Familiegegevens en opleiding

Hindrik Wolthekker was in 1905 gezagvoerder op de houten schoenerbark “Laura”, gebouwd in 1867 in Meteghan (Oostkust van Nova Scotia) als bark “Golden West”, later “Windbraut”, 328 ton, varend voor de Houthande Hubert Jans & C^o te Harlingen. Wolthekker was toen 44 jaar. Het schip strandde op 06 oktober 1905 in N.W.storm op de Vliehors. De Bemanning werd gered door de Vlielander reddingboot en het wrak ging verloren⁰⁵²

Kapitein H.Wolthekker was van 1904-1905 gezagvoerder van de houten schoenerbrik ”Adelaar”, gebouwd in 1866 door Patterson in Quebec, Canada, als “Osprey”, 199 n.r.ton. De reders waren de houthandel Hubert Jans & C^o te Harlingen, vanaf 1901 reders van de Noord Nederlandsche Scheepvaartmaatschappij met als directeur T.Vellinga. Het schip werd in 1905 te Makkum gesloopt⁰⁵².

 

 

 

 

Detailweergave van de akte

Huwelijk	29-12-1892   Groningen
Bruidegom	Hindrik Wolthekker, schipper Geboren Montevideo Vader Klaas Wolthekker, schipper Moeder Zwaantje Jogchoms Amerika
Bruid	Lammegien Meulman Geboren Assen Vader Berend Meulman, bediende Moeder Maria de Vries

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

Lid van het Harlinger zeemanscollege “Zeemansvoorzorg

 

Opmerkingen in verband met Zeemanscollege(s)

“Geen

 

De schepen van de kapitein

 

 

 

lid van het college Zeemansvoorzorg te Harlingen⁰³⁶

vlagnummer   periode     type          naam van het schip          boekhouder/reder

    geen            1903-1904 sch.brik    Adelaar (ex Osprey)         Noord Nederl.Scheepv.Mij., Harlingen

                          1905        3/m sch.   Laura (ex Windsbraut)    Noord Nederl.Scheepv.Mij., Harlingen

 

Overige bijzonderheden

"Telde de Harlinger vloot in 1882 nog 27 zeilschepen van 138 tot 398 ton, thans (1906) behoort deze geheel tot het verleden. In den vorigen herfst strandde het laatste schip, de 3-mast-schoener Laura, groot 369 ton, op Vlieland, en ging totaal verloren. Dit schip behoorde aan de Noord-Nederlandsche Scheepvaart-Maatschappij alhier."  Uit: S.W.Houtsma De Haven van Harlingen II. Het Nederlandsche Zeewezen 5, 1 november 1906:p.323. Zie voor nadere bijzonderheden betreffende de "Laura" ook bij Ruurd Nanne de Boer.

 

“Op de stormachtige thuisreis met hout van Sandesund-Frederikstad (Noorwegen), strandde de “Laura”, bijna thuis, in zware N.W.-storm op 6 October op de Vliehors. De Vliehors stond geheel onder water; reddingspogingen met het wippertoestel werden na twee gemiste vuurpijlen opgegeven; na uren had de Vlielander reddingboot van het Posthuis de strandingsplaats bereikt en kon zij door de branding naar het gestrande schip roeien. De gehele bemanning werd, zij het met moeite, gered.”⁰⁵².

 

Op een monsterrol (nr.63/1899) uit 1899 te Delfzijl van de bark “Fortuna” onder kapitein L.Veldman staat als stuurman geregistreerd H.Wolthekker, oud 38 jaar, afkomstig uit Groningen, voor een gage van f 44,- per maand

Uit het concept-hoofdstuk 6 “Onder zeil en stoom” Samengesteld in september 2000 door de heer R.K.Mast, Oud-Havenmeester Delfzijl/Eemshaven”.

 

“Op 5 september 1905 vertrekt de Laura onder kapitein Wolthekker naar Sannesünd. Het zal de laatste reis van het schip worden.

In de Harlinger Courant staan regelmatig artikelen over de geschiedenis van de zeilvaart en over specifieke schepen. In het nummer van 26 augustus 1988 heeft een artikel over het vergaan van de Laura gestaan van Mensoni­des, waarin een aantal krantenberichten en gegevens van het register van de havenmeester zijn gemeld.

Interessant is de vermelding van de opvarenden van de Laura op haar laatste reis:

Kapitein Hendrik Wolthekker 44 jr. Harlingen

Eerste stuurman P. Holstein 58 jr. Harlingen, loon / 60,- pm.

Bootsman K. Ylstra, 32jr. Harlingen,loon / 42,- pm.

