Familiegegevens en opleiding

Hindrik Fokkes (van der) Leest werd geboren 26 oktober 1824 te Delfzijl als zoon van schipper Fokke Hindriks (van der) Leest en Hindrikje Liewes (Reitsema).

Hij trouwde te Delfzijl op 25 maart 1859 als scheepskapitein met Helena Johanna Rottinghuis, geboren 16 augustus 1838 te Delfzijl als dochter van de aannemer Johannes Harmannus Rottinghuis en Anna Meijer. Zij overleed te Delfzijl op 10 december 1915, 77 jaar.

Een kind van het echtpaar was Johannes Hermannus, geboren 22 september 1868 te Delfzijl. Deze was vermoedelijk Jan van der Leest, die als boekhouder wordt genoemd in een monsterrol uit 1883.

Hindrik werd in 1883 vermist met zijn smak de “Eems”

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

H.van der Leest werd met vlagnummer 753 effectief lid van "Zeemanshoop" per 01 maart 1859 op voorspraak van F.P.J.Jaski. Ten tijde van de inschrijving was zijn schip de "Hooite Wicher"⁰⁰².

In de notulen van de Algemene Vergaderingen van het Amsterdamse zeemanscollege Zeemanshoop dd 22/29 februari 1859 staat vermeld dat tot effectief lid is voorgedragen/benoemd Hendrik van der Leest, oud 34 jaar, voerend de schooner “Hooite Wigcher”, adres bij van Veen en Koli te Amsterdam, op voordracht van kapitein F.P.Jaski.⁰²³.

 

H.F. van der Leest was effectief lid van het zeemanscollege “De Vereeniging” te Delfzijl met vlagnummer 90 in de periode 1866 t/m 1883.

 

Opmerkingen in verband met lidmaatschap Zeemanscollege(s)

Geen

 

De schepen van de kapitein

lidmaatschap van College Zeemanshoop te Amsterdam⁰⁰¹

vlagnummer                   jaren           type                  scheepsnaam                                        naam reder/boekhouder

        753                       1859-1861     schoner            Hooite Wicher                                      E.H.Meursing te Hoogezand

                                          1862           geen vermelding van schip en boekhouder

                                      1863-1868     galjoot             Celeritas                                                de kapitein

                                      1869-1872     geen vermelding van schip en boekhouder

 

Vertrek en terugkomst van schepen in Amsterdam⁰⁹³:

kapitein                          naam schip                              vertrek                                      terugkomst

1. van der Leest Hooite Wicher 08 februari 1861                     20 december 1861

                                         Hooite Wicher                         14 april 1861                           niet vermeld

                                         Celeritas                                   26 februari 1863                     niet vermeld.

                                         Celeritas                                   26 februari 1863                     24 augustus 1863

                                         Celeritas                                   27 augustus 1863                   17 september 1863

                                         Celeritas                                   21 september 1863                14 oktober 1863

                                         Celeritas                                   24 oktober 1863                     04 november 1863

                                         Celeritas                                   11 maart 1864                        28 augustus 1864

                                         Celeritas                                   03 september 1864                30 september 1864

                                         Celeritas                                   17 oktober 1864                     07 maart 1865

                                         Celeritas                                   16 maart 1865                        07 oktober 1865

                                         Celeritas                                   geen melding                           23 juli 1866

                                         Celeritas                                   26 augustus 1866                   02 oktober 1866

                                         Celeritas                                   16 juli 1867                             08 augustus 1867

 

Bouma⁰²⁵ vermeldt H.F.v.d. Leest als gezagvoerder gedurende:

*    1856 van de ijzeren koftjalk “Hoogezand”, gebouwd in 1856 te Hoogezand, 59 ton o.m., varend voor E.H.Meursing te Hoogezand. Het schip is in 1856, gaande van Newcastle naar Hamburg, gestrand op Terschelling;

*    1859 t/m 1862 van de 2-mastschoener “Hooite Wicher”, gebouwd in 1858 te Hoogezand, 126 ton o.m., varend voor E.H.Meursing te Hoogezand. Het schip is in 1862 gestrand bij Tenez en wrak geraakt;

*    1864 t/m 1868 van de galjoot “Celeritas”, gebouwd in 1838 te Papenburg, 143 ton o.m., varend voor J.H.Rottinghuis te Delfzijl.

