Vlissingen, 24 december. Heden namiddag te 1 uren is van der werf der Koninklijke Maatschappij “De Schelde” alhier te water gelaten het schroefstoomschip BROMO, gebouwd voor rekening der “Rotterdamsche Lloyd”, en bestemd voor de maildienst van Rotterdam op Java, zijnde dit het derde stoomschip, op de fabriek “De Schelde” voor de genoemde rederij gebouwd.
De voornaamste afmetingen zijn: lengte over alles 331 Engelse voet, breedte grootspant 36¾ Engelse voet, holte 27 Engelse voet.
Hierbij valt op te merken, dat dit het langste schip is, dat tot nu toe op een Nederlandse werf is gebouwd.
Onder stoom zal het schip een waterverplaatsing van 2.000 tonnen bezitten, bij een diepgang van 22 Engelse voet. Aan lading kan het een gewicht van 3.500 ton dragen. De gemeten ruimte zal plus/minus 2.500 registertonnen belopen.
Het schip heeft vier dekken; de twee bovenste zijn van teakhout. Het tussendek is van staal en met Amerikaans grenenhout bekleed. Het onderdek van hout is alleen aan de zijden vast en in het midden los tot het regelen van de berging der lading. Onder het campagnedek bevindt zich een ruime salon, die weelderig zal worden ingericht.
Achter deze salon is een ruime middengang, aan weerszijden waarvan zich de hutten 1ste klasse bevinden ten getale van 15, die voor 31 passagiers plaats opleveren. Daarbij zijn ruime badkamers enz. Op het campagnedek zal een rooksalon komen.
Boven het brugdek, dat zich over een lengte van 70 voet uitstrekt, zijn de kapiteinshut en de kaartenkamer geplaatst. Onder de brug bevinden zich hutten voor de officieren en machinisten. Op het opperdek wordt voor de campagne een kinderkamer gevonden. In de zijden van het schip is een koude luchtmachine met ijshuis en vrieskamers, voorts de bakkerij enz., alsmede de keuken in drie afdelingen.
Het verblijf voor passagiers 2de klasse is tussendeks vooruit, met een ruime salon, waarin alles met blank hout is afgewerkt; aan beide zijden zijn geriefelijke hutten voor 24 passagiers, alle voldoende geventileerd. Er zijn 5 waterdichte schotten in het schip. Het bezit een waterballasttank, die onder de machinekamer en gedeeltelijk onder het groot laadruim is aangebracht.
Het schip heeft een stoomstuurmachine, alsmede een stoomankerspil en een machine om zoet water te distilleren. Het zal als schoonerbrik worden getuigd en twee stalen masten bekomen. De bouw is in de tijd van 7 maanden voltooid.
Dit stoomschip, dat geheel van staal is vervaardigd, is belangrijk zwaarder gebouwd, dan de hoogste klasse der Rules van Veritas, onder wier toezicht zowel als dat van de Vereeniging van Nederlandsche Assuradeuren, de gehele bouw heeft plaats gehad.
Het te water lopen werd op een gereserveerde tribune bijgewoond door de heren: jhr. mr. A.P.C. van Karnebeek, mr. J.P. Sprenger van Eyk, J.C. Bloem, F.C. Tromp, ministers van buitenlandse zaken, koloniën, financiën en marine, benevens de commissaris des Konings in Zeeland, verder de heer Verniers van der Loeff, lid der Tweede Kamer, de heer Wm. Ruys, directeur der Rotterdamsche Lloyd, en verschillende commissarissen en belanghebbenden van genoemde rederij, alsmede de directie der Maatschappij “De Schelde”, met hun respectieve families.
Het aflopen had plaats op een cradle volgens de Engelse manier, waardoor het schip op de beiden zijden afloopt. Voor aan de steven was een tribune opgericht, waar door de jongeheer H.A. van Karnebeek het touw werd doorgehakt tot het doen vallen der beide klinken, hetwelk ten uitvoer gebracht werd met een voor deze gelegenheid kunstig gebeeldhouwde en met een passend opschrift voorziene hamer, welke op een scherpe beitel werd geslagen.
Te kwart voor tweeën tot aflopen gereed liep de BROMO, onmiddellijk nadat de klinken los waren, te water. Alleen bij het raadhuis is de dokbeschoeiing enigszins beschadigd. Een aanzienlijke volksmenigte woonde het schouwspel bij.
Na de afloop werd deze hamer aan de jongeheer Van Karnebeek als een geschenk ter herinnering aangeboden.
De stoommachine, in dit schip te plaatsen, werd aan deze fabriek gemaakt en is van het quadruple compound systeem, de eerste die in Nederland wordt vervaardigd. Zij zal met 2 stalen stoomketels in staat zijn, ongeveer 2.000 indicateur-paardekrachten te ontwikkelen.
Na enige dagen zullen de machine en stoomketels, die bijna gereed zijn, in het schip worden opgesteld. Het stoomschip BROMO zal onder bevel komen van de tegenwoordige gezagvoerder der BATAVIA, de heer G.J. Boon.
Nadat het schip te water lag, begaven zich de voornoemde genodigden achtereenvolgens naar de machinefabriek, naar de ketelmakerij, en naar de vergaderzaal van commissarissen, alwaar bezichtigd werden de stoommachines en ketels van de BROMO en de prachtig geëtste en verzilverde glazen, die de salon en de kappen van de BROMO zullen versieren, welk glaswerk vervaardigd is in de Koninklijke Nederlandse fabriek van gebogen glas enz., van de heer J.J.B.J. Bouvy te Dordrecht.
Hierna begaf zich de stoet in verschillende rijtuigen, na eerst het standbeeld van De Ruyter en de Noordzee-Boulevard bezichtigd te hebben, naar het Badhotel op de duinen, alwaar de welvoorziene dis hen wachtte.

Onder de laatste mailberichten meldden wij ook het van stapellopen te Vlissingen van de BROMO, het nieuwe schip van de Rotterdamsche Lloyd. Daarover vinden wij nog in de Middelburgsche Courant:
Toen door uw verslaggever zaterdag werd gemeld dat de BROMO doorliep tot het raadhuis en door de beschoeiing werd tegengehouden, daaraan een kleine schade toebrengende, dacht stellig niemand dat het schip van daar niet los zou kunnen komen, ja zelfs nog een paar dagen in diezelfde houding zou moeten blijven zitten. Onmiddellijk na de afloop werd het water in het dok, dat aanzienlijk opgezet was, weder afgelaten en dit schijnt de achtersteven hoe langer zo meer te hebben doen vastklemmen. Door honderden werklieden werd tevergeefs met sterke trossen getrokken, ja zelfs de hulp van de stoomboot ZEELAND mocht niets baten om de kolossus uit de beschoeiing en in beweging te brengen. Toen het donker werd moest men het werk staken en op andere middelen zinnen om de BROMO los te krijgen. Per telegraaf werd van de commissaris des Konings vergunning verzocht om dezelfde avond de keersluis weder te mogen doen sluiten en het water in het dok opnieuw boven peil te brengen, wat werd toegestaan. Men meende toen dat het schip gedurende de nacht gemakkelijk zou los komen, maar ook die verwachting werd beschaamd. Maandag, 2de kerstdag, werden nu de werkzaamheden opnieuw met alle kracht aangevangen en met hulp van alle krachten en werktuigen kwam het eindelijk te half vijf los. Het schip is niet beschadigd.

Uit Vlissingen wordt ons gemeld:
Het mailstoomschip BROMO, voor rekening der Rotterdamsche Lloyd op de fabriek der Koninklijke Maatschappij De Schelde alhier gebouwd, zal aanstaande donderdag zijn officiële proeftocht houden, en daarna onmiddellijk ter verdere uitrusting voor de eerste reis naar Indië, naar Rotterdam vertrekken. De heer G.J. Boon, vroeger kapitein op de BATAVIA, voert thans het bevel op de nieuwe mailstomer. De vertrekdag naar Indië is op 5 mei bepaald.

