Familiegegevens en opleiding
Edzart Jacob Scherpbier werd geboren op 02 januari 1816 te Oude Pekela als zoon van schipper Jacob E. Scherpbier en Elisabeth Jans Pottjewijd.
Edzart trouwde te Oude Pekela als zeeman op 04 februari 1846 met Remke Sterenborg/Steerenborg, geboren op 15 augustus 1819 te Oude Pekela als dochter van schipper Jan Harmannus Sterenborg en Eike Pieters Oosterend. Remke verdronk op 11 oktober 1860 op zee.
Edzart overleed op 11 oktober 1860 op zee.
Uit: “Met man en muis. Pekelder scheepsrampen in de 19e eeuw” door Bram Camerlingh (schrijversnaam van Dick Kuil), 2010. Gedrukt bij Unibook, particuliere uitgave.
Vanmiddag om 2 uur is te Petten op het strand gelopen het te Oude Pekela thuis behorende kofschip “Remke, gezagvoerder Scherpbier, van Libau naar Schiedam bestemd, geladen met gerst en haver. Van de bemanning, bestaande uit acht personen, zijn zes omgekomen: de kapitein, zijn vrouw en twee kinderen, zijnde een meisje van acht en een jongetje van drie jaren, de stuurman en een matroos, terwijl twee matrozen, van ’s middags 12 tot ’s avonds 8 uur in het wand zich vasthoudende, op dat moment met de reddingsboot, geassisteerd door een loodsboot, behouden aan strand zijn gebracht. Hartverscheurend was het van het strand deze schipbreukelingen in levensgevaar te zien, zonder, door de hooggaande zeeën, enige redding te kunnen aanbrengen. In de armen des vaders was het driejarig zoontje bezweken; het meisje van acht jaren was aan de zijde van de moeder gestorven; de moeder zelve, na de dood van haar lievelingen en na enige uren lang lijden in halfbewustelozen toestand geraakt.
Wat moet bij een ramp van zulk een omvang in het gemoed van de gezagvoerder Scherpbier hebben omgegaan!. Wij wagen zulks niet te beschrijven, doch verklaren ons de wanhoop, waarmee de echtgenoot en vander, na zijn vrouw een kus op het gelaat te hebben gedrukt, in de golven sprong, om te zien, of hij het strand, vanwaar zolang reeds hulp en redding was tegemoet gezien, niet vermocht te bereiken en daardoor nog pogingen kon aanwenden, om zijn gade aan de dood te ontrukken. Het schijn, dat dit voornemen van de ongelukkige gezagvoerder is geweest; doch afgemat, als hij was, werd aldra de zee zijn graf.”.
Of het schip is vergaan is niet duidelijk, maar is gelet op het jaargetijde wel waarschijnlijk.(Is echter na te gaan in Het Archief van de NZHRM dat is ondergebracht in het Rijksarchief in Haarlem onder toegangsnummer 63 (info Rinze Mast).”
Een verslag van deze ramp is ook opgenomen in het boekje “Met de Groeten uit Riga” door H.Hachmer, In Boekvorm BV, Assen, 2007, p.107.
De Burgerlijke Stand akten uit de provincie Groningen vermelden Edzart als zeeman in 1846 en als schipper in 1847, 1849, 1850, 1852, 1853, 1856.
Lidmaatschap zeemanscollege(s)
E.J.Scherpbier was effectief lid van het zeemanscollege “De Trouw” te Oude Pekela met vlagnummer 1 in de periode 1851 t/m 1860.
J.P.Scherpbier was effectief lid van het zeemanscollege “Voorzorg” te Nieuwe Pekela met vlagnummer 86 in de periode 1851 t/m 1860.
Opmerkingen in verband met Zeemanscollege(s)
Geen
De schepen van de kapitein
Bouma025 vermeldt E.J.Scherpbier als gezagvoerder gedurende:
* 1848 t/m 1853 van de kof “Vijf Gebroeders”, gebouwd in 1829 te Veendam, 79 ton o.m., varend als kapitein/eigenaar vanuit Wildervank. Het schip is op weg van Bremen naar Seaham, bij de laatste plaats gestrand;
* 1854 t/m 1860 van de kof “Remke”, gebouwd in 1853 te Pekela, 111 ton o.m., varend voor C.F.Balkema te Pekela. Het schip is in oktober 1860 bij Petten verongelukt;
* 1870 t/m 1879 van de 2-mastschoener “Alberdina”, gebouwd in 1855 te Hoogezand, 173 ton o.m., varend voor W.F.Zuiderveen te Pekela.
Dit moet een ander .Scherpbier zijn geweest want de schipper van de “Remke” verdronk in 1860. Vermioedelijk kapitein Edzart Sipkes, zie hierna
De collectie monsterrollen op het Noordelijk Scheepvaartmuseum te Groningen vermeldt:
06 maart 1838, schip “Hilleghina Christina”, kapitein Geert Ernst Broekema, stuurman Edzo Jacobs Scherpbier uit Oude Pekela.
28 april 1840, kof “Hendrika Margrieta”, kapitein Korter Bart, matroos Edzard Jacobs Scherpbier, 24 jaar uit Oude Pekela.
18 februari 1845, schip “Vijf Gebroeders”, kapitein Jan P.Scherpbier, stuurman Edzard J.Scherpbier te Oude Pekela.
05 februari 1847, schip “Vijf Broeders”, kapitein Edzard J.Scherpbier te Oude Pekela.
