Inloggen
PHOENIX - ID 9934


In dienst
Onder Nederlandse Vlag tussen:1829-04-13 / 1830-10-28 | Reden uitgevlagd: Afscheiding Zuidelijke Nederlanden K.B. 28.10.1830

Identification Data

Bouwjaar: 1829
Categorie: Cargo vessel
Voorstuwing: Sailing Vessel
Type: Schoenerkof
Material Hull: wood, oak
Construction Data

Scheepsbouwer: Mechelen, Netherlands
Launch Date: 1828-10-11
Delivery Date: 1829-04-00
Technical Data

Gross Tonnage: 111.00 lasts
Gross Tonnage 2: 220.00 tons (oude meting)
 
Zeebrieven en Turksche passen

Record type Zeebrief
Zeebrief jaar: 1829
Datum agenda: 1829-04-13
Register nr: 18290243
Scheepsnaam: PHENIX (LE)
Type: Schoner Kof
Lasten: 111
Gebouwd in provincie: Zuid-Holland
Gebouwd in binnen- of buitenland: Binnenlands
Zeebrief / Turksche pas verzocht door: Bosmans, P & Bosmans, F
Plaats: Mechelen
Kapitein op moment van verzoek: Elbring, H.
Opmerkingen: Eerste zeebrief

Bekijk de overige zeebrieven / Turksche passen van dit schip
Ship History Data

Date/Name Ship 1829-04-13 PHOENIX
Manager: Gebr. P. & F. Bosmans, Mechelen, Netherlands
Eigenaar: Gebr. P. & F. Bosmans, Mechelen, Netherlands
Shareholder:
Homeport / Flag: Mechelen / Netherlands

Date/Name Ship 1830-10-00 PHOENIX
Manager: Gebr. P. & F. Bosmans, Mechelen, Belgium
Eigenaar: Gebr. P. & F. Bosmans, Mechelen, Belgium
Shareholder:
Homeport / Flag: Mechelen / Belgium

Date/Name Ship 1866-02-00 PHARE
Manager: F. Lancsweert, Ostend (Oostende), Belgium
Eigenaar: F. Lancsweert, Ostend (Oostende), Belgium
Shareholder:
Homeport / Flag: Ostend (Oostende) / Belgium

Date/Name Ship 1867-04-00 PHARE
Manager: Henry N. Holbrought, Lowestoft, England
Eigenaar: Henry N. Holbrought, Lowestoft, England
Shareholder:
Homeport / Flag: Lowestoft / England

Date/Name Ship 1868-00-00 PHARE
Manager: Robert W. Saul, Lowestoft, England
Eigenaar: Robert W. Saul, Lowestoft, England
Shareholder:
Homeport / Flag: Lowestoft / England

Ship Events Data

1831-12-13: Stranded
Op 13 december 1831 is de PHOENIX, kapt. J.P. van Dierendonck, bij Oostende gestrand, doch later geborgen.
1837-04-01: Grounded
Op 1 april 1837 is de PHOENIX, kapt. J.P. van Dierendonck, bij de Kaloot (Schelde) vastgeraakt en later met verlies van roer en andere schade Vlissingen binnen gesleept.
1840-11-17: Damaged
Op 17 november is de PHOENIX, kapt. G. Kuyper, met verlies van zeilen en met meer andere schade Cowes binnengelopen.
1849-12-00: Damaged
Begin december 1849 is de PHOENIX, kapt. G. Kuiper, na in de haven gestoten, met lekkage Kingstown bennegelopen.
1850-02-00: Stranded
Begin februari 1850 is de PHOENIX, kapt. G. Kuiper, nabij Vlissingen op het strand geraakt.
1863-06-00: Damaged
Begin juni 1863 is de PHOENIX, kapt. G. Kuiper, lek te Ramsgate binnengelopen.
1867-03-11: Stranded
Op 11 maart 1867 strandde de PHARE, kapt. M. Thomson, bij Covehithe Ness, ten zuiden van Lowestoft. Begin april werd het schip vlotgetrokken en zwaar lek naar Lowestoft gesleept waar het werd hersteld.
1883-12-00: Final Fate: Broken up

In december 1883 is de PHARE onder Engelse vlag gesloopt in Lowestoft.