Kok G. Klemens, 52 jr Groningen, loon / 42,- pm.

Matroos E. Beeres, 61 jr. Groningen, loon / 38,- pm.

Matroos M. Koster, 18 jr. Amsterdam, loon / 38,- pm.

Matroos G.M.H. Barkman, 24 jr. Amsterdam, loon / 38,- pm.

Lichtmatroos G. Rodenburg jr., 19 jr. Amsterdam,loon / 19,- pm.

Kajuitsjongen O. Duiker, 13 jr. Harlingen, loon / 5,- pm.

Bij matrozen was ervaring blijkbaar geen reden voor differentiatie in het loon. Naar de huidige maatstaven is het wat vreemd om te zien dat een matroos van 18 jaar hetzelfde verdient als een matroos van 61 jaar.

 

Uit de diverse krantenberichten uit die tijd kunnen we ons een beeld vormen van de omstandigheden rond het vergaan van de Laura.

In de NRC van 6 Oktober 1905 meldt het weerbericht van Vrijdag 6 Oktober (8 u.v.m.): "Het centrum van de depressie is slechts weinig van plaats veranderd en ligt thans over Zuidelijk Zweden. Laagste barometerstand 741.7 te Wisby. Het drukverschil is dientengevolge over de Noordzee en onze omgeving nog toegenomen en veroorzaakt onstuimig weder uit NW, waarbij de wind herhaaldelijk stormkracht bereikt en nu en dan regen voorkomt. De temperatuur is meest nog vrij veel gedaald en ligt algemeen beneden de normale. De barometer bleef vrij sterk rijzen."

De NRC van 7 oktober 1905 meldt op eerste blad B:

 "SCHIP IN NOOD. Vlieland, 6 Oktober. Een gedeeltelijk masteloos schip drijft hier onder de kust. Aan den bezaanmast zit nog een zeil en een noodsein. De natie van dit schip is onbekend. Door de hevige branding kunnen de sleepboot­en niet naar buiten om assistentie te verleenen.

Tweede bericht. Het masteloos schip nadert het strand."

In dezelfde krant op blad eerste blad C staat: " SCHIP IN NOOD. Vlieland, 6 Oct. Het masteloos schip is nabij Vlieland gestrand. Bijzonder­heden ontbreken."

Op tweede blad A staat: " LAURA. Vlieland, 6 Oct. Het masteloos schip (zie Schip in nood 1e Blad B en C 7 Oktober) is de Ned. driemastschoener Laura, kapt. Wolthekker, met hout van Sannesund (Noorwegen) naar Harlingen bestemd. De bemanning is gered."

De NRC van Zondag 8 Oktober 1905 meldt op het eerste blad A: "LAURA. Vlieland, 7 Oct. Het gestrande schip Laura is als verloren te beschouwen, doch de lading hout kan geborgen worden."

Het Algemeen Handelsblad van 7 oktober 1905 geeft een gelijksoortig bericht, maar meldt nog "Volk gered".

De NRC van 10 oktober 1905 meldt op het eerste blad D: "LAURA. Harlingen, 8 Oktober. Een der equipage van het op Vlieland gestrande 3/m schoenerschip Laura, heden alhier aangekomen, doet van de laatste reis het volgende verslag:

 

" Na den 28sten September van Sannesund te zijn vertrokken, werd den volgenden dag Hans Holm gepasseerd. Steeds had men een gunstigen wind zoodat de Laura Maandagavond 2 Oktober tot op eenige mijlenvoorgaarts was. Vanaf Maandag tot Donderdag was het bij afwisseling buïig weêr, eenige zeilen gingen verloren, totdat Donderdagnacht de storm opstak waardoor het schip geheel onbestuurbaar werd. Donderdagnacht circa 3 uur toen de equipage zich op het achterdek bevond, begaf zich de tuigage en gingen alle masten over­boord zonder dat daardoor een der opvarenden eenig letsel bekwam. Nadat het schip masteloos was, werkte het niet zoo hevig doch was het overgegeven aan het spel der golven die steeds braken op de achter het schip sleepende tuigage. Vrijdagmiddag 1 uur stootte het schip drie achtereenvolgende malen waarna het op strand geraakte op de Vliehors. Door de Vlielanders werd, met de redding­boot, de equipage des middags gered. Met de Laura ging het laatste zeilschip der Harlinger vloot verloren."

Op het tweede blad B van de NRC van 10 Oktober 1905 wordt gemeld: " Coxdorper visschers hebben aangenomen de lading hout van het gestrande schip Laura te bergen tegen 40 procent der geborgen waarde, te leveren te Harlingen." Business as usual.

