Familiegegevens en opleiding

Hendrik Wente J^r werd geboren te Amsterdam op 04 september 1781.

Hij was getrouwd met Maryann Jobe, geboren te Gainsborough op 29 juli 1777. Het echtpaar had ten tijde van de inschrijving 2 zoons (20 februari 1818 en 17 maart 1820). Maryann overleed in september 1859.¹¹⁸

Algemeen Handelsblad, 19 october 1843

“Slechts weinige dagen na het afsterven van mijn geliefde oudste Zoon, ontving ik de bedroevende tijding dat mijn hartelijke beminde Echtgenoot, HENDRIK WENTE, op den 16den Mei jl aan Boord van het door hem gevoerd wordende schip Lucia Maria, op reis naar J                         AVA, is overleden in den ouderdom van ruim 61 jaren

AMSTERDAM, 14 Oktober 1843

M.A.JOBE Wed. H.WENTE

Strekkende deze algemeene tevens tot bijzondere Kennisgeving, met verzoek van Rouwbeklag verschoond te blijven.”

 

Hendrik Wente J^r uit Amsterdam werd volgens doopcedul 709 gedoopt op 07 september 1781. Zijn ouders waren Hendrik Wente uit Amsterdam, van beroep horlogemaker, en S.G.Passijnk uit Zwolle. Beiden waren gereformeerd en het gezin woonde in de Rapenburgerstraat te Amsterdam. Hendrik junior werd als leerling van de Kweekschool voor de Zeevaart te Amsterdam "ingenomen" per 14 februari 1798. Hij was toen 16 jaar en 5 voet/1½ duim lang. Er was een drie-maandelijkse voortgangsrapportage van 4 april 1798 - 27 november 1799 met aantekeningen zoals: "10 oct 1798 kent den aard der Sinus tafelen" en "als Lidmaat aangenomen". Voorts de opmerkingen:

" 20 8^br (1799) gedeserteerd

  27 9^br (1799) gerevolveert hem weegens zijne Desertie te casseeren"^004-530/741.  (resolveren - besluiten tot; casseren = uit het ambt    ontzetten. Beiden vlg. WNT).

Kennelijk heeft Hendrik Wente, na zijn gedwongen vertrek van de Zeevaartschool, het vak in de praktijk geleerd en is tenslotte gezagvoerder geworden

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

H.Wente werd met vlagnummer 272 per 23 september 1828 ingeschreven als effectief lid van het Amsterdamse zeemanscollege Zeemanshoop op voordracht van A.A.Herman. Als zijn schip wordt genoemd de “Lucia Maria”. Toegevoegd is “overleden” ⁰⁰².

In de Algemene Ledenvergaderingen van het Amsterdamse zeemanscollege Zeemanshoop van 16/23 september 1828 werd Hendrik Wente J^r, wonende in de BuitenBantammerstraat en voerende de bark “Diana”, op voordracht van kapitein A.A.Herman voorgedragen/benoemd tot effectief lid met als vlagnummer 272⁰²³.

 

Hij werd deelnemer van het Weldadig Zeemans Fonds van Zeemanshoop per 30 oktober 1825. Toegevoegd is: “Bedankt als kunnende niet betalen zie f^o, N^o189”⁰⁰³.

Er is een tweede opgave: waar er een aangave als lid van het WZF wordt vermeld per 18 juli 1829.

 

Opmerkingen in verband met Zeemanscollege(s)

In denotulen van de Bestuursvergadering van Zeemanshoop dd. 02 januari 1834 wordt vermeld “Een brief van den Heer Kapt. H.Wente d^o 10 Decemb. kennis gevend van de aanneming van 5 Buitenlandsche Honoraire Leden te Berbice.”⁰⁴².

In de Bestuursvergadering van 26 mei 1842 doet kapitein H.Wente mededeling over een reeks van onderwater liggende klippen “niet ver van Passaroean.”⁰⁴².

In de Bestuursvergadering dd 29 februari 1844 vraagt de wed. H.Wente, geb. Job om een uitkering. In de vergadering dd 28 maart 1844 wordt deze haar toegekend ingaande 01 augustus 1843.⁰⁴².