Gezagvoerders

Datum vanaf: 0
Kapitein: Quickfall, G.
Overige informatie: 0

Datum vanaf: 1829
Kapitein: Elbring, H.
Overige informatie: 0

Datum vanaf: 1830
Kapitein: Dierendonck, Jacob P. van
Overige informatie: Jacob van Dierendonck, * Blankenberge 1774

Datum vanaf: 1836
Kapitein: Bunnemeyer, J.H.
Overige informatie: J. Bunnemeyer was afkomstig uit Lohne, Oldenburg

Datum vanaf: 1840
Kapitein: Kuiper, Gerard
Overige informatie: Gerard Kuiper, * Kiel, provincie Groningen, 1811

Datum vanaf: 1866
Kapitein: Pearson, T.
Overige informatie: 0

Datum vanaf: 1867
Kapitein: Thompson, M.
Overige informatie: 0

Monsterrollen

Opgemaakt Amsterdam
Datum: 1829-09-28
Scheepsnaam voorvoegsel:
Scheepsnaam: PHOENIX
Schipper: Dierendonck, Jacob P van
Scheepstype: schoener
Grootte:

Bekijk alle monsterrollen
Algemene informatie

In de uitgegeven Nederlandse zeebrief wordt het schip PHENIX genoemd, zoals B.V. die naam in 1831 ook hanteert. In de lijst waarin in oktober 1830 van alle Zuid-Nederlandse schepen de Nederlandse zeebrief werd vervallen verklaard wordt de naam PHOENIX gebruikt. In latere registers van B.V, in België en in vrijwel alle zeetijdingen hanteert men geen andere naam dan PHOENIX, vandaar dat Marhisdata daarvoor heeft gekozen.

1829

Op 13 april 1829 werd de eerste zeebrief verstrekt voor de PHENIX, aangevraagd door P. & F. Bosmans, Mechelen, voor H. Elbring als kapitein.

RC 180629
Rotterdam, 17 juni. Van Antwerpen zijn de Schelde afgekomen en naar zee gezeild DE HERSTELLING, kapt. C. van der Wind, PHOENIX (opm: eerste reis van deze Zuid-Nederlandse schoenerkof), kapt. H. Elbring, naar Archangel; DE VROUW CATHARINA, kapt. G. Popken, naar Hamburg; DE JUFVROUW TRESINA (opm: JUFFER FRESINA), kapt. J.H. Potjer, naar Leith; VROUW HELENA, kapt. F.J. de Winter, naar Liverpool;
MCO 191229
Vlissingen, 15 december. Op onze rede is gearriveerd de PHOENIX, kapt. J.P. van Dierendonck, van Liverpool, met zout.

1830

Op 22 maart 1830 werd een nieuwe zeebrief verstrekt voor de PHENIX, aangevraagd door P. & F. Bosmans, Mechelen, voor J.P. van Dierendonck als kapitein.

MCO 140930
Vlissingen, 7 september. Van onze rede is naar zee gezeild, van Gent, PHOENIX, kapt. J.P. van Dierendonck, naar Liverpool, met ballast.

België

Na de opstand in Brussel in augustus 1830, gevolgd door het eenzijdig afroepen van de onafhankelijkheid op 4 oktober, decreteerde de koning bij Koninklijk Besluit van 28 oktober 1830 (Staatsblad No. 73) dat van de (196) schepen welke in de Zuidelijke Provinciën van het Rijk tehuis behoorden de Nederlandse zeebrieven moesten worden ingetrokken. Dit betrof ook de schoener-kof de PHOENIX, kapt. J.P. van Dierendonck, eigenaren de Gebr. P. & F. Bosmans te Mechelen. De meeste schepen, waaronder de PHOENIX, werden Belg; een kleine vijftig verkoos de Nederlandse vlag, vaak na een aanvankelijke periode van opleggen.

1831

AH 191131
Vlissingen, 15 november. Het schip PHENIX, kapt. Van Dierendonk (opm: nu Belgische vlag, schoener-kof PHOENIX, thuishaven Mechelen, kapt. J.P. van Dierendonck), komende van Liverpool en geladen met zout, is zondagavond (opm: 13 december), ten half zes ure, in weerwil het een loods aan boord had, bij het binnenkomen van Ostende gestrand. Met moeite is het gelukt de equipage te redden. (opm: het schip werd geborgen en bleef in de vaart)

1832 - 1833

L.v.C.
Er werden diverse reizen naar Liverpool gemaakt om klipzout te halen, die vanwege de na de Afscheiding heersende problematische politieke toestand op de Schelde in Oostende werd gelost. Nadat eind juni 1833 de Belgische vlag vrije vaart over de Schelde had verkregen kon de trafiek naar Antwerpen worden verlegd.

