat M.E.Lelsz en F.H.Lelsz afstand doen van het fonds als kinderen van kapitein H.M.Lelsz.⁰²³. Bedoelt zal zijn de uitkering uit het Weldadig Zeemansfonds.

 

De schepen van de kapitein

Vermelding in de Amsterdamsche Almanak voor Koophandel en Scheepvaart⁰⁰¹:

vlagnummer                   jaren           type                  scheepsnaam                                        naam reder/boekhouder

        21                         1825-1828     fregat               de Onderneming                                  De Commercie Societeit

                                          1829           geen vermelding van schip en boekhouder

                                      1830-1835     fregat               de Vrienden                                          L.Bienfait & Zⁿ

          9                         1836-1837     fregat               Oceaan                                                  idem

                                          1838           fregat               Louisa Maria                                        idem

                                      1839-1840     geen vermelding van schip en boekhouder

 

Bouma⁰²⁵ vermeldt H.M.Lelsz als gezagvoerder gedurende:

*    1815 t/m 1829 op het 3/m schip “Onderneming”, gebouwd in 1812 te Amerika, 410 ton o.m., varend voor de Commercie-Societeit te Amsterdam;

*    1831 t/m 1833 op het 3/m schip “Vrienden”, gebouwd in 1830 te Amsterdam, 390 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam;

             Van Sluijs⁰¹³ vermeldt Murk Lels als gezagvoerder van 1830 t/m 1836 van het fregat “Vrienden”;

*    1837 t/m 1838 van het fregat “Oceaan”, gebouwd in 1836 te Kinderdijk, 600 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam;

*    1839 van het fregat “Louisa Maria”, gebouwd in 1839 te Kinderdijk, 753 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam.

 

In het Archief van de Waterschout op het Stadsarchief van Amsterdam bevinden zich monsterrollen op naam van kapitein Hessel Murk Lels als gezagvoerder van de:

”Onderneming”, dd 19 oktober 1820; 22 juni 1822; 03 oktober 1825 en 02 mei 1828;

Fregat “De Vrienden”, dd 06 september 1830, kapitein Hessel Murk Lels , bestemming Batavia, 26 bemanningsleden

Fregat “De Vrienden dd24 oktober 1831; kapitein Hessel Murk  Lels, bestemming Batavia, 29 bemanningsleden op de monsterrol

“Vrienden, 01 juli 1833; 18 juli 1834 (proc. a. S.IJ. Parma) ; 24 juni 1835 (proc. a C.W.Flens); 17 juni 1831 (proc. a C.W.Flens);

“Oceaan”, 10 oktober 1836 (proc. a P.Zunderdorp)

 

In 1824 was H.Lelsz gezagvoerder op het Amsterdamse fregat de "Onderneming" (220 lasten, gebouwd in Amerika), De boekhouder was de Commercie Societeit⁰¹². In de notulen van de Algemene Ledenvergadering van het Amsterdamse zeemanscollege "Zeemanshoop" van 07 juli 1824 wordt melding gemaakt van enkele ongelukken van zeelieden aan boord van de "Onderneming" onder kapitein Hessel Murk Lelsz terug van Batavia⁰²³.

 

Overige bijzonderheden

In 2004 verscheen het boekje “Des Hemels Zegen. Scheepsbrieven van Murk Lelsz, 1803-1819” door Dorine Verheyden-Lels en Tineke de Bruyn-Lelsz, uitgegeven door de Stichting Lelsz-Lels bij Hollaers van Elkerzee BV. Op p.75 staat een portret van Hessel Murk Lels. Voorts wordt gemeld dat hij in 1822 het gezag van het fregat “Onderneming” van zijn vader overnam. Hessel stierf in 1841 te Buiksloot.

 

"Hessel Lels ... per 1811 officieel Hessel Murks Hofman, zich noemende en schrijvende Hessel Murk Lelsz; In de Burgerlijke Stand te Amsterdam ingeschreven als Hessel Lels, verder bekend onder de naam Hessel Murk Lels. Hij werd geboren te Koudum op 19 februari 1793 als zoon van Murk Lelsz en Barber Baukes, en overleed op 8 april 1841 te Amsterdam, en werd op 13 april begraven te Buiksloot. Hij huwde op 3 juli 1822 te Amsterdam met Maria Elisabeth Flentrop, geboren te Beverwijk op 4 oktober 1795, overleden te Amsterdam op 12 februari 1837. Zij was een dochter van Dirk Flentrop (31 augustus 1766 geb.; overleden 18 augustus 1825) en Magtilde Stroom. Uit dit huwelijk werden 4 kinderen geboren. Hessel hertrouwde op 19 oktober 1837 te Amsterdam met Neeltje Willems Flens, weduwe van Hendrik Troost, geboren te Texel op 11 december 1800, overleden te Den Helder op 20 januari 1865. Zij was een dochter van Willem Pieter Flens en Geertje Cornelia van der Sterre. Uit dit tweede huwelijk zijn geen kinderen geboren.

"Hij was gezagvoerder ter koopvaardij en bevoer als kapitein eigenaar het driemast-fregat "De Onderneming" van 1823 tot 1830; zijn scheepsbrieven van oktober 1822 tot juni 1823 zijn bewaard gebleven. Hij redde in 1825 de bemanning van een Japans schip in de Zuid-Chinese zee. Uit erkentelijkheid werd hem door de Japanse regering een Japanse scheepsroeper geschonken. Hij was vanaf 1830 te Amsterdam verbonden aan de rederij van L.Bienfait & Zoon. Vanaf 1830 voer hij als kapitein op het fregat "De Vrienden". Een scheepsjournaal van hem als kapitein op dit schip is bewaard gebleven (beschreven periode april 1838 tot april 1839). De eerder genoemde lakwerk scheepsroeper en een Japans lakwerk dokumentatie-koker (beide met zijn naam) benevens een schilderij van hem zijn binnen de familie bewaard gebleven."

Hessel overleed toen zijn kinderen nog minderjarig waren. "Per akte gedateerd 1 maart 1837 wordt de toeziend voogdijschap toegekend aan Michiel Spreeuw, beschreven als "goede vriend" binnen het gezin, oud koopvaardijkapitein".

Bij zijn overleden "was (hij) voor 10% eigenaar van het fregat "De Vrienden", voor 6¼% van het fregat "Oceaan", voor 8% van het fregatschip "De Vier Gebroeders", voor 3% van het fregatschip "Louisa Maria" en voor 5% van het fregatschip "Fanny", alle varend onder de direktie van rederij L.Bienfait & Zoon."

Uit: “Geslachtslijst familie Lels en Lelsz"  Berend Lels  Krimpen aan de IJssel.  Uitg.Lelsz Lels Stichting 1998  223pp. Gegevens op p.106/107. Met portret.

 

Er bestaat een Bulletin “Lelsz-Lels Stichting” in 1999 met de 11^e jaarjang. Zie Gens Nostra 55:272, 2000

Zie ook “Murk Lels - een telg uit vermaard zeevarend geslacht” door Kees Borstlap in De Blauwe Wimpel 1971, p.322-324.

 

H.M.Lelsz verzorgde per 13 november 1825 vanuit Texel een troepentransport met de “Onderneming” van 4 officieren en 100 manschappen. Het schip arriveerde te Batavia op 26 maart 1826 na 133 dagen met de complete groep.

Hij vertrok met hetzelfde schip eveneens van Texel op 19 mei 1828 met 1 officier en 125 manschappen en arriveerde te Batavia op 04 oktober 1828 na 138 dagen eveneens met het gehele detachement⁰⁶⁵

 

Via de heer Suyk te Heiloo verkreeg ik een in typoscript getransformeerde “Instructie Voor Kap^t H.M.Lelsz, voerende het Schip de Onderneming dato 20 October 1825”.( 7.pp) Het stuk zal zich vrij waarschijnlijk ook bevinden in de bibliotheek van de Stichting Nederlandse Kaaphoornvaarders te Hoorn.

Uit de datering en de inhoud van de instructie blijkt dat het slaat op het hiervoor vermelde troepentransport dat op 13 november 1825 vanuit Texel vertrok. Tevens is lading aan boord vanwege de Nederlandsche Handelmaatschappij.

De instructie behandelt met een grote gedetailleerdheid de gedragingen en handelwijzenvan de kapitein in 20 artikelen. Veel van de instructies zijn gericht op het vrijwaren van financiële schadeclaims. Voorts dient de kapitein orde en tucht aan boord te garanderen door bv. de hygiëne te bewaken en het verplicht stellen van het bijwonen van godsdienstoefeningen. In geval van wegvallen van de kapitein treden in zijn plaats resp. de 1^e stuurman Hendrik Troost, de 2^e stuurman Hessel Douwes en de 3^e stuurman Jan Nicolaas Schnijders.

 

In de “Biografie van Cornelis Abrahamsz J^r” staat de volgende mededeling⁰⁸⁰:

Juni 1821 te Batavia:

      De broer van Cornelis Abrahamsz zijnde Francois Abrahamsz was in Batavia “als Gouvernements Ambtenaar aangekomen … met het schip de Onderneming kapt Hessel Murk Lels … “.

 

Rotterdamsche Courant 31 december 1818¹¹⁴

Rotterdam, 30 december. Van Vlissingen wordt, in dato den 27 december, gemeld: door een onzer loodsboten is, op den 25 dezer, in goede staat gepraaid het Nederlandse fregat de ONDERNEMING, kaptein Mark Leloz, van Amsterdam naar Batavia, met troepen, op de hoogte van zuid ten westen van Blankenburg, zijn koers voortzettende

 

Rotterdamsche Courant 23 november 1819¹¹⁴

Londen, 19 november. Den 25 juni zijn te Batavia gearriveerd de schepen CLARA, Stent, van Antwerpen, en de ONDERNEMING, Lels, van Amsterdam.

 

Rotterdamsche Courant 17 april 1821¹¹⁴

Amsterdam, 15 april. Het schip (opm: fregat) de ONDERNEMING, kapt. H.M. Lelsz, van Amsterdam naar Batavia, is den 12 januari op 29 graden 17 minuten noorderbreedte gepraaid door kapt. H. Eeltjes, voerende het schip (opm: fregat) de ONDERNEMING, van Middelburg den 31 dezer (opm: januari) te Demerarij gearriveerd; de equipage en troepen waren allen wel.

 

Rotterdamsche Courant 05 juni 1821¹¹⁴

Amsterdam, 2 juni. Volgens mondeling berigt van kapt. C. Pronk (gevoerd hebbende het verongelukte schip l’ECLAIR, van Batavia naar Antwerpen) van de Kaap de Goede Hoop te Amsterdam gearriveerd, is door hem den 18 maart, bij het uitzeilen van de Tafelbaai, in goede staat gepraaid het schip de ONDERNEMING, kapt. H.M. Lelsz, van Amsterdam naar Batavia; de equipagie en de passagiers waren in de beste welstand

 

Rotterdamsche Courant 16 juni 1821¹¹⁴

Rotterdam, 13 juni. Uittreksel uit de Lloyd’s List van den 12 juni:

….Het schip de ONDERNEMING, Lelsz, van Amsterdam naar Batavia, is den 22 maart aan de Kaap de Goede Hoop binnengelopen en heeft den 3 april deszelfs reis voortgezet…..

