Familiegegevens en opleiding

Tjebbe Sjoerds Deinum werd geboren te Workum op 15 mei 1806 als zoon van Sjoerd Tjebbes Deinum, koopman, en Elisabeth Mastmaker

Hij trouwde op 22 februari 1837 als opperstuurman te Workum met Grietje Lambertus de Boer, geboren/gedoopt te Goënga op 14 juni/01 juli 1810, als dochter van Lambertus de Boer, predikant bij de Hervormde Gemeente te Workum, en Trijntje Pieters Tijttema. Zij overleed op 18 mei 1890.¹¹⁸

Hij overleed in 1856. ^tresoar

 

In het Bevolkingsregister 1850 van Amsterdam wordt genoemd de koopvaardijkapitein Tjebbe Deinum, geboren 15 mei 1806 in Workum, wonende op de Oude Zijds Achterburgwal 196 te Amsterdam.⁰⁹⁸

 

Tjebbe Sjoerds Deinum werd op 14 juni 1820 ingeschreven als leerling van de Kweekschool voor de Zeevaart te Amsterdam^{010(532-1418)}. Volgens het geboortecedul nr. 1418 werd hij geboren op 15 mei 1806 te Workum als zoon van Sjoerd Tjebbes Deinum uit Workum, gereformeerd, en Elisabeth Tietjes Mastemaker uit Workum, gereformeerd.. Ten tijde van de inschrijving was de moeder overleden en de vader koopman, wonende te Workum. Tjebbe was 14 jaar, 5 voet/1 duim lang en gevaccineerd.

     In drie-maandelijkse rapporten werden de vorderingen van Tjebbe bijgehouden:

"1 july 1820 3/m rapp^t l^t (leert) de zeëen enz ...

 1 april 1822 ... k^t(kent) de lengte en is aan de meetkunde

 5 aug.1822 heeft met de kwekeling Wessels geloot naar de eerste prijs in de zeevaartkunde, zijnde een octant, en is dezelve     aan hem te beurt gevallen

 6 oct 1823 geplaatst als ligtmatroos op het schip Delphina capt Boelen(?) naar Batavia voor Antwerpen

 27 aug 1823 bekomt eene prijs in de zeevaartkunde de 4^de klasse zijnde van Kampen De korte geschiedenis der Nederlanden

 11 jan 1825 terug van de reis met eene allerloffelijkste attestatie

 3 maart 1825 door D.Rietveld als ledemaat aangenomen, en de 6^den maart in de Nieuwe Kerk alhier gedoopt

 30 maart 1825 zijn honorabel ontslag met attest. van vrijstelling voor de nationale militie".

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

T.S.Deinum werd met vlagnummer 409 effectief lid van Zeemanshoop per 05 juni 1838 op voorspraak van B.J.Martens. Zijn schip was de "Phenomene"⁰⁰². Ten tijde van de inschrijving was de man 31 jaar en de vrouw 28 jaar. Ingeschreven staat één dochter, geboren in 1838^002a

In de Algemene Vergaderingen van het Amsterdamse zeemanscollege “Zeemanshoop” van 29 mei/05 juni 1838 werd als effectief lid ingeschreven Tjebbe Sjoerd Deinum, oud 31 jaar, voerend het schip “Phenoméne”, afkomstig uit Rotterdam, met adres de heer R.J.Martens te Amsterdam, op voordracht van kapitein B.J.Martens. Hij kreeg vlagnummer 409⁰²³.

Hij werd deelnemer in het Weldadig Zeemansfonds van Zeemanshoop per 25 april 1843.

 

T.S.Deinum was met vlagnummer R159 in de periode 1838 t/m 1843 lid van het Rotterdamse zemanscollege Maatschappij tot Nut der Zeevaart⁰⁵⁸.

 

Opmerkingen in verband met lidmaatschap Zeemanscollege(s)

In de notulen van de Bestuursvergadering van Zeemanshoop dd 30 april 1857 vraagt de wed. T.S.Deinum, geb. G. de Boer om een uitkering voor haar en een kind, welke haar in de vergadering dd 28 mei 1857 wordt toegekend, ingaande 01 mei 1857.⁰⁴².

 

In de notulen van de Algemene Vergadering dd 23 juni 1857 staat vermeld dat per 01 mei 1857 aan de weduwe van kapitein F.S.Deinum, geb. de Boer een uitkering is toegekend voor haar en 1 kind.⁰²³.