1834

DC 091034
Vlissingen, 6 oktober. Voor Antwerpen bestemd zijn alhier ter rede gekomen: PHOENIX, kapt. J.P. van Dierendonck, van Liverpool, met klipzout en stukgoederen;
DC 181234
Vlissingen, 15 december. Van Antwerpen zijn de Schelde afgekomen en van onze rede naar zee gezeild: PHOENIX, kapt. J.P. van Dierendonck, naar Liverpool, met vlas; la VICTOIRE, kapt. H.H. Rosendaal, naar Boulogne, en LEOPOLD DE EERSTE, kapt. F.A. de Vries, naar Nantes, beiden met brandhout; de TWEE GEBROEDERS, kapt. J.J. Michelsen, naar Liverpool, met ballast; de JONGE JOHANNA, kapt. J. Verbrugge, naar London, met boomschors; …. NEPTUNES, kapt. F. Peters, naar London, met boomschors en vlas; AURORA, kapt. L.B. Jansen, naar Cuxhaven, met stukgoederen; de VROUW GRIETJE, kapt. J. de Vries, naar Bremen; de MARIA, kapt. J.H. Bunnemeijer, naar Dublin,

1835

AH 070435
Vlissingen, 2 april. Voor Antwerpen bestemd, is alhier ter rede gekomen, de PHOENIX, kapt. J.P. van Dierendonck, van Liverpool.

1836

DC 020436
Middelburg, 30 maart. Gisteren is ter rede van Vlissingen gearriveerd, PHOENIX, kapt. J.P. van Dierendonck, van Bordeaux naar Antwerpen bestemd met wijn en suiker.
RC 070436
Rotterdam, 7 april. Van Vlissingen meldt men de 4e dezer, dat de Engelse brik DANIEL O’CONNELL de vorige namiddag aldaar in de Westerhaven is gekomen en dat ook thans in die haven is liggende de Amerikaanse brik THE RUSSIAN, welke door de stoomboot DE SCHELDE tot voor die haven gesleept is. Daarna was gemelde stoomboot vertrokken, om binnen te slepen het op de 1e dezer tegen de Kaloot vast geraakte brikschip (opm: schoenerkof) PHOENIX, kapt. J.P. van Dierendonck, welke door het zware weer aldaar zijn roer afgestoten heeft, doch weer vlot geraakt is, na enige goederen gelost en naar Vlissingen opgezonden te hebben en zijnde als toen op het slik tegen de vaste wal, bewesten de Schone Waardin, gezet.
Beide eerstgenoemde vaartuigen hebben enige averij bekomen en het laatstgemelde is zwaar lek. (opm: de PHOENIX had flinke schade opgelopen welke in juni in Boom werd hersteld)
DC 090636
Dordrecht, 8 juni. Van hier is naar Antwerpen opgevaren de PHOENIX, kapt. J.P. van Dierendonck, met wijn.

1837

AH 180537
Vlissingen, 15 mei. Van Antwerpen is de Schelde afgekomen en van onze rede naar zee gezeild de PHOENIX, kapt. J.H. Bunnemeyer, naar Cork.

1838

AH 230338
Antwerpen, 21 maart. Binnengekomen de PHOENIX, kapt. J.H. Bunnemeyer, van Liverpool.

1839

MCO 230439
Vlissingen, 22 april. Voor Antwerpen bestemd is alhier ter rede gekomen de PHOENIX, kapt. J.H. Bunnemeyer, van Liverpool, met klipzout.

1840

VCO 120540
Vlissingen, 12 mei. Voor Antwerpen bestemd is alhier ter rede gekomen de PHOENIX, kapt. G. Kuyper, van Liverpool, met klipzout.
ZP 231140
Cowes, 17 november. Het schip PHOENIX, kapt. Kuijper, van Antwerpen naar Topsham, is met verlies van zeilen en met meer andere schade alhier binnengelopen.

1841

VCO 010541
Vlissingen, 30 april. Van Antwerpen is de Schelde afgekomen en van onze rede naar zee gezeild de PHOENIX, kapt. G. Kuyper, in ballast, op avontuur.
VCO 020741
Vlissingen, 1 juli. Voor Antwerpen bestemd is alhier ter rede gekomen de PHOENIX, kapt. G. Kuyper, Lissabon, met zout.

1842

MCO 060842
Vlissingen, 5 augustus. Voor Antwerpen bestemd is alhier ter rede gekomen de PHOENIX, kapt. G. Kuyper, van Liverpool, met zout.
RC 311242
Uittreksel uit de Lloydslijst tot den 27 december.
Te Milford is gearriveerd de PHOENIX, kapt. G. Kuyper, van Liverpool naar Antwerpen, hebbende 19 dagen reis.