 

Rotterdamsche Courant 29 september 1821¹¹⁴

Amsterdam, 27 september. In een brief van Batavia van den 23 mei wordt gemeld, dat die ochtend een Hollands schip buiten ten anker gekomen was, zijnde volgens zeggen de ONDERNEMING, kapt. H. Murk Lelsz, van Amsterdam.

Voorts meldt men onder dezelfde datum, dat de vorige dag berigt ontvangen was, dat de schepen SELIMA (opm: driemaster, thuishaven Brugge), A.G. de Kater, en JACOBA, R. Pearce, tot de expeditie naar Palembang behorende, totaal verongelukt waren (opm: zie BC 190521), doch dat de schepen de NIEUWE ZEELUST, wijlen kapt. P. Swart; de GEZUSTERS, A. Oosterberg, en HENRIETTA ELISABETH, H.C. Christiaans, derzelver reis naar de rivier van Palembang vervolgd hadden.

 

Rotterdamsche Courant 08 november 1821¹¹⁴

Batavia, 21 juli. Te Batavia is den 23 juni gearriveerd het schip de ONDERNEMING, H.M. Lelsz, van Amsterdam en de Kaap de Goede Hoop; den 25 PANTHER, J. Esdall, van Amsterdam en Rio de Janeiro, en ANNA, C.R. Stolte, van Antwerpen; den 27 de JONGE ANTHONIJ, T. Azon Jacometti, en den … de PIETER EN EMMA, Chambers, van Rotterdam. Den 17 juli is van Batavia vertrokken het schip CORNELIA, T. Sipkes, naar Amsterdam.

 

Rotterdamsche Courant 27 december 1821¹¹⁴

Amsterdam, 25 december. Kapt. H. Murk Lelsz, voerende het schip de ONDERNEMING, was voornemens den 30 september de reis van Batavia naar Amsterdam aan te nemen.

 

Rotterdamsche Courant 19 februari 1822¹¹⁴

Amsterdam, 17 februari. ….

….Verder, dat in de Baai-Fals lag het schip KOOPHANDEL, kapt. C.F. Jansen, mede van Batavia naar Amsterdam, met verlies van het roer, en dat in de Tafelbaai lagen Zr.Ms. oorlogsbrik IRENE, kapt.luit. Lucas; de ONDERNEMING, kapt. H. Murk Lelsz, en de ANTOINETTE JACOBA (opm: pink), kapt. D. Kraijer, alle van Batavia; de laatste heeft zijn roer verloren.

 

Bataviasche Courant 13 juli 1822¹¹⁴

Uit een bij ons ontvangen scheepslijst delen wij de volgende berichten mede:

Te Texel binnengevallen de schepen JAN EN CORNELIS, kapt. J. Duif, den 16 februari; ONDERNEMING, kapt. Lelts (opm: H.Murk Lelsz), den 20 februari; NORDLOH, kapt. J.H. Breukemeijer, den 15 februari.

Te Helvoet ANNA, kapt. C.R. Stolte, den 17 februari.

Te Antwerpen AUGUSTA, kapt. A. Bezemer, den 15 januari; COROMANDEL, kapt. J.B. Osgood, den 30 januari.

 

Rotterdamsche Courant 05 november 1822¹¹⁴

Rotterdam, 4 november. Uittreksel uit de Lloyd’s Lijst van den 1 november:

….Van Plymouth is den 28 oktober vertrokken het schip ONDERNEMING, H. Eeltjes, van Middelburg naar Surinamen, en den 9 oktober van Madera het schip ONDERNEMING, Lelsz (opm: H. Murk Lelsz), naar Batavia, welke laatste aldaar den 4 van Amsterdam gearriveerd was.

 

 

Familiegegevens en opleiding

Sikke Parma werd geboren/gedoopt op 24 februari/23 maart 1784 te Workum als zoon van IJsbrand Klasesz en Hipke Sikkes.

Hij nam op 27 december 1811 te Workum de naam PARMA aan samen met zijn broer Klaas.

Hij trouwde op 25 december 1808 te Workum met Sytske Pyters Kannegieter en scheidde van haar op 12 oktober 1824.

Hij trouwde voor een 2^e maal op 17 december 1824 te Workum met Janke Eeltjes Bonnema, die gescheiden was van Abel Wiarda Lycklama à Nijeholt.

Hij overleed op 12 september 1846 te Amsterdam

 

 

Algemeen Handelsblad 17 september 1846

 

Algemeen Handelsblad 23 september 1846

 

Algemeen Handelsblad 16 oktober 1846

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

S.IJ.Parma werd met vlagnummer 362 effectief lid van Zeemanshoop per 01 november 1836 op voordracht van B.J.Smeengh. Zijn schip was "De Drie Gebroeders". Toegevoegd is "overleden 1846"⁰⁰².

In de Algemene Vergaderingen van 25 oktober/01 november 1836 van het Amsterdamse zeemanscollege Zeemanshoop werd als effectief lid voorgedragen/benoemd Sikke IJsbrands Parma, oud 49 jaar, voerend de bark “De Drie Gebroeders”, wonende te Workum, met adres en op voordracht van kapitein B.J.Smeengh te Amsterdam. Hij kreeg vlagnummer 362⁰²³.

 

Opmerkingen in verband met lidmaatschap Zeemanscollege(s)

In de notulen van de Bestuursvergadering van Zeemanshoop dd 26 juni 1834 wordt vermeld een brief van kapitein S.IJ.Parma “verzoekende Effectief Lid te worden niet tegenstaande hij reeds boven de 40 jaren is en wordt besloten aan hem te schrijven dat uit hoofde van het besluit van 10 Jan^ij 1832 aan hem zijn verzoek niet kan worden toegestaan en hem Copie van dat besluit toe te zenden.”  (Kennelijk is deze beslissing teruggedraaid, want hij werd effectief lid in 1836 – zie hiervoor)⁰⁴²

 

De schepen van de kapitein

lid van het college Zeemanshoop te Amsterdam⁰⁰¹

vlagnummer                    jaren           type                  scheepsnaam                                        naam reder/boekhouder

          362                          1836           bark                 De Drie Gebroeders                             A.L.van Harpen & C^o

                                           1837           bark                 De Drie Gebroeders                             Insinger & C^o

                                      1838-1840     pink                  De Drie Gebroeders                             idem

                                           1841           bark                 Aurora                                                   A.Ahlers J^r.

                                           1842           geen vermelding van schip en boekhouder

                                      1843-1844     galjoot             De Stad Zwolle                                     geen opgave

                                           1845           geen vermelding van schip en boekhouder

 

Sikke IJsbrands Postma(sic) was in 1838 gezagvoerder van het pinkschip "De Drie Gebroeders" met als matroos de latere kapitein Tjebbe Albertus Wulp^010-p.49.

 

In het Register van schepen aangekomen in het Oosterdok⁰⁴⁵ staat o.a.:

bron                naam van het schip     aankomst                                vertrek                               bestemming

502-283         Astrea                           15 mei 1834                            26 januari 1835                Suriname

502-284         De Drie Gebroeders    05 oktober 1836                    18 maart 1836                  New York

 

Ik (S.P.) heb (gehad, want thans in het Scheepvaartmuseum te Sneek) het logboek van deze Astrea met het verslag van een reis van Vlissingen via Rio de Janeiro naar Batavia en terug (26 september 1832-06 april 1834). Het verhaal is a.h.v.: kapitein Brandligt vertrok op 14 augustus 1832 van Nieuwediep maar liep vanwege de weersomstandigheden op de 17de Vlissingen binnen. Op 6 september vertrok kapitein Brandligt weer maar vanwege zwaar weer en opgelopen schade keerde hij op 12 september weer terug in Vlissingen. Voorgaande gegevens zijn ontleend aan een scheepsverklaring opgesteld door de vrederechter van Vlissingen op 14 september 1832 en dienende om zich in te dekken tegen een schadeclaim. (Rijksarchief Zeeland) Het voornoemde journaal nu begint op 26 september 1832 wanneer het schip in dok te Vlissingen ligt: "...'s middags om 12 uur wierd ons en de heele equipage de kapitein Parma voorgesteld door den heer C.Brandligt om met dezelve de reis naar de Kaap & Batavia te vervorderen ...". Kennelijk heeft Brandligt dus zijn gezagvoerderschap overgedragen aan kapitein Sikke IJsbrands Parma (mijn betovergrootvader).

De reis vanuit Vlissingen begon op 21 oktober 1832. Onderweg constateerde hij onvoldoende voer en water voor het meegebrachte vee (zes koeien en twee bullen) en hij besloot Rio de Janeiro aan te doen. Hij liep daar 05 januari 1833 binnen. Er werd aldaar embargo op het schip gelegd door de engelsen en fransen, die in de kwestie België-Nederland partij voor de Belgen hadden getrokken. Dit embargo werd opgeheven op 18 juli 1833 en hij kon zijn reis naar Batavia voortzetten. Een gedetailleerd verslag is opgenomen in het Stadsarchief van Amsterdam, Rechtbank van eerste aanleg,5074-1443, 1834, akte 21.

Ook het Journaal geeft een verslag van de gebeurtenissen.

Sikke IJsbrand was in ieder geval gezagvoerder van de "Astrea" van september 1832-april 1834. Volgens volgende journaals vertrok hij weer op 18 juli 1834 met het fregat de "Vrienden" naar Batavia (boekhouder L.Bienfait & Zⁿ) en op 26 september 1835 met het fregat de "Drie Gebroeders" naar Batavia (boekhouder van Harpen & Zⁿ) (gegevens ontleend aan monsterrollen in het Gemeentearchief Amsterdam).

 

Het Stadsarchief van Amsterdam bevat in het Archief van de Waterschout een aantal monsterrollen op naam van Sikke IJsbrands Parma en wel:

Jonge Dirk  23 april 1814

Vrienden 18 juli 1834 (als plaatsvervanger van H.M.Lels).

 

Archiefnr. 38-145, 26 september 1835, fregat “De Drie Gebroeders”, kapitein Sikke Eijsbrand Parma, bestemming  Batavia via Kaap de Goede Hoop, 24 bemanningsleden i.c. stuurman, onderstuurman, derde stuurman, bootsman, timmerman, kok, 8 matrozen, 5 ligtmatrozen, hofmeester, koksmaat, kajuitwachter en 2 jongens waaronder IJ. Parma 14 jaar uit Workum

 

Drie Gebroeders; 07 maart 1837; 02 augustus 1838.