Vlissingen, 19 april. Heden ochtend vertrok omstreeks tien uren uit de buitenhaven het aan de fabriek der Koninklijke Maatschappij De Schelde nieuw gebouwde stoomschip BROMO, kapt. G.J. Boon, tot het doen van de officiële proeftocht en gelijktijdig vertrek naar Rotterdam.
Van een algemene bekendheid is het, dat de bouw van dit vaartuig, dat alle andere die op Nederlandse werven gebouwd zijn, in lengte overtreft, door de Rotterdamsche Lloyd, directie de heren Wm. Ruys & Zonen te Rotterdam, aan bovengenoemde maatschappij werd opgedragen, en dat het schip bestemd is voor de maildienst op Nederlands Indië en voor het vervoer van passagiers en goederen, en geheel volgens de nieuwste systemen is ingericht. Bij het aflopen van dit schip werd daarvan een uitvoerige beschrijving gegeven, zodat daarover in geen herhalingen zal worden getreden. Wat echter de machines betreft, waarvan toen met een enkel woord melding is gemaakt, kan thans het volgende worden medegedeeld.
De machine is zeer merkwaardig, als zijnde de eerste van het hier te lande gebouwde viervoudig compound stelsel en welke op de hoogste tot nu toe op zeeschepen toegepaste stoomdruk werkt. Er zijn vier cilinders, twee aan twee boven elkander geplaatst. Zij hebben een diameter van 23, 33, 43 en 63 Engelse duim. De slaglengte is 42 Engelse duim. De condensor heeft een verkoelingsoppervlak van 2.115 vierkante voeten, de luchtpomp heeft een diameter van 26 ½ duimen en de circulatiepomp van 15 duim. De beide laatsten worden door middel van balansen in beweging gebracht en hebben een slaglengte van 18 Engelse duim.
Behalve het gewone dubbele stel voedingpompen bezit deze machine nog een geheel stel Weir’s patent voedingpompen, met voorverwarmingstoestel en distilleerinrichting, om het water in de stoomketels voortdurend op peil te houden. De distilleerinrichting is in staat om 10.000 liter water per dag te maken. De diameter der krukas is 14, die der krukpennen 14½ Engelse duim. Het aanzetten der machine geschiedt door middel van stoom; hiermede is men in staat in 3 seconden de machine van vooruit op achteruit te doen werken. De voor deze machines benodigde stoom wordt door twee stalen stoomketels op een werkende drukking van 200 lbs. geleverd. Zij hebben elk 4 vuren. De diameter der ketels is 11 Engelse voet, de lengte 14 voet 6 duim. De vuren zijn van het geribd systeem, dat boven de gewone gegolfde vuren enige voordelen aanbiedt; zij hebben 3 voet diameter.
De dikte der platen van de buitenromp is 1¼ Engelse duim. Door het naar buiten flenzen dezer omtrekplaten zijn ze zodanig ingericht, dat men geheel hydraulisch heeft kunnen klinken met klinknagels van 1½ Engelse duim diameter. Deze nagels zijn zo geklonken met een klinkmachine, die tot nog toe de grootste is, die in de wereld bestaat en die bij het klinken een drukking uitoefent van 150.000 kilo.
Teneinde de grootst mogelijke economie in het steenkolenverbruik te kunnen behalen, zijn de ketels met een kunstmatige trek (forced draft) ingericht. De lucht die daarvoor benodigd is, wordt vooraf door de wegtrekkende rook in de schoorsteen verwarmd, tot ongeveer 300 graden Fahrenheit. Door deze inrichting wordt gelegenheid gegeven, om desnoods met één stoomketel te werken en dan toch tot bijna volle kracht te kunnen stomen, door alsdan de kunstmatige trek te versterken. Voor deze kunstmatige trek zijn in de stookplaatsen twee ventilators van 6 Engelse voet diameter opgesteld. Bij gewoon stomen is één dezer ventilators voldoende om de nodige lucht te verschaffen. De beide machines, waardoor zij gedreven worden, bevinden zich in de machinekamer.
De stoommachine brengt een vierbladige schroef, Griffith’s model, in werking, welke een diameter heeft van 16¾ Engelse voet, bij 22 voet spoed.
Het stoomschip BROMO is geclassificeerd in de hoogste klasse van Veritas en zal later ook certificaten bekomen van de Nederlandsche Vereeniging van assuradeuren.
Het schip zowel als de machine zijn geheel gebouwd onder dagelijks toezicht van de heer P. Meijer, ingenieur-expert te Rotterdam.
Aan de proeftocht werd door de heer Wm. Ruys en een aantal genodigden, alsmede door de directie der Koninklijke Maatschappij De Schelde met haar ingenieurs deelgenomen. Het plan was tot het vuurschip de WIELINGEN, nabij Ostende, te varen, en van daar naar de Nieuwe Waterweg koers te zetten.
De bekende foto van de BROMO, zoals ze werd gebouwd.
Snel zouden de twee kleine schoorstenen vervangen worden door één veel langere schoorsteen.
(coll. Marhisdata)

Vlissingen, 19 april. Bij telegram uit Maassluis wordt gemeld, dat de proeftocht der BROMO uitstekend is afgelopen. De machine werkte prachtig en ontwikkelde zestig omwentelingen in de minuut een kracht van 1.160 ind. paardekracht. Daarbij werd een 11 mijls vaart behaald. Gedurende enige tijd stoomde de machine met volle kracht, waarbij 69 slagen en 1.581 indicateur-paardekrachten ontwikkeld werden. De BROMO was te 5 ure aan de Waterweg.