1843

MCO 300543
Vlissingen, 29 mei. Voor Antwerpen bestemd is alhier ter rede gekomen de PHOENIX, kapt. G. Kuiper, van Liverpool, met klipzout.

1844

MCO 290633
Vlissingen, 28 juni. Van Antwerpen is de Schelde afgekomen en van onze rede naar zee gezeild de PHOENIX, kapt. G. Kuyper, in ballast, naar Liverpool.

1845

NRC 180245
Vlissingen, 14 februari. Binnengekomen de PHOENIX, kapt. G. Kuyper, van Liverpool.

1847

NRC 060847
Liverpool, 30 juli. Aangekomen de PHOENIX, kapt. G. Kuiper, van Antwerpen.
RC 111247
Vlissingen, 8 december. Het schip de PHOENIX, kapt. G. Kuiper, van Liverpool naar Antwerpen, is den 4 dezer te Kingstown (Dublin) binnengelopen.

1848

NRC 050148
Vlissingen, 2 januari. Binnengekomen de PHOENIX, kapt. G. Kuiper, van Liverpool.

1849

RC 030349
Vlissingen, 1 maart. Voor Antwerpen bestemd is alhier ter rede gekomen de PHOENIX, kapt. G. Kuiper, van Liverpool.
GRC 111249
Het schip PHOENIX, kapt. G. Kuiper, van Liverpool naar Antwerpen, te Kingstown binnen, heeft in de haven gestoten en hierdoor lekkage bekomen.

1850

RC 070250
Vlissingen, 4 februari. Voor Antwerpen bestemd is alhier ter rede gekomen de PHOENIX, kapt. G. Kuiper, van Liverpool.

1851

RC 130251
Vlissingen, 11 februari. Het Belgisch kofschip PHOENIX, kapitein G. Kuiper, van Liverpool naar Antwerpen, op de Schelde aan de grond geraakt, was, volgens brief van Antwerpen van den 10 dezer, nog in dezelfden toestand, doch zat niet gevaarlijk; men had ligters gezonden om de lading over te nemen.
GRC 180251
Vlissingen, 11 februari. Binnengekomen de PHOENIX, kapt. G. Kuiper, van Liverpool, na op het strand gezeten te hebben.

1852

MCO 220452
Vlissingen, 21 april. Van Antwerpen is de Schelde afgekomen en van onze rede naar zee gezeild de PHOENIX, kapt. G. Kuyper, met ballast, naar Liverpool.

1853

NRC 230653
Liverpool, 18 juni. Vertrokken de PHOENIX, kapt. G. Kuiper, naar Genua.
RC 100853
Genua, 2 augustus, Binnengekomen de PHOENIX, kapt. G. Kuiper, van Liverpool.
RC 111053
Genua, 1 oktober, Vertrokken de PHOENIX, kapt. G. Kuiper, naar Antwerpen.
RC 031253
Vlissingen, 1 december. Voor Antwerpen bestemd is alhier ter rede gekomen de PHOENIX, kapt. G. Kuiper, van Genua.

1854

NRC 140454
Liverpool, 6 april. Uitgezeild de PHOENIX, kapt. G. Kuiper, naar Antwerpen.

1855

GRC 310155
Holyhead, 23 januari. Vertrokken de PHOENIX, kapt. G. Kuiper, naar Liverpool.
RC 230555
Vlissingen, 20 mei. Van Antwerpen is de Schelde afgekomen en van onze rede naar zee gezeild de PHOENIX, kapt. G. Kuyper, naar Genua.
RC 040755
Genua, 26 juni. Aangekomen de PHOENIX, kapt. G. Kuyper, van Antwerpen.
GRC 171055
Vlissingen, 11 oktober. Binnengekomen de PHOENIX, kapt. G. Kuyper, van Genua.

1856

GRC 140356
Vlissingen, 8 maart. Binnengekomen de PHOENIX, kapt. G. Kuiper, van Liverpool.

1856

GRC 160156
Liverpool, 8 januari. In lading de PHOENIX, kapt. Kuiper, naar Antwerpen.
GRC 080856
Liverpool, 31 juli. Zeilklaar de PHOENIX, kapt. Kuiper, naar Genua.

1857

AH 080157
Genua, 31 december. Uitgezeild de PHOENIX, kapt. Kuiper, naar Antwerpen.

1858

AH 040158
Holyhead, 30 december. Binnengekomen de PHOENIX, kapt. Kuiper, van Liverpool naar Antwerpen.

1859

RC 060159
Antwerpen, 31 december. Vertrokken de PHOENIX, kapt. Kuiper, naar Liverpool.