 

Archiefnr. 8-98, dd 09 oktober 1815, kof “Vr. Margaretha”, kapitein Klaas IJ. Parma i.p.v. Jan Onduits, bestemming Bilbao, boekhouder De Witt., 4 bemanningsleden i.c. stuurman  Sikke IJ. Parma uit Workum, gage f 31,-, kok, matroos en een ligtmatroos

 

Bouma⁰²⁵ vermeldt S.IJ.Parma als gezagvoerder gedurende:

*    1832 t/m 1834 van de brik “Astrea”, gebouwd in 1808 te Kiel, 220 ton o.m., varend voor C.Brandligt te Amsterdam;

*    1834 t/m 1835 van het 3/m schip “Vrienden”, gebouwd in 1830 te Amsterdam, 390 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam;

*    1835 t/m 1841 van de 3/m pink “Drie Gebroeders”, gebouwd in 1807 aan de Oostzee, 360 ton, varend voor Insinger & C^o te Amsterdam;

*    1842 t/m 1845 van de bark “Aurora”, gebouwd in 1810, bouwlocatie niet vermeld, 200 ton o.m., varend voor A.Ahlers Jr. te Amsterdam;

*    1846 op hetzelfde schip maar nu varend voor Insinger & C^o te Amsterdam. Het schip werd te Curaçao afgekeurd;

*    1844 t/m 1845 op de bark-galjoot “Stad Zwolle, gebouwd in 1839 te Zwolle, 240 ton o.m., varend voor H. van der Vegte te Amsterdam. Het schip werd in 1846 verkocht aan de Ned. Kofschipreederij te Amsterdam en herdoopt in “Jacoba”.deze opgave klopt niet met de vorigen

 

Stortingsregisters vermeldende het schip, reisddoel, de kapitein en de boekhouder van het schip, deelhebbers van de bemanning met vermelding van rang, gage en het beloop der stortingne in de verscheidene klassen 13 delen 1822-1890. Stadsarchief van Amsterdam 491/307-319

Hierna vermeldt bron van gegevens omtrent kapitein S.IJ.Parma

491-309/217   Drie Gebroeders, Amsterdam-Batavia. Vertrek 26 september 1835, Terug 15 oktober 1836.

491-311/207   Drie Gebroeders, Amsterdam-Batavia. Vertrek  2 augustus 1838, Terug 24 augustus 1839

491-311/24      Drie Gebroeders, Amsterdam-Suriname, Vertrek 10 september 1839. Terug 06 juni 1840.

491-311/97      Drie Gebroeders, Amsterdam Suriname. Vertrek 31 augustus 1840. Terug 26 maart 1841.

491-311/199   Drie Gebroeders, Amsterdaam-Suriname. Vertrek 14 september 1841. Terug 01 juni 1842.

491-312/145   Stad Zwolle, geen reisdoel opgegeven, Vertrek 08 november 1843. Terug 3 december 1844

 

 

Overige bijzonderheden

15 mei 1845 Verklaring geregistreerd te Amsterdam over de Jacoba voor de verkrijging van de zeebrief. Christiaan Adolf Schröder wonende te Amsterdam, directeur van de Nederlandsche Kofscheeps Reederrij gevestigd te Amsterdam, verklaart dat die rederij de enige eigenaresse is van het galjootschip de Stad Zwolle, thans genaamd Jacoba, gebouwd te Zwolle, hebbende een dek drie masten, zijnde groot 129 lasten, thans liggende te Amsterdam, gevoerd geweest door schipper S.IJ. Parma, thans zullende gevoerd worden door schipper H.L.Bakker

Ontleend aan “ZEEVAART ZWOLLE e.o.. Chronologieperiode 1731-1880”, door G. van Heel

Typoscript 158 pp (p.8)

In de bibliotheek van de Stichting Nederlandse Kaaphoornvaarders te Hoorn, Nr 546.

Bron bovenstaande bericht niet vermeld

 

In het Hannemahuis te Harlingen is aanwezig een schilderij uit 1835 door Spin van de 3/m pink "De Drie Gebroeders", rederij Insinger & C^o te Amsterdam. Het schip draagt vlagnummer 362 van "Zeemanshoop" te Amsterdam, toebehorend aan Sikke IJsbrands Parma.

 

In het Archief van notaris Klinkhamer te Amsterdam, GAA 5075, stuk 19607 bevindt zich de akte van verkoop dd 06 maart 1837 van de pink “Drie Gebroeders”, kapitein Sikke IJsbrand Parma. Het schip werd verkocht door de heeren A.L.van Harpen & Zoonen te Amsterdam aan de heeren Insinger & C^o te Amsterdam.

 

S.IJ.Parma maakte als kapitein van de “Stad Zwolle” van 18 november 1843 t/m 11 november 1844 een reis naar Suriname. Bron: www.jjlange.ehrhardt.nl

 

In de “Geschiedenis van het Amsterdamsche Handelshuis Louis Bienfait & Soon” samengesteld door A.W.Wichers Hoeth. Uitg. De Mercuur” Hilversum 1941, 332 pp. wordt ten aanzien van “De Vrienden” vermeld op p. 144-145:

“…”de Vrienden”, dat  in 1830 moet gebouwd zijn, vermoedelijk voor de Nederl. Handel Mij. Indien dit juist is, ging het reeds spoedig in handen van Louis Bienfait & Soon over, want in 1832 staat het uitdrukkelijk vemeld als varend onder het boekhouderschap van deze firma; in 1835 troffen wij “de Vrienden”, onder kapitein S.Y.Parma, aan, den 13en Januari de reede van Pasaroean verlatende en den 21en Mei te Texel binnenloopende.

Over het schip, dat een inhoud moet gehad hebben van pl.m. 390 ton, hebben de navolgende kapiteins het gezag gevoerd:

H.Murk Lelsz              1830-1834                   S.Y.Parma          1834-1835                   C.W.Flens           1835-1838

B.C.Jaski                     1838-1839                   J.H.Ameln          1839-1842                   D.Herderschee  1843-1846

1. de Wijn 1847-1848 A.Spekman       1848-1849                   N.Biorn               1849-1852

A.J.T.Tiedeman          1852-1854

 

Rotterdamsche Courant 25 februari 1815

Advertentie. Nicolaus Montauban van Swyndregt, Hubertus Montauban van Swyndregt en Frederik van Dam, makelaars binnen Rotterdam, zullen op vrijdag 3 maart 1815 des namiddags 4 uur ten huize van George Crabb, kastelein in het Badhuis, in de Boompjes, veilen en verkopen: een extra welbezeild Smakschip, genaamd de JONGE HENDRIK, kaptein S.T. Parma, (zal S.IJ. geweest zijn) lang over Steven 68 voeten, wijd binnen de huid 16 voeten 7 duimen, hol, in het ruim, op zijn uitwatering, 6 voeten, alles Amsterdamse maat, met Rondhout, Staand en Lopend want, Ankers, Touwen en Zeilen, liggende in de Scheepmakershaven, bij de Grote Wijnbrugstraat; breder bij Inventaris en nader onderrigting bij bovengemelde makelaars.

 

Rotterdamsche Courant 23 april 1833¹¹⁴

Rotterdam, 22 april. Volgens brief van kapt. S.Y. Parma, voerende het schip ASTRA, van Amsterdam naar de Kaap de Goede Hoop en Batavia, in de Rio-Janeiro de 14^e januari, was hij, na onder de linie (opm: de evenraar) door storm te zijn opgehouden, de 5^e dito aldaar in goede staat binnengelopen. Van de vijandelijkheden tegen Nederlandse schepen onderricht zijnde, had hij besloten om de reis naar de Kaap de Goede Hoop niet voor te zetten maar nadere berichten af te wachten.

 

Rotterdamsche Courant 10 oktober 1833¹¹⁴

Het schip ASTREA, kapt. S.Y. Parma, van Amsterdam naar Batavia, te Rio-Janeiro binnen, heeft de 1e augustus de reis voortgezet.

 

Rotterdamsche Courant 26 november 1833¹¹⁴

Rotterdam, 25 november. Aan de Kaap de Goede Hoop is aangekomen J.M. Besant van Rio-Janeiro met het naar de Kaap de Goede Hoop bestemde gedeelte der lading van de te Rio-Janeiro binnengelopen brik ASTREA, kapt. S.Y. Parma, van Amsterdam naar de Kaap de Goede Hoop en Batavia.

 

Handelsblad, 05 december 1834

J.BOELEN, Makelaar, zal op Maandag den 15den December 1834, des Avonds ten 6 Ure, te Amsterdam in de Nieuwe Stads Herberg, aan het Y, verkoopen: een extra ordinair Welbezeild Gekoperd Nederlandsch BRIKSCHIP, genaamd ASTREA, laatst gevoerd door Kapt. S.Y PARMA, volgens Nederl. Meetbrief lang 23 ellen 96 duimen, wijd 4 ellen 90 duimen, hol 3 ellen 91 duimen, en alzoo gemeten op 108 lasten of 204 tonnen. Breeder bij den Inventaris en berigt bij bovengenoemde Makelaar.

 

Handelsblad 17 december 1834

Verkooping van Schepen. In de Nieuwe Stads-Herbeg, aan het IJ. Maandag 15 December 1834. N^o 1 Het gekoperd Brikschip Astrea, kapt. S.IJ.Parma f 6350. In slag f 650,-. Opgehouden.

 

Amsterdamsche Courant 07 augustus 1844

Portsmouth, 2 augustus. Het schip de STAD ZWOLLE, kapt Parma, van Suriname naar Amsterdam, is alhier lek en met verlies van zeilen en verschansingen binnengelopen.¹¹⁴

 

Amsterdamsche Courant 15 november 1844

Portsmouth, 10 november. Het schip de STAD ZWOLLE, kapt. Parma, van Suriname naar Amsterdam, alhier lek en met schade binnengelopen, heeft heden, na geëindigde reparatie, de reis voortgezet. (opm: 15 november bij Texel binnengekomen).^marhisdata.

 

Aktenummer: 1844-s12, 23-12-1844

“Extract uit het journaal, gehouden aan boord van het Nederlandse galjootschip “De Stad Zwolle”, gevoerd door Sikke IJsbrands Parma, op een reis van Amsterdam naar Suriname, liggende op dat moment op de rivier van Suriname. Op woensdag 24 april 1844, ’s middags om ca. drie uur, overleed na een kortstondige ziekte, de bootsman Watze Mulder Mooij, oud 28 jaren, van Oude Pekela.

(Was getekend): J.P.Hoogsteede, stuurman, W.Halbertsma, onderdo. en S.IJ.Parma, gezagvoerder.”¹¹⁵

 

Geen dagblad genoteerd.

H.J.RIETVELD, Makelaar, zal op Maandag den 5den Mei 1845, des Avonds ten 6 ure precies, In de Nieuwe Stads-Herberg aan het IJ, alhier ten overstaan van eenen daartoe bevoegden Beambte Verkoopen: Een extra ordinair welbezeild gezinkt DRIEMAST GALJOOTSCHIP, genaamd de Stad Zwolle, gevoerd door Kapitein S.Y PARMA en varend onder Nederlandsche Vlag, volgens Nederlandsche Meetbrief lang 29 Ellen, 45 Duimen, wijd 6 Ellen 33 Duimen, hol 2 Ellen 95 Duimen, en alzoo gemeten op 129 Lasten of 244 Tonnen. Breeder bij Inventaris en Berigt bij bovengemelden Makelaar of bij de Cargadoors HOYMAN en SCCHUURMAN, alhier.

