1820
Zoals vaker heerst er misverstand over de typering van een schoener, brik of schoenerbrik.
De koopaktes spreken van brik, de krant van een oorlogsschooner en de Surinaamsche Almanac van schoenerbrik. Vanwege het beoogde gebruik in de koloniën met relatief korte routes zal men voor de schoenerbrik hebben gekozen, en dat type heeft Marhisdata aangehouden.
Surinaamsche Almanak voor 1820
Zesde compagnie.
J.A. van Kruijne, kapitein, A.J.F. Berends, 1ste Luitenant, gedetacheerd op de koloniale schooner brik THETIS.
1821
RC 310721
Amsterdam, 29 juli. In Texel is binnengekomen Zr.Ms. oorlogsschooner THETIS, luitenant J.A. van Kruijne, van Surinamen, in 30 dagen. (opm: de schoenerbrik werd op 31 december geveild en verkocht, zie RC 151221)
RC 151221
Advertentie. Ministerie voor het Publieke Onderwijs, de Nationale Nijverheid en de Koloniën.
Op maandag den 31 december 1821, des middags te 12 uren, zal, ten overstaan van de Commissaris voor de Koloniën, te Amsterdam, in het Oost-Indisch Binnenhuis, in de Hoogstraat, bij afslag worden geveild: de Koloniale Brik, genaamd THETIS, lang over steven 30 ellen, 5 palmen en 8 duimen, wijd bij de eerste balk voor het groot luik, binnenshuids, 7 ellen en 7 duimen, hol in het ruim bij de eerste balk voor het groot luik, op zijn uitwatering, 2 ellen, 2 palmen en 6 duimen, het verdek bij de eerste balk voor het groot luik hoog aan boord 1 el 3 palmen (opm: afm: 30,58 x 7,07 x 2,26 / 1,30 m.), alles Nederlandse maat, of in oude maat lang 108 voeten, wijd 25 voeten, hol 8 voeten, het verdek 4 voeten en 6 duimen, en voorts met alle deszelfs rondhouten, opstaand en lopend want, ankers, touwen, zeilen en andere scheepsbehoeften, als breder bij de inventaris is te zien; voors. brikschip is liggende op ’s Rijks werf te Amsterdam, en aldaar te zien op vrijdag en zaterdag vóór en op de verkoopdag, voormiddag tot 12 uren.
Iemand nadere onderrigting begerende, spreke met de makelaars R. Hoijman, J. van Ouwerkerk de Vries, T. van Olivier en J.E. Lublink.
(opm: de schoenerbrik werd verkocht voor NLG 12.500 en kwam in 1822 als HENRIETTA onder kapt. P.P. Akkerman in de [handels]vaart)
1822
Op 21 juni 1822 werd de eerste zeebrief verstrekt voor de HENRIETTA, aangevraagd door Kloppenburg & Co., Amsterdam, voor P.P. Akkermans als kapitein, met vermelding ‘voorheen THETIS, 12/1821 in publieke veiling te Amsterdam ingekocht, in vertrouwen dat Ned. Zeepapieren worden afgegeven’.
De aanvrager had het schip in december 1821 te Amsterdam in publieke veiling ingekocht, in vertrouwen dat Nederlandse Zeepapieren worden afgegeven ofschoon buitenslands gebouwd. Het schip was in het buitenland gebouwd maar had onder Nederlandse gouvernementele vlag gevaren, zodat terecht mocht worden aangenomen dat ontheffing zou worden verleend op het verbod zoals omschreven in de wet van 14 maart 1819.
Op 12 juli 1822 werd een Turkse Pas verstrekt voor de HENRIETTA, voor een reis naar St. Eustatius, St. Martin en Curaçao, aangevraagd door Kloppenburg & Co., Amsterdam, voor P.P. Akkerman als kapitein.