 

De schepen van de kapitein

lidmaatschap van het College Zeemanshoop te Amsterdam⁰⁰¹

vlagnummer     jaren           type                scheepsnaam                   naam reder/boekhouder

      409             1838           fregat              Phenoméne                      geen opgave

                       1839-1840     fregat              Phenoméne                      G.Mengens te Rotterdam

                       1841-1853     fregat              Cornelia                            L.Bienfait en Zⁿ

      150             1854           fregat              Cornelia                            idem

                           1855           fregat              Eclipse                               idem

 

In: De geschiedenis van het Amsterdamsche Handelshuis Louis Bienfait & Zoon", samengesteld door A.W.Wichers Hoeth aanwezig in het NSM) wordt vermeld:

p.153                           kapitein T.S.Deinum, gezagvoerder van de bark "Cornelia I" in de periode 1842-1852

p.172                           kapitein T.S.Deinum, gezagvoerder van de clipper "Eclipse" in de periode 1855-1857.

 

Bouma⁰²⁵ vermeldt T.S.Deinum als gezagvoerder gedurende:

*   1839 t/m 1841 van het 3/mschip “Phenomene”, gebouwd in 1829, bouwplaats niet vermeld, 504 ton o.m., varend voor G.Meugens te Rotterdam;

*   1842 t/m 1855 van het fregat “Cornelia”, gebouwd in 1841 te Krimpen aan de IJssel, 697 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam;

*   1856 van het 3/msch. “Eclipse”, gebouwd in 1855 te Quebec, 1315 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam.

 

Overige bijzonderheden

"Met het Barkschip Cornelia, onder mijn gezag, van San Francisco naar Sjanghae (sic) bestemd zijnde, vertrokken wij den 4^den December 1852 van genoemde plaats; den 31^sten January 1853 zagen wij, na eene buitengewoon onvoorspoedige reis van stijve westelijke en flaauwe oostelijke winden, het eiland St.Augustin ... stelden van hier onzen koers, om tusschen Harbour-eiland, Bungelow- en Crown-eiland door, van den Stillen Oceaan in de Oostersche of Japansche zee te stevenen". Hierna volgt een gedetailleerde beschrijving van de passage tussen Bungelow- en Crown-eiland met coördinaatvermeldingen en een kaartje en referentie naar bekende gegevens.

In: "Over eene passage tusschen de Bungelow- en Crown-eilanden gelegen bezuiden Japan". door T.S.Deinum. Gezagvoerder van het schip Cornelia.

Uit: Verhandelingen en Berigten betrekkelijk het Zeewezen en de Zeevaartkunde, door Jacob Swart (1855) N^o 1 1^e Afd. 4pp. NSM-AIII-2 244.

 

Het fregat “Cornelia” onder kapitein T.S.Deinum vertrok op 29 april 1851 van Cardiff en arriveerde via Kaap Hoorn op 24 maart 1852 Valparaiso. Het zeilde vervolgens via Panama en San Francisco over de Pacific naar Shanghai, aankomst 27 februari 1853.¹²¹

 

 

Familiegegevens en opleiding

Cornelis Jans Doeksen werd geboren te Terschelling op 17 december 1817 als zoon van Jan Cornelis Doeksen en Liesbeth van Marle.

Hij huwde op Terschelling op 11 december 1844 met Grietje Annes de Jong, geboren op Terschelling op 22 juli 1816 als dochter van Anne Cornelis de Jong en Neeltje Klaas Jongeboer. Zij overleed 11 april 1888.

Vermist sedert augustus 1866. Bij zijn overlijden is als woonplaats Amsterdam vermeld.^{003 en 118}

 

Cornelis Jansen Doeksen, 27 jaar, stuurman, geboren en wonende te Terschelling, zoon van Jan Cornelis Doeksen, zeeman, en Liesbeth Ottes van Marle, wonende te Terschelling,

huwde op 11 december 1844 te Terschelling met

    Grietje Annes de Jong, 28, geboren en wonende te Terschelling, dochter van Anne Cornelis de Jong, overleden, en Neeltje Klaas Jongeboer, wonende te Terschelling.

Ontleend aan huwelijksacte 1844-21, RAF.

    Cornelis Doeksen werd geboren op 16 september 1817 te Terschelling.

    Grietje Annes de Jong werd geboren op 22 juli 1816 te Terschelling.

Ontleend aan extracten bij de Huwelijkse Bijlagen van acte 1844, RAF.

    Jan Cornelisz Doeksen huwde op 05 februari 1815 te Terschelling met Liesabeth van Marle.

Ontleend aan computerbestand aangaande huwelijken in Friesland, RAF.

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

C.J.Doeksen werd met vlagnummer 764 effectief lid van Zeemanshoop per 09 mei 1848 op voorspraak van R.Tjebbes. Zijn schip was de "Oceaan"⁰⁰². Ten tijde van de inschrijving waren Doekzen en zijn vrouw 30 resp. 31 jaar. Ingeschreven staat 1 zoon uit 1845^002a.

