Inloggen
JAN BRONS - ID 3134


In dienst
Onder Nederlandse Vlag tussen:0000-00-00 / 0000-00-00

Identification Data

Bouwjaar: 1939
Classification Register: Lloyd's Register of Shipping (LR)
Nat. Official Number: 1940 Z GRON 1939
Categorie: Cargo vessel
Voorstuwing: Motor Vessel
Type: General Cargo schip
Type Dek: Raised quarter deck
Masten: One mast
Rig: 2 derricks.
Material Hull: Steel
Dekken: 1
Construction Data

Scheepsbouwer: G. J. van der Werff's Scheepsbouw, Westerbroek, Groningen, Netherlands
Werfnummer: 204
Launch Date: 1939-08-07
Delivery Date: 1939-10-05
Technical Data

Engine Manufacturer: N.V. Appingedammer Bronsmotorenfabriek, Appingedam, Groningen, Netherlands
Motor Type: Motor, Oil, 4-stroke single-acting
Number of Cylinders: 6
Power: 360
Power Unit: BHP (APK, RPK)
Eng. additional info: Brons Nr. 10003 Type 6ED (290x450)
Speed in knots: 9
Number of screws: 1
 
Gross Tonnage: 400.00 Gross tonnage
Net Tonnage: 256.00 Net tonnage
Deadweight: 540.00 tonnes deadweight (1000 kg)
Grain: 28000 Cubic Feet
Bale: 26000 Cubic Feet
 
Length 1: 47.58 Meters Length overall (Loa)
Length 2: 44.55 Meters Length between perpendiculars (Lbp)
Beam: 8.08 Meters Breadth, moulded
Depth: 3.05 Meters Depth, moulded
Ship History Data

Date/Name Ship 1939-10-05 JAN BRONS
Manager: Jakob Oorburg, Groningen, Groningen, Netherlands
Eigenaar: Jakob Oorburg, Groningen, Groningen, Netherlands
Shareholder:
Homeport / Flag: Groningen / Netherlands
Callsign: PEZE