 

In de notulen van de Algemene Vergadering van Zeemanshoop dd. 31 mei 1842 staat een mededeling van kapitein H.Wente “wegens een reeks van klippen door hem ontdekt, tusschen Passaroeang en Probolingo. ⁰²³.

In de Algemene Vergadering van 02 april 1844 wordt het verzoek om een uitkering gehonoreerd door de weduwe van kapitein H.Wente, geboren Job, met ingang van 01 augustus 1843.⁰²³.

 

De schepen van de kapitein

lidmaatschap van het College Zeemanshoop te Amsterdam⁰⁰¹

vlagnummer                 jaren          type                 scheepsnaam                                       naam reder/boekhouder

      272                          1828          brik                  Diana                                                    S.A.Westerloo & C^o

                                     1829-1830    brik                  Diana                                                    A.S.Westerlo & C^o

                                     1831-1832    brik                  Diana                                                    S.A.Westerlo & C^o

                                        1833          geen vermelding van schip en boekhouder

                                        1834          sch.kof           Diana (2, gebouwd in 1834)             de kapitein

                                        1835          sch.kof           Diana                                                    S.A.Westerlo & C^o

      172                          1836          sch.kof           Diana                                                    idem

                                     1837-1842    fregat              Lucia Maria                                         J.P.Jannette Walen

 

Bouma⁰²⁵ vermeldt H.Wente als gezagvoerder gedurende:

*   1829 t/m 1832 op de brik “Diana”, gebouwd in 1804, bouwplaats niet vermeld, 190 ton o.m., varend voor S.A.Westerloo & C^o te Amsterdam. Het schip strandde in december 1832 bij Petten;

*   1834 t/m 1836 op de schoenerkof “Diana”, gebouwd in 1834, bouwplaats niet vermeld, 155 ton o.m., varend voor S.A.Westerloo & C^o te Amsterdam;

*   1838 t/m 1844 op het 3-mast schip “Lucia Maria”, gebouwd in 1838 te Amsterdam, 720 ton o.m., varend voor J.P.Jeannette Walen te Amsterdam;

*   1838 t/m 1843 op het 3-mastschip “Jacoba Cornelia Clasina” ex Lucia Maria, gebouwd in 1838 te Amsterdam, 717 ton o.m., varend voor J.P.Jeannette Walen te Amsterdam.

 

In het Archief van de Amsterdamse Waterschout bevindt zich een monsterrol^011a:

38-103 19 april 1817, fregat De Vereeniging, kapitein Adriaan Roos, Nederlandse vlag, bestemming Suriname, boekhouder H.v.d. Pol & Poncelet & Zoon, 20 bermanningsleden, waaronder opperstuurman Hendr^k Wente uit Amsterdam.

 

Overige bijzonderheden

"De Drie Gebroeders" op de rede van Batavia⁰⁵⁷:

17 januari 1839       "... ontvingen van het fregatschip Lusia Maria kaptijn Wente 2 ankers azijn 1 tros à 4 duim dik à 59 vaam lang à 5 duim kabelslag".

     "De Drie Gebroeders" op de rede van Soerabaja⁰⁵⁷:

12 maart 1839           "... ontvingen van de Luscia Maria kaptijn Th.Wente 2 ankers zuurkool 1 anker augurkjes 1 anker azijn en 20 pruimen ...".

Het fregat "Lucia Maria" onder gezag van Hendrik Wente en met 33 manschappen dateerde de monsterol op 20 augustus 1838 met bestemming Batavia. De boekhouder was J.P.Jannette Walen⁰¹¹.

 

Op 19 maart 1841 werd Pieter Hendrik Barkey vanuit de Kweekschool voor de Zeevaart te Amsterdam als ligtmatroos geplaatst op het schip de Lucia Maria onder kapitein H.Wente vanuit Amsterdam met bestemming Batavia. Hij meldde zich weer op school per 20 april 1842^{004(532/1862)}

Op 06 april 1843 werd Dirk Ernst Nolting vanuit de Kweekschool voor de Zeevaart te Amsterdam als jongen geplaatst op de "Lucia Maria" onder kapitein Wente voor een reis van Amsterdam naar Batavia. Hij meldde zich weer op school op 03 april 1844^{004(533/1929)}.