In de Algemene Vergaderingen van het Amsterdamse zeemanscollege “Zeemanshoop” van 02/09 mei 1848 werd als effectief lid voorgedragen/benoemd Cornelis Jansz. Doekzen, oud 30 jaar, voerend het fregat “Oceaan”, wonend op Terschelling, op voordracht van kapitein R.Tjebbes. ⁰²³.

Hij werd deelnemer in het Weldadig Zeemans Fonds van Zeemanshoop op 30 oktober 1855⁰⁰³.

 

Opmerkingen in verband met lidmaatschap Zeemanscollege(s)

In de notulen van de Bestuursvergadering dd 28 maart 1867 vraagt de vermoedelijke weduwe C.J.Doekzen geb. de Jong om de reglementaire uitkering welke haar in de vergadering van 02 mei 1867 wordt toegekend ingaande 01 november 1866 voor haar en 2 kinderen onder de conditie van teruggave wanneer blijkt dat har man nog in leven is.⁰⁴²

 

In de notulen van de Algemene Vergadering van Zeemanshoop dd 14 mei 1867 staat vermeld dat per 1 november 1866 een uitkering in de 1^e klasse is toegekend aan de wed. C.J.Doeksen geb. de Jong voor haar en 1 kind.⁰²³.

 

De schepen van de kapitein

lidmaatschap van het College Zeemanshoop te Amsterdam⁰⁰¹

vlagnummer                    jaren                       type                  scheepsnaam                                        naam reder/boekhouder

        764                            1848                       fregat               Oceaan                                                  L.Bienfait en Zⁿ

                                           1849                       fregat               Lodewijk Antonie                                idem

                                      1850-1853                 bark                  Oceaan                                                  idem

        381                       1854-1855                 bark                  Oceaan                                                  idem

                                           1856                       fregat               Louisa Maria                                        idem

                                      1857-1861                 fregat               Eclipse                                                   idem

                                      1862-1863                 fregat               Oceaan                                                  idem

                                      1863-1866                 fregat               Amsterdam                                           idem

 

In de lijsten van van Sluis (NSM) wordt als kapitein van de Oceaan in 1848-1849 C.J.Doeksen opgegeven. In het Archief van de Waterschout⁰¹¹ worden als gezagvoerders van de "Oceaan" alleen opgevoerd Hessel Murk Lels en Pieter Zunderdorp

 

Vertrek en terugkomst van schepen in Amsterdam⁰⁹³:

C.J.Doeksen                            Eclipse                                      21 september 1861                24 januari 1862

                                                  Oceaan                                    26 november 1862                 geen melding

                                                  Oceaan                                    10 januari 1863                      22 november 1863

                                                  Amsterdam                             16 maart 1864                        07 april 1865

                                                  Amsterdam                             18 juni 1865                            geen melding

 

Bouma⁰²⁵ vermeldt C.J.Doeksen als gezagvoerder gedurende:

*    1839 van het fregat “Louisa Maria”, gebouwd in 1839 te Kinderdijk, 753 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam;

*    1849 van het fregat “Oceaan”, gebouwd in 1836 te Kinderdijk, 600 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam;

*    1850 van het 3/msch “Lodewijk Anthony”, gebouwd in 1843 te Kinderdijk, 388 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam;

*    1851 t/m 1856 van hetzelfde schip en varend voor dezelfde reeder. Het schip werd in 1856 verkocht naar Java;

*    1858 t/m 1862 van het 3/msch. “Eclipse”, gebouwd in 1855 te Quebec, 1315 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam. Het schip werd in 1862 verkocht naar Liverpool;

*    1863 t/m 1864 van het 3/mschip “Oceaan”, gebouwd in 1857 te Kinderdijk, 920 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam;

*    1865 t/m 1866 van het ijzeren fregat “Amsterdam”, gebouwd in 1854 te Amsterdam, 799 ton o.m., varend voor L.Bienfait & Zⁿ te Amsterdam. Het schip werd in 1866 benoorden St.Helena vermist.

 

Overige bijzonderheden

In een serie artikelen omtrent de Kaap Hoornvaart⁰⁰⁷ wordt ingegaan op de Nederlandse zeilvaart op de Amerikaanse westkust via Kaap Hoorn. In dit verband wordt gemeld:

            "Genoemd moet ook worden de schoener-hoeker "Oceaan" van 144 ton, die in 1849 voor het eerst de Nederlandse vlag in San Francisco deed wapperen, met als vermeldenswaardige bijzonderheid dat geen enkel bemanningslid deserteerde (noot: in die tijd frekwent voorkomend vanwege de gold-rush naar Californië). Het zal dan ook wel een gesloten ploeg uit Vlaardingen zijn geweest, samen uitgevaren om samen terug te komen, als gingen zij ter visvaart."