RC 270722
Rotterdam, 26 juli. Uittreksel uit de Lloyd’s Lijst van den 23 juli:
Den 19 dezer, des morgens, is te Falmouth binnengelopen de Nederlandse brik HENRIETTA, P.P. Akkerman, van Amsterdam naar Curaçao; hebbende in een hevige storm op de hoogte van Lezard de marszeilen verloren en andere schade bekomen. (opm: zie RC 300722)
RC 300722
Rotterdam, 29 juli. Het schip de HENRIETTA, P.P. Akkerman, van Amsterdam naar Curaçao, hetwelk den 19 dezer, met verlies van de mast enz, te Falmouth binnengelopen is, lost de lading om te repareren.
RC 060822
Rotterdam, 5 augustus. Uittreksel uit de Lloyd’s Lijst van den 2 augustus:
Den 30 juli is van Falmouth vertrokken het schip HENRIETTA, Akkerman, van Amsterdam naar Curaçao.
1823
AC 100723
Advertentie. Naar Curaçao vertrekt den 22 juli de brik (opm: schoenerbrik) de HENRIETTA, kapt. P.P. Akkerman. Adres bij Kloppenburg & Co op de Singel bij de Beulingstraat.
AC 280723
Texel, 26 juli. Heden zijn van hier uitgezeild de schepen HENRIETTE (opm: brik HENRIETTA), kapt. P.P. Akkerman, en SNELHEID (opm: schoenerbrik), kapt. E. Clausen, beide naar Curaçao gedestineerd, COLUMBUS, kapt. L.A. Hinrichsen, naar Havanna, en DRIE VRIENDEN, kapt. T. Komst, naar Hull.
AC 081223
Te Curaçao is den 25 september gearriveerd het schip HENRIETTE (opm: schoenerbrik HENRIETTA), kapt. P.P. Akkerman, van Amsterdam. Hij dacht tegen den 20 oktober de terugreis aan te nemen.
AC 261223
Texel, 23 december. Alhier is heden binnengekomen het schip HENRIETTE (opm: schoenerbrik HENRIETTA), kapt. P.P. Akkerman, van Curaçao.
1824
Op 23 januari 1824 werd de Turkse Pas van 12 juli 1822 door de gouverneur van de Provincie Noord Holland naar Den Haag geretourneerd, waarna op 26 januari royement volgde.
Op 20 augustus 1824 werd een nieuwe zeebrief verstrekt voor de HENRIETTA, aangevraagd door Kloppenburg & Co., Amsterdam, voor P.P. Akkerman als kapitein.
Voor deze combinatie werd ook een Turkse Pas verstrekt.
RC 251224
Amsterdam, 23 december. Te Suriname zijn aangekomen kapt. A. Ahlers, kapt. P.H. Willers (opm: fregat JAPAN) en kapt. P.P. Akkerman (opm: schoenerbrik HENRIETTA) van Amsterdam.
1825
AC 050525
Texel, 3 mei. De wind ZW, harde wind. Binnengekomen HENRIETTA, kapt. P.P. Akkerman en JOH. ARNOLDUS, kapt. J.P. Kerkhoven, beide van Suriname; VRIENDSCHAP, kapt. R.R. Sap, van Liverpool.
Bovengemelde kapitein Akkerman (opm: schoenerbrik HENRIETTA) is, bij het inzeilen van het Nieuwe Diep, door de harde wind, voor de boeg van het schip THALIA, kapt. C. Brandligt aangeraakt en daardoor vrij wat schade veroorzaakt, vermits de beide paardenlijnen (opm: jaaglijnen), waarmee het schip THALIA in het Nieuwe Diep werkte, gebroken zijn en het schip door de harde wind op de Harssens dreef, doch door behulp van een loodsschuit en een Groenlandse sloep, daar weer af en in vlot water gebracht.
Op 21 september 1825 werd een Turkse Pas verstrekt voor de HENRIETTA, aangevraagd door Kloppenburg & Co., Amsterdam, voor P.P. Akkerman als kapitein.
