Familiegegevens en opleiding

Jacob Geugies Engelsman werd geboren te Veendam op 25 mei 1811 als zoon van de schipper Geugien Remmelts Engelsman en schippersche Jantje Jacobs Stuut.

Jacob  trouwde te Veendam op 19 april 1838 als schipper met Elijzabeth Remmelts Engelsman, geboren te Veendam op 23 april 1819 als dochter van de koopman Remmelt Remmelts Engelsman ‘de jonge’ en Beerta Jacobs Stuut. Elijzabeth overleed te Oosterdiep/Veendam op 17 augustus 1875, 66 jaar.

Jakob overleed te Groningen op 16 december 1882, 71 jaar, weduwnaar.

Jacob en Elizabeth zijn neef en nicht.

 

In Burgerlijke Stand akten uit de provincie Groningen wordt Jacob vermeld als schipper in 1838, 1841, 1849, als koopman in 1862

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

J.G.Engelsman was effectief lid van het Veendammer zeemanscollege “Maatschappij tot Nut der Zeevaart” met vlagnummer G3 resp. 56 van 1839 t/m 1856.

 

De schepen van de kapitein

Bouma⁰²⁵ vermeldt J.G.Engelsman als gezagvoerder gedurende:

*    1838 t/m 1849 van de kof “Elisabeth”, gebouwd in 1838 te Muntendam, 103 ton o.m., varend voor R.R.Engelsman te Veendam. Het schip voer in 1850 voor kapitein/eigenaar F.H.Hoff te Delfzijl en was herdoopt in “Margaretha Elisabeth”;

*    1850 t/m 1854 van de 2-mastschoener “Elisabeth”, gebouwd in 1850 te Groningen, 147 ton o.m., varend voor I.H.Reyger te Groningen;

*    1860 van de kof “Hendrika”, gebouwd in 1850 te Stadskanaal, 86 ton o.m., varend als kapitein/eigenaar vanuit Wildervank. Het schip is in oktober 1860 gestrand bij Thornby en wrak geraakt. Het is in 1861 geborgen, verkocht naar Rusland en herdoopt in “Georg”.

 

In de Almanak voor Zeevarenden 1852, vermoedelijk uitgegeven door het college “Eendracht” te Groningen en aanwezig in het Veenkoloniaal Museum te Veendam staat in de ledenlijst van het Veendammer zeemanscollege kapitein J.G.Engelsman  met vlagnummer G3 als gezagvoerder van de “Elizabeth”.

 

De colletie monsterollencollectie op het Noordelijk Scheepvaart Museum te Groningen vermeldt:

1836, schip “Liebra”, kapitein Geugien R.Engelsman, lichtmatroos J.G.Engelsman, 15 jaar.

28 januari 1828, schip “Libra”, schipper Geuchien R.Engelsman, matroos Jacob Geuchiens Engelsman.

27 januari 1830, schipper Geuchien Remmelts Engelsman, stuurman Jacob Geuchies Engelsman.

01 maart 1831, schip “Libra”, schipper Geuchien Remmelts Engelsman, stuurman Jacob Geuchies Engelsman,

21 mei 1836, schip “Alida Giesen”, kapitein Jan Jans Zelling,  stuurman Jacob Geuchien Engelsman, 24 jaar.

11 februari 1837, kof “Libra”, schipper Geuchien Remmelts Engelsman, stuurman Jacob Geuchies Engelsman. (verder de zonen Jan Geuchies als kajuitwachter en Remmelt Geuchies als lichtmatroos i.c. 4 Engelsmannen van een bemanning van 6).

02 juni 1838, schip “Elisabeth”, kapitein Jacob Geuchies Engelsman.

03 februari 1840, kof “Elizabeth”, schipper Jacob Geuchies Engelsman.

17 februari 1849, kof “Elizabeth”, schipper Jakob Geuchies.

11 juni 1850, schoener “Elizabeth”, schipper Jacob Geuchiens Engelsman, 39 jaar uit Veendam.

16 februari 1852, schoener “Elizabeth”, schipper Jakob Geuchies Engelsman.

 

Overige bijzonderheden

Jacob Geuchiens Engelsman, schipper te Veendam, laat in 1837/38 voor zijn rekening bouwen door Ubel Harms Holthuis te Muntendam de kof ‘Elisabeth’, groot 102 ton of 54 last. Hij verkoopt het schip op 12 september 1849 aan Hendrik Bos, scheepskapitein te Delfzijl en Freek Alberts Hoff, scheepskapitein te Delfzijl, de kof ‘Elisabeth’, voortaan genaamd ‘Margaritha Elisabeth’, groot 89 ton. Tot dat moment was het schip niet te boek gesteld in een register van scheepshypotheken. Een buitenstaander zal er dus geen geld ingestoken hebben. Misschien is voor hem schoonvader R.R.Engelsman boekhouder en misschien ook financier geweest.