Ship Events Data

1939-00-00: JAKOB OORBURG (1867 - 1946) Jakob werd als oudste zoon geboren op 31 maart 1867 te Wildervank uit het huwelijk van: Harmannus Oorburg en Jantje Metus. Het gezin bestond uit 7 kinderen. Vrijwel alle kinderen zijn aan boord van een binnenschip of praam geboren. Twee kinderen kwamen te overlijden voor hun tweede levensjaar. Harmannus Oorburg was eerst praamschipper, later binnenvaarder op toen nog een houten tjalk. Op 34 jarige leeftijd overleed Harmannus Oorburg, 16 dagen na de geboorte van zijn 7e kind Geesina. Jakob was toen nog maar amper 11 jaren oud en zijn zuster Jantje was een jaar jonger. Zijn broers Gerbinus en Evert waren resp. 8 en 6 jaren oud. Met dit gezin heeft Jantje Metus op 33 jarige leeftijd de taak als schipper overgenomen. Jantje hertrouwde met de 13 jaar jongere Hendrik Hollemans. Hendrik was na het overlijden van Harmannus opgeroepen om zijn dienstplicht te vervullen. Ondanks dat hij direct een vrijstelling heeft aangevraagd, duurde het nog bijna twee jaar voordat een wettelijk huwelijk voltrokken kon worden. Jakob kreeg moeilijkheden met zijn nieuwe vader en naar zijn zeggen kreeg hij vaak straf. Na een paar jaar is hij voorgoed van boord gelopen en zocht zijn heil bij vrienden en kennissen van zijn echte vader. Hij werkte op schepen en was zeer leergierig en bracht het al op zeer jeugdige leeftijd tot schipper. Al na korte tijd was de binnenvaart voor hem niet voldoende en monsterde hij aan op buitenvaarders (Wad- en Sontvaart). In 1897 kwam zijn moeder kwam te overlijden. Op 16 februari 1901 trouwt hij met Neeltje Roossien, die na 43 jaar huwelijk in 1944 zal overlijden. Uit het huwelijk komen 3 kinderen, dochter Jakoba, dochter Jantje en zoon Harmannus. In 1918 kocht hij een stalen buitenvaarder. Waarschijnlijk zonder registratie of certificaat. De voortstuwing was zeilkracht, maar in dit schip is later door Jan Brons een hulpmotor ingebouwd. Met dit schip heeft het gezin Oorburg tot 1926 gevaren met zeer goede verdiensten. Na 1927 kwam er een slechte tijd en de schepen werden in het Eemskanaal opgelegd. De vrachtprijs was in die tijd erg laag en de nieuwbouw prijs ook en dit was het sein voor Jakob Oorburg om dan een nieuw schip te bestellen. Niemand deed dit, echter Jakob Oorburg waagde de stap. Het was het eerste nieuwe schip dat hij kocht. In 1927 werd bij de Noord-Nederlandse Scheepswerven' te Groningen, de "Neeltje" gebouwd, voor rekening van Jakob Oorburg te Delfzijl. De oplevering van het schip was 12 januari 1928. Harmannus Oorburg, de enige zoon van Jakob Oorburg, heeft tot de verkoop van het schip als stuurman (later als kapitein) op de "Neeltje" gevaren.
In 1931 komt de "NEJACO", gebouwd bij de Noord-Nederlandse Scheepswerven te Groningen, onder bouwnummer 131. Oplevering 21 april 1931. De naam is afgeleid van NE eltje, JA ntje,CO ba.(moeder en de twee dochters) Jakob heeft een paar jaar met de NEJACO gevaren, echter een kleine beroerte noodzaakte hem om er mee te stoppen. Op 65-jarige leeftijd ging Jakob Oorburg met zijn vrouw aan de wal wonen en werd zijn zoon Harmannus kapitein op de Nejaco. In 1937 kocht Harmannus Oorburg de "ALK" en de "Nejaco" voer tot 1939 door om daarna ook opgelegd te worden bij de "Jan Brons" en de "Alk". (Het begin van W.O. 2) In 1938 was het een zeer slechte tijd voor de kustvaart en veel schepen waren opgelegd. Ook de nieuwbouw prijzen kelderden tot een zeer laag niveau. Dit was het sein voor Jakob Oorburg om nog een nieuw schip te bestellen, de "Jan Brons". Toen het schip gereed was, werd het direct opgelegd omdat er geen vracht voorhanden was. Het schip, groot 560 ton, zal van een 360 pk Brons-motor worden voorzien. Voordat het schip te water werd gelaten, noemde de heer Mellema, hoofdinspecteur der scheepvaartinspectie het een daad van erkenning en van erkentelijkheid om den naam "Jan Brons" blijvend te verbinden aan de scheepvaart van het Noorden. Daar de vrachtprijzen te laag waren werd het schip direct opgelegd in het Reitdiep ter hoogte van "Blauwbörgje". Jakob Oorburg had een vooruitziende blik en gaf orders om het schip te bemannen om op 5 mei 1940 uit te varen naar Engeland in dienst van "Shipping" te Londen. Tijdens de oorlog werd er gevaren voor de geallieerden en het schip werd voorzien van afweergeschut. Ondanks vele beschietingen is het schip goed de oorlog doorgekomen en kon na de capitulatie direct weer gaan varen voor