*    1869 van de galjoot “Celeritas”, gebouwd in 1838 te Papenburg, 143 ton o.m., varend voor J.H.Rottinghuis te Delfzijl. Het schip is in 1869 gezonken;

*    1871 t/m 1873 van de galjoot “Drie Gezusters” ex Geertruida, gebouwd in 1851 te Delfzijl, 110 ton o.m., varend voor A.J.Smaal te Delfzijl;

*    1874 t/m 1875 op hetzelfde schip maar nu varend als kapitein/eigenaar vanuit Delfzijl. Het schip werd in 1875 verkocht naar Duitsland;

*    1876 t/m 1877 van de schoenerbrik “Geessien Schreuder”, ex Triëste, gebouwd in 1844 in Nieuwendam, 197 ton o.m., varend als kapitein/eigenaar vanuit Delfzxijl. In 1877 op Ameland gestrand en wrak;

*    1880 t/m 1883 van de smak “Eems”, gebouwd in 1866, bouwlocatie niet vermeld, 60 ton o.m., varend als kapitein/eigenaar vanuit Delfzijl. Het schip werd in 1883 vermist na vertrek uit Delfzijl.

 

Monsterrrollen uit het Gemeentearrchief van Delfzijl

Monsterrol 1841-30, 17 mei 1841, smak “Catharina”, schipper A.H.Post, geen leeftijd en woonplaats vermeld. Voorts de lichtmatroos Hindrik van der Leest, 16 jaar uit Delfzijl;

Monsterrol 1842-6, 23 februari 1842, kof “Zwaantina”, kapitein Hindrik Jans Schuring, 27 jaar uit Nieuwe Pekela. Voorts kok, matroos en de lichtmatroos Hindrik Fokkes van der Leest, 17 jaar uit Delfzijl;

 

Monsterrol 1863-8, 23 februari 1863, kof “Celeritas”, kapitein Hind van der Leest, 38 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Hendrik S.Wortel, 41 jaar uit Delfzijl, kok, scheepsjongen en 2 matrozen;

Monsterrol 1863-59, 16 juli 1863, kof “Celeritas”, kapitein Hindrik F.van der Leest, 38 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Hindrik Wortel, 41 jaar uit Delfzijl, kok, 2 matrozen en een scheepsjongen;

Monsterrol 1864-26, 05 maart 1864, kof “Celeritas”, kapitein Hindrik Fokkes van der Leest, 39 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Hindrik S.Wortel, 42 jaar uit Delfzijl, kok, matroos, lichtmatroos en een scheepsjongen;

Monsterrol 1866-8, 20 februari 1866, kof “Celeritas”, kapitein Hindrik F. van der Leest, 41 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Jan A. Bongerts, 37 jaar uit Farmsum, kok, 2 matrozen en een scheepsjongen;

Monsterrol 1866-75, 23 juli 1866, kof “Celeritas”, kapitein Hindrik F. van der Leest, 42 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Freerk G. Post, 31 jaar uit Farmsum, kok, 2 matrozen en een scheepsjongen;

Monsterrol 1867-8, 19 februari 1867, kof “Celeritas”, kapitein Hindrik F.van der Leest, 42 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Hindrik S. Wortel, 45 jaar uit Delfzijl, kok, matroos, lichtmatroos en een scheepsjongen;

Monsterrol 1867-57, 11 juli 1867, kof “Celeritas”, kapitein Hindrik F. van der Leest, 42 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Klaas Harms de Groot, 22 jaar uit Nieuwe Pekela, kok, 2 matrozen en een scheepsjongen;