 

Hermanus van der Vegte J.Hzn en Wolter Wagter Smitt, beide te Zwolle, verkochten hun galjoot STAD ZWOLLE op 5 mei 1845 bij openbare verkoping. Daarop voer als gezagvoerder S.Y. Parma. (Info Lindenborn, 2008)

 

 

 

 

Aan Den Hoog Edel Gestrenge Heere Comissaris Generaal tot de Zaken der financiën van de Verenigde Nederlanden

Geeft vererentlijk te kennen Jan Dirks Gorter, wonende te Sneek,

Dat hij Suppliant zijnde meede reeder in en boekhouder van het Schip genaamd De Jonge Dirk, gebouwd te IJlst in Vriesland, gevoerd door Schipper Sikke IJsbrands Parma, leggende te Workum, verlangt voor hetzelve te obtineeren een Zeebrief, ten welke eene hij Suppliant bij deze is overleggende een legaal bewijs van eigendom en de meetbrief

Weshalve zo keert hij Suppliant zich door deze tot Uw Hoog Edel Gestrengen, vererentlijk verzoekende dat het Hoogst dezelve goedgunstelijk behage moge voor het gezegde schip te verlenen, en te doen afgeven de vereischte Zeebrief

Het welk diende de  volgt een ondertekening

 

Request van Jan Dirks Gorter, wonende te Sneek,

verzoekende een Zeebrief voor het Schip genaamd De Jonge Dirk, gebouwd te IJlst in Vriesland, gevoerrd door Schipper Sikke IJsbrands Parma leggende te Workum.

S’Hage en 16 Maart 1814  volgt een ondertekening

 

 

Aan de hand van de zeebrieven maken we lijsten van scheepsnamen resp. kapiteinsnamen resp. boekhouders uit de periode 1813 / 1839.

We werken momenteel aan 1819-1824 waarvoor in het N.A. in Den Haag nog een paar honderd dozen moeten worden nageplozen. De vorige week waren we daar – over de dag verspreid – met maar liefst zes mensen mee bezig, en verwerkten (dwz zoeken van de aanvraag zeebrief en fotograferen voor latere verwerking door typisten of de researchers) per persoon ongeveer 4 dozen op een dag. Op diezelfde dag zaten in de KB ook nog twee ‘van ons’ om de Rotterdamsche Courant van 1827 resp 1829 te lezen tbv de kronieken.

Hieronder vind je de Parma’s voor zover ze momenteel in een door Marien bijgehouden Excel verzamellijst staan. De eerste datum is de uitgifte van de zeebrief. De JONGE NICOLAAS staat hier nog niet op

 

1835-09-22	DRIE GEBROEDERS		Harpen & Zoon, A.L. van	Amsterdam	Parma, S.IJ.
1837-03-21	DRIE GEBROEDERS		Insinger & Co.	Amsterdam	Parma, S.Y

 

Algemeen Handelsblad 30 juni 1841¹¹⁴

Advertentie. H.J. Rietveld, D.F. Stieven, C. Ament en J. Schutte Hoyman, makelaars, zullen ten overstaan van een daartoe bevoegd beambte, op maandag 26 juli 1841, des avonds ten zes ure, in de Nieuwe Stads Herberg aan het IJ te Amsterdam, presenteren te verkopen een extra ordinair welbezeild gekoperd barkschip, genaamd ALCYON, gevoerd door kapt. H.G. Bergveld; volgens meetbrief lang 25 el 60 duimen, wijd 4 el 13 duim, bol 4 el 25 duim en alzo gemeten op 200 tonnen of 106 lasten. Liggende aan de werf het Witte Kruis, in de Kleine Kattenburgerstraat alhier en breder bij inventaris omschreven. (opm: voor NLG 6.200 binnen Amsterdam verkocht; nieuwe naam AURORA, nieuwe kapitein S.IJ. Parma)

 

Surinaamsche Courant 06 februari 1842

 

Familiegegevens en opleiding

Cornelis Willemsz Flens werd geboren te Texel op 09 april 1797 als zoon van Willem Flens en Geertje van der Sterre.

Cornelis  trouwde op 05 augustus 1827 te Texel met de winkelierster Guurtje Kuiper, geboren te Texel op 22 augustus 1797 als dochter van Sijmon Sijbrands Kuiper en Martje Dros. Guurtje overleed op 22 juni 1858 te Texel, 60 jaar, weduwe.

Cornelis overleed  op 28 januari 1851 te Texel., 53 jaar.

 

Heden overleed, na een langdurig, doch hoogst geduldig lijden, in den ouderdom van 53 jaar en 10 maanden, mijn geliefde Echtgenoot C.W.FLENS, in leven Koopvaardij-Kapitein na eene gelukkige Echtvereeniging van bijna 24 jaren. Zij allen, die den braven gekend hebben, kunnen gevoelen wat ik, benevens mijne Kinderen en verdere Betrekkingen, aan hem verlies

TEXEL                                                 GUURTJE KUIPER

Den 28^sten Januarij 1851                    Wed Flens

Deze dient tot eenige en algemeene kennisgeving

Advertentie in de collectie van het CBG.

 

“PIETER FLENS, Koopvaardij-Kapitein wonende aan den Burg op Texel, heeft zich bij request gewend aan Ziijne Majesteit den Koning, houdende verzoek om ’s Konings toesteming, ten einde aan zijn Zoon JOHANNES, moge worden vergund den Geslachtsnaam van KONING, bij denzijnen aan te nemen en zich alzoo in het vervolg te kunnen noemen KONING FLENS.

Geschiedende hiervan  aankondiging ingevolge art 64 van het Burgerlijk Wetboek

Texel den 15^de Januarij 1858

Advertentie in de collectie van het CBG.

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

C.W.Flens (adres Wed.H.Murk Lelsz) werd met nr.429 lid van Zeemanshoop per 04 augustus 1835 op voorspraak van H.M.Lelsz. Zijn schip wordt niet vermeld⁰⁰².

In de Algemene Vergaderingen van het Amsterdamse zeemanscollege Zeemanshoop van 28 juli/04 augustus 1835 wordt als effectief lid voorgedragen/benoemd Cornelis Willem Flens, oud 38 jaar, voerende het schip “Vrienden”, met adres bij en op voordracht van kapitein H.M.Lelsz⁰²³.

C.A.Flens was effectief lid van Zeemanshoop met vlagnummer 429 in de periode 1835 t/m 1836 en met vlagnummer 316 in de periode 1836 t/m 1851.

 

Cornelis werd deelnemer van het Weldadig Zeemans Fonds van Zeemanshoop per 14 juni 1836⁰⁰³

 

Opmerkingen in verband met lidmaatschap Zeemanscollege(s)

In de notulen van de Bestuursvergadering van Zeemanshoop dd 15 juni 1843 staat vermeld dat kapitein C.W.Flens ziek is afgemonsterd.⁰⁴²

In de notulen van de Bestuursvergaderingen van Zeemanshoop dd 27 februari/24 april 1851 staat de toezegging voor een uitkering aan G.Kuiper, de weduwe van kapitein C.W.Flens met ingang van 01 februari 1851.⁰⁴².

In de notulen van de Bestuursvergadering van Zeemanshoop dd 24 februari 1859 staat een brief van J.W.Bok, de notaris van Texel “wegens nog te goede komende uitkeering aan de boedel van de Wed. C.W.Flens”. Deze zaak is door het Bestuur afgehandeld.⁰⁴².

 

In de notulen van de Algemene Vergadering van Zeemanshoop dd 18 mei 1851 staat vermeld dat het Bestuur een uitkering heeft toegekend aan de weduwe van kapitein C.W.Flens, geboren G.Kuiper, per 01 februari 1851.⁰²³.

In de notulen van de Algemene Vergadering van Zeemanshoop dd 11 juli 1871 staat vermeld een: “Brief van C.W.H.Flens berigtende te zijn gehuwd met J.J.C.Wigman en verzoekende de uitkeering van het haar toekomende te mogen ontvangen welk verzoek is toegestaan.^{” 023}.

 

De schepen van de kapitein

lidmaatschap van het College Zeemanshoop te Amsterdam⁰⁰¹

vlagnummer                    jaren           type                  scheepsnaam                   naam reder/boekhouder

        429                            1835           geen opgave van schip en boekhouder

        316                       1836-1837     fregat               Vrienden                           L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam

                                      1838-1839     geen opgave van schip en boekhouder

                                      1840-1848     fregat               Fanny                               L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam

                                      1849-1850     geen opgave van schip en boekhouder

 

Bouma⁰²⁵ vermeldt C.W.Flens als gezagvoerder gedurende:

*    1837 t/m 1838 van het 3/m schip “Vrienden”, gebouwd in 1830 te Amsterdam, 390 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam;

*    1841 t/m 1846 van het 3/mschip “Fanny”, gebouwd in 1840 te Kinderdijk, 799 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam.

 

Het Stadsarchief van de Waterschout te Amsterdam bevat monsterrollen:

Archiefnr. 38-145, 26 juli 1835, fregat “De Vrienden”, kapitein Cornelis Willems Flens “p.p. kapt. H.M.Lens”, bestemming Batavia, boekhouder L.Bienfait & Zⁿ, 25 bemanningsleden;

Archiefnr. 38-147, 17 juni 1836, fregat “De Vrienden”, kapitein Cornelis Willems Flens “p.p. kapt. H.M.Lens”, bestemming Batavia, boekhouder L.Bienfait & Zⁿ, 27 bemanningsleden;

Archiefnr. 38-148, 30 juni 1837, De Vrienden”, kapitein Cornelis Willems Flens, bestemming Batavia, boekhouder L.Bienfait & Zⁿ, 27 bemanningsleden;

 

Overige bijzonderheden

Javasche Courant 21 november 1835¹¹⁴

Batavia, 19 november. De 17^e november zijn alhier aangekomen het Nederlandse schip CASTOR, kapt. H. de Jong, met Zr.Ms. troepen en enige passagiers, de 26 juli vertrokken van Amsterdam; dito schip de VRIENDEN, kapt. C.W. Flens, met een passagier, de 4^e augustus vertrokken van Amsterdam, dito schip de DRIE MARIA’S,  kapt. J. Glazener, met een passagier, de 22^e juli vertrokken van Rotterdam, en de dito brik WILLEM, kapt. J.F. Klomp, de 22^e juli vertrokken van Rotterdam. De 19^e november is alhier aangekomen het Nederlandse schip DRIE GEBROEDERS, kapt. Jaski, de 10^e augustus vertrokken van Amsterdam

 

Algemeen Handelsblad 23 april 1836^114-

Carga-lijsten Amsterdam: DE VRIENDEN, kapt. C.W. Flens, van Batavia met koffie, suiker, huiden en katoen; SUSANNA, kapt. D. Grim, van Batavia met koffie, suiker, tin en bindrottingen; DE HOOP, kapt. W.K. Kok, van Cette met wijn, drogerijen en tournesol.

 

Algemeen Handelsblad 25 april 1836¹¹⁴

Kapt. C.W. Flens, van Sourabaya en Batavia in Texel binnen, heeft de 15^e april op 49º12′ NB 5º37′ WL, gezien een schip, tonende vlag van het collegie Zeemanshoop, met no. 69, zijnde die van kapt. Klaas Spiegelberg, voerende het schip HENRIETTE EN HENRY, van Amsterdam naar Kaap de Goede Hoop en Batavia en de 16^e dito gepraaid op 49º36′ NB 5º 47′ WL, de kof DE VROUW MARIA, kapt. J.E. van Hoogerhuizen, van Amsterdam naar Havana……

 

Algemeen Handelsblad 11 juni 1836¹¹⁴

Advertentie. Schepen in lading.