Het prachtige geheel van staal vervaardigde schroefstoomschip BROMO, gebouwd voor rekening der Rotterdamsche Lloyd, directeuren de heren Wm. Ruys & Zonen, thans liggende aan de Nassaukade tussen Poortgebouw en Spoorweghaven op Fijenoord, werd te Vlissingen gebouwd door de Koninklijke Maatschappij De Schelde, en is het derde stoomschip, door die maatschappij voor rekening van genoemde rederij vervaardigd.
In ons nummer van 25 december 1887 en van gisteren gaven wij reeds een uitvoerig verslag van gemeld stoomschip. Wij vermelden thans nog het volgende tot aanvulling:
Het schip heeft vier dekken; de twee bovenste zijn van teakhout. Het tussendek is van staal en met Amerikaans grenenhout bekleed. Het onderdek van hout is alleen aan de zijden vast en in het midden los. Onder het kampanjedek bevindt zich het verblijf der eerste klasse-passagiers en het salon.
Dit is prachtig en zeer comfortabel ingericht. Het bevat drie tafels van massief mahoniehout, rondom welke zeer gemakkelijke vaststaande leuningstoelen met draaiende zittingen. Aan weerszijden van het salon zijn brede met blauw fluweel beklede sofa’s. Het paneelwerk is van teak- met peppelhout kunstig en solide afgewerkt en versierd met 8 fraaie schilderijen van Nederlandse meesters, terwijl aan de voorkant een sierlijk buffet en achter in het salon een ander buffet en een pianino zich bevinden.
Het salon ontvangt ook licht en lucht door een grote en sierlijke kap met kunstig geëtste gebogen glazen.
Achter het salon is een ruime middengang, aan weerszijden waarvan zich 12 hutten voor twee personen, waaronder een kinder-couchet, bevinden. Geheel achter in het schip zijn ruime badkamers en het verblijf van de hofmeesters en hofmeesteres.
Vóór het salon zijn acht ruime eenpersoonshutten. Alle hutten zijn zeer comfortabel ingericht, van sofa’s, wasinrichting en alle gemakken, alsmede licht en lucht ruimschoots voorzien. Een uitstekend ingerichte pantry van grote en ruime afmeting is aan de voorkant der kampanje. Boven op het ruime kampanje-dek bevindt zich een buitengewoon gemakkelijk ingerichte en ruime, geheel van staal vervaardigde rookhut.
In de kuil is een grote en gemakkelijke kinderkamer. Onder het 70 voet lange brugdek bevindt zich het verblijf der stuurlieden en machinisten, de apotheek en het comfortabele verblijf van de dokter. Verder is daar de kombuis, waar alles met stoom wordt gekookt en een koude luchtmachine met ijshuis en vrieskamer, waarbij inrichting om de proviand en wijn voldoende koel te houden. Een condensatiemachine tot bereiding van drinkwater is mede aanwezig. Boven de brug bevinden zich het kaartenhuis (opm: kaartenkamer) met het verblijf van de gezagvoerder en het stoomstuurtoestel, benevens telegraaf en kompassen.
Het verblijf der tweede klasse-passagiers is voor in het tussendek, dat bijzonder hoog is, ruim 7 ½ Engelse voeten. In 8 ruime hutten is gelegenheid voor 24 passagiers. De hutten zijn wel geventileerd en van licht ruimschoots voorzien. In het midden bevindt zich een kolossale tafel van massief mahoniehout. Ook voor het vervoer van troepen biedt het ruime en bijzonder hoge tussendek ruimschoots gelegenheid en is daarvoor ook ingericht.
Vooronder de bak is het verblijf der equipage en boven op de bak bevindt zich het stoomankerspil voor het bewerken der stokloze ankers, waarvan de schacht in de kluis wordt getrokken, zodat het altijd gevaarlijke vissen der ankers, waardoor dikwijls schade aan het schip wordt veroorzaakt door het slaan der ankers tegen de boeg, onnodig is.
Voor de veiligheid der opvarenden bevinden zich zes grote reddingboten aan boord, waarvan vier ieder zestig en de beide overige ieder veertig personen kunnen bevatten. Een grote menigte reddingboeien is mede aanwezig. Over het geheel maakt dit kolossale stoomschip, waarop al de nieuwste vindingen op het gebied der ventilatie zijn toegepast, door zijn sierlijke lijnen en nette en solide afwerking de gunstigste indruk. Het mag een meesterstuk genoemd worden, dat de Nederlandse industrie tot eer verstrekt.
Het stoomschip dat ongeveer 3.500 ton laadt, en in de hoogste klasse van Veritas, Lloyds en Nederlandsche Vereeniging van assuradeuren wordt opgenomen, is bestemd voor de vaart van Rotterdam op Nederlands-Indië en vice versa, en bemand met 52 koppen, zonder de Javaanse bedienden. Het zal 5 mei naar Indië vertrekken onder het bevel van kapt. G.J. Boon.

Uit het jaarverslag der Rotterdamsche Lloyd, uit te brengen in de 3de mei a.s. alhier te houden algemene vergadering, blijkt dat de winst- en verliesrekening de uitkomst geeft van zestien reizen, door de zeven grote stoomschepen tussen Rotterdam en Java volbracht, en van de twee stoomboten die op de kleine vaart dienst doen.
De reisrekeningen over 1887 laten een voordelig saldo van NLG 461.887,34; de gekweekte rentes NLG 2.811,85; het saldo van de vorige rekening NLG 990,18; samen NLG 465.719,37.
Daarvan moet worden afgetrokken: voor afschrijving op de boten NLG 207.350,-; voor commissarissen NLG 1.500,-, en voor patentbelasting NLG 6.400,-, te zamen NLG 215.250,-, zodat er een saldo ter verdeling is van NLG 250.469,37, waarvan de directie voorstelt 6¼ procent als dividend uit te keren, dus NLG 31,25 per aandeel van NLG 500,-.
De hierboven vermelde reizen werden in vereniging met de vier stoomboten van de Stoomvaart-Maatschappij Rotterdam volbracht, waardoor de geregelde veertiendaagse dienst op Java kon worden onderhouden. Het stoomschip LIMBURG is thans verkocht; zijn plaats wordt vervuld door het stoomschip BROMO, dat binnen weinige dagen door de Koninklijke fabriek De Schelde, te Vlissingen, zal worden afgeleverd. De in het vorige verslag vermelde verlenging van het stoomschip SENIOR werd sedert uitgevoerd, en voldoet aan de verwachting.
Het eigen assurantiefonds klom tot een bedrag van NLG 59.439,55. In overleg met heren commissarissen is besloten tot de uitbreiding van het eigen risico tot NLG 75.000,- op elke boot.
Volgens de rooster is de heer R. Rauws als commissaris aan de beurt van aftreding en niet herkiesbaar.

Het voor rekening der Rotterdamsche Lloyd op de werf der Koninklijke Maatschappij De Schelde te Vlissingen gebouwde schroefstoomschip BROMO, bestemd voor de transatlantische vaart tussen Rotterdam en Nederlands-Indië, heeft aan die werf gemeerd liggende, met het beste gevolg geproefstoomd.
De 27e maart zou het schip de werf verlaten tot het maken van een proefvaart op de Schelde; de 29e maart zal het, indien geen onvoorziene omstandigheden dit beletten, van Vlissingen naar Rotterdam vertrokken, om van daar de 7 april e.k. zijn eerste reis naar Insulinde te ondernemen.De BROMO heeft machines van het nieuwste systeem: quadruple compound. Kapt. Boon is belast met het commando over deze nieuwe boot van de Rotterdamsche Lloyd.

In de vroege ochtend van de 6e mei is het nieuwe stoomschip BROMO uit de Rotterdamse Nieuwe Waterweg vertrokken op haar eerste reis van Rotterdam naar Java.

Uit het jaarverslag van de Rotterdamsche Lloyd over 1887 noteren wij nog, dat de reizen volbracht werden in vereniging met de vier stoomschepen van de Stoomvaart-Maatschappij Rotterdam. Het stoomschip LIMBURG is thans verkocht; zijn plaats wordt vervuld door het stoomschip BROMO, dat binnen weinige dagen door de Koninklijke Maatschappij De Schelde te Vlissingen zal worden afgeleverd (opm: sterk bekort, zie verder NRC 220488)

Over het algemeen heeft het nieuwe stoomschip BROMO van de Rotterdamsche Lloyd, dat de 18e dezer alhier is aangekomen, geen al te snelle reis gemaakt, naar men zegt ten gevolge van de in de praktijk gebleken te geringe capaciteit van de ketels van die bodem. Aangezien het evenwel wel meer gebeurt dat op een eerste reis gebreken aan de dag komen die gemakkelijk te verhelpen zijn, de inrichting van de stomer volgens de verklaring van de passagiers allercomfortabelst is en het gezag en de administratie in aller gunstigst bekende handen berusten, twijfelen we niet of de boot zal zich steeds in een druk personen- en goederenvervoer mogen verheugen.

Batavia, 21 juni. Dat de BROMO één dag na de officiële tijd hier aankwam, ligt aan een oponthoud van drie dagen te Marseille, omdat iets aan de machine moest worden hersteld, en van één dag te Port-Said. De boot loopt anders hard genoeg.