Monsterrol 1867-80, 16 september 1867, kof “Celeritas”, kapitein Hindrik F.van der Leest. Voorts stuurman Berend Schelts, 41 jaar uit Delfzijl, lichtmatroos/kok en 2 matrozen;

Monsterrol 1867-90, 14 oktober 1867, kof “Celeritas”, kapitein Hindrik F.van der Leest, 42 jaar uit Delfzijl. Voorts kok en een matroos;

Monsterrol 1868-7, 29 februari 1868, kof “Celeritas”, kapitein Hindrik F.van der Leest, 43 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Berend Everts Schelts, 41 jaar uit Delfzijl, kok, 2 matrozen en een kajuitwachter;

Monsterrol 1868-32, 15 april 1868, kof “Celeritas”, kapitein Hendrik van der Leest, 43 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman B.B.Boelen, 26 jaar uit Noordbroek, matroos en een lichtmatroos;

Monsterrol 1868-46, 01 augustus 1868, kof “Celeritas”, kapitein Hindrik F.van der Leest, 43 jaar uit Delfzijl. Voorts een kok en 3 matrozen;

Monsterrol 1869-9, 03 maart 1869, kof “Celeritas”, kapitein Hindrik A.van der Leest, 44 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Boelo Boeles Boelens, 27 jaar uit Noordbroek, kok, 2 matrozen en een lichtmatroos;

Monsterrol 1869-28, 15 april 1869, kof “Celeritas”, kapitein Hindrik F. van der Leest, 44 jaar uit Delfzijl. Voorts een matroos en een lichtmatroos;

 

Monsterrol 1871-23, 09 maart 1871, kof “Drie Zusters”, kapitein Hindrik Fokkes van der Leest, 46 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Krino Kuikman, 28 jaar uit Appingedam, kok, matroos en een lichtmatroos;

Monsterrol 1871-69, 20 september 1871, kof ”Drie Zusters”, kapitein Hindrik Fokkes van der Leest, 47 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Cornelis C.Mulder, 39 jaar uit Oude Pekela, matroos en een lichtmatroos;

Monsterrol 1872-14, 29 februari 1872, kof “Drie Zusters”, kapitein Hindrik Fokkes van der Leest, 48 jaar uit Delfzijl. Voorts kok en 2 matrozen;

Monsterrol 1872-57, 28 mei 1872, kof “Drie Zusters”, kapitein Hindrik Fokkes van der Leest, 48 jaar uit Delfzijl. Voorts een kok en een matroos;

Monsterrol 1873-69, 26 mei 1873, kof “Drie Zusters”, kapitein Hindrik Fokkes van der Leest, 48 jaar uit Delfzijl. Voorts kok en 2 matrozen;

Monsterrol 1873-139, 22 september 1873, kof “Drie Zusters”, kapitein Hindrik Fokkes van der Leest, 49 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Wubbe Das, 23 jaar uit Nieuwe Pekela en een matroos;

Monsterrol 1873-147, 09 oktober 1873, kof “Drie Zusters”, kapitein Hindrik van der Leest, 49 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Hillebrand Eden, 27 jaar uit Spijk, kok en 2 matrozen;

Monsterrol 1874-30, 07 maart 1874, kof “Drie Zusters”, kapitein Hindrik van der Leest, 49 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Hiddo L.Oosterhuis, 31 jaar uit Delfzijl, kok, 2 matrozen en een kajuitwachter;

 

Monsterrol 1875-53, 05 april 1875, schoener “Geessien Schreuder”, kapitein Hindrik Fokkes van der Leest, 50 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Kornelis J.Smid, 63 jaar uit Appingedam, kok, 3 matrozen en een lichtmatroos;

Monsterrol 1876-104, 16 juni 1876, schoener “Geessien Schreuder”, kapitein Hendrik van der Leest, 52 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Jan Hindr. Sprik, 31 jaar uit Oude Pekela, kok en 3 matrozen;

Monsterrol 1876-134, 19 juli 1876, schoener “Geessien Schreuder”, kapitein Hindrik Fokkes van der Leest, 52 jaar uit Delfzijl. Voorts een kok;