Naar Nederlandse koloniën:

Batavia. Het gekoperd tweedeks fregatschip DE VRIENDEN, kapt. C.W. Flens, van Amsterdam. Adres bij Coopman en De Witt en Lenaertz, Van Olivier en Comp., Hoyman en Schuurman en De Vries en Comp……

 

Javasche Courant 29 oktober 1836¹¹⁴

Batavia, 27 oktober. Heden zijn alhier aangekomen het Nederlandse schip de VRIENDEN, kapt. C.W. Flens, met een passagier, vertrokken van Amsterdam de 1^e juli, en het dito schip ZEEMANS HOOP, kapt. J.A. Witzen, van Amsterdam vertrokken de 29^e juni.

 

Rotterdamsche Courant 09 mei 1837¹¹⁴

Rotterdam, 8 mei. Kapt. C.W. Flens, voerende het schip DE VRIENDEN, van Batavia, Samarang. Soerabaya en Banjoewangi in Texel binnen, rapporteert, dan den 11 januari met hem van Banjoewangi zijn vertrokken de schepen SUSANNA, kapt. D. Grim, en de VIER GEBROEDERS, kapt. B.C. Jaski, beide mede naar Amsterdam.

 

Rotterdamsche Courant 08 februari 1838¹¹⁴

Rotterdam, 7 februari. Het schip (opm: fregat) OLIVIER VAN NOORT, kapt. G. de Jong, van Amsterdam naar Batavia, als mede nog twee schepen, het een tonende de vlag van het Collegie Zeemanshoop, met no. 316, zijnde die van kapt. C.W. Flens, voerende het schip (opm: fregat) DE VRIENDEN, mede van Amsterdam naar Batavia, en het ander tonende dezelfde vlag met no. 336, zijnde die van kapt. H.B. Ezink (opm: H.B. Esink), voerende het schip (opm: bark) MERCURIUS, van Middelburg naar Batavia, zijn den 11 oktober 1837 in Straat Sunda gezien door kapt. Thompson, voerende het schip DUMFRIES, van Batavia te Plymouth binnen.

 

Provinciale Groninger Courant 17 augustus 1841¹¹⁴

Kapt. Flens, van Batavia in Texel binnen, rapporteert de 24^e juli op 30

Familiegegevens en opleiding

Benjamin Christiaan Jaski werd geboren te Schiermonnikoog op 29 oktober 1803.

Hij trouwde met Neeltje Edes Zeilinga, geboren te Schiermonnikoog op 18 oktober 1809 en overleden op 08 maart 1882. . ⁰⁰³.

Hij overleed in 1847. Ten tijde van het overlijden was de woonplaats Nieuwendam.¹¹⁸

 

Benjamin Christiaansz Jaski werd geb./ged. te Schiermonnikoog op 29 oktober/20 november 1803 als zoon van Christiaan Jansz Jaski en Geertruida Remts Coerkamp.

Hij huwde te Nieuwendam op 30 juni 1833 met Neeltje Edes Zeilinga, geboren te Schiermonnikoog op 14 oktober 1809 als dochter van Ede Abrahams Zeilinga en Lollina Feyes Borst. (informatie omtrent deze ouders via brief e-mail dd 21 mei 2000 van R.. van Staveren) Het echtpaar kreeg kinderen (die hier niet verder worden vermeld). Neeltje overleed eveneens te Nieuwendam op 08 maart 1882.

Benjamin was, net als zijn vader, koopvaardijkapitein en overleed te Nieuwendam op 01 oktober 1847.⁰⁴⁶

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

B.C.Jaski werd met vlagnummer 394 op 19 augustus 1834 op voordracht van kapitein H.M.Lelsz ingeschreven als effectief lid van het Amsterdams zeemanscollege "Zeemanshoop". Als zijn schip werd in het inschrijfregister vermeld "De Vrienden". Toegevoegd is "overleden"⁰⁰².

In de Algemene Vergaderingen van het college Zeemanshoop van 12/19 augustus 1834 werd voorgedragen/benoemd tot effectief lid Benjamin Christiaan Jaski, oud 31 jaar, voerend het fregat “Vier Gebroeders”, wonend te Buiksloot, adres bij en op voordracht van kapitein H.Murk Lelsz. Hij kreeg vlagnummer 394⁰²³.

Hij was lid van Zeemanshoop met nummer 394 van 1834-1836 en met nummer 281 van 1836-1847.

Hij werd per 26 juni 1842 deelnemer in het Weldadig Zeemans Fonds van Zeemanshoop.⁰⁰³

 

Opmerkingen in verband met lidmaatschap Zeemanscollege(s)

In de notulen van de Bestuursvergadering van Zeemanshoop dd 26 april 1838 staat de volgende mededeling:

“De Heeren van Hasselt & Brugmans dat zij met den Heer J.Luden ll Dingsdag den 24 ter audiëntie van Z.M. zijn geweest, dat laatsgenoemde de hulde van het Collegie van Z.M. heeft overgebragt hetgeen door Z.M. heuschelijk is beantwoord, dat Z.M. gevraagd heeft of het waar is, dat Kapitein Jaski zonder loodsen in Zee bevindend is moeten binnenkomen, door de Commissie is geantwoord dat dit zoo schijnt te zijn, doch dat deswegens bij ZeemansHoop geen verslag van Kapitein Jaski is ingekomen, dat de Heer Luden bij die gelegenheid aan Z.M. heeft gezegd, dat vooral na het invoeren van het nieuwe Loods-Reglement, veel over het Loodswezen wordt geklaagd.”⁰⁴².

In de notulen van de Bestuursvergadering van Zeemanshoop dd 28 oktober 1847 staat een verzoek om uitkering van de weduwe van kapitein B.C.Jaski. Deze wordt haar in de vergadering dd 25 november 1847 toegekend voor haar en 4 kinderen met ingang van 01 november 1847.⁰⁴²

 

In de notulen van de Algemene Vergadering dd 28 december 1847 wordt per 01 november een uitkering toegekend aan de weduwe van kapitein B.C.Jaski voor haar en 4 kinderen.⁰²³.

 

De schepen van de kapitein

lidmaatschap van College Zeemanshoop te Amsterdam⁰⁰¹

vlagnummer                    jaren           type                  scheepsnaam                                        naam reder/boekhouder

        394                            1834           fregat               De Vier Gebroeders                             geen opgave

                                           1835           fregat               De Vier Gebroeders                             L.Bienfait & Zⁿ

        281                       1836-1837     fregat               De Vier Gebroeders                             idem

                                           1838           fregat               De Vrienden                                          idem

                                      1839-1846     fregat               Louisa Maria                                        idem

 

Bouma ⁰²⁵ vermeldt B.C.Jaski als gezagvoerder gedurende:

*    1834 t/m 1838 van de bark “Vier Gebroeders “, gebouwd in 1829 te Kinderdijk, 392 ton o.m., varend voor Bienfait & Zⁿ te Amsterdam;

*    1839 van het fregat “De Vrienden”, gebouwd in 1830 te Amsterdam, 390 ton o.m.), varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam;

*    1840 t/m 1847 van het 3/m schip “Louisa Maria”, gebouwd in 1839 te Kinderdijk, 753 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam.

 

In het Archief van de Waterschout op het Stadsarchief van Amsterdam bevinden zich een monsterrol van het:

Fregat “De Vrienden dd 24 oktober 1831; kapitein Hessel Murk  Lels, bestemming Batavia, 29 bemanningsleden op de monsterrol, waaronder de derde waak Benjamin Christiaan Jaski, 28 jaar uit Schierrmonnikoog, voor f 30,-

“

 

In het Archief van de Waterschout op het Stadsarchief van Amsterdam bevinden zich monsterrollen op naam van kapitein Benjamins Christiaan Jaski als gezagvoerder van de:

“Vier Gebroeders”, dd 27 juli 1835; 03 augustus 1836; 16 juni 1837.

Fregat “Vrienden”, dd 09 juni 1838, bestemming Batavia, boekhouder L.Bienfait & Zoon, 29 bemanningsleden.

 

Overige bijzonderheden

Rotterdamsche Courant 09 mei 1837

Rotterdam, 8 mei. Kapt. C.W. Flens, voerende het schip DE VRIENDEN, van Batavia, Samarang. Soerabaya en Banjoewangi in Texel binnen, rapporteert, dan den 11 januari met hem van Banjoewangi zijn vertrokken de schepen SUSANNA, kapt. D. Grim, en de VIER GEBROEDERS, kapt. B.C. Jaski, beide mede naar Amsterdam.^marhisdata

 

B.C.Jaski verzorgde per 12 juni 1843 vanuit Nieuwediep met de “Louisa Maria” een troepentransport van 4 officieren en 120 manschappen. Hij arriveerde te Batavia op -1 oktober 1843 na 111 dagen⁰⁶⁵.

 

NRC 01 januari 1846

Amsterdam, 31 december. Het schip LOUISA MARIA, kapt. Jaski, van Batavia naar herwaarts, op de Zuidwal aan de grond vastgeraakt, is weder af en in vlot water gekomen.

 

“Aktenummer 1847, 18-09-1847

Extract uit het journaal gehouden aan boord van het Nederlands fregatschip “Louisa Maria”, gevoerd door Benjamin Christiaan Jaski, op een reis van Batavia naar Amsterdam, zeilende op dat moment op de hoogte van 23^o19’ZB/63^o53’OL van Greenwich.

Op woensdag 14 april 1847 ’s morgens om ongeveer 10 uur, overleed na een korstondige ziekte, de ondertimmerman Arend Jurjesn Klein, oud 36 jaren, van Oude Pekela.

(Was getekend): D.O.van der Wal, stuurman, P.Cleijndert, onder do. en B.G.Jaski, gezagvoerder.”¹¹⁵

 

 

Familiegegevens en opleiding

J.H.Ameln was getrouwd met Anna Maria Holm, geboren 01 maart 1804 en overleden 15 juni 1873.¹¹⁸

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

J.H.Ameln werd met nr. 481 effectief lid van Zeemanshoop op voordracht van H.M.Lelsz. Datum wordt niet gegeven. Zijn schip was "de Vrienden"⁰⁰². Ten tijde van de inschrijving waren Ameln en zijn vrouw 40 resp. 35 jaar. Ingeschreven waren 3 zoons uit 1832, 1834 en 1837. Toegevoegd is “overleden” ^002a.

In de Algemene Vergaderingen van het Amsterdamse zeemanscollege “Zeemanshoop” van 16/23 juli 1839 werd als effectief lid voorgedragen/benoemd Johan Herman Ameln, oud 41 jaar, voerend het schip “Vrienden”, met als adres en op voordracht van kapitein H.M.Lelsz.⁰²³.

 

J.H. van Ameln was effectief lid van Zeemanshoop in de periode 1839 tot 1843 met vlagnummer 481.

 

Opmerkingen in verband met lidmaatschap Zeemanscollege(s)

In de notulen van de Bestuursvergadering van Zeemanshoop dd 30 maart 1843 staat een verzoek van de wed. kapitein J.H.Ameln, geb. Holm. Deze wordt in de vergadering van 27 april 1843 toegestaan ingaande 01 mei 1843 voor haar en haar 4 kinderen. In de vergadering van 30 november 1843 staat het verzoek van de wed. J.H.Ameln om een uitkering “voor een kind waarvan zij na het overlijden van haren man is bevallen.” Het Bestuur gaat accoord.⁰⁴²

 

In de notulen dd 09 mei 1843 van de Algemene Vergadering van Zeemanshoop staat dat aan de weduwe van kapitein J.N.Ameln en haar vier kinderen per 1 mei 1843 een uitkering is toegewezen. In de vergadering van 19 december 1843 wordt het recht op uitkering toegestaan voor 1 kind “uit het huwelijk met genoemde haren echtgenoot na diens overlijden geboren.”⁰²³.