AC 191025
Gepasseerde schepen door Alkmaar, langs het Groot Noord-Hollandsche Kanaal:
Den 9 oktober HERMANNUS, kapt. H. van Veen, van Bordeaux naar Amsterdam. Den 11 dito, HENRIETTA, kapt. P.P. Akkerman, van Amsterdam naar St. Thomas. Den 13, GRAAF BÜLOW, kapt. R. Mahlstede, van Amsterdam naar Demerary. Den 14, de ONDERNEMING, kapt. H.M. Lels, van Amsterdam naar Batavia en DANDY, kapt. H.J. Gibs, van Londen naar Alkmaar.
AC 141125
Texel, 12 november. Uitgezeild: MARIA JACOBA, kapt. J.J. Bart, naar Curaçao; JONGE WILLEM, kapt. G. van Medevoort, GOEDE VERWACHTING, kapt. J.B. Bodeman, VEREENIGING, kapt. W. de Boer, GRAAF BÜLOW, kapt. R. Maalsteed, IPENRODE, kapt. A.J. Oosterloo, SOPHIA MARIA, kapt. G.L. Röperhoff, alle zes naar Suriname; DIANA, kapt. F. Bax, naar Berbice; HENRIETTE, kapt. P. Akkerman, naar St. Thomas; GERARDUS JOHANNES, kapt. J. van Ulphen en JAN JACOBUS, kapt. J.S. Okkes, beide naar Bordeaux; VROUW GEERTRUIDA, kapt. A.J. Hansen, GEERTRUIDA, kapt. J. Zwanenburg en VROUW GEERTRUI, kapt. H. Klatter, alle drie naar Londen; FENNEGINA, kapt. G. Deturers, VROUW LOLLINA, kapt. J. Jaski en KINDERLIJKE LIEFDE, kapt. W.H. Ketelaar, alle drie naar Yarmouth; EENDRAGT, kapt. H. Wente, ALIDA, kapt. A.G. Sap en HELENA, kapt. B. Rutgers, alle drie naar Hull.
AC 151125
N.B. Op de lijst van gisteren staat: kapt. R. Maalsteed, (opm: pink GRAAF BÜLOW) naar Suriname, moet zijn: Demerary en kapt. P. Akkerman (opm: schoenerbrik HENRIETTA) naar St. Thomas, moet zijn naar Havanna.
1826
AC 030326
Texel, 1 maart. Binnengekomen: HENRIETTA, kapt. P.P. Akkerman, van Havanna; ROUSSEAU, kapt. M.M. Leveen, van Charleston, ligt quarantaine.
Op 20 juli 1826 werd een Turkse Pas verstrekt voor de HENRIETTA, aangevraagd door Kloppenburg & Co., Amsterdam, voor P.P. Akkerman als kapitein.
AC 090826
Amsterdam, 8 augustus. Gepasseerde schepen door Alkmaar, langs het Groot Noord Hollandsch-Kanaal:
Den 4 augustus, HERMANUS PAULUS FREDRIK, kapt. H.N. Ramm, van Riga naar Amsterdam, HENRIETTE, kapt. P.P. Akkerman, van Amsterdam naar Smyrna, DE VIER GEBROEDERS, kapt. H.C. Gude, van Amsterdam naar Marseille, FLORA, kapt. J. Hillebrand, van Nerva naar Amsterdam, een galjas schip hol, uit het Nieuwe Diep naar Amsterdam.
RC 120826
Amsterdam, 10 augustus. Kapitein P.P. Akkerman meldt, dat hij met zijn brikschip (opm: schoenerbrik) HENRIETTA, bestemd naar Port-Mahon en Smyrna en tegelijkertijd de schoener DE VIER GEBROEDERS, kapt. F.C. Gude, naar Marseille, benevens twee loodsschuiten, den 5 dezer, bij een NO wind, lichte bramzeilkoelte, door de stoomboot NOORD-HOLLAND, in zeventien minuten van de sluis van het kanaal tot buiten het Nieuwe Diep is gesleept en prijst zeer de hulpvaardigheid van de kapitein van het stoomvaartuig.