De 2 mast schoener ‘Elisabeth’, groot 147 ton is in 1850 gebouwd te Groningen door scheepsbouwer W.C. van Arnhem.

In 1861 bezat Jacob 2/60 deel in de galjoot ‘Maria Sinnige’, groot 168 ton, br.m 1536.” ⁰⁸⁸

 

Krantenberichten

ZeePost 11 augustus 1838 ¹¹⁴

Te Amsterdam zijn den 10 augustus gearriveerd de schepen:

…..-  ELISABETH (opm: kof), kapt. J.G. Engelsman, van Koningsbergen met tarwe……

 

ZeePost  18 juli 1839 – 445¹¹⁴

Amsterdam, op 17 en 18 juli gearriveerd:…….J.G. Engelsman, ELISABETH, van Koningsbergen (opm: Kaliningrad) met tarwe en rogge, liggende Oosterdok…..

 

Algemeen Handelsblad 31 mei 1841¹¹⁴

Carga-lijsten Amsterdam: … ELISABETH,. kapt. J.G. Engelsman, van Koningsbergen met tarwe en rogge.

 

Provinciale Groninger Courant 28 september 1841¹¹⁴

De schepen ELISABETH, kapt. Engelsman, van Amsterdam naar Livorno, HET VERTROUWEN, kapt. Pinksterboer, van Rotterdam naar Nizza, zijn vóór de 20e september Deal gepasseerd.

 

Algemeen Handeslblad 03 maart 1842¹¹⁴

Carga-lijsten Amsterdam: SOPHIA MARIA, kapt. A.J. Andresen, van Suriname met suiker en katoen; ELIZABETH, kapt. J.G. Engelsman, van Livorno met wol, omber-aarde, sienna-aarde, komijn, gallen, marmeren vloerstenen, honing, komijn, galnoten, talk en sucade.

 

Algemeen Handelsblad 08 april 1842¹¹⁴

Advertentie. Schepen in lading:….….Gibraltar (via Cadix). Het Nederlands kofschip ELISABETH, kapt. J.G. Engelsman. Adres bij Van den Bey en Comp…..

 

Algemeen Handelsblad 31 mei 1842¹¹⁴

Advertentie. Schepen in lading:….….Gibraltar (via Cadix). Het Nederlands kofschip ELISABETH, kapt. J.G. Engelsman. Adres bij Van den Bey en Comp…..

 

Provinciale Groninger Courant 28 juni 1842¹¹⁴

Het schip ELISABETH, kapt. Engelsman, van Amsterdam naar Gibraltar, is voor de 20e juni Deal gepasseerd.

 

Algemeen Handelsblad 08 november 1842¹¹⁴

Schepen in lading:….….Gibraltar. Het Nederlandse schoener kofschip ELISABETH, kapt. J.G. Engelsman. Adres bij Van den Bey en Co…..

 

Algemeen Handelsblad 09 november 1842¹¹⁴

Carga-lijsten Amsterdam: ELISABETH, kapt. J.G. Engelsman, van Malaga met rozijn, lood, vijgen, wijn, amandelen, schillen en citroen; …..

 

Algemeen Handelsblad 15 november 1842¹¹⁴

Schepen in lading:…..…..Gibraltar. Het Nederlandse schoener kofschip ELISABETH, kapt. J.G. Engelsman. Adres bij Van den Bey en Co……

 

Algemeen Handelsblad 28 december 1842¹¹⁴

Schepen in lading:….Gibraltar. Het Nederlandse schoener kofschip ELISABETH, kapt. J.G. Engelsman. Adres bij Van den Bey en Co…..

 

NRC 04 mei 1846¹¹⁴

Antwerpen, 1 mei. Het Nederlandse schip ELISABETH, kapt. Engelsman, hetwelk gisteren op de rede schade bekwam, is in het dok gezet.

 

NRC 21 juni 1849¹¹⁴

Rotterdam, 20 juni. …..Over een paar dagen zal op de binnenwerf van genoemde eigenaar de kiel worden gelegd van een brik, de HOOP VAN SCHIEDAM genoemd, groot 200 lasten, kapt. J.K. de Weerd, van de Pekela, en op de buitenwerf de kiel van het schoenerschip GESINA, kapt. Jakob G. Engelsman, van Veendam, groot plm. 80 lasten.