 

De schepen van de kapitein

Vermelding in de Amsterdamsche Almanak voor Koophandel en Zeevaart⁰⁰¹:

vlagnummer                    jaren           type                  scheepsnaam                                       naam reder/boekhouder

       481                        1839-1842     fregat               de Vrienden                                          L.Bienfait & Zⁿ

 

Bouma⁰²⁵ vermeldt J.H.Ameln als gezagvoerder gedurende:

*    1840 t/m 1843 van het 3/m schip “de Vrienden”, gebouwd in 1830 te Amsterdam, 390 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam.

 

Overige bijzonderheden

Geen

 

 

Familiegegevens en opleiding

Dirk Herderschee woonde op het Rapenburg 45 en ook op de Schippersgracht 20 te Amsterdam. Hij is geboren te Amsterdam op 06 mei 1809. Zijn religie was Nederduits Hervormd.⁰⁹⁸.

 

In het Bevolkingsregister 1851 van Amsterdam wordt vermeld de koopvaardijkapitein Dirk Herderschee, geboren 06 mei 1809 te Amsterdam, Nederlands Hervormd, wonend in de Droogbak 13 en in 1852 op de Schippersgracht 20 beide te Amsterdam.

 

Dirk Herderschee werd geboren te Amsterdam op 16 mei 1809.

Hij huwde met Boel Maria Holm, geboren te Amsterdam op 06 september 1805. Lid van het Weldadig Zeemans Fonds van Zeemanshoop per 01 mei 1849 en bedankt per 1860⁰⁰³.

(volgens referentie 004(531/1147) was leerling van de Kweekschool voor de Zeevaart ene Bernardus Herderschee, gedoopt 10 september 1800 als zoon van Gerrit Herderschee en Margaretha Dina Herderschee. De vader overleed op 28 februari 1814. Wellicht familie van Dirk Herderschee)

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

D.Herderschee (adres Brouwersgracht bij de Lindegracht) werd met nr.657 effectief lid van Zeemanshoop per 04 april 1849 op voorspraak van L.A.J.Boulett. Zijn schip was "De Vrienden". Hij is later honorair lid geworden⁰⁰². Ten tijde van de inschrijving waren Herderschee en zijn vrouw beiden 34 jaar. Ingeschreven staan 2 zoons uit 1837 en 1839^002a.

In de Algemene Vergaderingen van 28 maart/04 april 1843 van het Amsterdamse zeemanscollege Zeemanshoop werd als effectief lid voorgedragen/benoemd Dirk Herderschee, oud 34 jaar, voerend het schip “De Vrienden”, varend voor Bienfait & C^o, wonend op de Brouwersgracht bij de Lindengracht te Amsterdam, op voordracht van kapitein L.A.J.Boulet.⁰²³.

 

Een G.Herderschee werd volgens de notulen van het Dordtse zeemanscollege “Tot Nut van Handel en Zeevaart” met vlagnummer 56 effectief lid van het Dordtse zeemanscollege “Tot Nut van Handel en Zeevaart” op  24 september 1841. Zij schip was toen de “Pictura” Volgens de Amsterdamsche Almanak voor Koophandel en Zeevaart bleef  G.Herderschee  lid  t/m 1843.

In Bouma wordt bij de “Pictura” geen kapitein Herschee genoemd.

Het verdient nader genealogisch onderzoek om uit te maken of dit een typefout is.

 

Opmerkingen in verband met Zeemanscollege(s)

In de notulen van de Bestuursvergadering van Zeemanshoop dd 07 februari 1861 bedankt D.Herderschee voor het Zeemansfonds, maar verzoekt vlaglid te mogen blijven, hetgeen wordt toegestaan. ⁰⁴²

In de Bestuursvergadering dd 28 september 1865 krijgt kapitein D.Herderschee toestemming zijn effectieve lidmaatschap om te zetten in een honorair lidmaatschap.⁰⁴².

 

In de notulen dd 19 februari 1861 van de Algemene vergadering van Zeemnshoop staat vermeld dat aan D.Herderschee is toegestaan dat zijn effectief lidmaatschap wordt omgezet in een lidmaatschap voor de vlag.⁰²³

In de notulen dd 10 oktober 1865 van de Algemene Vergadering van Zeemanshoop staat zijn verzoek vermeld om van effectief lid over te gaan naar het honoraire lidmaatschap, hetgeen werd toegestaan.⁰²³.

 

In het kasboek van het Dordtse zeemanscollege “Tot Nut van Handel en Zeevaart” dd oktober 1841 staat de inboeking van f 15,- als entreegeld van kapitein G. Herderschee.^064b

 

De schepen van de kapitein

lidmaatschap College Zeemanshoop te Amsterdam⁰⁰¹

vlagnummer                    jaren           type                  scheepsnaam                naam reder/boekhouder

         657                      1843-1846     bark                 Vrienden                       L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam

                                      1848-1849     bark                 Peking                            idem

                                      1850-1853     fregat               Louisa Maria                idem

         298                      1854-1855     fregat               Louisa Maria                idem

                                      1856-1859     fregat               Louisa Maria                idem

                                           1860           clipper              Oceaan                          idem

                                           1861           fregat               Oceaan                          idem

                                      1862-1865     geen opgave van schip en boekhouder

 

Vertrek en terugkomst van schepen in Amsterdam⁰⁹³:

D.Herderschee                                     Oceaan                                       09 februari 1861       07 augustus 1862

 

Bouma⁰²⁵ vermeldt D.Herderschee als gezagvoerder gedurende:

*    1844 t/m 1847 van het 3/m schip “Vrienden”, gebouwd in 1830 te Amsterdam, 390 ton, varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam;

*    1847 t/m 1850 van de bark “Peking”, gebouwd in 1846 te Slikkerveer, 453 ton o.m., varend voor Bienfait & Zⁿ te Amsterdam;

*    1851 t/m 1856 van het fregat “Louisa Maria”, gebouwd in 1839 te Kinderdijk, 753 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam;

*    1857 t/m 1860 van het ijzeren fregat “Amsterdam”, gebouwd in 1854 te Amsterdam, 799 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam. (deze opgave is in tegenspraak met die uit de AAKZ⁰⁰¹  - zie hiervoor. De rederij klopt wèl);

*    1861 t/m 1862 van het 3/mschip “Oceaan”, gebouwd in 1857 te Kinderdijk, 920 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam.

 

Overige bijzonderheden

Van Blokland-Visser⁰⁶⁴ vermeldt onder G.Herderschee het volgende:

 (Kapitein te Dordrecht) In 1842 lid van zeemanscollege Dordrecht vlag 56 .

Geb: 1809 te Amsterdam.

Op 5-4-1837  (Monsterrol te Dordrecht nr 817) is hij  1e stuurman / gage f 70,- p.m. op het fregat ,,DORDTENAAR,, 451 last /(1830) werf Cornelis Gips/ reder A. Blusse van Oud Alblas te Dordrecht en vertrekt naar Batavia / kapitein is Jan Frederik Pieter Anthonie Abbema vlag D 41.

In 1842 is hij kapitein op de bark ,,PICTURA,,317 last/(1839) werf Barend v Limmen reder Hendrik Brunner te Dordrecht.

Nader onderzoek is nodig. Bouma bv. vermeldt géén Herderschee  op de “Pictura”.

 

Anno Teenstra meldt in “De Clippers” uitg. Holder & C^o te Amsterdam, 1945, 306 pp. op p 109-110:

De ijzeren clipper “Amsterdam” werd gebouwd op de werf “De Haan” van Vlissingen en Dudok van Heel (thans Werkspoor), Van de reizen van deze clipper is weinig bekend. Alleen weten we iets over de vijfde en de zevende reis.  

“In 1858 was de Amsterdam uit Honkong vertrokken met bestemming Melbourne, onder bevel van kapitein D.Herderschee. … Het schip kwam in de Chineesche zee evenwel in een typhoon, waardoor het een groot aantal zeilen en veel rondhout verloor. Er werd daarom besloten Batavia als noodhaven aan te loopen, ten einde hier te repareeren.

Zwaar gehavend, met slechts enkele zeilen bij, zette de Amsterdam koers naar de Indische hoofdstad. De uitkijk bemerkte toe opeens een kleine kano, waarin enkele mensen stonden te wuiven. Direct werd bijgedraaid en toen de kano langszij kwam, bleken er tien mannen en vrouwen in te zitten, die zo vermagerd en uitgeput waren, dat ze aan boord geheschen moesten worden. Het waren inboorlingen van het eiland Wolia (?). Daar had hongersnood geheerscht, waarom ze naar de Carolina-eilanden hadden willen varen om voedsel te halen. Ze waren echter in een uitlooper van den typhoon … terecht gekomen … totaal uit de koers geslagen, zoodat ze de eilanden niet hadden kunnen vinden. … “ De inboorlingen werden in Batavia in een ziekenhuis opgenomen.

“Het tweede drama speelde zich in 1866 af, de “Amsterdam” was hierin zelf de hoofdpersoon.”  zie verder bij C.J.Doeksen)

 

Het fregat “Louisa Maria” onder kapitein D.Herderschee werd op 31 januari 1853 te Amsterdam gemeld met de melding vam beschikbaar voor lading, werd op 06 augustus gemeld in het Engels Kanaal en via Kaap Hoorn op 21 november 1821 te Valparaiso. Via Callao en San Francisco  terug via Kaap Hoorn naar Portsmouth dd 01 januari 1855.¹²¹

 

Familiegegevens en opleiding

Maarten de Wijn werd geboren op Texel op 11 december 1815.

Hij was getrouwd met Jantje Zunderdorp, geboren te Texel op 30 december 1815.

Hij overleed op 03 oktober 1876 te Den Helder.

(informatie dd december 2005 van de heer C.Scholten te Leusden).

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

M.de Wijn werd met vlagnummer 745 per 30 maart 1847 ingeschreven als effectief lid van het Amsterdamse zeemanscollege Zeemanshoop op voordracht van kapitein T.S.Deinum. Als haar schip is genoemd de “Vrienden” ⁰⁰².

In de Algemene Vergaderingen van 23/30 maart 1847 werd als effectief lid van het Amsterdamse zeemanscollege Zeemanshoop voorgedragen/benoemd Maarten de Wijn, oud 31 jaar, voerend het fregat “Vrienden”, op voordracht van kapitein T.S.Deinum.⁰²³.

