Familiegegevens en opleiding

Pieter Schabels werd geboren op 07 november 1842 te Oude Pekela als zoon van de zeeman, later schipper Pieter Hanssens Schabels en Grietje Luitjes Hensema. Schabels werd ook wel Schabeling genoemd.

Pieter trouwde op 23 december 1869 te Nieuwe Pekela als zeeman met Hinderika de Weerd, geboren te Nieuwe Pekela als dochter van de rustend schipper Jacob Klaassens de Weerd en Antje Rentes Huisman. Hinderika overleed te Nieuwe Pekela op 08 juli 1908, 69 jaar. Het echtpaar woonde te Nieuwe Pekela en kreeg 4 kinderen

Pieter overleed te Nieuwe Pekela op 09 november 1909, 67 jaar, herbergier, weduwnaar.

 

“Akte 1893, nr. 110, 21 sept. 1893.

Op 21 sept. 1893 is bij mij, ambtenaar van de Burgerlijke Stand van de gemeente Nieuwe Pekela ingekomen van de Minister van Marine een brief, inhoudende een uittreksel uit het dagregister van het schip “Meeden”, gezagvoerder Pieter Schabelz, inhoudende dat op 29 jan. 1893, zeilende in de Zuid Atlantische Oceaan, (29^o42’ZB & 46^o23’WL), diens zoon Jacop Pieters Schabels, geboren te Nieuwe Pekela, 15 jaren oud en zeeman van beroep, overboord is gevallen en is jammerlijk verdronken. Jacop Pieters Schabels is een zoon van Pieter Schabels en Henderika de Weerd, wonende te Nieuwe Pekela.”¹¹⁵

 

In Burgerlijke Stand akten it de provincie Groningen wordt Pieter Schabels vermeld als zeeman in 1869, 1870, 1874, 1875, 1876, 1877, 1894 en als herbergier in 1909.

 

Lidmaatschap van zeemanscollege(s)

P.Schabel was effectief lid van het zeemanscollege “Voorzorg” te Nieuwe Pekela met vlagnummer 48 in de periode 1869 t/m 1909.

 

Opmerkingen in verband met Zeemanscollege(s)

Geen

 

De schepen van de kapitein

Bouma⁰²⁵ vermeldt P.Schabels als gezagvoerder gedurende:

• * 1879 van de galjoot “Jantina”, gebouwd in 1848 te Pekela, 174 ton o.m., varend voor D.Mulder & Zⁿ te Winschoten;
• * 1880 van hetzelfde schip maar nu varend voor G. de Grooth te Winschoten. Het schip is in 1880 bij Scheveningen gestrand met een lading hout op weg van Memel naar Vlaardingen.
• * 1895 van de schoenerbrik “Meeden”, gebouwd in 1875 te Pekela, 226 ton o.m., varend voor D.S.Detmers te Meeden. Het schip werd in 1895 afgekeurd op de Azoren en werd verkocht.

 

In ledenlijsten van het college “Voorzorg” uit de “Amsterdamsche Almanak voor Koophandel en Zeevaart” worden in de opgaven uit 1881 t/m 1920 ook schepen genoemd. Bij nr. 48 van P.Schabels wordt vermeld de “Jantina” in 1881 en de “Meeden” in de periode 1895-1896.

 

De collectie monsterrollen in het Noordelijk Scheepvaartmuseum te Groningen vermeldt:

08 april 1878, kof “Jantina”, kapitein Pieter P.Schabels, 36 jaar uit Nieuwe Pekela.

12 februari 1884, bark “Twee Zusters”, kapitein F.K.Harding, stuurman Pieter Schabels, 40 jaar uit Nieuwe Pekela.

16 maart 1887, schoener “Henrietta”, kapitein Jan Schuitema, stuurman Pieter Schabels, 42 jaar uit Nieuwe Pekela.

15 september 1888, schoener “Fruiterer”, kapitein Geert Eefting, stuurman Pieter Schabels, 44 jaar uit Nieuwe Pekela.

10 juli 1889, schoener “Fruiterer”, kapitein Geert Eefting, stuurman Pieter Schabels, 45 jaar uit Nieuwe Pekela

21 maart 1890, schoener “Fruiterer”, kapitein Willem Sijpkens, stuurman Pieter Schabels, 48 jaar uit Nieuwe Pekela.

22 april 1891, brik “Aurora”, kapitein Rente Jacobs de Weerd, stuurman Pieter Schabels, 48 jaar uit Nieuwe Pekela.

22 juli 1891, brik “Aurora”, kapitein Rente Jacobs de Weerd, stuurman Pieter Schabels, 48 jaar uit Nieuwe Pekela.