Heden is in het raadhuis te Vlissingen de jaarlijkse algemene vergadering gehouden van de Koninklijke Maatschappij De Schelde. Ter vergadering, die door de heer Arie Smit als president-commissaris werd geleid, waren aanwezig of vertegenwoordigd 393 aandelen, uitbrengende gezamenlijk 77 stemmen. Mededeling werd gedaan, dat de commissie, volgens artikel 34 van de statuten daartoe aangewezen, de balans en winst- en verliesrekening over 1887 had goedgekeurd, sluitende met een winstsaldo van NLG 13.925,19½, welk bedrag wordt aangewend tot afschrijving en mindering van de in vroegere jaren geleden verliezen. Het volgende is aan het door de directeur uitgebrachte verslag over 1887 ontleend: Ofschoon er in het afgelopen jaar voor deze maatschappij grote bedrijvigheid in alle afdelingen bestond, is het niet mogelijk geweest een beter financiële uitkomst te verkrijgen, daar door de heersende concurrentie alleen werk kon worden aangenomen tegen zeer lage prijzen. Ten gevolge van deze drukke werkzaamheden kon gedurende het gehele jaar 6 à 700 man werk worden verschaft en was gedurende die tijd de noodzakelijkheid gebleken van het instellen, met afzonderlijk volk, van een nachtploeg. Het totaal bedrag van de arbeidslonen bedroeg in 1887 NLG 264.122.31 of NLG 95.191,27 meer dan in 1886. Ten gevolge van de vooruitgang in het machinevak moesten verschillende werktuigen en gereedschappen worden aangevuld, waaronder vooral is te noemen een grote hydraulische inrichting voor het klinken van stoomketels in de ketelmakerij ( de grootste die in Europa vervaardigd is.) Onder de voornaamste werken, in 1887 onder handen genomen of uitgevoerd, kunnen het oorlogschip 4e klasse CERAM voor het departement van koloniën en de mailsteamer BROMO voor de Rotterdamsche Lloyd worden genoemd. Ook dit jaar werden in het droogdok weinig schepen opgenomen, ten gevolge van de geringe scheepvaart, aan Vlissingen verbonden. Hoewel, mede wegens de geringe scheepvaart, het havencontract nog weinig voordelen afwerpt, mocht het schapenvervoer daarin enige verbetering brengen, zodat die afdeling een winstsaldo van NLG 99,78½ heeft mogen behalen. Ten slotte wordt de hoop uitgedrukt, dat door volharding de kwade tijd zal worden te boven gekomen en gunstiger resultaten zullen verkregen worden. De heer J.P.J. Buteux te Middelburg, die als commissaris aan de beurt van aftreding was, werd als zodanig herkozen.

Batavia, 2 juli. Vrachten stil. Bevracht werd het Nederlandse stoomschip PRINS ALEXANDER koffie NLG 80, tabak NLG 60, huiden NLG 95, thee NLG 55 per last naar Amsterdam, en stoomschip BROMO koffie NLG 80, huiden NLG 90, indigo NLG 120, thee NLG 55 per last naar Rotterdam.
Lossende en onbevrachte Nederlandse schepen: NOACH III, THORBECKE VI, TJERIMAI, EMMA, en ANNA ALEIDA.

Wij vernemen, dat de Rotterdamsche Lloyd bij de Koninklijke Maatschappij De Schelde te Vlissingen een nieuwe mailboot heeft besteld, geheel type-BROMO, voor hare dienst tussen Rotterdam en Java. (opm: dit wordt de MERAPI)

Rotterdam, 29 november. Het stoomschip BROMO, kapt. G.J. Boon, van Rotterdam naar Java, arriveerde heden te Batavia. Het legde het traject Marseille-Batavia in 27½ etmaal af en leverde de mail, op 30 oktober des avonds uit Nederland vertrokken, in 29½ dag op Java af.

Batavia, 19 december. Vrachten bijna zonder afdoeningen, doordat afschepers van suiker nog niet genegen zijn de gevraagde hogere koersen in te willigen. Nederlands: stoomschip BROMO koffie NLG 80, huiden NLG 95, tabak NLG 60, rijst NLG 50, tin NLG 35, damar NLG 60 per last, naar Rotterdam en koffie FF 80, huiden FF 95, tin FF 35, damar FF 60 ton, naar Marseille; CONRAD koffie NLG 80, huiden NLG 95, rijst NLG 50, tabak NLG 60 per last, naar Amsterdam en zwarte peper FFr 65, damar FFr 70 per ton, naar Genua; CATHARINA laadt voor bevrachters rekening naar Kanaal v.o. (opm: v.o. = voor orders).
Lossend en onbevracht schip: KINDERDIJK.

Aan het verslag van de directie van de Naamloze Vennootschap de Rotterdamsche Lloyd, uit te brengen in de algemene vergadering, welke de 3e mei alhier zal worden gehouden, ontlenen wij het volgende: De winst- en verliesrekening geeft de uitkomst van twintig reizen, door de acht grote stoomschepen tussen Rotterdam en Java volbracht en van de twee stoomboten die op de kleine vaart dienst doen. De reisrekeningen over 1888 laten een voordelig saldo van NLG 838.564,96; de gekweekte rentes bedragen NLG 1.290,65 en saldo van de vorige rekening was NLG 469,37½ , tezamen NLG 840.324,98½ . Daarvan moet worden afgetrokken: voor afschrijving op de boten NLG 235.571,32, voor vernieuwingsfonds NLG 150.000, voor uitkering aan commissarissen volgens art. 22 van de statuten NLG 1.500 en voor patentbelasting NLG 11.264, dus tezamen NLG 398.335,32, zodat er een saldo ter verdeling overblijft van NLG 444.989,66½ . De directie stelt voor daaruit een uitdeling van 11% over het kapitaal te doen. Dat zal NLG 440.000 vorderen, zodat er NLG 1.989,66½ overblijft om op nieuwe rekening over te brengen. De hierboven vermelde reizen werden in vereniging met twee stoomschepen van de stoomvaartmaatschappij Rotterdam volbracht, waardoor de Lloyd in staat was de geregelde veertiendaagse dienst op Java te onderhouden. Gedurende het boekjaar hebben er geen grote rampen plaats gehad. De aanzeiling van de SOERABAJA met het Italiaanse stoomschip REGINA in het gezicht van Marseille heeft slechts een betrekkelijk geringe schade berokkend. Over deze aanzeiling wordt het proces te Marseille gevoerd; de pleidooien hadden 5 en 8 april plaats, nadat sedert acht maanden de tegenpartij steeds uitstelde. Enige gezagvoerders hadden het geluk boten in nood aan te treffen en te helpen, als de GELDERLAND, kapt. W. van der Sprang van Lee, sleepte het Engelse oorlogsschip SERAPIS van ter hoogte Djeddah in Suez, de ZUID-HOLLAND, kapt. S. Otto, het Engelse stoomschip VEGA van ter hoogte Perim in Aden en de BATAVIA, kapt. K.C. de Gruiter, het Engelse stoomschip CLAYMORE uit de Golf van Biscaye te Ferrol binnen. De betaalde hulplonen voor de beide eerstgenoemde schepen waren bevredigend. Het laatst is eerst onlangs door de High Court of Justice in Londen beslist. Het aan de Lloyd toegekende bedrag, dat gering is in verband tot de verleende diensten, wordt in het aanstaande boekjaar verrekend. “In het algemeen”, zegt de directie, “mogen wij wijzen op een zeer gunstig jaar dat achter ons ligt. Het nu ingetreden boekjaar, als het in diezelfde gunstige vervoertoestanden blijft delen, heeft rekenschap te houden met de verhoogde steenkoolprijzen die van 12 tot 30%, alhier en op de verschillende stations, hoger zijn dan in het afgelopen jaar. De veertiendaagse maildienst van Marseille naar Batavia en terug wordt tot nog toe door ons als proef gevaren. Thans zijn onderhandelingen met ons gouvernement aanhangig, om in gemeenschap met de stoomvaartmaatschappij Nederland de wekelijkse maildienst op vaste basis te vestigen. Onze vloot verkeert in een goede toestand. De BROMO, door de Koninklijke Maatschappij De Schelde geleverd, voldoet aan de gestelde verwachtingen; terwijl in overleg en met goedkeuring van commissarissen, besloten werd nog een nieuw stoomschip van hetzelfde type, de MERAPI, bij de Koninklijke Maatschappij De Schelde te bestellen om een van de andere boten te vervangen, die als extra boot blijft dienst doen. De eisen worden steeds hoger gesteld voor spoed en inrichting, waardoor wij genoodzaakt worden – willen wij met de tijd mee gaan – veelvuldiger nieuw materieel aan te schaffen en het oude spoediger te veranderen. Met het oog hierop werd in overleg met heren commissarissen en krachtens art. 24 van de statuten, een vernieuwingsfonds geopend, dat wij doteerden met NLG 150.000. Het eigen assurantiefonds klom tot een bedrag van NLG 91.603,25. Eveneens in overleg met heren commissarissen is besloten de eigen risico te verhogen tot NLG 100.000 op elke boot.” De heer J.W. Jäger is als commissaris aan de beurt van aftreding en niet herkiesbaar.