de wederopbouw. Op 12 oktober 1945 kwam de "Jan Brons" tijdens dichte mist in aanvaring met het Griekse schip s.s."Panaghis" en is als gevolg hiervan gezonken. Op 25 mei 1946 komt Jakob Oorburg, op 79-jarige leeftijd, te overlijden. In 1947 werd bij Scheepswerf-Bodewes te Hoogezand, de "Jakob Oorburg" gebouwd. Het ontwerp en de bestelling werden nog gedaan door de reder Jakob Oorburg. Nog te vermelden is, dat kleinkinderen van Jakob Oorburg op het schip hebben gevaren. Dit waren Cornelis Tammes en Jakob Alkema, eerstgenoemde als matroos en gemachtigde voor zendapparatuur en Jakob Alkema later als gezagvoerder met diploma Grotehandelsvaart. De rederij "Erven Oorburg" hebben in 1962 het schip verkocht.
1939-08-08: Algemeen Handelsblad 08-08-1939: Scheepsbouw. Van van der Werff's Scheepsbouw te Westerbroek is Maandag met goed gevolg te water gelaten het motorkustvaartuig „JAN BRONS", onder klasse Lloyd's Register voor de Atlantische vaart en Ned. Scheepvaartinspectie in aanbouw voor reeder J. Oorburg te Groningen. Het schip groot 560 ton dw. met de afmetingen 44 m l.l., 8 m breed, 3.20 m hol en 1 m quarterdek, zal van een 360 P.K. Brons-motor worden voorzien.
1939-10-04: Als JAN BRONS, zijnde een motorvrachtschip, groot 1133.12 m3 bruto inhoud volgens meetbrief 's Gravenhage d.d. 12-09-1939 no. 6069, liggende te Groningen, door J. Matthijssen, scheepsmeter te Groningen, van haar brandmerk voorzien door het inbeitelen van 1940 Z GRON 1939 op het achterschip aan B.B. zijde in het achterschot van het achterste dekhuis op op verhoogd achterdek.
1939-10-06: NvhN 06-10-1939: DELFZIJL. Op de Eems vond de goed geslaagde proefvaart plaats van het nieuwe m.s. „JAN BRONS", gebouwd onder klasse Lloyds Register en Scheepvaart-Inspectie voor de Atlantische vaart, op de werf van Van der Werf's Scheepsbouw te Westerbroek voor rekening van den heer J. Oorburg te Groningen. Het schip is van het raised-quarter dek type en het is gebouwd met een plaat steven en over de geheele lengte van een dubbele bodem, die gebruikt kan worden als ballast en brandstof tank. De brandstoftank heeft een bergruimte, voor 60 ton olie. De stalen Mannemann mast waaraan vier laadboomen voor lasten van twee ton is midscheeps geplaatst. Voor de bediening van de laadboomen zijn twee dubbelwerkende Bodewes motorlieren opgesteld, die elk door een Lister motor van 16 P.K. aangedreven worden. Het hijschgerei is geleverd met een certificaat van de Inspectie van Havenarbeid. Op het bakdek is voor het snel hijschen der ankers een Bodewes motorankerlier geplaatst, die aangedreven wordt door een onder het bakdek opgestelde Listermotor v. 8-10 P.K. De afmetingen van het schip zijn als volgt: lengte over alles 47.55 meter, breedte 8.05 meter en holte tot het hoofddek 3.20 meter tot het raised-quarter dek 4.20 meter. Het heeft een D.W. van 560 ton en een bruto inhoud van 399.99 reg ton en een netto inhoud van 256. reg. ton. In de motorkamer is voor de voortstuwing een 4-tact 360 PK. Brons motor geplaatst. Deze motor is in 6 cylinder uitvoering. Als hulpmotor is hier een 15 PK. Brons motor geplaatst voor het aandrijven van de hulpwerktuigen en de dynamo. Het schip is geheel electrisch verlicht, terwijl centrale verwarming is aangebracht, en het is van een Oertz roer voorzien, waarmede het gemakkelijk bestuurbaar bleek te zijn. Het schip voldeed op de proefvaart zeer ruim aan de gestelde eischen, zodat het hierna met volle tevredenheid werd overgenomen.
1940-00-00: Was tijdens de 2e wereldoorlog in Engeland. In 1943 verbouwd voor een reis naar Malta. Wegens de geringe transportcapaciteit aldaar werd het schip vervolgens ingezet voor de bevoorrading van het eiland Gozo. Keerde begin 1944 terug in Engeland.
06-06-1944 Deelname aan Operatie “Neptune” (invasie van Normandië.) op Liberator Charter en in beheer bij Ministry of War Transport.
10-06-1944 Vertrokken uit Barry in konvooi van 17 schepen met bestemming de Seine Bay. De Nederlandse m.s.”JUNO” 1908-1763 BRT was de andere Nederlandse deelnemer van deze konvooi genaamd “Convoy EBC 8”.
23-06-1944 Vertrokken uit Barry in konvooi van 28 schepen met bestemming de Seine Bay.De Nederlandse m.s.”FORT ORANGE “van 1943 -7.716 BRT was de andere Nederlandse deelnemer van deze konvooi genaamd “Convoy EBC 21”.
26-06-1944 Konvooi aangekomen in de Seine Bay.
01-07-1944 Vertrokken uit Barry, samen met 14 andere schepen, waaronder de “HOUTMAN” 1931 de “OMLANDIA “ 1938 en de “WALENBURGH” 1938 genaamd “Convoy EBC 28”, naar de Seine Bay.