Marinus Johannes Benjamin Noordhoek Hegt werd door de Kweekschool voor de Zeevaart te Amsterdam als ligtmatroos geplaats op de "Lucia Maria" onder kapitein H.Wente. Marinus maakte twee reizen als ligtmatroos vanuit Amsterdam naar Batavia. De plaatsingsdata resp. data van terugmelding waren 24 augustus 1838 - 09 oktober 1839 en 19 oktober 1839 - 21 december 1840^{004(532/1774)}.

 

Heinrich Behrens was eerste stuurman op het fregat "Lucia Maria". Hij werd "in oktober 1843 gezagvoerder in de plaats van kapitein Hendrik Wente, die eerder dat jaar op zee was overleden"⁰⁰⁹.

 

H.Wente verzorgde per 20 oktober 1838 vanuit Nieuwediep met de “Lucia Maria” een troepentransport van 4 officieren en 130 manschappen. Hij arriveerde te Batavia op 07 januari 1839 na 79 dagen⁰⁶⁵.

Hij vertrok op 03 mei 1843 vanuit Nieuwediep met 3 officieren en 130 manschappen eveneens met de “Lucia Maria”. Hij arriveerde te Batavia op 03 september 1843 na 123 dagen^065*.

 

 

Voorstelling der door-ijzing van eenige koopvaardijschepen, door het Groot Noord-Hollands Kanaal nabij Purmerend op den 9 Januarij 1830 opgedragen aan de gezamenlijke reeders dier schepen.” van J.H.Koekkoek en H.W.Hoogkamer

In de Provinciale Atlas van Noord-Holland, Collectie Prenten en Tekeningen, Purmerend 082a.

Ansicht uit het Rijksarchief van Noord-Holland

In Onderschrift staat:

                          namen der schepen                                                  namen der heeren reeders

 

De Louisa Agatha           De Maria en Jacoba        De Heer J.van Beeck Vollenhoven De Heeren Buys, de Bordes & Jordan  -

 Willem Ernst               - Welvaart                    De Nederl.Scheepsreederij           De Heer L.Schumacher

 - Jonge Lodewijk Antonie - Diana                          De Heren L.Bienfait & Zoon         De Heeren J.A.Westerloo & Comp.

 - Wilhelmina en Maria   - Twee Gebroeders                       Insinger & Comp.                       H.& C van de Stadt

 

Uit een bezoek aan de nog steeds bestaande sluis in het Noordhollands kanaal in Purmerend op 05 augustus 1997 kon ik afleiden dat de schepen met de boeg in de richting van Alkmaar-Den Helder liggen. Zij waren dus op 09 januari 1830 op weg naar hun buitenlandse bestemming.

Monsterrol in Archief van de Amsterdamse Waterschout dd 05 november 1829, kapitein Hendrik Wente, 13 bemanningsleden, bestemming Berbice, boekhouder J.A.Westerloo.

 

 

Familiegegevens en opleiding

Bernardus Barends werd geboren te Veendam op 22 maart 1799. Hij huwde met Maria Vinger, geboren te Lochem op 29 mei 1810. Lid van Weldadig Zeemans Fonds op 14 oktober 1837, bedankt in april 1855, maar bedanken weer ingetrokken⁰⁰³.

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

B.Barends werd met nr.388 effectief lid van Zeemanshoop per 19 september 1837 op voordracht van H.Wente. Zijn schip was de “Diana”⁰⁰².

In de Algemene Vergaderingen van 12/19 september 1837 van het Amsterdamse zeemanscollege Zeemanshoop werd als effectief lid voorgedragen/benoemd Bernardus Barends, oud 39 jaar, voerend de schoenerkof “Diana”, wonend in de Oudenbrugsteeg 4 te Amsterdam, op voordracht van kapitein H.Wente⁰²³.

B.Barends was egffectief lid van Zeemanshoop in de periode 1837 t/m (nà) 1859 met vlagnummer 388.

Uit het vermelden van maar één vlagnummer zou men moeten concluderen, dat hij niet heeft deelgenomen aan de hernummering in 1854 en dat hij dus c. 1854 zijn effectief lidmaatschap heeft beëindigd. Zijn bedanken en intrekken, zoals bij het Weldadig Zeemans Fonds is vermeld zou dan alleen op dat Fonds betrekking hebben. Maar men kon alleen lid van het Fonds zijn als men ook effectief lid was, en derhalve is de weigering van een ondersteuning in 1859 gebaseerd op het feit dat hij geen effectief lid meer was.