Heden is in het raadhuis te Vlissingen de gewone jaarlijkse algemene vergadering gehouden van de Koninklijke Maatschappij De Schelde, scheepsbouw en werktuigenfabriek.
Aanwezig of vertegenwoordigd waren 332 aandelen, uitbrengende 69 stemmen, terwijl de vergadering door de heer Arie Smit, als president- commissaris werd geleid. Mededeling werd gedaan dat de commissie ingevolge art. 34 der statuten, met het nazien der balans en winst- en verliesrekening belast, deze had goedgekeurd,zodat de winst- en verliesrekening over 1888 na een afschrijving van NLG 16.429,30 op de goederenrekening, sluit met een winstsaldo groot NLG 1.837,54, welk bedrag tot afschrijving der in vorige jaren geleden verliezen wordt aangewend.
Hierna bracht de directeur zijn verslag over het jaar 1888 uit, waaraan het volgende wordt ontleend: Het afgelopen jaar werd vooral op het laatst door weinige bedrijvigheid gekenmerkt. Eerst bijna aan het einde van dit jaar werden belangrijke orders gecontracteerd, waardoor de vooruitzichten op betere tijden aanzienlijk zijn gestegen.
Hoewel het aantal werklieden in het midden des jaars was ingekrompen, was dit op 31 december weder tot ruim 600 opgekomen.
De voornaamste werken in het jaar 1888 afgeleverd, waren het stoomschip BROMO voor de Rotterdamsche Lloyd, de raderstoomschepen BUIJSKES en WALCHEREN, de torpedoboot CERBERUS en verschillende bootmachines.
Van het droogdok werd gering gebruik gemaakt en meest voor de kleinste soort van schepen en stoomboten. De havenwerken hadden ook een geringere scheepvaartbeweging, tengevolge der staking van de dienst voor het schapenvervoer tussen Vlissingen en Deptford. Uitzicht op meerdere bedrijvigheid in het volgend thans begonnen jaar geeft de te openen 14 daagse dienst tussen Vlissingen en Zuid- Afrika, van de Castle-Line.
Nadat het verslag was uitgebracht, werd met algemene stemmen in plaats van wijlen Sir
Wm. Pearce tot commissaris der Maatschappij benoemd Sir George Pearce, Bart, president der Fairfield Shipbuilding & Engineering Works te Glasgow.

Batavia, 6 mei. Vrachten. Scheepsruimte weinig aangeboden, maar ook weinig gezocht nu het afscheepseizoen ten einde spoedt. De laatste bevrachtingen zijn: Nederlands stoomschip CONRAD koffie NLG 85,00, tabak NLG 65,00, tin NLG 35,00, huiden NLG 95,00, indigo NLG 120,00 per last, naar Amsterdam, en damar Ffrs. 85,00, zwarte peper Ffrs. 80,00 per ton, naar Genua; Nederlands stoomschip BROMO koffie NLG 85,00, huiden NLG 95,00, tabak NLG 65,00, indigo NLG 120,00 per last, naar Rotterdam, en koffie Ffrs. 85,00, huiden Ffrs. 95,00, indigo Ffrs. 120,00 per ton, naar Marseille.

Rotterdam, 24 juni. Een snelle reis. Het stoomschip BROMO van de Rotterdamsche Lloyd heeft de reis van Batavia via Aden, Port Said en Marseille naar Rotterdam, inclusief het oponthoud in de verschillende havens, in 37 dagen en 8 uren volbracht.

Batavia, 19 juli. Vrachten. De laatste 14 dagen kenmerkten zich door een voortdurende lusteloosheid. Naar Nederland werd een schip aangelegd, doch is er weinig zwaar goed verkrijgbaar en moest een partij daarvan tot lage vracht worden aangenomen. Tengevolge van de kleine koffie-oogst verwacht men slechts weinig afdoeningen dit jaar naar die richting; de nieuwe koffie-aanvoeren worden tot nog toe per stoomschip verscheept. Naar Kanaal voor orders is een schip, voor zijn aankomst hier, in Europa afgesloten om suiker te laden. Naar Amerika zoekt men nog een scheepje om te Batavia en Padang koffie naar New York te laden. Naar Australië had geen afdoening plaats. Naar Port-Said v.o. laadt een stoomschip suiker. De laatste bevrachtingen zijn Nederlandse schepen: stoomschip BROMO NLG 85 koffie, NLG 95 huiden, NLG 50 rijst, naar Holland via Marseille; stoomschip PRINSES MARIE idem naar Holland via Genua; ARDJOENO NLG 55 huiden, NLG 40 koffie, NLG 95 kapok, NLG 50 cassia, naar Holland.
Lossende en onbevrachte Nederlandse schepen: LOTOS, INSULINDE, TJERIMAI (te Macassar).

Batavia, 6 december. Vrachten. De laatste geldcrisis te Londen oefende een nadelige invloed uit op de suikervrachten gedurende de laatste 14 dagen en de afsluitingen bepaalden zich merendeels tot het vervoer van andere producten. Naar Holland werd een zeilschip opgenomen voor een gemengde lading van de noordkust van Java naar Amsterdam. Naar Kanaal v.o. (opm: voor orders) werd niets afgedaan, doch bestaat er nog enige vraag naar zeilschepen van 1000 tot 1100 tons reg. voor suiker met de Sont en Oostzee opties. Naar Lissabon v.o. werd een schip bevracht voor suiker naar de Middellandse Zee, Sont en Oostzee opties, terwijl voor copra een schip van 6/800 tons reg. nog gezocht wordt. Naar Amerika is de vracht voor een schip van 1000 tons reg. om te Batavia, Macassar en Padang koffie en lichte goederen voor New York te laden, nog aan de markt. Naar Australië kunnen nog enige zeilschepen geplaatst worden om suiker voor Sydney, Melbourne of Auckland te laden, terwijl men nog steeds stoombootruimte zoekt voor kapok naar Melbourne en Sydney. Naar Delagoa Baai werd een schip in de plaats van de BARON VAN PALLANDT VAN ROOSENDAEL afgesloten voor een lading dwarsliggers tot 85 cents per ligger.
De laatste bevrachtingen zijn: Nederlands stoomschip BROMO NLG 70 koffie, NLG 85 huiden, NLG 40 rijst, NLG 50 tabak, naar Holland via Marseille; stoomschip PRINSES MARIE idem naar Holland via Genua; SMEROE in de roes bevracht voor NLG 23.500 naar Amsterdam; Noorweegs SELADON 27/6 (opm: 27 shillings 6 pence) suiker in krandjangs met de middelzee (opm: bedoeld zal zijn Middellandse Zee, zie hierboven), Sont en Oostzee optie, en Oostenrijkse NEMIRNA losgestuwde copra tot geheime vracht, beide naar Lissabon v.o. Engelse CHESHIRE een lading dwarsleggers tot 85 c. per stuk naar Delagoa Baai.
Lossende en onbevrachte schepen: Nederlandse SLAMAT en Engelse VANDALIA.