Monsterrol 1876-188, 15 september 1876, schoener “Geessien Schreuder”, kapitein Hindrik van der Leest, 52 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Berend Dethmers, 27 jaar uit Veendam, kok en 3 matrozen;

Monsterrol 1877-40, 12 maart 1877, schoener “Geessien Schreuder”, kapitein Hindrik van der Leest, 52 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Antoon Borgman, 40 jaar uit Oude Pekela, kok, matroos/zeilmaker, 2 matrozen en een kajuitwachter;

Monsterrol 1877-143, 25 augustus 1877, schoener “Geessien Schreuder”, kapitein Hendrik van der Leest. Voorts stuurman Jan Kruizenga, 33 jaar uit Loppersum, kok en 2 matrozen;

Monsterrol 1877-186, 23 oktober 1877, schoener “Geessien Schreuder”, kapitein Hindrik van der Leest, 53 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Berend Harkema, 33 jaar uit Delfzijl, matroos en een lichtmatroos;

Monsterrol 1882-5, 16 februari 1882, kotter “Eems”, kapitein Hendrik van der Leest, 59 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Willem Drewes, 49 jaar uit Delfzijl, kok en een matroos;

Monsterrol 1882-63, 02 april 1882, kotter “Eems”, kapitein Hindrik van der Leest, 59 jaar uit Delfzijl. Voorts wordt als kapitein genoemd Harm Hazewinkel, 36 jaar uit Veendam.  En verder een kok en een matroos;

Monsterrol 1882-112, 05 augustus 1882, kotter “Eems”, kapitein Hindrik van der Leest, 59 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Teko Cornelis Mulder, 21 jaar uit Nieuwe Pekela, kok en een matroos;

Monsterrol 1882-162, 11 oktober 1882, kotter “Eems”, kapitein Hindrik van der Leest, 59 jaar uit Delfzijl. Voorts 2 matrozen;

Monsterrol 1882-166, 06 november 1882, kotter “Eems”, kapitein Hindrik van der Leest, 59 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Hiddo Oosterhuis, 40 jaar uit Delfzijl en 2 matrozen;

Monsterrol 1883-7, 27 februari 1883, kotter “Eems”, kapitein Hindrik van der Leest, 59 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Gerrit Dam, 47 jaar uit Delfzijl, een boekhouder Jan van der Leest, 14 jaar uit Delfzijl, kok en matroos;

Monsterrol 1883-54, 08 juni 1883, kotter “Eems”, schipper Hindrik van der Leest, geen leeftijd vermeld uit Delfzijl. Geen andere bemanningsleden;

Monsterrol 1883-82, 02 augustus 1883, kotter “Eems”, kapitein Hindrik van der Leest, geen leeftijd vermeld uit Delfzijl. Geen andere bemanningsleden;

Monsterrol 1884-3, 17 januari 1884, kotter “Eems”, kapitein Hindrik van der Leest, geen leeftijd vermeld uit Delfzijl. Geen andere bemanningsleden;

Monsterrol 1885-96, 04 november 1885, kotter “Eems”, kapitein Hindrik van der Leest, geen leeftijd vermeld uit Delfzijl. Geen andere bemanningsleden;

Samenvatting van de mosnterrollen

1. Hindrik Fokkes wordt in de monsterrollen ook vermeld als Hind., Hindrik, Hendrik, Hindrik F. en een keer als Hindrik A.
2. Er zijn in totaal 41 monsterrollen met de naam van der Leest op de website van het Noordelijk Scheepvaartmuseeum te Groningen. Alle documenten zijn aanwezig op het Gemeentearchief van Delfzijl.
3. De rollen zijn gedateerd van 1841 t/m 1885.Vier rollen uit 1883 t/m 1885 vermelden alleen de naam van de kapitein. De kapitein zou in 1883 zijn overleden, dus de rollen uit 1884 en 1885 zijn onjuiste vermeldingen.

        Als leeftijden zijn aan te houden 16 t/m 59 jaar, dus een carriére van minstens 43 jaar.