 

Opmerkingen in verband met lidmaatschap Zeemanscollege(s)

In de notulen van de Bestuursvergadering dd 30 oktober 1856 vraagt hij om herziening van de afwijzing. Het Bestuur vraagt om nadere informatie omtrent zijn aanvraag en stelt dat, om de voortdurende deelneming te behouden, hij zijn achterstallige stortingen moet voldoen inclusief de verhogingen.⁰⁴².

In de Bestuursvergadering  van Zeemanshoop dd 13 januari 1857 is een brief binnengekomen van kapitein B.Barends met een certificaat van de geneesheer waarop het Bestuur besluit zijn verzoek toe te staan om lid te bliiven tegen de gewone contributie voor Fonds en Collegie.⁰⁴².

In de notulen van de Bestuursvergadering van Zeemanshoop dd 31 maart 1859 vraagt kapitein B.Barends om een uitkering “wegens ziekte en ouderdom”. Het Bestuur besluit een nader onderzoek in te stellen naar zijn middelen van bestaan. In de notulen wordt op grond van een verslag van zijn omstandigheden ( “geen behoeftige omstandigheden”) zijn verzoek afgewezen.⁰⁴²

In de notulen van de Algemene Vergadering dd 14 juni 1859 staat een verzoek van kapitein B.Barends om een ondersteuning welke wordt afgewezen.⁰²³.

 

De schepen van de kapitein

Vermelding in de Amsterdamsche Almanak voor Koophandel en Zeevaart001:

vlagnummer             jaren                 type        scheepsnaam       naam reder/boekhouder

        388                 1837-1842            schoner  Diana                     S.A.Westerlo en Co

                                     1843 geen opgave van schip en boekhouder

                                1844-1845            fregat     Lucia Maria         J.P.Janette Walen

                                     1846                 fregat     Lucia Maria         geen opgave

                                1848-1851            fregat     Lucia Maria         H.J.Rietveld en J.H.Rocquette

                                1852-1854            geen opgave van schip en boekhouder

 

Bouma⁰²⁵ vermeldt B.Barends als gezagvoerder gedurende:

*    1837 t/m 1843 op de sch.kof “Diana”, gebouwd in 1834, bouwplaats niet vermeld, 155 ton o.m., varend voor S.A.Westerloo & Co te Amsterdam. Het schip komt in 1843 te koop;

*    1845 t/m 1847 op het 3/m schip “Lucia Maria”, gebouwd in 1838 te Amsterdam, 720 ton o.m., varend voor J.P.Jeannette Walen te Amsterdam;

*    1848 t/m 1852 op hetzelfde schip maar nu voor reederij H.J.Rietveld & J.H.Roquette te Amsterdam.

 

In het Archief van de Waterschout te Amsterdam^011a bevinden zich monsterrollen op naam van Bernardus Barends als gezagvoerder van de “Diana” dd 02 augustus 1837, 29 september 1837 en 23 juni 1838.

 

Overige bijzonderheden

B.Barends verzorgde per 16 april 1845 vanuit Nieuwediep met de “Lucia Maria” een troepentransport van 4 officieren en 100 manschappen. Hij arriveerde te Batavia op 05 augustus 1845 na 111 dagen.

Per 02 januari 1850 vertrok hij vanuit Nieuwediep met 3 landmachtofficieren met de “Lucia Maria”. Hij arriveerde te Batavia op 12 mei 1850 na 130 dagen⁰⁶⁵.

 

 

Familiegegevens en opleiding

Klaas Boeles de Weerd werd geboren te Oude Pekela op 03 mei 1805 te Oude Pekela als zoon van Boele Piekes de Weerd, scheepstimmerman, en Elisabeth Klaassens de Jonge

Hij trouwde op 05 november 1830 te Nieuweschans als zeeman met Hinderdika Lubberdina Roelfzema, geboren te Nieuweschans op 29 november 1811 als dochter van Luppo Pieters Roelfzema, heelmeester, en Jantje Wessel van der Slijk.