Het stoomschip PRINSES AMALIA vertrok 11 dezer van Batavia naar Amsterdam; PRINS VAN ORANJE, van Amsterdam naar Batavia, arriveerde den 11 dezer te Port Said en heeft de reis voortgezet; BROMO, van Rotterdam naar Java, vertrok 19 dezer van Southampton.

Vlissingen, 14 april. De heer G.J. Boon, achtereenvolgens gezagvoerder op de mailstomers BATAVIA, BROMO en MERAPI, zal ook het bevel voeren op de nieuwe mailstomer ARDJOENO.

Rotterdam, 17 april. Morgen heeft de proeftocht plaats van Vlissingen naar Rotterdam met het voor rekening van de Rotterdamsche Lloyd te Rotterdam bij de Koninklijke Maatschappij ‘De Schelde’ aangebouwd prachtig stoomschip ARDJOENO, bestemd voor de maildienst tussen Rotterdam en Java, zijnde dit het 5e stoomschip voor voornoemde rederij aan de fabriek ‘De Schelde’ gebouwd.
De afmetingen van het schip zijn iets groter dan die van haar zusterschepen; de lengte over alles is 334, breedte grootspant 38 en holte 27 Eng. voet.
Het schip zal onder stoom een waterverplaatsing van 5.300 ton bezitten, bij een diepgang van 23 Eng. voet, en heeft een laadvermogen van plusminus 3.500 ton.
Het heeft vier dekken. De twee bovenste dekken zijn van teakhout, het tussendek van staal, bekleed met Amerikaans grenenhout, terwijl het onderdek van gewoon grenenhout is.
Op het schip is de campagne met de brug verlengd door een tentdek, wat voor de passagiers een prachtige promenade geeft, en in de kuil tussen de spanten zijn geslagen ijzeren kleppen met bull-eyes (opm: bulls’ eye; glas in vaste patrijspoort, c.q. lichtrand) aangebracht, om bij slecht weer de passagiers gelegenheid te geven op dek te kunnen verblijf houden.
Een keurig ingericht ruime salon bevindt zich onder het campagnedek; vooral trekt daar de aandacht de tegelversiering tussen de patrijspoorten, welke in sepiakleur een aangenaam effect maakt. Achter het salon is een ruime middengang, waarin zich aan weerszijden de hutten van de 1e klasse passagiers bevinden voor 33 passagiers, terwijl bij die hutten ruime en nette bad- en mandiekamers aanwezig zijn.
Op het campagnedek is een keurig net damessalon en een rooksalon aangebracht. Tussendeks vooruit wordt het verblijf voor de 2e klasse passagiers aangetroffen. Ook hier is een flink net salon, waarin alles van blank hout is afgewerkt. Aan beide zijden van het salon zijn geriefelijke hutten van 24 passagiers, welke hutten alle voldoende kunnen geventileerd worden. Voor de campagne bevindt zich op het opperdek een kinderkamer.
De kapiteinshut en de kaartenkamer zijn op het brugdek geplaatst, terwijl de hutten voor de dokter met apotheek, voor officieren en machinisten zich onder de brug bevinden.
Een koude luchtmachine met koel- en vrieskamers is in de zijde van het schip aangebracht, om de scheepsvictualie in bevroren toestand te bewaren en ijs te maken; voorts bevindt zich daar de bakkerij, enz. met de keuken in twee afdelingen.
Het schip heeft een stoomstuurmachine, een stoomankerspil en een machine om zoetwater te distilleren. In het schip zijn vijf waterdichte schotten aangebracht. Onder de machinekamer en gedeeltelijk onder het groot laadruim is een waterballasttank.
Het schip is als schoenerbrik getuigd, en geheel elektrisch verlicht. De elektrische machine en keurige inrichting voor de verlichting is geleverd door de heren Van Rietschoten & Houwens.
Het stoomschip, geheel van staal, is volgens de hoogste klasse van de Rules van Veritas gebouwd, alsmede onder toezicht van de Vereeniging van Nederlandsche Assuradeuren.
De stoommachine is van het quadruple compound systeem. Dit systeem wordt door de directie van de Rotterdamsche Lloyd bij voorkeur toegepast, naar aanleiding van de gunstige verkregen resultaten met de zusterschepen BROMO en MERAPI.
De machine is in staat een vermogen van plusminus 2.000 i.p.k. te ontwikkelen.
De afmetingen van de cilinders zijn 24", 36", 48", en 75" Eng. duim, bij een slaglengte van 42 duim en 60 omwentelingen per minuut.
Behalve de gewone voedingpompen, bezit deze machine nog een compleet stel Weir's patent voedingpompen, alsmede een hulpcondensor, een verwarmingstoestel en een distilleerinrichting, waarvan laatstgenoemde in staat is 10.000 liter water per dag te maken, om zodoende het water in de stoomketels voortdurend op peil te houden, zonder bijvoeden van zout water. De krukas is 14 duim diameter, de krukpennen zijn 14½ duim. De machine wordt door middel van stoom aangezet, waardoor gelegenheid bestaat haar in 3 seconden van vooruit op achteruit te doen werken.
De voor de machine benodigde stoom wordt geleverd door twee stalen stoomketels, op een werkende drukking van 200 lbs, elk van 4 geribde vuren voorzien, en van 3'6" diameter, terwijl de diameter van de ketels is 12'2" en de lengte 18 Eng. voet.
De ketels zijn hydraulisch geklonken door een 150 ton klinkmachine.
De schroef, vierbladig, Griffith's model, heeft een diameter van 16¾ Eng. voet, bij 22 voet spoed, en is evenals de naaf uit Stone & Martin brons vervaardigd.
Het schip zal gevoerd worden door de heer G.J. Boon, vroeger gezagvoerder van de stoomschepen BROMO en MERAPI.
Op de in de vorige week gehouden proeftocht bleek, dat de vaartsnelheid 13 knopen bedroeg.
Dit stoomschip is een grote aanwinst voor de Rotterdamsche Lloyd en strekt de Nederlandse industrie in elk opzicht tot eer.

Het stoomschip PRIOK arriveerde 14 dezer van Amsterdam te Batavia; ORANJE NASSAU, van West-Indië, is 16 dezer te New York aangekomen; PRINSES AMALIA, van Amsterdam naar Batavia, vertrok 16 dezer van Southampton; SALATIGA, van Hamburg en Amsterdam naar Java, arriveerde 16 dezer te Genua; BROMO, van Java naar Rotterdam, arriveerde 17 dezer te Marseille; BATAVIA, van Rotterdam naar Java, vertrok 17 dezer van Perim; SOERABAJA, vertrok 17 dezer van Batavia naar Rotterdam.

Zeetijdingen. Het stoomschip SCHIEDAM, van de N.A.S.M, van Rotterdam naar Baltimore, via New York, arriveerde 20 dezer te New York; ZAANDAM, van de N.A.S.M, van Baltimore naar Rotterdam, passeerde 22 dezer Dover; OBDAM, van de N.A.S.M, van New York naar Rotterdam, vertrok 20 dezer van New York; PRINSES AMALIA, van Amsterdam naar Batavia, is 21 dezer met lichte schade aan de machine in Ferrol binnen gelopen; AMSTERDAM, van de N.A.S.M, van Rotterdam naar New York, passeerde 22 dezer Lezard; ORANJE NASSAU, vertrok 20 dezer van New York naar West Indië; PRINS ALEXANDER, van Amsterdam naar Batavia, arriveerde 22 dezer te Padang; BROMO, van Java naar Rotterdam, passeerde 20 dezer Gibraltar; UTRECHT, van Rotterdam naar Java, arriveerde 22 dezer te Southampton.