 

In de Verhandelingen en Berigten betrekkelijk het Zeewezen, de Zeevaartkunde en de daarmede in verband staande Wetenschappen onder redactie van Jacob Swart, Jaargang 1859 (Nederlands Scheepvaartmuseum, Amsterdam boeknummer T3a XIX) staat het volgende artikel:

C.J.Doekzen      Extract uit het Journaal, alsmede een overzigt van gelijktijdige waarnemingen in het gebied der Weste-winden van den Barometer en Aneroíde aan boord van het Nederlandsche Clipperschip Eclipse, Kapt C.J.Doekzen, op zijne reis van Londen naar Port-Philip.  p.565-571.

 

C.J.Doekzen vertrok per 10 januari 1863 vanuit Nieuwediep met de “Oceaan” met 3 officieren naar Nederlands Oost-Indië. Hij arriveerde te Batavia op 25 april 1863 na een reis van 105 dagen⁰⁶⁵.

 

In een adres dd 12 december 1855 aan de Tweede Kamer der Staten Generaal drongen 58 gezagvoerders aan op de invoering van een Tuchtwet. Zij meldden dat de uitvoering van hun beroep dagelijks meer en meer werd belemmerd door de onmogelijkheid om aan boord der schepen behoorlijke orde en tucht te bewaren. Een van de ondertekenaars was C.J.Doeksen van de bark “Oceaan”.¹⁰⁴.

 

In Schylge myn lântse Jg 14, nr.4, aug. 1993 zou een artikel staan met als titel Kapitein C.J.Doeksens laatste reis (1817-1866). Niet ingezien

 

Anno Teenstra meldt in “De Clippers” uitg. Holder & C^o te Amsterdam, 1945, 306 pp. op p 110:

In 1866 was er van de clipper “Amsterdam” onder kapitein C.J.Doeksen alleen bekend dat het als vermist moest worden beschouwd. “De clippers Argonaut en Aurora ondergingen eenzelfde lot, ook van deze schepen werd nooit meer iets vernomen nadat ze een haven hadden verlaten. Van de Aurora hebben we gezien hoe dit schip tijdens xden wedstrijd met de Sindoro en de Java op de hoogte van Lorenco Marques vermoedelijk met de Java in botsing is gekomen, waarna beide schepen zonken.”

 

“Cornelis Jansen Doeksen begon zijn loopbaan op 14-jarige leeftijd als koksmaat op het kofschip “Drie Gebroeders”, kapitein Jan D.Bos. In 1834, hij was toen 16 jaar, voer hij als jongen op deze kof. In 1835 monsterde hij als kok op de “Dorothea Maria” onder kapt. Foppe Jans Brouwer en werd in 1836 lichtmatroos op “De Vier Gebroeders”, kapitein B.C.Jaski van Schiermonnikoog.

Van 1836 tot 1840 zien wij hem op de schepen “Wigerdina”, weer als kok, op het fregat “de Vier Gebroeders” als lichtmatroos, en op “De Vrienden” als matroos weer onder kapt. B.C.Jaski.

Vervolgens voer hij als onderstuurman en stuurman, om in 1848 zijn eerste schip als kapitein te krijgen. Hij heeft als kapitein steeds bij dezelfde rederij gevaren, L.Bienfait en Soon te Amsterdam, iets dat in die tijd wel uniek was.

Tot 1849 voerde hij het bevel over de “Oceaan 1”, een fregatschip,

van 1849-1850 het fregat “Lodeijk Anthonie”,

van 1850-1855 weer het fregatschip “Oceaan 1”,

van 1856-1857 het fregatschip “Louisa Maria”,

van 1858-1862 de “Eclipse”, een clipperfregatschip, dat in 1855 zzgn op speculatie te Quebec was gebouwd en in 1862 naar Liverpool werd verkocht, omdat het niet rendabel bleek te zijn,

van 1862-1863 de “Oceaan II” een drie4mast clipperfregat, gebouwd in 1857,

van 1864-1866 de “Amsterdam”, een ijzeren driemasst clipperfregat van 400 last, dat in 1853/54 was gebouwd op de werf “de Haan” te Amsterdam, en in 1866 vermist werd op reis naar Batavia”

Uit: “Mensen van vroeger en de dingen die zij aan ons hebben nagelaten” Onafhankelijk maandblad voor de beoefening van de genealogie en aanverwante gebieden. 3^e jaargang nr. 5/6/7/, mei/juni/juli 1975.

Daarin: De levensloop van een Terschellinger koopvaardijkapitein Cornelis Jansen Doeksen. door T.W.Dekker