Klaas Boeles zou zij overleden te Muiden in 1893

 

 

In het Inschrijfregister van het Weldadig Zeemansfonds van Zeemanshoop in 1835 staat vermeld dat hij was getrouwd met Susanna Johanna Sigers, geboren te Amsterdam op 15 november 1815. (kennelijk een tweede huwelijk).

Deze Suzanna Johanna Sigers werd geboren te Amsterdam op 15 november 1815 als dochter van Hattum Sigers en Hillegonda Springer.

Bij onderzoek op het Gemeentearchief van Amsterdam heb ik geen overlijden van Hinderika Roelfzema, een huwelijk met Susanna Sigers noch een vermelding in het Bevolkingsregister teruggevonden.

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

K.B.de Weerd (adres Kranenborg & Zⁿ te Amsterdam) werd met vlagnummer 408 per 10 februari 1835 ingeschreven als effectief lid van het Amsterdamse zeemanscollege Zeemanshoop op voordracht van kapitein E.H.de Groot. Als zijn schip wordt genoemd de “Maria Frederika”⁰⁰².

In de Algemene Vergaderingen van 03/10 februari 1835 werd voorgedragen/benoemd Klaas Boeles de Weerd, oud 26 jaar, voerend de kof “Hendrika”, wonend te Rotterdam en met adres bij Kranborg & Zⁿ te Amsterdam, op voordracht van E.H. de Grooth⁰²³.

Lid van het Weldadig Zeemans Fonds van Zeemanshoop per 02 juli 1838⁰⁰³

K.B. de Weerd was effectief lid van Zeemanshoop in de periode 1835 t/m 1874(?) met de vlagnummers 408 (1835 t/m 1836), 295 (1836 t/m 1854) en 92 (1854 t/m 1874?). Zeemanshoop voerde een hernummering in in 1836 en 1854.

 

Opmerkingen in verband met lidmaatschap Zeemanscollege(s)

In de notulen van de Bestuursvergadering van Zeemanshoop dd 06 juni 1861 verzoekt K.B. de Weerd om “verligting van Contributie”. Dit wordt afgewezen als zijnde in strijd met de reglementen.⁰⁴²

In de notulen van de Bestuursvergadering dd 25 juni 1874 wordt een gratificatie van f 10,- uitgekeerd aan de echtgenote van K.B. de Weerd.⁰⁴².

 

In de notulen van de Algemene Vergadering van Zeemanshoop dd 20 januari 1874 staat vermeld: “Aanvrage om eenige onderstand van K.Boeles de Weerd, welke aanvrage is gewezen van de hand.”. In de vergadering dd 10 maart 1874 wordt een aanvrage wederom afgewezen. In de notulen dd 28 juli 1874 staat vermeld dat aan de vrouw van K.B. de Weerd een gratificatie van f 10,- is toegekend.⁰²³

 

De schepen van de kapitein

 

Vermelding in de Amsterdamsche Almanak voor Koophandel en Zeevaart⁰⁰¹:

vlagnummer                 jaren          type                 scheepsnaam                                       naam reder/boekhouder

      408                          1835          kof                  Hendrika                                              geen opgave

      295                          1836          kof                  Hendrika                                              H.E.Evers te Blyham

                                     1837-1842    bark                Maria Frederica                                   Gebr.Reyns

                                     1843-1846    sch.kof           Anna Elisabeth                                    H.Willers

                                     1848-1852    sch.kof           Anna Elisabeth                                    Wed.H.Willers

                                        1853          brik                  Diana                                                    H.Willers & C^o

       92                           1854          geen vermelding van schip en boekhouder

                                     1855-1856    fregat              Hermina                                               A.Kerstiens

                                     1857-1858    bark                Java Koerier                                         Gebr.Hendrichs & C^o

                                     1859-1871    geen vermelding van schip en boekhouder

 

Bouma⁰²⁵ vermeldt K.B. de Weerd als gezagvoerder gedurende:

*   1832 t/m 1837 van de sch.kof “Hendrika”, gebouwd in 1831 te Nieuweschans, 168 ton o.m., reder niet vermeld.