Het stoomschip VEENDAM, van de N.A.S.M, van New York naar Rotterdam, passeerde den 24 februari, des ochtend 8 uur, Wight; P. CALAND, van de N.A.S.M, arriveerde den 22 februari van Amsterdam te New York; EDAM, van de N.A.S.M, vertrok 24 februari van Amsterdam naar Baltimore; BROMO, van Java naar Rotterdam, passeerde 24 februari Ouessant; PRINS WILLEM I, van Suriname naar Amsterdam, passeerde 24 februari, ten 8 uur 30 min. v.m, Ouessant; LAWANG, van Java naar Amsterdam en Hamburg, is 23 februari des morgens Suez gepasseerd; MERAPI, van Rotterdam naar Java, arriveerde 24 februari te Port Said; UTRECHT, van Rotterdam naar Java, vertrok 23 februari van Southampton; PRINS HENDRIK, vertrok 24 februari van Batavia naar Amsterdam.

Zeetijdingen. Het stoomschip BURGEMEESTER DEN TEX, vertrok 6 dezer van Batavia naar Amsterdam; ARDJOENO, van Java naar Rotterdam, vertrok 6 dezer van Port Said; CONRAD, van Amsterdam naar Batavia, arriveerde 6 dezer te Padang; SUMATRA, van Batavia naar Amsterdam, arriveerde 6 dezer te Genua; VOORWAARTS, van Hamburg, arriveerde 6 dezer te Amsterdam; BROMO, van Rotterdam naar Java, vertrok 5 dezer van Southampton; PRINSES MARIE, van Amsterdam naar Batavia, arriveerde 6 dezer te Genua; ZAANDAM, van de N.A.S.M, vertrok 5 dezer van Baltimore naar Rotterdam; VEENDAM, van de N.A.S.M, van New York naar Rotterdam, vertrok 6 dezer van Boulogne; MAASDAM, van de N.A.S.M, van Rotterdam, arriveerde 5 dezer te New York.

Het stoomschip PRINS ALEXANDER, van Batavia naar Amsterdam, vertrok 19 dezer van Genua; PRINSES MARIE, van Amsterdam naar Batavia, vertrok 20 dezer van Aden; PRINSES SOPHIE, arriveerde 20 dezer van Amsterdam te Batavia; SOENDA, vertrok 20 dezer van Batavia te Amsterdam; P. CALAND, van de N.A.S.M, van Amsterdam naar Baltimore, via New York, arriveerde 19 dezer te New York; BROMO, van Rotterdam naar Java, arriveerde 20 dezer te Port Said; ARDJOENO, van Java, laatst van Marseille, naar Rotterdam, arriveerde 20 dezer voorgaats van den Nieuwe Waterweg.

Het stoomschip CELEBES vertrok 6 dezer van Londen naar Amsterdam; PRINSES AMALIA, van Amsterdam naar Batavia, vertrok 5 dezer van Southampton; PRINSES MARIE, van Batavia naar Amsterdam, vertrok 5 dezer van Genua; BROMO, van Java naar Rotterdam, arriveerde 5 dezer te Marseille; OBDAM, van de N.A.S.M, van New York naar Rotterdam, passeerde 6 dezer Lezard (opm: Lizard); BATAVIA, van Rotterdam naar Batavia, arriveerde 5 dezer te Batavia; SAMARANG, van Java naar Rotterdam, vertrok 5 dezer van Batavia; UTRECHT, van Rotterdam naar Java, arriveerde 5 dezer te Marseille; BURGEMEESTER DEN TEX, van Amsterdam naar Batavia, vertrok 6 dezer van Port Said; SCHIEDAM, van de N.A.S.M, arriveerde 6 dezer van Baltimore te Rotterdam.

Leeuwarden, 3 januari. Het stoomschip BROMO, van Rotterdam naar Java, passeerde 1 januari Sagres; P. CALAND, van N.A.S.M, van Amsterdam naar Baltimore via New York, passeerde 1 dezer Lizard; ROTTERDAM, van N.A.S.M, vertrok zaterdag 31 december van New York naar Rotterdam; OBDAM, van N.A.S.M, van Rotterdam naar New York, vertrok 1 dezer van Boulogne sur Mer; PRINS MAURITS, vertrok 31 december van New York naar West-Indië; PRINS HENDRIK, van Amsterdam naar Batavia, arriveerde 1 dezer te Southampton; DRENTHE vertrok 2 dezer van Rotterdam naar Java.

Leeuwarden, 10 januari. Het stoomschip SUMATRA, van Batavia naar Amsterdam, passeerde 6 dezer Beachy Head; DUBBELDAM, van de N.A.S.M, van Amsterdam, arriveerde den 4 dezer te New York; PRINSES WILHELMINA, van Amsterdam naar Batavia, vertrok 6 dezer van Suez; BROMO, van Rotterdam naar Java, vertrok 6 dezer van Marseille; PRINS WILLEM III, van Paramaribo naar Amsterdam via Havre, arriveerde 6 dezer te Havre.

Leeuwarden, 17 april. Onder het bevel van de kapt. der infant. R.A.F. Wijgersma en het medegeleide van de 2de luit. kwartierm. H.K.A. Hamakers, zal den 13e mei e.k. van Rotterdam per stoomschip BROMO naar Oost-Indië vertrekken een detachement suppletie troepen, ter sterkte van 2 onderofficieren en 30 korporaals en manschappen.

Londen, 10 juli. Het Nederlandse stoomschip BROMO is bij het vertrek van Soerabaija aan de grond geraakt, doch weder vlot gekomen en met gebroken schroefas te Soerabaija teruggekeerd.

Batavia, 12 augustus. Het stoomschip BROMO van de Rotterdamsche Lloyd lichtte te Soerabaija om half twee (opm: datum niet genoemd) het anker, om door het Oostgat naar buiten te gaan met een loods aan boord. Het schip dat betrekkelijk dicht, hoewel op 18 voet water, onder de Madoerawal had gelegen, raakte onder het draaien aan de grond, vermoedelijk op een nog onbekende of kortelings ontstane ondiepte, waarbij een der schroefbladen brak en moest daarom in het dok worden opgenomen.

Soerabaja, 17 juli. Het Nederlandse stoomschip BROMO werd in het dok nagezien en zijn enige spanten enigszins verbogen bevonden. De klinknagels schenen echter in volmaakt goede staat te zijn. Men vermoedt dat het cement gebroken is, doch kan men zulks niet gewaar worden omdat het schip beladen was. Één schroefblad was gebroken, en de andere bladen waren verbogen en zijn weer rechtgezet. (Het stoomschip BROMO vertrok 21 juli van Batavia naar Rotterdam en 19 augustus van Marseille.)

Leeuwarden. Het stoomschip PRINS WILLEM II arriveerde 16 dezer van Amsterdam te Parimaribo; PRINS FREDERIK HENDRIK vertrok 16 dezer van Parimaribo naar Amsterdam; DUBBELDAM, van de N.A.S.M, van Rotterdam naar New York, passeerde 17 dezer, des middag 12 uur, Wight; OBDAM, van de N.A.S.M, vertrok 16 dezer van New York naar Rotterdam met 1150 vaten margarine en 300 vaten lard (opm: varkensreuzel); DIDAM, van de N.A.S.M, van New York naar Rotterdam, passeerde 18 dezer, des namiddag 1 uur 20 minuten, Lezard; PRINS HENDRIK, van Amsterdam naar Batavia, passeerde 16 dezer Gibraltar; VOORWAARTS, van Batavia naar Amsterdam, passeerde 17 dezer Dungeness; BROMO, van Rotterdam naar Java, arriveerde 17 dezer te Southampton; SUMATRA, van Batavia, arriveerde 18 dezer te Amsterdam; PRINSES MARIA, van Amsterdam naar Batavia, arriveerde 17 dezer te Padang; LOCH LOMOND, der N.A.T.L, vertrok 17 dezer van New York naar Rotterdam; CARLISLE, der N.A.T.L, van New York, arriveerde 17 dezer te Rotterdam.