RC 161126
Amsterdam, 14 november. Kapt. P.P. Akkerman, voerende het schip HENRIETTA, meldt van Smyrna van den 3 oktober, dat hij dacht den 9 dito de reis naar Amsterdam aan te nemen, onder konvooi van Zr.MS. corvette HEKLA, zoals ook kapt. A. Glazener, voerende het Rotterdams schip HENDRIKA ELIZABETH.
AC 281126
Texel, 26 november. Binnengekomen: Den 25, na posttijd: HENRIETTA, kapt. P.P. Akkerman, van Smyrna, dezelve is bij net inzeilen van het Nieuwe Diep, op de Zuidwal vastgeraakt, alwaar hij door assistentie van een loodsschuit hedenmiddag in vlot water is gebracht; en ligt quarantaine, doch zal, uit hoofde van bekomen schade, morgen in gemelde haven komen.
1827
Op 12 september 1827 werd een nieuwe zeebrief verstrekt voor de HENRIETTA, aangevraagd door Kloppenburg & Co., Amsterdam, voor P.P. Akkerman als kapitein.
Voor deze combinatie werd ook een Turkse Pas verstrekt.
1828
RC 240128
Amsterdam, 22 januari. Kapt. P.P. Akkerman, voerende de brik (opm: schoenerbrik) HENRIETTA, van Amsterdam te Havannah gearriveerd, meldt van daar, dat hij reeds de zesde dag na zijn vertrek uit Texel Madeira in het gezicht heeft gekregen, doch vervolgens, met weinig of geen oostpassaat, tot voor de bank en in de golf (opm: Golf van Mexico) met westelijk winden en stormen, veel onweer en stilte gedurig heeft moeten worstelen.
AH 020428
Cargalijsten. Amsterdam, 1 april. HENRIETTA, kapt. P.P. Akkerman, van Havanah; DE KOLONIST, kapt. L. Wildschut, van Suriname; DE TWEELINGEN, DANIËL EN WILCO, kapt. Wierdsma, van Cette; DE JONGE ALIDA, kapt. C. van der Weyde, van Livorno; HOOP EN VERWACHTING, kapt. O. Hansen, van Lissabon; VROUW CATHARINA, kapt. A.J. Hogen, van Hamburg; de HOOP (opm: ever, thuishaven Amsterdam), kapt. H. Breckwolt Kols, van Hamburg; TWEE GEBROEDERS, kapt. C. Bremer, van Hamburg; VROUW GRETA, kapt. P.H. Strackholder, van Norden; HENRIETTE JOHANNA, kapt. E.J. Klein, van Bordeaux; VREDE EN VRIJHEID, kapt. F.A. Lammers, van Koningsbergen.
Op 14 juni 1828 werd een Turkse Pas verstrekt voor de HENRIETTA, aangevraagd door Kloppenburg & Co., Amsterdam, voor P.P. Akkerman als kapitein.
RC 181128
Rotterdam, 17 november. Te Antwerpen zijn gearriveerd ANNETTE (opm: schoenerbrik HENRIETTA), kapt. Akkerman, van de Havannah; CLARENCE, kapt. De Haan, van Liverpool.
Op 6 december 1828 werd een Turkse Pas verstrekt voor de HENRIETTA, aangevraagd door Kloppenburg & Co., Amsterdam, voor P.P. Akkerman als kapitein.
1829
RC 280429
Amsterdam, 26 april. Volgens brief, geschreven aan boord van Zr.Ms. oorlogs-fregat SUMATRA, kapt. E. Lucas, van Havanna ter rede van Vlissingen gearriveerd, in dato 20 april, was het de 24e maart van Havanna vertrokken, onder convooi hebbende de Nederlandse brik PHOENIX, kapt. D.T. Visser, HENRIETTA, kapt. P.P. Akkerman en LE CONSTANT, kapt. A. van Schie, alle drie mede van Havanna, de eerste naar Amsterdam en beide laatste naar Antwerpen.