 

Hij werd per 03 november 1852 deelnemer in het Weldadig Zeemans Fonds van Zeemanshoop.⁰⁰³

 

Opmerkingen in verband met lidmaatschap Zeemanscollege(s)

In de notulen van de Bestuursvergadering van Zeemanshoop dd 28 april 1870 staat vermeldt dat de uitkering wordt gecontinueerd tot 01 mei 1871.⁰⁴² Kennelijk ook al in 1869 toegekend maar door mij gemist in de notulen. Op 04 mei 1871 verlenging tot 01 mei 1872. Op 25 april 1872 een verlenging tot 01 mei 1873. Op 29 mei 1873 een verlenging tot 01 mei 1874.. Idem op 07 mei 1874 tot 01 mei 1875. Idem per 27 april 1876.⁰⁴²

 

In de notulen van de Algemene Vergadering van Zeemanshoop dd 09 november 1869 staat vermeld dat per 01 november 1869 een uitkering in de 1^e klasse wordt toegekend aan kapitein M. de Wijn tot 01 mei 1870. Verlenging met 12 maanden per 31 mei 1870. Idem per 24 juni 1873 (vermoedelijk ook al in de jaren daarvoor) Idem per 26 mei 1874. Idem per 25 mei 1875. Idem per 16 mei 1876.⁰²³.

 

De schepen van de kapitein

lidmaatschap van het College Zeemanshoop te Amsterdam⁰⁰¹

vlagnummer                 jaren          type                 scheepsnaam                                       naam reder/boekhouder

    745                          1848          geen vermelding van schip en boekhouder

                                     1849-1851    fregat              Vier Gebroeders                                  L.Bienfait & Zⁿ

                                        1852          geen vermelding van schip en boekhouder

                                        1853          fregat              Lodewijk Anthonie                             L.Bienfait & Zⁿ

      367                       1854-1868    fregat              Californië                                             idem

                                     1869-1875    geen vermelding van schip en boekhouder

 

Vertrek en terugkomst van schepen in Amsterdam⁰⁹³

Naam kapitein           Naam schip                                           Vertrek                                   Terugkomst

M.de Wijn                  California                                               09 maart 1860                    26 juni 1861

                                     California                                               26 oktober 1861                 18 november 1862

                                     California                                              04 februari 1863                   niet vermeld

                                     Californië                                               15 februari 1863                   20 april 1864

                                     Californië                                               05 november 1865               24 maart 1868

                                     Californië                                               11 mei 1868                          12 januari 1869

 

Bouma⁰²⁵ vermeldt M.de Wijn als gezagvoerder gedurende:

*   1849 t/m 1851 van de bark “Vier Gebroeders”, gebouwd in 1829 te Kinderdijk, 392 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam;

*   1854 van het 3/msch “Lodewijk Anthony”, gebouwd in 1843 te Kinderdijk, 388 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam;

*   1855 t/m 1864 van het ijzeren 3/m schip de “California”, gebouwd in 1853 te Kinderdijk, 633 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam;

*   1866 t/m 1869 van het ijzeren 3/m schip de “California”, gebouwd in 1853 te Kinderdijk, 633 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam.

 

Overige bijzonderheden

M.de Wijn verzorgde per 09 december 1858 vanuit Nieuwediep met de “Californië” een troepentransport van 5 officieren en 125 manschappen naar Nederlands Oost-Indië. Hij arriveerde te Batavia op 30 maart 1859 na 111 dagen. Onderweg waren 2 manschappen overleden⁰⁶⁵.

 

In “De Clippers” van Anno Teenstra, uitg. Holdert & C^o, Amsterdam, 1945, 306 pp. staat in hfdst. V een relaas over de rederij/koopmanshuis Bienfait te Amsterdam waar in vermeld een aantal kapiteins die lange tijd voor deze rederij voeren en wel : M. de Wijn, 23 jaar; H.Croese, 21 jaar; J.E.Schneebeck, 21 jaar en N.D. de Boer, 21 jaar.

 

In “Reizen rond Kaap Hoorn onder Nederlandse vlag. Overzicht vanaf de ontdekking in 1616 tot het einde van de Nederlandse grote zeilvaart in 1911”. door H.Hazelhoff Roelfzema. Uitgave Stichting Nederlandse Kaap Hoorn-vaarder, 2010, 88 pp plus Bijlage met een Chronologisch Register van Reizen van 1616 tot 1911.¹²¹

p.64-65 De eerste reizen vanuit Australië via Kaap Hoorn naar Europa 1857. Californië, Electra.

1. de Wijn, gezagvoerder van het fregat “Californië” vertrekt op 29 juni 1857 uit Sydney en wordt op 30 juli gesignaleerd op 57^oZ/96^oW. Het achip arriveerder op 10 oktober , via Kaap Hoorn Plymouth op weg naar Londen

 

 

Familiegegevens en opleiding

Abraham Spekman werd geboren te Amsterdam op 03 oktober 1820.

Hij was gehuwd met Aaltje Rinkes Tjebbes, geboren te Terschelling op 29 oktober 1824.⁰⁰³

 

In het Bevolkingsregister 1851-1853 (-1864) van Amsterdam staat vermeld Abraham Spekman, geboren op 04 oktober 1820 te Amsterdam, Nederl. Hervormd, wonend in 1852 op de Korte Prinsengracht 16 te Amsterdam.

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

A.Spekman werd met vlagnummer 776 per 12 september 1848 ingeschreven als effectief lid van het Amsterdamse zeemanscollege Zeemanshoop op voordracht van kapitein R.Tjebbes. Als zijn schip is vermeld de “Vrienden”. Toegevoegd is “hon. lid gew.” ⁰⁰². Ten tijde van de inschrijving waren Spekman en zijn vrouw 27 resp. 23 jaar^002a.

In de Algemene Vergaderingen van het Amsterdamse zeemanscollege “Zeemanshoop” van 05/12 september 1848 werd als effectief lid voorgedragen/benoemd Abraham Spekman, oud 27 jaar, voerend het fregat “Vrienden”, wonend op de Brouwersgracht bij de Visscherstraat nr. 18 te Amsterdam, op voordracht van R.Tjebbes. ⁰²³

Hij was effectief lid met vlagnummer 776 van 1848 – 1854 en met vlagnummer 392 van 1854 – (vermoedelijk) 1866.

Hij werd deelnemer in het Weldadig Zeemans Fonds van Zeemanshoop per 24 juni 1851. “met 1 Mei 1854 van beroep veranderd.  De vrouw overl.  Bedankt 1866  Hon.lid gew.”⁰⁰³.

 

Opmerkingen in verband met Zeemanscollege(s)

In de notulen van de Bestuursvergadering van Zeemanshoop dd 03 mei 1866 staat het verzoek van kapitein A.Spekman om zijn effectief lidmaatschap te mogen omzetten in een honorair lidmaatschap. Het Bestuur gaat accoord.⁰⁴².

In de notulen van de Algemene Vergadering dd 22 mei 1866 staat het verzoek van kapitein A.Spekman om zijn effectief lidmaatschap te mogen omzetten in een honorair lidmaatschap, hetgeen is toegestaan⁰²³.

 

De schepen van de kapitein

lidmaatschap van College Zeemanshoop te Amsterdam⁰⁰¹

vlagnummer                    jaren           type                  scheepsnaam                                        naam reder/boekhouder

        776                            1848           fregat               De Vrienden                                          L.Bienfait & Zⁿ

                                           1849           bark                 Oceaan                                                  idem

                                           1850           fregat               Lodewijk Anthonie                              idem

                                           1851           bark                 Peking                                                    idem

                                           1852           fregat               Lodewijk Anthonie                              idem

                                           1853           geen vermelding van schip en boekhouder

        392                       1854-1865     geen vermelding van schip en boekhouder

 

Bouma⁰²⁵ vermeldt A.Spekman als gezagvoerder gedurende:

• * 1849 t/m 1850 van het 3/m schip “Vrienden”, gebouwd in 1830 te Amsterdam, 390 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam;
• * 1850 van het fregat “Oceaan”, gebouwd in 1836 te Kinderdijk, 600 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam;
• * 1851 van het 3/msch “Lodewijk Anthony”, gebouwd in 1843 te Kinderdijk, 388 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam;
• * 1852 van de bark “Peking”, gebouwd in 1846 te Slikkerveer, 453 ton o.m., varend voor Bienfait & Zⁿ te Amsterdam;
• * 1853 van het 3/msch “Lodewijk Anthony”, gebouwd in 1843 te Kinderdijk, 388 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam.

 

Overige bijzonderheden

Geen

 

 

Familiegegevens en opleiding

In het Bevolkingstregister 1850 van Amsterdam staat als zijn geboortedatum te Dordrecht 03 oktober 1801. Als adres staat opgegeven Lindegracht 209, religie Evangelisch Luthers. Hij woonde te Amsterdam vanaf 1852.098

Nicolaas Biorn werd op 18 september 1815 ingeschreven als leerling van de Kweekschool voor de Zeevaart te Amsterdam004(531/1228). Hij werd volgens doopceduul nr.1228 gedoopt op 11 oktober 1801 (vermoedelijk) te Dordrecht. Zijn vader was Benjamin Biorn uit Amsterdam, van geloof luthers, en Margaretha Pollius uit Amsterdam, eveneens luthers. Ten tijde van de inschrijving leefde de beide ouders en woonden in de Bloemstraat 176 te Amsterdam.

Bij de inschrijving was Nicolaas 14 jaar, 5 voet lang en ingeënt.

Vanaf 01 januari 1816 werd om de drie maanden rapportage over de vorderingen gemaakt:

“1 jan 1816  3/m rappt kt(kent) de voornaamste zeën enz ...

1 jan.1817  kt koppelkoersen ...

24 april 1818  door Do Lageri als ledemaat aangenomen

8 octob 1818 geplt als cajuitwachter op het schip Nephtunus captn Okke Olferts naar Surinamen

15 junij 1819       terug van de reis met goede attestatie

1 octob 1819 ... Kt Steenstra Douwes en is aan den almanak

17 novb 1819  Verzoekt en bekomt zijn ontslag en attestatie en certificaat vrijstelling van de nat.militie”.

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

C.N.Biorn werd met nr.826 effectief lid van Zeemanshoop per 03 september 1850 op voorspraak van P.Kraaij. Zijn schip was “De Vrienden”002. Ten tijde van de inschrijving was Biorn 48 jaar^002a.

In de Algemene Vergaderingen van het Amsterdamse zeemanscollege Zeemanshoop van 27 augustus 1850 werd als effectief lid voorgedragen/ingeschreven Nicolaas Biorn, oud 48 jaar, voerend de bark “Vrienden”, wonend aan de Noordermarkt 9 te Amsterdam, op voordracht van kapitein P.Kraaij.⁰²³.

N.Björn was effectief lid van Zeemanshoop in de periode 1850 t/m (wellicht) 1867 met de vlagnummers 826 (1850 t/m 1854) en 435 (1854 t/m 1867).

 

Opmerkingen in verband met lidmaatschap Zeemanscollege(s)

In de notulen van de Bestuursvergadering van Zeemanshoop dd 28 september 1865 vraagt N.Biorn om ondersteuning, maar die wordt geweigerd. In de vergadering van 28 november 1865 wordt hem een gratificatie van f 30, - uit de bussen toegekend. In de vergadering dd 25 januari 1866 bedankt hij het Bestuur voor de gratificatie “en zich aanbevelend voor eenige betrekking hem door Zeemanshoop te bezorgen.”⁰⁴².

In de notulen van de Bestuursvergadering van Zeemanshoop dd 28 september 1866 wordt een verzoek om onderstand door N.Biorn afgewezen, maar in de vergadering dd 01 november 1866 krijgt hij een gratificatie van f 30,-.⁰⁴².