In het wrakkenregister is het wrak van de Laura geregistreerd onder nummer 23, positie in N53-15 N en 4-55,2 E(PA), circa 400 m. bewesten strandpaal 40.

 

In de vonnissen van den Raad van Tucht lezen we: (De Zee, 1906, 0.138-139)

"Het Nederlandsche driemastschoenerschip "Laura", waarvan H. Wolthekker gezagvoerder was, is op den 28sten September 1905 des morgens om 8 uur met eene lading geschaafd en geploegd hout van Frederiksstad in Noorwe­gen met bestemming naar Harlingen vertrokken in zeewaardigen toestand, met behulp van eene sleepboot, die het schip naar zee sleepte.

Nadat de sleepboot het schip verlaten had, werden alle dienstdoende zeilen bijgezet. Wind Oost. De reis werd onder afwisselend weer en wind voortgezet tot Vrijdag 29 September, toen men onder peiling van Han­stholm koers­te. Des avonds stak een storm op, die voortdurend heviger werd. Verschillende zeilen werden daardoor weggeslagen; in de plaats daarvan werden andere aangeslagen. De storm duurde steeds voort uit het W.N.W. tot N.N.W., en men trachtte zooveel mogelijk vol zee te houden om van de kust vrij te blijven.

 

In den nacht van 5 op 6 Oktober kreeg men omstreeks 12 uur een zwaren breker over, die het grootzeil wegrukte, terwijl de bramsteng en het voorsteng­estagzeil verloren gingen. De zee was buitengewoon woest. Zware brekers kwamen onophoudelijk over het schip; zij sloegen omstreeks 3 uur 's nachts in de nabijheid van het vuurschip van de Terschellinger Bank de fokke en groote mast overboord. Het schip was toen in ontredderden staat overgeleverd aan weêr en wind, en strandde op de Vliehors, waar de gezagvoerder en de bemanning door de reddingsboot werden afgehaald.

De Raad is met het oog op deze feiten van oordeel, dat den gezagvoerder in deze geen blaam kan treffen. Er is niets in dezen loop van zaken, dat wijst op eene daad of nalatigheid van den gezagvoerder, waaraan het ongeval zou zijn te wijten. Het schip is gestrand ten gevolge van het aanhoudende zware stormweder.

 

 Het is op deze gronden, dat de Raad van Tucht, Rechtdoende, Verklaart, dat de stranding van het Nederlandsche driemastschoener­schip "Laura", waarvan H. Wolthekker gezagvoerder was, op 6 Oktober 1905, niet te wijten is aan eenige daad of nalatigheid van den gezag­voerder, wien ten deze geen blaam kan treffen. Spreekt hem mitsdien vrij."

 

In "De Zee" van 1906 staat een verkort verslag van de redding:

" De stranding geschiedde op de Vliehors, die, toen de redders met vuur­pijltoestel en boot ter plaatse aankwamen, geheel onder water stond. Door een zoogenaamde "slufter" stroomde het water met woest geweld. Uit het rapport der Plaatselijke Commissie halen wij het volgende aan: "Na verloop van een half uur ongeveer hebben wij het gewaagd en zijn er doorheen gekomen. Wij hebben toen nog ongeveer een klein uur werk gehad om met ons materieel op de strandingsplaats te komen, gedurig onder zware regen en hagelbuien, soms stonden wij tot onze knieën in het water en dan, met zo'n harde bui, liep de zee zo hoog op, dat mensch en paard weder tot de buik in het water stonden; soms bleef daardoor de redding­bootwagen in het levende zand zitten en hadden dan met 5 span paarden soms vijftien minuten en nog langer oponthoud vóór de wagen er weer uit was. Mensch en dier moesten alle krachten inspannen om er doorheen te komen en was ook iedereen al door en door nat voor wij ter plaatse waren".

De redactie voegt er nog het volgende aan toe: "Dit uittreksel geeft eenig denkbeeld van de bezwaren welke soms aan de reddingstochten verbonden zijn. Nadat eerst de vuurpijlwagen was aangekomen, werden eenige pijlen afge­schoten, welke echter geen doel troffen; daarop werd de boot te water gelaten, welke door handig manoeuvreeren van den schipper spoedig langszijde de "Laura" was, de 9 man equipage de gelegenheid aanbiedend, zich in een kort oogenblik in de boot te begeven."

 

Jan Houter noemt in zijn boek de namen van de reddders:

1. Visser, J. Lipjes, D. Bruin, H. Meyer, C. Bruin, F. den Hartogh, M. Molenaar, G. Rab, C. Cupido,J. List en A. List.

Bij zeer laag water en aflandige wind zijn soms delen van de "Laura" zichtbaar.