(opm: de schoenerbrik HENRIETTA werd op 15 mei onderhands naar Antwerpen verkocht, kreeg de naam JOHANNA en als kapitein de mede-eigenaar H.A. Nieberding)
1830
Op 18 mei 1830 werd de zeebrief van de HENRIETTA, kapt. P.P. Akkerman, door de gouverneur van Antwerpen naar de Staatsraad in Den Haag geretourneerd, met vermelding ‘schip verkocht’, waarna op 25 mei royement volgde.
Op 10 augustus werd de eerste zeebrief aangevraagd voor de HENRIETTA door F.H. Nieberding, Antwerpen, voor H.A. Nieberding als kapitein. Deze werd ‘in advies’ genomen, onder vermelding ‘verklaring van eigendom retourneren met observatie’.
Doordat de schoenerbrik op 15 mei 1830 onderhands was verkocht was er kennelijk onvoldoende bewijs van eigendom geleverd. Op 14 augustus 1830 werd de eerste, bedoeld wordt nieuwe, zeebrief alsnog verstrekt voor de JOHANNA, aangevraagd door F.H. Nieberding, Antwerpen, voor H.A. Nieberding als kapitein.
Deze zeebrief werd op 19 februari 1831 geretourneerd met vermelding ‘schip verongelukt’, waarna op 23 februari royement volgde.
LvC
De JOHANNA (opm: schoenerbrik, ex-HENRIETTA) is op 17 augustus uit Antwerpen vertrokken en op 30 september in Lissabon aangekomen.
In augustus 1830 waren in Brussel rellen uitgebroken omdat men zich van de Noordelijke Nederlanden wilde losmalen. Nadat op 4 oktober 1830 de Onafhankelijkheid was uitgeroepen decreteerde de koning bij Koninklijk Besluit van 28 oktober 1830 (Staatsblad No. 73) dat van de (196) schepen welke in de Zuidelijke Provinciën van het Rijk tehuis behoorden de Nederlandse zeebrieven moesten worden ingetrokken. Dat betrof dus ook de JOHANNA, maar omdat dit schip inmiddels Antwerpen had verlaten had deze maatregel voorlopig nog geen effect.
RC 131130
Rotterdam, 12 november. Ter rede van Vlissingen zijn gekomen de JOHANNA, kapt. H.A. Nieberding, van Lissabon; LA VIERGE MARIE, kapt. J.F. Schulte, van Malaga.
Behalve deze liggen nog 21 schepen zo in de haven van Vlissingen als op de rede en voor Rammekens, welke de afloop van zaken (opm: de Opstand der Belgen) te Antwerpen afwachten.
1831
DC 130131
Vlissingen, 8 januari. Sedert den 4 dezer, van hier naar zee gezeild: KAREL, kapt. B.H. Sturmann, naar Cuba, met jenever en dakpannen; DE CATHARINA, kapt. J. van der Schuit, naar Londen, met boomschors; DE PRINS VAN ORANJE (opm: brik), kapt. J.J. de Meire, naar Rio de Janeiro, met stukgoederen, alle drie van Antwerpen; de JOHANNA, kapt. J.A. Nieberding, van Lissabon naar Duinkerken, met fruit.
(opm: de schoenerbrik JOHANNA, kapt. H.A. Nieberding, had sinds november op de rede van Vlissingen liggen wachten op permissie om naar Antwerpen te varen, hetgeen door de oorlogssituatie in Antwerpen en op de Schelde onmogelijk bleek: vanwege de bederfelijke lading week het schip naar Oostende uit, waar het op 10 januari arriveerde alhoewel Duinkerken als bestemming was opgegeven; nadat half januari door Engeland en Frankrijk de vrije vaart over de Schelde was afgedwongen [zie DC 220131] zeilde de JOHANNA eind januari alsnog naar Antwerpen om haar lading te gaan lossen)
De JOHANNA, kapt. H.A. Nieberding, had sinds november op de rede van Vlissingen liggen wachten op permissie om naar Antwerpen te varen, hetgeen door de oorlogssituatie in Antwerpen en op de Schelde onmogelijk bleek. Daarom werd vanwege de bederfelijke lading van 290 ton fruit besloten om naar Oostende uit te wijken, waar het schip op 10 januari arriveerde. Dat in Vlissingen als bestemming het Franse Duinkerken was opgegeven zal wegens de zeer gevoelige situatie een bewuste misleiding zijn geweest.