 

Provinciale Groninger Courant 19 april 1850¹¹⁴

Groningen den 15 april. Vrijdagmorgen de 12^e dezer is van de Buitenwerf alhier van stapel gelopen het nieuw gebouwd schoenerschip ELIZABETH, gemeten op 147 zeetonnen, zullende bevaren worden door de eigenaar J.G. Engelsman. Deskundigen roemen algemeen de hechte, sterke en van vele geriefelijkheden voorziene bouworde. Bovengenoemde schip ligt thans bij de Buitenwerf om aldaar verder te worden voltooid

 

Provinciale Groninger Courant 12 juli 1850¹¹⁴

Groningen 11 Juli. Het aantal zeeschepen dat in dit jaar in deze stad en provincie gebouwd en te water gebracht is zeer groot. Wij laten hier volgen een lijst van 45 in deze provincie nieuw gebouwde zeeschepen welke sedert de 19 februari l.l. in de havens deze stad binnengebracht zijn om verder afgewerkt en opgetuigd te worden:

Het schoenerschip ELIZABETH, kapit. J.G. Engelsman, gebouwd bij W.C. van Arnhem te Groningen.

 

NRC 03 februari 1858¹¹⁴

Rotterdam, 2 februari. Gisteren avond strandde voor Scheveningen bij hevige N.N.W. wind de Groningse schoener ELISABETH (opm: waarschijnlijk ELIZABETH, bevelvoerder R. Huizing, komende van Ancona en bestemd naar Rotterdam. De lading bestaat uit hennep, lijnzaad, zwavel en Crem.Tart. (opm: cremor tartari, gezuiverde wijnsteen, overwijnsteenzure potas [een verkoelend, zacht laxerend middel]) Het schip behoort aan de heer J.G. Engelsman te Veendam. De bemanning, sterk 7 koppen is door de reddingboot van de Noord- en Zuid-Hollandsche Maatschappij van boord gehaald. Zodra het weder zulks toeliet, zou men trachten de lading te lossen; men hoopt heden morgen daarmede een begin te kunnen maken.

 

NRC 26 oktober 1860¹¹⁴

Hjørring, 24 oktober. De Nederlandse kof HENDRIKA, kapt. J.G. Engelsman, van Newcastle met stukgoed naar Dantzig (opm: Gdansk), is gisteren bij Tornby (opm: 57º33’ N.B. 9º54’ O.L.) gestrand. Het volk is gered, maar het schip is wrak.

 

NRC 31 oktober 1860¹¹⁴

Hjørring, 22 oktober. De bij Tornby gestrande Nederlandse kof HENDRIKA, kapt. J.G. Engelsman – zie NRC van 26 dezer – zit vol water en er is weinig kans, dat iets van de lading zal geborgen worden.

 

Provinciale Groninger Courant 25 mei 1861¹¹⁴

Groningen, 24 mei. Gister arriveerde alhier het nieuw gebouwde galjootschip HENDERIKA (opm: tjalk HENDRIKA), kapitein R. Engelsman, van Gieten, groot 90 last, gebouwd bij I.A. Hooites te Foxholsterbosch.

 

NRC 20 november 1861^114-

Frederikshaven, 16 november. De Nederlandse kof (opm: tjalk) HENDRIKA, kapt. Engelsman, van Koningsbergen (opm: Kaliningrad) met lijnzaad naar Harlingen, is hier gestrand en zit vol water .

 

NRC 22 november 1861¹¹⁴

Amsterdam, 21 november. Aangaande het schip (opm: tjalk) HENDERIKA, kapt. R.J. Engelsman, van Koningsbergen naar Harlingen, bij Frederikshaven gestrand – zie NRC van 20 dezer – wordt, volgens brief van Elseneur van 18 dezer, gemeld dat het wrak was. De kapitein (opm: Roelf Jacobsz Engelsman) en twee man waren daarbij verdronken, doch de stuurman en twee man gered.

 

Provinciale Groninger Courant 30 november 1861¹¹⁴

Frederikshaven, 22 november. Men heeft de berging van de tuigage en de inventaris van de bij Bunken gestrande schoener HENDRIKA, wijlen kapitein R.J. Engelsman, van Koningsbergen naar Harlingen, moeten opgeven wegens aanhoudend ongunstig weder en ongunstige ligging van het schip, dat geheel onder water zit. Van de lading heeft men mede niets kunnen bergen.

 

NRC 01 december 1861¹¹⁴

Frederikshaven, 24 november. Het bij Bunken gestrande Nederlandse schip HENDRIKA, kapt. R.J. Engelsman, van Koningsbergen naar Antwerpen – zie NRC van 20 en 22 november – is in de laatste dagen hoog op het strand gezet, zodat het uitzicht geopend is iets van de lading te kunnen bergen.

 

Jacob Geugiens Engelsman voer alleen op Europesche havens, in het zuiden Livorno, Malaga, Gibraltar, Ancona, maar ook in het Oostzeegebied zoals Koningsbergen. De krantenberichten melden een grote variatie aan lading. Landbouwproducten zoals tarwe, rogge, lijnzaad, hennep, vijgen,maar ook lood, marmeren vloerstenen en kleurstoffen zoals omber en siena.