1860

NRC 080460
Vlissingen, 5 april. De PHOENIX, kapt. Kuiper, naar Liverpool.

1862

AH 140262
Gibraltar, 29 januari. Zeilklaar. De PHOENIX, kapt. Kuiper, (v. Adra) naar Antwerpen.

1863

AH 270163
Portsmouth, 23 januari. Binnengekomen de PHOENIX, kapt. Kuiper, van Antwerpen naar Liverpool.
AH 170263
Portsmouth, 13 februari. Uitgezeild de PHOENIX, kapt. Kuiper, naar Liverpool.
AH 110463
Liverpool, 7 april. Zeilklaar: De PHOENIX, kapt. Kuiper, naar Antwerpen.
RC 270463
Vlissingen, 24 april. Aangekomen de PHOENIX, kapt. Kuiper, van Liverpool.
AH 050663
Antwerpen, 1 juni. Uitgezeild de PHOENIX, kapt. Kuiper, naar Livorno.
NRC 110663
Ramsgate, 8 juni. Het schip PHOENIX, kapt. Kuiper, van Antwerpen naar Livorno, is hier lek binnengelopen en moet lossen.
RC 140763
Ramsgate, 10 juli. Vertrokken de PHOENIX, kapt. Kuiper, (van Antwerpen) naar Livorno (na gedane reparatie)
NRC 120963
Livorno, 31 augustus. Binnengekomen de PHOENIX, kapt. Kuiper, van Antwerpen.
RC 201163
Livorno, 11 november. Vertrokken de PHOENIX, kapt. Kuiper, naar Ramsgate.

1864

AH 090164
Liverpool, 5 januari. Binnengekomen de PHOENIX, kapt. Kuiper, van Livorno.
RC 120264
Liverpool, 9 februari. Uitgeklaard de PHOENIX, kapt. Kuiper, naar Antwerpen.
NRC 100364
Vlissingen, 7 maart. Aangekomen de PHOENIX, kapt. Kuiper, van Liverpool.
AH 180864
Vlissingen, 13 augustus. Uitgezeild de PHOENIX, kapt. Kuiper, naar Genua.
AH 260964
Genua, 20 september. Binnengekomen de PHOENIX, kapt. Kuiper, van Antwerpen.
RC 191064
Genua, 13 oktober. Vertrokken de PHOENIX, kapt. Kuiper, naar Cagliari.

1865

AH 160165
Gibraltar, 2 januari. Binnengekomen de PHOENIX, kapt. Kuiper, van Cagliari.
RC 070265
Vlissingen, 5 februari. Aangekomen de PHOENIX, kapt. Kuiper, van Cagliari, voor Antwerpen.
AH 020865
Genua, 27 juli. Binnengekomen de PHOENIX, kapt. Kuiper, van Middlesborough.
RC 200965
Genua, 14 september. Vertrokken de PHOENIX, kapt. Kuiper, naar Antwerpen.
RC 071265
Vlissingen 5 december. Binnengekomen, voor Antwerpen bestemd, de PHOENIX, kapt. G. Kuiper, van Genua.

1866

AH 010266
Advertentie. Openbare verkoop te Antwerpen van het Belgische Galjootschip PHOENIX, liggende in het Oude Dok.
De ondergetekende makelaar, zal op donderdag 15 februari 1866, ten 2 ure des namiddags in de Verkoopzaal van het Lokaal de La Cité, en zulks op last en voor rekening van wien het aangaat, in het openbaar verkopen:
Het Belgische Galjootschip PHOENIX, groot 220 tonnen, gebouwd van eikenhout, met deszelfs inventaris van uitrusting, zodanig als het is liggende in het Oude Dok.
Dit schip bekend wegens deszelfs buitengewoon hechten bouw, is buitendien verleden jaar aanmerkelijk hersteld en verbeterd geworden, en heeft een uitmuntende inventaris aan boord. Om nadere inlichtingen adressere men zich aan de makelaar.      
W. Kennedy
(opm: de voormalige Zuid-Nederlandse schoenerkof, in 1829 in Mechelen gebouwd, werd gekocht door de Oostendse kolenhandelaar F. Lancsweert; als PHARE werd het schip onder de verschillende Engelse kapiteins T. Pearson, G. Quickfall resp. M. Thompson ingezet voor het vervoer van kolen van Sunderland naar Oostende; na een stranding nabij Lowestof op 11 maart 1867 en de berging begin april werd het schip na reparatie naar Lowestoft verkocht; eind 1883 werd de PHARE in Lowestoft gesloopt)