4. Als woonplaats is in alle gevallen Delfzijl opgegeven.
5. Het overzicht van de monsterrollen luidt:

        *         1841                              lichtmatroos op de smak “Catharina”, schipper A.H.Post                          16 jaa

        *         1842                              lichtmatroos op de kof “Zwaantina”, kapt. H.J.Schuring                           17 jaar

        *         1863-1869                   kapitein van de kof “Celeritas”                                                                      38-44 jaar

                                                          het schip verging in 1869 – zie krantenbericht

        *         1871-1874                   kapitein op de kof “Drie Zusters”                                                                  46-49 jaar

        *         1874-1877                   kapitein op de schoener “Geessien Schreuder”                                            50-53 jaar

        *         1882-1883                   kapitein op de kotter “Eems”                                                                          59 jaar

6      Gezien de opgaven door o.a. Bouma heeft van der Leest een aanzienlijke periode vanuit Hoogezand gevaren. De monsterrollen van die plaats zijn niet ingezien. Ook in subalterne rangen zal hij vanuit andere plaatseen dan Delfzijl hebben gevaren.

        Maar ook in de periode in Delfzijl is een onderbreking van 5 jaar tussen 1877-1882.

        Nader onderzoek naar monsterrollen uit andere noordelijke havens zal wellicht duidelijkheid scheppen.

        Opvallend is de zijn frekwente wisseling van stuurman. In bv. de periode van 5 jaar op de “Celeritas” met 14 monsterrollen worden 6 verschillende stuurlieden genoemd. En op de kof “Drie Zusters” voer hij in drie jaar met eveneens 6 verschillende stuurlieden.

 

Overige bijzonderheden

NRC 10 september 1869¹¹⁴

Stettin (opm: Szczecin), 7 september. Het schip (opm: kof) CELERITAS, kapt. H.F. van der Leest, van St. Petersburg met beenderen naar Aberdeen, is, volgens telegram van Colberg (opm: Kolberg, thans Kolobrzeg) van de 5^e dezer, op 12 mijlen van Colberg gezonken. De equipage is gered.

 

Provinciale Groninger Courant 15 september 1869¹¹⁴

Delfzijl, 12 september. In een hier ontvangen brief van kapt. H. v.d. Leest, voerende het schip CELERITAS, op 12 mijl afstand van Colberg (opm: Kolberg, thans Kolobzreg) gezonken, d.d. Colberg 6 september, schrijft deze, dat hij van de 2^e op de 3^e j.l. door een hevige storm is overvallen, die zich spoedig tot een orkaan verhief, zo erg, als hij nog nimmer had ondervonden. Het schip werd plat op zijde geworpen, waardoor men genoodzaakt was de zeilen weg te snijden om zo het schip te doen rijzen. Toen stormde men van top tot takel (opm: voor top en takel) weg en kwamen zulke verschrikkelijke stortzeeën over en op het schip, dat het geheel ontramponeerd en zwaar lek werd. Toen trachtte men met alle mogelijke inspanning het schip met pompen te behouden, doch te vergeefs hebben de schepelingen, hoe afgemat ook, dat pompen volgehouden tot ’s avonds 10 uur van de 4^e september, als wanneer zij genoodzaakt werden het schip te verlaten, niettegenstaande het grote levensgevaar daaraan verbonden, te meer, daar de boot ook lek was geworden. Zij konden niets anders redden dan een kompas en lantaarn. Kort na het verlaten zonk de CELERITAS in de diepte weg. Met groot levensgevaar en na alle mogelijke inspanning en worstelende zijn zij gelukkig, hoewel volslagen afgemat, des morgens van de 5^e september omstreeks 8 uur bij enige vissershutten aan land gekomen, van waar de Nederlandse consul van Colberg de gehele bemanning des maandags heeft afgehaald. (opm: zeetijdingen: op 19 augustus 1869 van Kronstadt (opm: Kronsjtadt) naar Aberdeen vertrokken.