Familiegegevens en opleiding

Jan Scherpbier werd geboren op 17 oktober 1845 te Oude Pekela als zoon van de schipper en collegelid Edzerd Sipkes Scherpbier en Alberdina Kuiper. Hij was de oudere broer van kapitein en collegelid Okko Scherpbier.

Jan trouwde op 12 maart 1874 te Oude Pekela als schipper met Reina Pieternella van Till, geboren te Oude Pekela als dochter van de gemeentesecretaris Meint Beekhuis van Till en Jakoba Fokkos van der Laan.

Jan overleed op 23 juni 1929 te Scheemda, 83 jaar, zonder beroep.

 

Een tweede Jan Scherpbier werd geboren op 15 juni 1850 te Oude Pekela als zoon van de scheepskapitein Edzard Jacobs Scherpbier en Remke Sterenborg.

Jan trouwde op 20 maart 1887 te Groningen als buitenvaarder met Mijke Ketting, geboren op 08 september 1845 te Groningen als dochter van Michael Ketting en Sara Wolff.

Mijke was eerder op 14 mei 1868 te Groningen getrouwd met de molenaarsknecht Hindrik Groeneveld, die op 16 januari 1879 te Groningen overleed.

Meike hertrouwde op 25 april 1880 te Groningen met de molenaarsknecht Gerardus Scheen, die op 17 december 1884 te Groningen overleed. Haar verbintenis met Jan Scherpbier was haar derde huwelijk. Zij overleed op 03 augustus 1915 te Groningen, 69 jaar.

Jan Scherpbier overleed op 21 januari 1889 te Groningern, 47 jaar.

 

Er is geen zekerheid welke J.E.Scherpbier, hiervoor genoemd, het effectieve lid van “ De Trouw” is geweest Daar het gezagvoerderschap veelal begon omstreeks het trouwjaar acht ik Jan Edzerd, de zoon van Edzerd SIPKES die in 1874 trouwde, de meest waarschijnlijke keuze.

 

Burgerlijke Stand akten uit de provincie Groningen vermelden Jan (zoon van Edzerd Sipkez) als schipper in 1874, 175, 1876, als zeeman in 1877, 1878, als brievengaarder in 1907 en zonder beroep in 1929.

 

Burgerlijke Stand akten uit de provincie Groningen vermelden Jan (zoon van Edzerd Jacobz) als buitenvaarder in 1887 en als brugwachter in 1889.

 

Monsterrollen in het Gemeentearchief van Delfzijl

Gezien het geboortejaar slaan de volgende opgaven op de Jan uit 1850

08 september 1871, galjoot `Trijntje Geziena`, kapitein Eltje Teunis Bos, 37 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Kornelis Rozema, 41 jaar uit Farmsum, kok en 2 matrozen waaronder Jan Edzes Scherpbier, 21 jaar uit Oude Pekela+

16 juli 1875, brik “Johanna Maria”, kapitein Jan G.Korter, 34 jaar uit Nieuwe Pekela. Voorts 1^ste stuurman Klaas J. de Weerd, 27 jaar uit Nieuwe Pekela, 2^de stuurman Jan E Scherpbier, 25 jaar uit Oude Pekela, kok, 2 matrozen en een kajuitwachter;

24 juli 1876, kof “Twee Gebroeders”, kapitein Willem Hesseling, 41 jaar uit Oude Pekela. Voorts stuurman Jan Edzard Scherpbier, 26 jaar uit Groningen, matroos en een lichtmatroos+

23 juni 1882, kof “Twee Broeders”, kapitein Eppe Bakker, 50 jaar uit Nieuwe Pekela. Voorts kok en 2 matrozen waaronder J.E.Scherpbier, 32 jaar uit Groningen;

22 maart 1882, brik “Moree”, kapitein Harmannus Albers, 29 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman berend Molema, 41 jaar uit Finsterwolde, bootsman Jan Scherpbier, 31 jaar uit Groningen, kok en 2 matrozen;

22 september 1883, bark “San Francisco”, kapitein Albertus Arkema, 39 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Gerhardus Hoberg, 43 jaar uit Finsterwolde, zeilmaker Jan Scherpbier, 33 jaar uit Oude Pekela, bootsman, kok, 4 matrozen en 2 lichtmatrozen;