Kapitein Gerard Kuiper, afkomstig uit het Groningse dorp Kiel, moet in Antwerpen zeer gezien zijn geweest. Met het uitzonderlijk lompe en langzame schip had hij in 25 jaar 54 reizen naar Liverpool gemaakt om meestal met klipzout naar Antwerpen terug te keren. Daarnaast had de PHOENIX nog eens zes reizen naar de Middellandse Zee gemaakt, waarbij de retourlading vaak bestond uit marmer uit Genua of omgeving.
Toen kapitein Kuiper in Antwerpen afscheid nam van zijn schip wijdde het dagblad Le Précurseur op 28 februari 1866 een artikel aan hem, waarin ondermeer ... ‘Alle schepen die in de haven lagen waren te zijner ere gepavoiseerd. Bij deze gelegenheid werd aan kapitein Kuiper door enkele zeer goede vrienden een mooi horloge met gouden ketting overhandigd. Ook werd een toespraak gehouden waarin de belangrijkste gebeurtenissen werden gememoreerd die deze zeeman zijn overkomen tijdens de kwart eeuw die hij Antwerpen als kapitein bezocht’.

1867

L.v.C.
Met Thompson als kapitein strandde de “Phare” op 11 maart 1867 bij Covehithe Ness, ten zuiden van Lowestoft. Begin april werd het schip vlotgetrokken en zwaar lek naar Lowestoft gesleept waar het werd hersteld en spoedig daarop verkocht aan Henry N. Holbrought in Lowestoft. Later werd de PHARE doorverkocht aan plaatsgenoot Robert W. Saul.
De Sunderland Daily Echo and Shipping Gazette uit Sunderland meldt op 26 november 1883 dat de PHARE vanuit Londen in Lowestoft is aangekomen. Lloyd’s Register 1884 geeft aan dat het schip, eigenaar J. Saul, is gesloopt, hetgeen dan vermoedelijk rond de jaarwisseling zal zijn gebeurd.
Dat deze schoenerkof in 1829 in Mechelen was gebouwd was al een wonder. Met het ontwerp van het schip was vanwege zijn leljjkheid, lompheid en trage zeileigenschappen indertijd flink de spot gedreven, “rommedom leelijk”, maar het schip was wel uitstekend gebouwd en heeft dat in 54 jaren trouwe dienst zonder ernstige schaden bewezen.

In het juni-nummer van 2016 van Nautilus, het maandblad van het Koninklijk Belgisch Zeemanscollege, verscheen onderstaand artikel van de hand van de heer Luc van Coolput, lid van de Koninklijke Belgische Marine Academie en correspondent / medeonderzoeker van Marhisdata:

HET MECHELS WONDER: ROMMEDOM LEELIJK…

In de mythologie is de Phoenix (feniks) de vogel die uit zijn eigen as herrijst en symbool is van de wedergeboorte, onsterfelijkheid, genade en deugd… Een wonderlijke bedoening…!
Tijdens de eerste helft van de 19e eeuw werden in Mechelen enkele kleine zeeschepen gebouwd, maar wat ginds op 11 oktober 1828 tewater werd gelaten was een varende “Phoenix” die niets te maken had met wedergeboorte, maar die voor Mechelen ergens iets wonderlijks betekende…
Em. Beuckeleers-Donche (conservator van het vooroorlogs Antwerps Stedelijk Scheepvaartmuseum) schreef in de editie van 3 februari 1933 van het tijdschrift Lichtbaken, orgaan van de Vlaamse Scheepvaartbond, een artikel over de “Phoenix”. Hij refereerde in zijn artikel gedeeltelijk naar een publicatie uit 1873 getiteld “De Zeevaart te Mechelen”, waarvan een zekere G. Bernaerts de auteur was.
Bernaerts beschreef de tewaterlating : “Een ontzaglijke menigte had zich daartoe op de beide oevers der rivier, andere met kleine gepavoiseerde vaartuigen, ter plaatse begeven : in twee aldaar opgeslagene tenten bevonden zich ook de stedelijke regering en andere authoriteyten, vele dames en bijzondere personen om die voor dergelijken bodem alhier buitengewone verrichting, bij te wonen.
De tewaterlating had plaats op het einde van de namiddag : “…waarbij dan ook die verrichting omtrent vijf ure met alle inspanning van krachten begon en de Schoner ten zes ure zeer zacht en trotsch de rivier intrad onder het aflossen van geschut en het algemeen gejuich…”.