In de notulen van de Algemene Vergadering van Zeemanshoop dd 07 november 1865 staat een verzoek van kapitein N.Biorn om een uitkering. Deze wordt afgewezen “daar hij geen voortdurend deelnemer was.” Op 12 december 1865 staat een hernieuwde aanvrage, die weer wordt afgewezen. Maar hij krijgt een gratificatie van f 30,-. Hij bedankt hier voor op 30 januari 1866. In de notulen van 02 oktober 1866 staat een afwijzing van een verzoek om onderstand. In die van 13 november 1866 wederom een gratificatie van f 30,-.⁰²³.

 

De schepen van de kapitein

lidmaatschap van College Zeemanshoop te Amsterdam001

vlagnummer            jaren                type        scheepsnaam       naam reder/boekhouder

        826                1850-1851            bark       De Vrienden         L.Bienfait en Zn

                               1852-1853            geen opgave van schip en boekhouder

        435                1854-1867            geen opgave van schip en boekhouder

 

Bouma⁰²⁵ vermeldt N.Bjørn als gezagvoerder gedurende:

*    1851 t/m 1852 van het 3/m schip “Vrienden”, gebouwd in 1830 te Amsterdam, 390 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zn te Amsterdam.

 

Overige bijzonderheden

In de “Geschiedenis van het Amsterdamsche Handelshuis Louis Bienfait & Soon” samengesteld door A.W.Wichers Hoeth. Uitg. De Mercuur” Hilversum 1941, 332 pp.  en in de “Aanvullingen” op dit boek, 84 pp. 1943 staat op p. 40-41 een vermelding van de bark “De Vrienden” onder kapitein N.Biorn:

“Het schip was op 12 Oct. 1849 onder kapitein N.Biorn te Soerabaya begonnen voor Amsterdam te laden en arriveerde 24 November te Batavia, na veel storm te hebben gehad, die het lossen van goederen noodzakelijk maakte. De reparatie vond op het eiland Onrust plaats, waarna 20 Februari 1850 Batavia verlaten kon worden. Tot Mei/Juni heeft men met ontzettend slecht weer te kampen gehad, met als gevolg een enorme schade aan het schip, de zeilen enz., doch het rapport, aan de schadeafrekening toegevoegd, breekt hier plotseling midden in een zin af en wij weten alleen, dat het schip niettemin veilig binnen geloopen is, want in November is het wederom uitgevaren. De schade werd getaxeerd op f 51.471,52… De lading bestaande uit koffie, suiker, tin, bindrotting, was in haar geheel bestemd voor de Nederl. Handel Mij.: het schip werd door deskundigen voor de assurantie op f 16.000,- getaxeerd…..

….Zooals gezegd kon “de Vrienden” in November 1850 wederom uitvaren; het schip verliet 28 November onder kapitein Biorn de haven van Texel voor een reis in ballast naar Newport. Gesleept door een stoomboot en met een loods aan boord, kwam het den 5den December in de rivier van genoemde stad tegenover de sluis van het dok, doch kwam daar aan de grond te zitten; het water was weggeloopen en de “Vrienden” ging gevaarlijk hellen, daarbij hevig krakende. Den volgenden dag was er wederom water en kon het schip in het dok gebracht worden. Inspecties wezen uit, dat de ontlading noodzakelijk was, evenals het overbrengen van het schip in het droge dok te Bristol. Aldus geschiedde; na 5 inspecties werd het schip voor hersteld verklaard en kon op 21 Januari 1851 Bristol verlaten voor Newport, echter niet dan met behulp van een loods en twee stoomschepen. In Newport vond nog een 6e inspectie plaats, waarna het beschouwd werd wederom geheel zeewaardig te zijn. In het belang der averij was J.Boelen JRzn naar Newport gezonden, die bij brief van 22 Maart 1851 voor zijn bemoeienissen een bedrag van f 440,- in rekening bracht ….

In het Stadsarchief is in het Archief van de Waterschout (inventaris 38) is een monsterrol van het fregat “Louisa Prinses der Nederlanden” onder gezag van kapitein Everhardus Martinus Chevalier, gedateerd 10 juli 1837, van Amsterdam naar Dordrecht en vandaar naar Batavia. De correspondent is Uilenberg & Co. Het schip had een equipage van 17 man met o.a. 1ste stuurman N.Björn, 35 jaar, wonende te Amsterdam, maandgage f 70,- en onderstuurman J.A.Holm, 29 jaar, wonend te Amsterdam, maandgage f 50,-.

In het Archief van de Amsterdamse Waterschout, 38-156 bevindt zich een stuk betreffende de nalatenschap van “Johan Lundgren, laatst gevaren hebbende als zeilemaker aan boord van het barkschip de Vrienden gevoerd door kapitein N.Biorn en gedurende eene reize naar de Indién overledden 17 februari 1850.”

 

NRC 22 januari 1850¹¹⁴

Amsterdam, 21 januari. Het schip DE VRIENDEN, kapt. Biorn, van Probolingo te Batavia aangekomen, was volgens brief van de kapitein van de 27e november lek en moest gedeeltelijk lossen om te repareren.marhisdata

 

NRC 23 februaria 1850¹¹⁴

Amsterdam, 22 februari. Aangaande het schip DE VRIENDEN, kapt. Biorn, van Probolingo lek te Batavia aangekomen, wordt volgens brief van de kapitein in dato 30 december gemeld, dat de lading gedeeltelijk te Batavia, gedeeltelijk te Onrust (opm: 5 mijl ten noordwesten van Tanjung Priok) was gelost. Met de reparatie was men in zo verre gevorderd, dat de kapitein hoopte in de loop van januari gereed te zijn om de lading weder in te nemen en de reis herwaarts aan te nemen.marhisdata

 

 

Familiegegevens en opleiding

Adrianus Theodorus Johannes Tijdeman werd geboren te Leiden op 12 november 1824.

Hij was getrouwd met Sara Henriette Terpstra, geboren te Rotterdam op 03 april 1831⁰⁰³.

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

A.J.T.Tijdeman werd met vlagnummer 882 per 01 juni 1852 ingeschreven als effectief lid van het Amsterdamse zeemanscollege Zeemanshoop op voordracht van kapitein P.Kraaij. Als zijn schip is genoemd “De Vrienden”. Toegevoegd is “Buit. Hon.Lid” ⁰⁰². Ten tijde van de inschrijving was Tijdeman 27 jaar^002a.

In de notulen van de Algemene Vergaderingen van het Amsterdamse zeemanscollege Zeemanshoop dd 25 mei/01 juni 1852 werd als effectief lid voorgedragen/benoemd Adrianus Johannes Theodorus Tydeman, oud 27 jaar, voerend de bark “De Vrienden”, adres bij J.W.Tydeman te Amsterdam, op voordracht van kapitein P.Kraay.⁰²³.

Hij was effectief lid met vlagnummer 882 van 1852 t/m 1854 en met vlagnummer 488 van 1854 t/m 1856.

Hij werd deelnemer in het Weldadig Zeemans Fonds van Zeemanshoop per 21 mei 1854. Bedankt in 1856⁰⁰³.

 

Opmerkingen in verband met Zeemanscollege(s)

In de notulen van de Bestuursvergadering van Zeemanshoop berricht A.J.F.Tijdeman “eene sedentaire betrekking in de kolonie Suriname te hebben aangenomen en verzoekende Honorair lid te worden.” Het bestuur gaat accoord.⁰⁴².

 

In de notulen van de Algemene Vergadering van 11 november 1856 staat “Een brief van den Heer A.J.T.Tijdeman berigtende eene betrekking in de kolonie Suriname te hebben aangenomen en bedankende voor het effectief lidmaatschap met verzoek tot Honorair lid van het Collegie te worden overgeschreven hetwelk is toegestaan.^”023

 

 

De schepen van de kapitein

lidmaatschap van College Zeemanshoop te Amsterdam⁰⁰¹

vlagnummer                 jaren          type                 scheepsnaam                                       naam reder/boekhouder

     882                        1852-1853    bark                De Vrienden                                         L.Bienfait & C^o

     488                           1854          bark                Peking                                                   idem

                                     1855-1856    geen vermelding van schip en boekhouder

                                        1856          "bedankt"

 

Bouma⁰²⁵ vermeldt A.T.J.Tijdeman als gezagvoerder gedurende:

*   1853 t/m 1854 van het 3/m schip “Vrienden”, gebouwd in 1830 te Amsterdam, 390 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam;

*   1855 van de bark “Peking”, gebouwd in 1846 te Slikkerveer, 453 ton o.m., varend voor Bienfait & Zⁿ te Amsterdam.

 

Overige bijzonderheden

Volgens monsterrol nr. 457 in het Gemeentearchief van Dordrecht dd augustus 1830 was Pieter Sipkes gezagvoerder op de “Koningin der Nederlanden en vertrok op 25 november 1830 uit Hellevoetsluis naar Batavia. Hij is weer terug in Nederland op 13 oktober 1831. Met als 1^e stuurman is Jan van Nassau, als 2^e stuurman Pieter Marinus Vogelsang en als stuurmansleerlingen W.Hordijk W^z en A.F.Tijdeman, geboren te Dordrecht en oud 15 jaar

 

NRC 19 oktober 1852¹¹⁴

Rio Janeiro, 13 september. Het van Londen naar Batavia bestemde schip DE VRIENDEN, kapt. Tydeman, is de 2^e september alhier lek binnengelopen, makende 17 duimen water in het uur. Moet lossen om te repareren.^marhisdata      

 

16.februari 1853 DE VRIENDEN van Rio de Janeiro naar Batavia vertrokken, alwaar 2 mei 1853 aangekomen. (L.C.H.)^marhisdata

 

Op 27 juli 1853 werd het schip DE VRIENDEN te Batavia gerechtelijk verkocht.

De nieuwe naam werd BANKA.

Het draagvermogen in de tropen werd verhoogd tot 267½ lasten.

Op 29 augustus 1853 vertrok het schip van Batavia naar Soerabaja.

(L.C.H.)^marhisdata

 

In “Reizen rond Kaap Hoorn onder Nederlandse vlag. Overzicht vanaf de ontdekking in 1616 tot het einde van de Nederlandse grote zeilvaart in 1911”. door H.Hazelhoff Roelfzema. Uitgave Stichting Nederlandse Kaap Hoorn-vaarder, 2010, 88 pp plus Bijlage met een Chronologisch Register van Reizen van 1616 tot 1911.¹²¹

p.62-63 Naar San Francisco en terug via de Chincha’s 1854-1855. Peking

Op 23 mei 1854 vertrok van Texel de bark “Peking” onder kapitein A.J.T.Tydeman. Het schip verbleef van 18 oktober tot 31 oktober te San Francisco, voer daarna naar Callao en de Chincha eilanden om guano te laden, vertrok op 10 maart 1855 van Callao en arriveerde op 08 juni 1855 te Cowes. Op de heen- en terugreis werd Kaap Hoorn gerond. Hazelhoff Roelfsema geeft een aantal bijzonderheden van nautische aard tijdens deze tocht, beschreven in het artikel Verhandelingen en Berigten betrekkelijk het Zeewezen en de Zeevaartkunde. Red Jacob Swart, 1855, nr. 4