| 1850-05-00: |
History
JC 300851 De heer Chs. Etty Sr., suikerfabrikant te Probolingo, residentie Bezoekie, deed in het nu afgelopen jaar 1850 aan het Indisch bestuur het aanbod om het hem toebehorend stoomscheepje, de LANGEN LAMONGAN, te bezigen tot het houden van een geregelde gemeenschap tussen Java en het eiland Celebes. Doordrongen van het nut hetwelk in de daarstelling van een geregelde en versnelde gemeenschap met Celebes, voor de dienst in het algemeen en de handel van Makassar in het bijzonder, gelegen was, verklaarde de regering zich bereid om, bij wijze van proef, en, tot wederopzeggens toe, van dit aanbod gebruik te maken. Met de heer Etty werd alsnu een overeenkomst aangegaan, nopens het onderhouden van een maandelijkse gemeenschap tussen Soerabaija en Makassar, met het hem toebehorende stoomscheepje de LANGEN LAMONGAN, op de navolgende voorwaarden:
a. dat de LANGEN LAMONGAN eens in de maand, telkens na aankomst te Soerabaija van de landpost uit Europa, naar Makassar zou vertrekken, tot overbrenging van brieven, pakketten, lichte goederen en passagiers;
b. dat het stoomschip, na een oponthoud van vier dagen te Makassar, naar Soerabaija zou terugkeren, meenemende brieven, pakketten, lichte goederen en passagiers;
c. dat uit ’s lands voorraad, voor elke reis van Soerabaija naar Makassar en terug, kosteloos zouden worden verstrekt 560 (vijf honderd zestig) pikols steenkolen, van welke de helft te Soerabaija en de andere helft te Makassar, en zulks te leveren vrij aan boord van het stoomscheepje;
d. dat het gouvernement voor het overbrengen van de brieven, pakketten en lichte goederen ( de laatste tot zodanige hoeveelheid als de boot met opzicht tot haar bergruimte, diepgang en vaart gedoogt) zou betalen een vergoeding van NLG 1.000 (duizend gulden) ’s maands; e. dat de betaling voor gouvernements passagiers zou worden geregeld, in overeenstemming met de bestaande tarieven voor de overvoer van gouvernements passagiers met stoomschepen.
Gedurende de maanden mei, juni, juli, augustus, september en oktober 1850, is op deze wijze de maildienst tussen Soerabaija en Makassar zeer goed waargenomen. De reizen zijn opvolgend volbracht:
reis van Soerabaija naar Makassar in van Makassar naar Soerabaija in
De 1e in mei 95½ uur 61 uur
De 2e in juni 81 uur 62 uur
De 3e in juli 83 uur 63 uur
De 4e in augustus 111 uur 62 uur
De 5e in september 79 uur 62 uur
De 6e in oktober 71 uur 72 uur.
Vanaf november 1850 tot april 1851 is de vaart evenwel gestaakt moeten worden, daar de LANGEN LAMONGAN, gedurende de westmoesson, voor die diensten niet berekend is. Voor het jaar 1851 is de overeenkomst met de heer Etty vernieuwd en heeft de LANGEN LAMONGAN de maildienst tussen Soerabaija en Makassar in de maand mei op dezelfde voorwaarden als in het afgelopen jaar weer aangevangen. De reis in mei, naar Makassar is volbracht in 94 uren en vandaar naar Soerabaija in 70 uren. In juni verliet de LANGEN LAMONGAN de 16e, omstreeks 1 ½ ure, de rede van Soerabaija en kwam de 19e daaraanvolgende te Makassar aan. De terugtocht werd aangenomen in de ochtend van de 23e juni en in de achtermiddag van de 26e juni ankerde het vaartuig te Soerabaija. De laatste reis in juli naar Makassar is bewerkstelligd in 79 uren en de terugreis naar Soerabaija in 70 uren.
Omtrent het vaartuig kan worden meegedeeld dat hetzelve over steven 102 voet lang is en over haar grootste breedte, tussen de raderkasten, een lengte van ruim 16 voet heeft. De machine is van 32 paardekrachten en afkomstig uit de fabriek Penn & Co., en moet licht en gemakkelijk werken. Gedurende de reis naar en van Makassar is het verbruik van steenkolen, bij het aanwenden van 7 pd. stoomkracht, gemiddeld 3½ pikol in het uur geweest. Het is niet ondoelmatig geacht om bij de meer en meer klimmende belangstelling in de stoomvaart, ook de aandacht te vestigen op het nut, dat zelfs van zulk een klein vaartuig te trekken is. Opmerkenswaardig is het ook dat dit stoomscheepje gevoerd wordt door een inlander, Pa Sariman genaamd.
|