De Mechelse “Phoenix” werd schertsend “Het Mechels Wonder” genoemd. De reden waarom ligt duidelijk in het feit dat de Mechelaars het een hele krachttoer vonden dat in hun stad een “groot” zeeschip gebouwd werd. De “Phoenix” mat immers 220 ton en de diepgang bedroeg zelfs 13 voet. Voor Mechelen en voor die tijd betekenden de bouw en de tewaterlating van de “Phoenix” wel echt een bijna wonderlijke gebeurtenis...
De “Phoenix” was gebouwd als kof of als galjoot en getuigd als schoenerbrik. De juiste technische benaming van een dergelijk vaartuig was dan “schoenerkof” of “schoenergaljoot”. Of het echter een schoenerkof of een schoenergaljoot was, moeten we in het midden laten. Het schilderij is niet duidelijk en niet betrouwbaar genoeg en wijst eerder op een hybride vaartuig, dus met kenmerken van beide. In eigentijdse documenten en publicaties werden trouwens beide benamingen gebruikt. De Bureau Veritas registers hadden het over “galjoot”. De kranten hadden het in hun maritieme rubriek, waar regelmatig de aankomsten en afvaarten vermeld werden, meestal over “galjoot” en in mindere mate over “kof” en “schoenerkof”. De archieven van de Antwerpse Rechtbank van Koophandel  noemden de “Phoenix” steevast gewoon “schoener”.  Eén der kapiteins van het schip, Gerard Kuiper, beweerde met klem dat het een “kof” was…

Het verschil tussen de kof, de galjoot (en ook de smak) is in vele gevallen subtiel en kan pas met enige zekerheid bepaald worden aan de hand van plannen of nauwkeurige afbeeldingen.
Het uiterlijk van de “Phoenix” werd door Bernaerts beschreven als “ver van zwierig”. Het schip leek meer op een Scheveningse bom dan op een galjoot of kof. Enige esthetiek was ver te zoeken. De “Phoenix” was buitensporig breed en daardoor van een logheid die potsierlijk aandeed. Toen het schip uit Mechelen in Antwerpen aankwam op 29 mei 1829 liep heel het Schipperskwartier er naartoe om het te keuren en… ermee de spot te drijven. De Antwerpenaars hadden natuurlijk nog nooit dergelijk wonderlijk vaartuig gezien en konden het niet laten het “Mechels Wonder” uit te lachen. Het kreeg dadelijk een nieuwe spotnaam : “Rommedom Leelijk”…!
Ook al was de “Phoenix” een eigenaardige verschijning, toch bleek het een stevig eikenhouten schip te zijn dat een lange carrière heeft gekend. De naam van de bouwheer is ons niet bekend. De Mechelse Gebroeders Bosmans waren de reders. Ze bezaten ook nog een ander schip:  de pleit “Espérance”.
De “Phoenix” was door Bureau Veritas gekeurd voor de kustvaart over heel Europa. In onze dossiers vinden we vele details over de 38 jaren dat het schip Mechelen als thuishaven kende..

Wegens de vereniging van onze gewesten met Nederland voer de “Phoenix” gedurende de eerste jaren nog onder Nederlandse vlag. Volgens de Nederlandse Stichting Marhisdata, die diepgaand onderzoek verricht betreffende de Nederlandse koopvaardij, ontving de “Phoenix” op 14 april 1829 een eerste Nederlandse zeebrief. De eerste kapitein was een zekere H. Elbring en de eerste reis kende Archangel als bestemming.
Daarna kwam een nieuwe kapitein aan boord : Jacob Vandierendonck (* Blankenberge 1774). De nieuwe zeebrief dateerde van 22 maart 1830. Vandierendonck voer met de “Phoenix” eerst uit Antwerpen naar Liverpool  en terug met ladingen klipzout en katoen. Nadat in augustus de Belgische opstand was uitgebroken werd de Nederlandse zeebrief ontnomen en voer hij een tijdlang uit Oostende naar Liverpool om op de Schelde eventuele moeilijkheden met de Nederlandse Marine te vermijden.

