Familiegegevens en opleiding
Hendrikus Ketelaar werd geboren als zoon van de beurtscchipper Jan Ketelaar en Trintje Scholtens.
Hij trouwdde op 26 november 1846 te Groningen als scheepskapitein met Trijntje Jans Bos, geboren als dochter van de schipper Wolter Berends Bos en Janna Hindriks Bont.allegroningers
“Hindrik Jans Ketelaar werd in 1792 geboren als zoon van het echtpaar Jan Everts Ketelaar en Trijntje Scholtens. Het gezin woonde aan de Visschersstraat 33 te Groningen. Vader Ketelaar verdiende de kost als beurtschipper op Amsterdam. Hindrik Jans groeide dus op in een scheepvaartmilieu mat als “natuurlijk” gevolg dat ook hij zijn toekomst zocht in de schipperij. De vorderingen van de jonge varensgezel verliepen zo voorspoedig, dat hij reeds op 26-jarige leeftijd (in 1818) zijn eerste zeereis als schipper maakte.
Twee jaar later werd hij gezagvoerder op het nieuw uitgehaalde kofschip “Vriendschap”. Hoewel de kof voor een aanzienlijk deel gefinancierd was door derden, had ook de jonge gezagvoerder een aandeel in het schip en kon hij reeds als kapitein-eigenaar worden beschouwd. De “Vriendschap” werd in 1833 verkocht. Ketelaar zette zijn bedrijf voort met de kof “De Hunze”. Hij was zestig jaar toen hij in 1852 zijn laatste schip “De Hoop” verkocht en een punt zette achter zijn zeemansbestaan.”
Hindrik Jans Ketelaar liet een vrij uitgebreid archief na, waaruit in dit artikel wordt ingegaan: “De nalatenschap van de kapitein-eigenaar … leert ons dat het schip (De Vriendschap) in de twaalf jaar dat Ketelaar het bevoer alle mogelijke soorten lading veilig over zee bracht. Daarbij bevoer de “Vriendschap”… een uitgebreid vaargebied, dat zich uitstrekte van de oostzeekust van Rusland tot de westkust van Italië. Met slecht weer vertoefde het schip meer dan eens in de Golf van Biskaje of in het Engels kanaal. … Hij bracht stukgoed van Amsterdam naar Lissabon en neemt daar cacao en fruit in voor de thuisreis. Op een andere reis vervoerde hij meekrap, verfhout en wijn van Antwerpen naar Pietersburg (St.Petersburg). De retourvracht bestond uit koper en potas. …”. Het artikel eindigt met een aantal citaten uit het scheepsjournaal van 1833 van Liverpool naar Groningen
Uit: “Het sprekend journaal van Ketelaar van de “Vriendschap”. In “Wie zee joudt wint de prijs. 150 jaar Koninklijk Zeemanscollege “De Groninger Eendracht”, door Hylke Speerstra, Uitgegeven door het Koninklijk Zeemanscollege “De Groninger Eendracht”, 1980
Dit artikel lijkt me gebaseerd op: F.R.Loomeijer. Waartoe zou dan al die moeite zijn. Het bedrijf van een Groninger kofschipkapitein 1820-1852. Enkhuizen 1986, 56 pp. Beschrijft het zeemansleven van Hindrik Jans Ketelaar.
Lidmaatschap zeemanscollege(s)
Geen
Opmerkingen in verband met lidmaatschap Zeemanscollege(s)
In de notulen van 06 februari 1849 van de Algemene Vergadering van het Amsterdamse zeemanscollege Zeemanshoop wordt behandeld een: “Brief van het medelid kapitein M.P.de Jonge, verzoekende dat er een Bus worde geplaatst tot inzameling van reisgeld voor de vrouw van H.Ketelaar, welke laatste ten gevolge eener verwonding zijn been is afgezet en welke Vrouw met hare 5 kinderen naar Veendam zou willen vertrekken.” Er wordt in deze bus een bedrag van f 14,64 ingezameld.023.