Gegevens van W.G.Koster te Eindhoven, maart 2007.

 

Navolgende gegevens zijn ontleend aan de Maritieme Journaals van de Stichting Marhisdata

3-mast schoener (ex bark) LAURA

PCG + Provinciale Groninger Courant, DS + Dagblad Scheepvaart

 

1903

PCG 060403

Frederiksstadt, 31 maart. De Nederlandse 3-mast schoener LAURA, bestemd naar Arendal, geraakte bij Geisebeorn op lager wal bezet, met assistentie van het reddingsvaartuig HAVSKAREN werd het schip binnengebracht. De HAVSKAREN bekwam enige schade.

 

1905

DS 061005

Terschelling, 6 oktober. Op de Vliehors is gestrand de Nederlandse drie mast schoener LAURA, kapitein Wolthekker, op reis van Sannesund naar Harlingen met een lading hout.

 

PGC 071005

Vlieland, 6 oktober. Het masteloze schip is de Ned. 3-mast schoener LAURA, kapt. Wolthekker, met hout van Sannesund (Noorwegen) naar Harlingen bestemd. De bemanning is gered.

 

PGC 091005

Vlieland, 7 oktober. Het gestrande schip LAURA is als verloren te beschouwen. De lading hout kan geborgen worden.

 

PGC 101005

Harlingen, 8 oktober. Een der equipage van de op Vlieland gestrande 3-mast schoener LAURA, heden alhier aangekomen, doet van de laatste reis het volgende verslag:

Na op 28 september van Sannesund te zijn vertrokken werd de volgende dag Hanstholm gepasseerd. Steeds hadden we een gunstige wind zodat de LAURA maandagavond 2 oktober tot op enige mijlen voorgaats was. Vanaf maandag tot donderdag was het bij afwisseling buiïg weer, enige zeilen gingen verloren, totdat donderdagnacht de storm opstak, waardoor het schip geheel onbestuurbaar werd.

Donderdag circa 3 uur toen de equipage zich op het achterdek bevond, begaf zich de tuigage en gingen alle masten overboord, zonder dat daardoor de opvarenden enig letsel bekwam. Nadat het schip mastloos was, werkte het niet zo hevig, doch was het overgegeven aan het spel der golven die steeds braken op de achter het schip aanslepende tuigage. Vrijdagmiddag (opm: 6 oktober) te 4 uur stootte het schip 3 maal, waarna het op het strand geraakte op de Vliehors. Door Vlielanders werd met de reddingboot de equipage des middags gered. Met de LAURA ging het laatste zeilschip der Harlinger vloot verloren.

 

DS 171005

Vlieland, 16 oktober. De gestrande schoener LAURA is hoger op het strand geslagen. Door de ruwe zee is het bergen moeilijk.

 

PGC 211005

Texel, 19 oktober. Door de stormen der laatste dagen heeft het gestrande schip LAURA veel geleden. Het is op verschillende plaatsen gebroken en de voorsteven is weggeslagen. Door de hoge tijen gaat het lossen niet voorspoedig.

 

PGC 241005

Vlie, 24 oktober. Het lossen der lading van het gestrande schip LAURA gaat goed vooruit. Met gunstig weder hoopt men de gehele lading te bergen. Het schip is op verschillende plaatsen gebroken.

 

NRC 271005

Texel, 25 oktober. De schoener LAURA, op de Vliehors, zit bij laag water geheel droog.

 

PGC 101105

Texel. 9 november. Uit het op de Vliehors gestrande schip LAURA is thans de helft der lading geborgen en naar Harlingen gebracht. In de toestand van het schip is geen verandering gekomen.

 

DS 281105

Vlieland, 27 november. De op de Vliehors gestrande schoener LAURA is hedennacht verbrijzeld. De zich nog in het schip bevindende lading is vermoedelijk verloren.

 

PGC 051205

Vlieland, 3 december. De wrakstukken van het gestrande schip LAURA zijn heden alhier verkocht voor NLG 60.

 

PGC 081205

Texel, 7 december. Uit de nu verbrijzelde LAURA heeft men in het geheel 780 wagenvrachten kunnen bergen. Men hoopt dat het hout voldoende waarde heeft tot een bevredigend bergloon.

 

DS 231205

Vlieland, 22 december. Het wrak van het gestrande schip LAURA is thans volledig gesloopt.

 

PGC 231205

Texel, 21 december. Het loon van de berging van de lading hout uit de op de Vliehors gestrande 3-mastschoener LAURA is uitbetaald. De bergers ontvangen per hoofd ongeveer NLG 100.