 

Overige bijzonderheden

Jaarverslag Kapiteinshuis Pekela 1994

In bruikleen van de de heer. B.T.Buzeman, Monnikendam

Scheepsportret van de brik “Meeden, schipper Pieter Schabels (1842-1909), gesigneerd C.P.Franco, Bahia 1892, aquarel

Scheepsportret van de brik “Meeden”gesigneerd K.Dijk, olieverf karton

Portretfoto’s van schipper Pieter Schabels en zijn vrouw

 

In het Jaarverslag 1994 van het Kapiteinshuiste Pekela staat een uitgebreid artikel door A.Westers getiteld “De Meeden in Bahia” met afbeeldingen van de hiervoor vermelde bruiklenen. Zie hiervoor www.kapiteinshuis.nl Jaarverslagen

“In 1892 voer de “Meeden” onder schipper Keizer naar Zuid-Amerika met aan boord stuurman Pieter Schabels uit Nieuwe Pekela.  Bovendien voer , als jongste lid van de equipage, de vijftienjarige zoon van de stuurman, Jacob Pieter Schabel mee. …

In november 1880 strandde de “Jantina”, onderweg van Memel naar Vlaardingen met een lading hout bij Scheveningen. De zevenkoppige bemanning werd samen met een vrouw en een kind (vermoedelijk de vrouw van de kapitein en Grietje of Jacob Pieter) door een reddingboot gered. De lading werd geborgen, maar het schip ging verloren. Het was niet verzekerd.

Van 1881 tot 1892, het jaar waarin hij als stuurman op de “Meeden” onder schipper Keizer voer, was Pieter Schabels koopman bij het Tweede Verlaat te Nieuwe Pekela op het adres C482, rechts van het huis van de verlaatmeester. Voordien was het huis bewoond geweest door zijn schoonouders. Antje de Weerd-Huisman had er tot aan haar dood op 29 januari 1881 een winkel gehad. Vermoedelijk heeft hij in deze jaren tevens als stuurman op de “Meeden” onder schipper Mantjes gevaren.”

“Op 12 augustus 1892, toen de “Meeden” zich op het zuidelijk deel van de Atlantische Oceaan bevond, overleed kapitein Jan Keizer, nog maar één en veertig jaar oud. Hij kreeg een zeemansgraf. Stuurman Pieter Schabels volgde hem als kapitein op en maakte in tegenwoordigheid van Bossinga in het dagregister van het schip een akte van overlijden op. Bij aankomst in Bahia werd op 23 augustus een uittreksel uit deze overlijdensakte aan de Nederlandse consul aldaar ter hand gesteld…”

“Op vijf november 1892 vertrok de “Meeden” onder kapitein Pieter Schabels uit Bahia en zette koers naar Macau om vandaar naar Rio Grande te zeilen , dat op 6 februari 1893 werd bereikt. Op weg naar de laatste bestemming vond ter hoogte van 29^o42’Zbr, 46^o 23’WL op 29 januari 1893 een ongeluk plaats , waarbij Jacob Pieter , de zoon van kapitein Schabels , omkwam… Zijn vader gaf van deze trieste gebeurtenis een verslag in een brief die hij bij aankomst in Rio Grande aan H.J.Mantjes te Meeden schreef….. Pas in de loop van juli 1893 werd door kapitein Schabels de thuisreis aanvaard, op 1 augustus passeerde de “Meeden” Prawle Point, Cornwall, een dag later St.Catharine’s Point, de zuidpunt van het eiland Wight….

In het najaar van 1893 voer kapitein Schabels vanuit Delfzijl naar Hamburg om er de “Meeden” te verkopen. Op de veiling die plaatsvond op 18 november werd het schip ingezet op DM 12000, maar er werd al afgeslagen op DM 8000 zonder dat er een koper gevonden werd. Op 7 december kwam de “Meedden” weer in Delfzijl aan en een dag later werd het schip voor de winter in Groningen opgelegd. Op 11 mei 1894 vertrok kapitein Pieter Schabels aan boord van de “Meeden”, onder rederij van D.S.Detmers te Meeden naar Sharpness, Gloucester en Cardiff om vandaar op 20 juni weer de Atlantische Oceaan op te zeilen met als bestemming Rio Grande. Het einde kwam in november 1895 , toen de “Meeden” te Sao Miguel op de Azoren afgekeurd en voor 2250 Milreis verkocht werd. Voor kapitein Schabels, drie en vijftig jaar oud, was daarmee het moment aangebroken om – en nu voorgoed – het zeemansleven vaarwel te zeggen . Zij laatste jaren bracht hij door als winkelier en tenslotte als herbergier in zijn huis op de sluis. Hij overleed er, een jaar na zijn vrouw, op 9 november 1909.