Ik ben er allerminst zeker van dat het hier kapitein H.J.Ketelaar betreft. Wellicht dat de publicatie van Loomeijer duidelijkheid geeft.
De schepen van de kapitein
Bouma025 vermeldt H.J.Ketelaar als gezagvoerder gedurende:
* 1829 t/m 1834 van de kof “Vriendschap”, gebouwd in 1819, bouwplaats niet vermeld, 120 ton o.m., varend als kapitein/eigenaar vanuit Groningen.
* 1836 t/m 1840 van de kof “Hunze”, gebouwd in 1833, bouwlocatie niet vermeld, 99 ton o.m., varend als kapitein/eigenaar vanuit Groningen. Het schip werd 10 maal te Harlingen geregistreerd, komend van Liverpool, Noorwegen en Memel. Het schip is in 1840 verloren gegaan;
* 1842 t/m 1853 van de kof “de Hoop”, gebouwd in 1841 te Hoogezand, 95 ton o.m., varend als kapitein/eigenaar vanuit Groningen. Het schip voer in 1858 voor kapitein/eigenaar J.S.Riepma te Appingedam en was herdoopt in “Agatha”. Voor wie het schip tussen 1853 en 1858 heeft gevaren is niet vermeld.
In de schepenlijst van Bouma025 wordt kapitein H.S.Ketelaar genoemd als gezagvoerder van 1836-t/m 1840 van de kof "Hunze" in 1840 (onder gezag van Ketelaar?) verloren gegaan op weg naar Petersburg.
Bouma025 vermeldt kapitein H.J.Ketelaar als gezagvoerder/eigenaar vanuit Groningen van 1840 t/m 1844 van de kof “Hanse” (of “Hunze”), gebouwd in 1836, bouwlocatie niet vermeld, 140 ton o.m.,
In van Sluijs013 staat een vermelding bij het smakschip “Vriendschap” van een kapitein H.J.Ketelaar in 1821/1822 samen met een kapitein W.C.Hobma
In het Archief van de Waterschout op het Stadsarchief van Amsterdam bevinden zich monsterrollen op naam van kapitein Hendrik Jans Ketelaar als gezagvoerder van de:
“Vriendschap”, dd 05 september 1820; 05 maart 1822; 17 maart 1823; 29 mei 1824; 24 januari 1824; 28 augustus 1826; 14 maart 1828; 01 september 1829; 16 maart 1830;
“Hunse”, 06 maart 1835
Overige bijzonderheden
Rotterdamsche Courant 20 augustus 1822114
Rotterdam, 19 augustus. Den 16 arriveerden te Helvoetsluis MINERVA, C.C. Bos, van Oleron, en VRIENDSCHAP, H.J. Ketelaar, van Kadix, laatst van Vlieland.
Den 18 zeilden GEERTRUIDA MARIA, A. Glazenier, naar de Middellandsche Zee; de ZEEMEEUW, A. van Dijk, naar Gibraltar.
Den 19 zeilden de JONGE ELIZABETH, H.E. Hendriks, naar Smirna (opm: Izmir) en BETSEIJ, D. Cameron, naar Surinamen; de wind N.O.
Rotterdamsche Courant 10 september 1822114
Rotterdam, 9 september. Den 6 arriveerde in de Maas de CONCORDIA, S. Swart, van Bordeaux
Den 8 zeilden de MATHILDA, J.F. Kreplien, naar de Oostzee, en de VRIENDSCHAP, H.J. Ketelaar, naar …(opm: niet ingevuld).
In 1989 heeft het Noordelijk Scheepvaartmuseum te Groningen een tentoonstelling georganiseerd over "Een eeuw stoomvaart op Harlingen". In de tentoonstellingsgids staat onder nr.129 de presentatie van
"Charterparty van zoutlading 1836. Afkomstig van het kofschip "De Hunse" van kapitein H.J.Ketelaar. In bruikleen afgestaan door prof.dr.F.J.Loomeijer te Paterwolde" Wat is een charterparty?