30 september 1885, bark “San Francisco”, kapitein Albertus Arkema, geen leeftijd vermeld uit Appingedam. Voorts stuurman Sytse Postma, 46 jaar uit Harlingen, bootsman, zeilmaker Jan Scherpbier, 35 jaar uit Groningen, kok, 4 matrozen, 2 lichtmatrozen en een dekjongen

29 april 1886, bark “Brouwershaven”, kapitein Pieter Jans Lourens Teensma, 42 jaar uit Schiermonnikoog. Voorts 1^ste stuurman Cornelis Boer, 33 jaar uit Terschelling, 2^de stuurman Lourens Teensma, 18 jaar uit Schiermonnikoog, zeilmaker Jan Scherpbier, 35 jaar uit Groningen, kok, 5 matrozen en 3 lichtmatrozen;

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

J.E.Scherpbier was met vlagnummer 7 in de periode 1875 t/m 1877 effectief lid van het zeemanscollege “De Trouw” te Oude Pekela.¹¹².

Het is niet duidelijk welke Jan Edzerd nu lid is geweest van `De Trouw`. Daar een lidmaatschapsjaar vaak min of meer synchroon liep met het trouwjaar gok ik op de zoon van Edzerd Sipkes, die in 1874 trouwde.

 

Opmerkingen in verband met lidmaatschap Zeemanscollege(s)

Geen

 

De schepen van de kapitein

Bouma⁰²⁵ vermeldt J.E.Scherpbier als gezagvoerder gedurende:

• * 1872 van de galjoot “Vrouw Martha”, gebouwd in 1828 te Emden, 224 ton o.m., varend voor J.H. van Loon & Zⁿ te Harlingen. Het schip is in 1872 gestrand en wrak geraakt;
• * 1875 t/m 1877 van de galjoot “Reint Pieter” ex Annegiena, gebouwd in 1855 te Hoogezand, 131 ton o.m., varend voor B.J.Scherpbier te Pekela.

 

De collectie monsterrollen op het Noordelijk Scheepvaartmuseum te Groningen vermeldt een reeks van meldingen van Jan resp. Jan E. Scherpbier. Uit eveneens vermelde leeftijden blijkt het te gaan om Jan Edzerdz, geboren ca. 1850 dus de zoon van Edzard JACOBS Scherpbier. Tevens zijn het alleen opgaven van functies in de lagere rangen zoals matroos, bootsman, zeilmaker e.d.

 

Derhalve concludeer ik dat de schepenlijst van Bouma slaat op de zoon van Edzard SIPKES

Bouma vermeldt J.E.Scherpbier als gezagvoerder van de galjoot “Vrouw Martha” en van de galjoot “Reint Pieter” ex Annegiena.

 

Kranenberichten

Gotlands Tidning, 06 december 1872¹¹⁴

De Nederlandse schoener VROUW MARTHA, kapt. Scherpbier, te huis behorend te Harlingen, onderweg van Riga naar Schiedam met een lading masthout, is in de nacht van de 4^e dezer buiten Öja (opm: ZO-kust Gotland, pos. 57º03’NB en 18º21’OL). gestrand. Het vaartuig is vervuld met water. De berging van tuig en inventaris is aan de gang. (opm: vertaald uit het Zweeds.’

 

Harlinger Courant dd 05 december 1874, Scheepstijdingen⁰⁹⁶.

Uitgegaan

“Rouaan 28 Nov. Reint Pieter, H.Scherpbier, Hamburg.”

 

NRC 06 maart 1877¹¹⁴

Gotenburg, 4 maart. Het Nederlandse schip REINT PIETER, kapt. J.E. Scherpbier, te huis behorende te Pekela, van Charlestown met kolen naar Halmstad, is in de nabijheid van laatsgemelde plaats in 13 voet water gezonken. De equipage is gered.

 

NRC 12 maart 1877¹¹⁴

Gotenburg, 7 maart. Het Nederlandse schip REINT PIETER, kapt. J.E. Scherpbier, van Charlestown naar Halmstad, bij laatstgemelde plaats gezonken, is met assistentie zwaar beschadigd te Halmstad binnengebracht en bezig de lading te lossen.

 

NRC 10 mei 1877¹¹⁴

Halmstad, 3 mei. De Nederlandse kof REINT PIETER is gisteren voor 2.700 kronen verkocht. De uit steenkolen bestaande lading is insgelijks verkocht.