Tegen 1834 was de situatie op de Schelde verbeterd. Weliswaar erkenden de Nederlanders de Belgische vlag niet, maar Belgische schepen konden wel de Schelde op- of afvaren indien ze een witte vlag hesen.  Vandierendonck voer toen terug vanuit Antwerpen en zal wel steeds de witte vlag gehesen hebben. In december 1835 zeilde hij naar Bordeaux en kwam met een lading wijn terug. Onderweg had hij averij opgelopen die in juni 1836 in Boom werd hersteld.
Vandierendonck werd in oktober 1836 opgevolgd door kapitein J. Bunnemeyer, die afkomstig was uit Lohne (in Oldenburg) en die gedurende negen reizen naar Liverpool het bevel voerde.
De derde kapitein van de “Phoenix” kwam begin maart 1840 aan boord. Zijn naam was Gerard Kuiper en hij was geboren in 1811 in de Groningse gemeente Kiel. Hij zal zich niet veel aangetrokken hebben van de scheldnaam “Rommedom Leelijk”, want gedurende 25 jaren voerde hij het bevel over de “Phoenix”. Zijn zoon Jan voer tijdelijk mee als scheepsjongen. Later werd Jan kapitein van het volschip “Schaldis”, één van de allergrootste zeilschepen onder Belgische vlag.
Kuiper moet erg geliefd geweest zijn. De krant Le Précurseur schreef op 28 februari 1865, toen Kuiper afscheid nam van het schip : “….aussi tous les navires qui se trouvaient dans le port étaient pavoisés en son honneur. A cette occasion il lui a été remis par quelques véritables amis une belle montre avec chaîne en or et un discours a été prononcé relatant les principaux faits qui sont survenus pendant le quart de siècle que ce marin visita notre port comme capitaine”.

Kuiper had met het “Mechels Wonder” in totaal 54 reizen naar Liverpool gemaakt en daarbij nog 6 reizen naar de Middellandse Zee, vooral voor ladingen marmer uit Genua. De “Phoenix” was wel erg sterk van bouw, maar door de abnormale vorm van de romp was hij zo log dat snelle reizen niet tot de mogelijkheden behoorden. Er werd gezegd dat het schip pas begon te lopen bij stormweer, wanneer andere schepen moesten reven of zelfs gaan schuilen in een nabije haven…
De “Phoenix” kreeg nooit te kampen met erge problemen. Wel liep hij verscheidene malen enige averij op door te stranden, maar kwam er steeds relatief goedkoop van af. Wegens lekkages moest hij ook soms een noodhaven aanlopen om de nodige reparaties uit te voeren. Lekkages waren wel onvermijdelijk voor schepen die in hout gebouwd waren.

In januari 1866 stelden de Gebroeders Bosmans hun schip te koop. Het werd gekocht door de Oostendse kolenhandelaar F. Lancsweert die het omdoopte in “Phare” en het inzette in het vervoer van steenkool van Sunderland naar Oostende.  Er kwamen achtereenvolgens drie Britse kapiteins aan boord : T. Pearson, G. Quickfall en M. Thompson. Ze waren waarschijnlijk niet erg opgezet met de logge “Phare”, want ze losten mekaar in versneld tempo af…

Met Thompson als kapitein strandde de “Phare” op 11 maart 1867 bij Covehithe Ness, ten zuiden van Lowestoft. Begin april werd het schip vlotgetrokken en zwaar lekkend naar Lowestoft gesleept. Het werd hersteld en spoedig verkocht en werd nog t/m 1884 als “Phare” vermeld in de Répertoire Général van Bureau Veritas en in de Lloyd’s Registers, eerst met Henry N. Holbrough als reder en daarna Robert W. Saul, beide van Lowestoft.

Het uiteindelijk lot is ons niet bekend, maar de “Phare” zal waarschijnlijk wel wegens ouderdom gesloopt zijn.

Vrij uit het Vlaams vertaald luidt de titel HET MECHELS WONDER: ROND-OM LELIJK.

1883

SDSG 261183
Lokale aankomsten en afvaarten. Lowestoft: PHARE aangekomen van Londen.
(opm: de voormalige Zuid-Nederlandse schoenerkof PHOENIX, bouwjaar 1829, voer onder Belgische vlag van 1831 tot 1866, werd van Mechelen naar Oostende verkocht, en als PHARE na een stranding in 1867 naar Lowestoft verkocht; eind 1883 werd het schip aldaar verkocht voor de sloop)

Bronnen

Jaar: 0000
Bron: Diverse Bronnen
Omschrijving: N.A. Den Haag toegangnr. 2.08.01.07 Zeebrieven verbalen, diverse bestanddelen
B.V. site http://digiview.gbv.de/viewer/toc/54962810X/1/LOG_0000/
De heer Luc van Coolput, Antwerpen
AH = Algemeen Handelsblad
DC = Dordtsche Courant
GRC = Groninger Courant
MCO = Middelburgsche Courant
NRC = Nieuwe Rotterdamsche Courant
RC = Rotterdamsche Courant
SDSG = Sunderland Daily Echo and Shipping Gazette
VCO = Vlissingsche Courant
ZP = Zeepost