29 maart 1850, kof “Vijf Broeders”, kapitein Edzard Jacobs Scherpbier, 34 jaar uit Oude Pekela.
25 februari 1851, schip “Vijf Broeders”, kapitein Edzart J.Scherpbier uit Oude Pekela.
21 maart 1851, kof “Vijf Broeders”, schipper Edzard Jacobs Scherpbier uit Oude Pekela.
31 augustus 1853, schoenergaljoot “Remke”, kapitein E.J.Scherpbier uit Oude Pekela.
23 maart 1858, schip “Renske”, kapitein Edzard J.Scherpbier uit Oude Pekela.
22 februari 1859, schoenergaljoot “Remse”, kapitein Esdert J.Scherpbier 43 jaar uit Oude Pekela.
05 maart 1860, schip “Renske”, kapitein Edzard J.Scherpbier uit Oude Pekela.
Overige bijzonderheden
In de Harlinger Courant van begin Februari 1853 (geen preciese datum op de fotokopie van de krant) staat onder de rubriek SCHEEPS-BERIGTEN het volgende bericht096:
“SEAHAM 10 Febr. Het te Pekel-A te huis behoorende schip Vijf Gebroeders, kapt. Scherpbier, van Bremen op hier bestemd is in den gepasseerden nacht, ongeveer eene mijl ten zuiden van deze plaats gestrand en totaal verloren. De equipage is gered en een gedeelte der inventaris geborgen.”
Uit een extract uit het journaal van de kof “De Vijf Gebroeders” onder kapitein Edsard Jacob Scherpbier blijkt dat
Krantenberichten
NRC 30 augustus 1851114
Tonningen, 25 augustus. Heden kwam alhier met verlies van beide ankers biinnen het Nederlandse schip VIJF GEBROEDERS, kapt. Scherpbier, van Hartlepool naar Lübeck bestemd.
NRC 14 februari 1853114
Seaham, 10 februari. Het te Pekel-A te huis behorende schip VIJF GEBROEDERS, kapt. Scherpbier, van Bremen op hier bestemd, is in de gepasseerde nacht ongeveer een mijl ten zuiden van deze plaats gestrand en totaal verloren. De equipage is gered en een gedeelte der inventaris geborgen
NRC 01 juni 1853114
Oude Pekela, 24 mei. Heden is van de werf van de scheepsbouwmeester Wortelboer met goed gevolg te water gelaten het galjoot REMKE, groot 80 lasten, gebouwd voor de heer C.F. Balkema, zullende worden gevoerd door kapt. E.J. Scherpbier.
NRC 03 januari 1854114
Aan de Zeepost ontlenen wij de volgende lijst van Nederlandse schepen, welke in het jaar 1853 verongelukt, verbrand, afgekeurd, vermist of gesloopt zijn: ….. VIJF GEBROEDERS, kapt. Scherpbier,…..
NRC 01 februari 1854114
Wivenhoe, 28 januari. De schoenerkof RENSKE, kapt. Scherpbier, van Sunderland naar Bordeaux bestemd, is hier heden door twee boten binnengebracht. Het schip heeft op Long Sand aan de grond gezeten en een onbeduidend lek bekomen.
NRC 10 februari 1854114
Wivenhoe, 6 februari. De Nederlandse schoener-kof RENSKE, kapt. Scherpbier, van Sunderland naar Bordeaux bestemd, welke hier de 28e januari j.l. door vissers werd binnengebracht, heeft gisteren de reis voortgezet. Aan de visserslieden is voor hun adsistentie een beloning van GBP 55 toegekend.
NRC 19 december 1855114
Amsterdam, 18 december. Het schip (opm: kof) REMKE, kapt. E.J. Scherpbier, van Stockholm herwaarts gedestineerd, is wegens ijsgang te Medemblik binnengelopen.
NRC 09 november 1858114
Delfzijl, 6 november. Het schip (opm: kof) REMKE, kapt. E.J. Scherpbier, van Londen naar Koningsbergen (opm: Kaliningrad), is gisteren alhier lek en met meer andere schade binnengelopen. Het moet lossen om te repareren.
NRC 14 oktober 1860114
Nieuwediep, 12 oktober. De Nederlandse kof REMKE, kapt. E.J. Scherpbier, van Libau (opm: Liepaja) naar Rotterdam, is bij Petten verongelukt. Van de equipage zijn 6 man omgekomen.
Zierikzeesche Courant 20 oktober 1860114
Men schrijft uit Schagen van 12 dezer: Gistermiddag te 12 uur is te Petten op het strand gekomen, het kofschip REMKE, kapt. Scherpbier, te Pekela te huis behorende, van Libau (opm: Liepaja) naar Schiedam bestemd, geladen met gerst en haver. Van de equipage bestaande uit 8 personen zijn 6 omgekomen: de kapitein, zijn vrouw en twee kinderen, zijnde een meisje van 8 en een jongetje van 3 jaar, de stuurman en 1 matroos, terwijl 2 matrozen van ’s middags 12 uur tot ’s avonds 8 uur in het want zich vasthoudende, als toen met de reddingboot geassisteerd door een loodsboot, behouden aan het strand zijn gebracht. Hartverscheurend was het van het strand deze schipbreukelingen in levensgevaar te zien, zonder door de hooggaande zeeën, enige redding te kunnen aanbrengen. Drie lijken zijn inmiddels aangespoeld, terwijl er nog drie vermist worden. Van het schip is niets meer te zien, het is geheel uit elkaar en weggeslagen.