Onder welke vlag voer de JOHANNA intussen?
Van de mogelijkheid om de zeebrief in Vlissingen te vorderen hadden de Nederlanders geen gebruik gemaakt. Vermoedelijk was de JOHANNA op de rede niet ingeklaard, zodat nog met de Nederlandse zeebrief naar zee kon worden gegaan. Die zeebrief werd namelijk eerst op 19 februari 1831 naar Den Haag afgezonden om op 23 februari te worden geroyeerd. De afzender is niet bekend, maar 4 dagen tussen verzending en royement lijkt op een postbestelling uit Antwerpen, dus afkomstig van de rederij.
Een oekaze vanuit het Engelse Ministerie van Buitenlandse zaken van 13 januari, gericht aan de Engelse consul in Antwerpen, bereikte deze op 16 januari, met de mededeling dat per 20 januari de Grote Mogendheden geen hindering van de scheepvaart over de Schelde door Nederland meer zouden tolereren. Dat zal de reden zijn geweest waarom de JOHANNA rond 30 januari alsnog met haar lading vanuit Oostende naar Antwerpen vertrok. De Nederlandse zeebrief bleef aanboord, maar omdat andere schepen van Nieberding later niet alsnog weer onder Nederlandse vlag werden gebracht is het waarschijnlijk dat de Belgische vlag fier zal zijn gehesen, met of zonder een Belgische zeebrief. Doordat het schip reeds op 4 februari 1831 verongelukte, voordat het zelfs maar Antwerpen had bereikt, krijgt de JOHANNA wel de twijfelachtige eer het eerste Belgische koopvaardijschip te zijn dat verging.
DC 080231
Vlissingen, 1 februari. Den 30 en 31 januari zijn naar Antwerpen opgezeild: HULL-PACKET, kapt. W.H. Kraan van Goole met stukgoederen; de JOHANNA, kapt. H.A. Nieberding van Ostende met stukgoederen; THERESIA, kapt. C.F. Genkema van Londen met ballast; DIANA, kapt. J.G.A. Meijer van Goole met ijzer, koper en lood;
RC 100231
Rotterdam, 9 februari. De Nederlandse schoenerbrik JOHANNA, kapt. H.A. Nieberding (opm: bouwjaar < 1820, thuishaven Antwerpen), welke op den 3e dezer wegens het drijfijs was teruggekeerd, is vrijdag (opm: 4 februari), door de zware storm en het breken van zijn touw, genoodzaakt geweest naar Rammekens te lopen, alwaar zij, tegen het strand gedreven zijnde, door de inkomende vloed en aanhoudende storm bij het Nieuwland is vast en omhoog geraakt en gebroken, zo dat het schip thans vol water aldaar is liggende.
(opm: de Nederlandse zeebrief werd 23 februari teruggezonden met de mededeling ‘schip verongelukt’)
DC 220131
Dordrecht, 21 januari. Op den 16 dezer moet te Antwerpen met een koerier het volgende officiële bericht bij de Engelse consul, de heer De Hachepied l’Arpent, ontvangen zijn. Hetzelve is dadelijk door het Journal de Commerce op een buitengewone wijze ter kennis van het publiek gebracht.
London, Foreign Office, den 13 januari 1831.
Mijnheer !
Ik ben door de burggraaf Palmerston gemachtigd, U aan te kondigen, tot naricht van de kapiteins van Engelse schepen, liggende te Vlissingen en in het algemeen van de Engelse handel, dat de Schelde den 20 vrij zal zijn en dat na dat tijdstip geen beletsel aan haar vrije vaart meer door de Grote Mogendheden zal gedoogd worden.
Getekend, G. Sher