Leeuwarden, 6 oktober. Het stoomschip DRENTHE, van Java naar Rotterdam, vertrok 4 dezer van Perim; SAMARANG, van Java naar Rotterdam, passeerde 3 dezer Gibraltar; BROMO, van Rotterdam naar Java, vertrok 4 dezer van Port Said; BURGEMEESTER DEN TEX, van Batavia naar Amsterdam, arriveerde te Genua 3 dezer; CONRAD, van Amsterdam naar Batavia, arriveerde 4 dezer te Genua; PRINSES SOPHIE, vertrok 4 dezer van Batavia naar Amsterdam; PRINSES WILHELMINA, arriveerde 3 dezer van Amsterdam te Batavia; SAMARANG, van Batavia naar Rotterdam, is 3 dezer Gibraltar gepasseerd; PRINS FREDERIK HENDRIK, van Suriname naar Amsterdam, arriveerde 4 dezer te Havre.

Leeuwarden, 6 oktober. Het stoomschip WERKENDAM, van de N.A.S.M, van New York naar Rotterdam, passeerde 5 dezer Beachy Head; VEENDAM, van de N.A.S.M, van Rotterdam, arriveerde 4 dezer te New York; SCHIEDAM, van de N.A.S.M, vertrok den 4e dezer van New York naar Amsterdam; BROMO, van Rotterdam naar Java, vertrok 4 dezer van Suez.

Leeuwarden, 9 december. Het stoomschip OBDAM, van de N.A.S.M, arriveerde 8 december van New York te Rotterdam; BROMO, van Java naar Rotterdam, vertrok 7 december van Perim; DRENTHE, van Rotterdam naar Java, vertrok 7 december van Suez; PRINSES WILHELMINA, van Batavia naar Amsterdam, passeerde 7 december Dungeness; KONINGIN EMMA, van Batavia naar Amsterdam, vertrok 7 december van Marseille; EDAM, van de N.A.S.M, vertrok 7 december van New York naar Rotterdam; SPAARNDAM, van de N.A.S.M, van Rotterdam naar New York, passeerde 8 december Lezard; PRINS WILLEM II, van Suriname naar Amsterdam, arriveerde 8 december te Havre.

Leeuwarden, 14 december. Het stoomschip GEDEH, van Rotterdam naar Java, vertrok 13 dezer van Southampton; PRINS HENDRIK, van Batavia naar Amsterdam, vertrok 12 dezer van Genua; BROMO, van Java naar Rotterdam, arriveerde 12 dezer te Suez; PRINSES SOPHIE, van Amsterdam naar Batavia, arriveerde 13 dezer te Genua; SUMATRA vertrok 13 dezer van Batavia naar Amsterdam.

Leeuwarden, 21 december. Het stoomschip CONRAD, van Batavia naar Amsterdam, arriveerde 20 dezer te Suez; PRINSES SOPHIE, van Amsterdam naar Batavia, arriveerde 19 dezer te Port Said; MERAPI, van Rotterdam naar Java, arriveerde 20 dezer te Batavia; ARDJOENO, vertrok 20 dezer van Batavia naar Rotterdam; BROMO, van Java naar Rotterdam, arriveerde 19 dezer te Marseille; PRINSES MARIE, van Amsterdam naar Batavia, vertrok 20 dezer van Southampton.

Leeuwarden, 22 december. Het stoomschip BROMO, van Java naar Rotterdam, vertrok 21 dezer van Marseille; EDAM, van de N.A.S.M, van New York naar Rotterdam, passeerde 21 dezer Dover; CONRAD, van Batavia naar Amsterdam, vertrok 21 dezer van Port Said; PRINSES SOPHIE, van Amsterdam naar Batavia, vertrok 20 dezer van Suez; PRINS FREDERIK HENDRIK arriveerde 20 dezer van West-Indië te New York; PRINSES MARIE, van Amsterdam naar Batavia, keerde 20 dezer uit zee terug te Southampton wegens stormweder, doch zette 21 dezer de reis weder voort; GEDEH, van Rotterdam naar Java, vertrok 21 dezer van Marseille.

Vlissingen, 18 mei. Aan de werf der Koninklijke Maatschappij ‘De Schelde’ alhier is aangekomen het stoomschip BROMO van de Rotterdamsche Lloyd, welk schip alhier zal moeten voorzien worden van nieuwe ketels. Dit schip zal evenwel niet gelijk de zusterschepen ZUID HOLLAND en BATAVIA verlengd moeten worden. Wel wordt hier binnenkort verwacht het stoomschip SAMARANG, dat in het droogdok te Middelburg 24 voet verlengd zal moeten worden.

Vlissingen, 28 juni. Het stoomschip BROMO van de Rotterdamsche Lloyd, dat aan de Koninklijke Maatschappij ‘De Schelde’ alhier de nodige herstellingen en voorzieningen aan de machine onderging, stoomde gisteren proef op de rede en in het zeegat, en zal bij voldoening heden naar Rotterdam vertrekken.

Het stoomschip BROMO, van de Rotterdamsche Lloyd, dat in december 1887 van de werf ‘De Schelde’ te Vlissingen werd te water gelaten, is thans aan genoemde werf voorzien van een gedeeltelijk doorlopend dek, waardoor èn campagnedek èn brugdek zijn vervallen, terwijl de ketels opnieuw zijn voorzien van een kunstmatige trek (forced draught). Door deze inrichting wordt gelegenheid gegeven om desnoods met één stoomketel te werken en dan toch met bijna volle kracht te kunnen stomen, door alsdan die trek te versterken. Voor deze kunstmatige trek zijn twee ventilators aangebracht om de nodige verwarmde lucht te verschaffen, die men onder de roosters brengt. Ook wordt een dergelijke inrichting aangebracht, teneinde de groots mogelijke economie in het steenkolenverbruik te kunnen verkrijgen.

Vlissingen, 13 november. Het stoomschip BROMO van de Rotterdamsche Lloyd, alhier van Rotterdam aangekomen, zal bij de Koninklijke Maatschappij ‘De Schelde’ de nodige herstellingen en voorzieningen ondergaan.

Vlissingen, 16 januari. Het stoomschip BROMO van de Rotterdamsche Lloyd, dat bij de Koninklijke Maatschappij de Schelde van nieuwe stoomketels is voorzien, vertrok hedenochtend van de werf naar de binnenhaven om morgen naar Rotterdam te vertrekken.

Rotterdam, 20 juni. Een gedeelte van de lading van het stoomschip SALAK werd van Southampton verscheept met het stoomschip LAWOE, dat 11 dezer van daar is vertrokken. Het restant der lading wordt geladen in het stoomschip BROMO, dat 22 dezer van hier naar Batavia vertrekt.

Het verkochte stoomschip BROMO is op 8 januari te Rotterdam van Batavia aangekomen op de laatste reis.

Amsterdam, 12 januari. Naar wij vernemen werd het stoomschip BROMO van de Rotterdamsche Lloyd, dat op 8 dezer van Batavia te Rotterdam arriveerde, naar het buitenland verkocht.

Rotterdam, 17 januari. Het voor ongeveer GBP 25000 verkochte Nederlandse stoomschip BROMO van de Rotterdamsche Lloyd wordt verdoopt in ORINOCO. De nieuwe reders zijn de firma Pickford & Black te Halifax, N.S, die het stoomschip in dienst zullen stellen tussen Halifax en de West-Indische eilanden.

Het stoomschip ORINOCO (ex BROMO) is heden vertrokken van Rotterdam naar Antwerpen.