*   1838 t/m 1843 van de bark-kof “Maria Frederika”, geen bouwgegevens, varend voor de Gebr. Reyns te Amsterdam. Het schip werd afgekeurd op Barbados;

*   1844 op de sch.kof “Anna Elisabeth”, gebouwd in 1834, bouwlocatie niet vermeld, 156 ton, varend voor H.Willers te Amsterdam;

*   1845 t/m 1847 op hetzelfde schip maar nu voor de Gebr. Beyns te Amsterdam;

*   1847 t.m 1852 op de sch.brik “Anna Elisabeth”, gebouwd in 1847 te Muiden, 190 ton o.m., varend voor de Wed. H.Hillers & C^o te Amsterdam. Het schip voer in 1853 voor J.van Oldenburg & Zⁿ te Dordrecht en was herdoopt in “Bacchus”;

*   1854 van de brik “Diana”, gebouwd in 1854 te Amsterdam, 287 ton o.m., varend voor H.Willers & C^o te Amsterdam;

*   1856 van het 3/mpinkschip “Hermina” ex Vriendschap, gebouwd in 1830 te Amsterdam, 400 ton, varend voor Aug.Kerstiens te Amsterdam. Het schip is in 1856 op weg van Batavia naar Amsterdam lek te Mauritius binnen gelopen en afgekeurd;

*   1858 t/m 1859 van de bark “Java Koerier”, gebouwd in 1840 te Elshout, 541 ton o.m., varend voor Gebr. Hendrichs & C^o te Amsterdam.

 

Overige bijzonderheden

"De Drie Gebroeders" op de rede van Paramaribo:⁰⁵⁷:

08 februari 1838       "... heden gearriveerd kaptijn de Weert bark Maria Frederika van Amsterdam 47 dagen reis ...".

Monsterrol dd. 02 december 1837 van de bark "Maria Frederika" onder gezag van Klaas Boelens de Weert en met 19 manschappen. Bestemming Suriname. Boekhouder Bosch Reis⁰¹¹.

"De Drie Gebroeders" op de rede van Paramaribo⁰⁵⁷:

12 december 1839     "Heden gearriveerd kapt. K.B.de Weerd barkschip Maria frederika van Amsterdam".

Monsterrol dd. 03 augustus 1839 van de bark "Maria Frederika" onder gezag van Klaas Boelens de Weerd en met 19 manschappen. Bestemming Suriname. Boekhouder Bosch Reis⁰¹¹.

011a Archief van de Waterschout. (GAA:38/001-152).

057    S.Parma.  De personen die vermeld worden in de scheepsjournaals (1818-1840) van stuurman/kapitein Sikke IJsbrands Parma (1785-1846) en zijn zoon ligtmatroos/leerling IJsbrand Sikkes Parma (1825-1847).

           Typoscript. 79 pp met 6 bijlagen. Hilversum, mei 2000.

 

Van Sluijs⁰¹³ vermeldt een bericht uit de Dordr. Cour van 30 juli 1833 dat kapt K.de Weerd met de kof “Hendrina/Hendrika” is gepraaid op 43^o39’NB/15^oWL.

 

In de permanente tentoonstelling van het Kapiteinshuis in Nieuwe Pekela hangt het portret van de “Maria Frederika” door portrettist Teupken uit 1839 onder gezag van Klaas Boeles de Weerd (Oude Pekela 1805 – Muiden 1893). Op het portret is de Collegevlag van Zeemanshoop met nummer 295 afgebeeld. Donatie door mevr. T.Barneveld te Sneek.

 

In een adres dd 12 december 1855 aan de Tweede Kamer der Staten Generaal drongen 58 gezagvoerders aan op de invoering van een Tuchtwet. Zij meldden dat de uitvoering van hun beroep dagelijks meer en meer werd belemmerd door de onmogelijkheid om aan boord der schepen behoorlijke orde en tucht te bewaren. Een van de ondertekenaars was K.B. de Weerd van het fregat “Hermine”. ¹⁰⁴.

104      “Kromsluiting in de ijzers. Uitspraken van de Raad van Tucht (voor de koopvaardij) 1856-1909”

            E.A.Bik/D.Roos

            De Bataafsche Leeuw, Amsterdam 1995, 192 pp.