03-07-1944 Konvooi EBC.28 aangekomen in de Seine Bay.
21-07-1944 Vertrokken uit Barry in konvooi met 42 andere schepen waaronder 2 escort vaartuigen met bestemming Seine Bay.Deze konvooi staat te boek als “Convoy EBC.48”. Andere Nederlandse deelnemer van deze konvooi is de “FIUCIA” 1939. Aankomst Seine Bay 23-07-1944.
27-08-1944 Vertrokken uit Barry in konvooi met 24 andere schepen waaronder 2 escort vaartuigen met bestemming Seine Bay.Deze konvooi staat te boek als “Convoy EBC.85”. De “ZEELAND II” 1930 was de andere Nederlandse deelname aan deze konvooi. Aankomst Seine Bay 29-08-1944.
11-09-1944 Vertrokken uit Barry in konvooi met 12 andere schepen waaronder 2 escort vaartuigen met bestemming Seine Bay. Deze konvooi staat te boek als “Convoy EBC.100”, geen verdere Nederlandse deelname aan deze konvooi. Aankomst Seine Bay 13 september 1944.
Tevens wordt aangegeven dat de “JAN BRONS” met 14 andere koopvaardij schepen (geen Nederlandse)en 2 escort vaartuigen heeft deelgenomen aan “Concoy EBC.102” met vertrek 13-09-1944 met aankomst Seine Bay op 15 September 1944.
1945-10-12: Final Fate:
In het Engels Kanaal bij Beachy Head gezonken in pos. 50.40.N. - 03.80 O. na een aanvaring met het Griekse m.s. 'Panaghis'. Ze was onderweg van Goole (10 okt. vertrokken) naar St. Helier met een lading van 490 ton steenkool. De bemanning (8) werd gered; het schip zonk binnen twee minuten na de aanvaring. De teboekstelling werd op 09.07.1946 doorgehaald.
Uitspraak Raad voor de Scheepvaart naar aanleiding van de aanvaring tijdens mist van de Jan Brons met het Griekse stoomschip Panachis in het Engelse Kanaal ten gevolge waarvan de Jan Brons is gezonken. Op 10 oktober 1945 vertrok de Jan Brons beladen met 490 ton kolen van Goole naar St. Helier op Jersey. Langs de door de “Naval Control” voorgeschreven route voer de Jan Brons door de Noordzee en het Kanaal. Op 12 oktober werd het in de voor-middag mistig maar om 11.00 uur was het zicht weer 2 1/2 mijl. Om 12.00 uur gaf kapitein F. Bos de wacht over aan stuurman H. Jenezon. Bij het overgeven van de wacht gaf hij opdracht hem te waarschuwen als het minder helder werd of als er zich iets bijzonders zou voordoen. De stuurman verklaart dat het schip om 14.10 uur in een mistbank liep. Tevoren had hij geen schip gezien en verwachtte dat de mist van korte duur zou zijn. Hij minderde vaart en gaf de voorgeschreven mistseinen. Hij liet de kapitein niet roepen en heeft ook geen man op uitkijk gezet. Om 14.20 uur hoorde hij naar schatting op 4 streken aan bakboord twee lange stoten op een stoomfluit, gaf een lange stoot en minderde vaart tot langzaam. Gaf weer een lange stoot en gaf de roerganger de order hard stuurboord roer. Snel daarna kwam op ongeveer 4 streken aan bakboord en naar schatting op 200 meter de boeg van een schip, het bleek de Griekse Panachis te zijn, tevoorschijn. Hij trachtte een dreigende aanvaring te voorkomen door volle kracht vooruit te geven. Onmiddellijk na de laatste order trof de Panachis, die volgens stuurman Janezon behoorlijk vaart liep, de Jan Brons aan bakboorzijde voor de motorkamer onder een hoek van 40 graden en drong ongeveer drie voet daarin door. Na de aanvaring bleef de Griek enige tijd in de Jan Brons vast zitten en werd een touwladder neergelaten, waarlangs 6 man van de Jan Brons overgenomen konden worden. De Jan Brons maakte weldra zware slagzij over bakboord en zonk twee minuten na de aanvaring. De kapitein en de eerste machinist werden gered door een sloep van de Panachis. Oordeel van de Raad is dat op grond van getuigen verklaringen aangenomen kan worden dat de Panachis verkeerde mist signalen gaf en te veel vaart heeft gelopenen dat daaraan in hoofdzaak de ramp te wijten is. Niettemin is de Raad van oordeel dat ook stuurman H. Jenezon van de Jan Brons niet geheel vrijuit gaat door, tegen de uitdrukkelijk gegeven order, de kapitein niet te roepen toen het schip in de mist liep. Ook had zijn navigatie nog voorzichtiger moeten zijn. Over een strafmaatregel wordt niet gerept.
Gepubliceerd in de Nederlandse Staatscourant op 22 april 1947

Afbeeldingen


Omschrijving: Jan Brons 1939.
Collectie: Scholten, B.W. (Ben)
Vervaardiger: Unknown

Omschrijving: 'Jan Brons' (bj 1939)
Collectie: Johannes, Leo M.
Vervaardiger: Unknown

Omschrijving: 'Jan Brons' (bj 1939)
Collectie: Johannes, Leo M.
Vervaardiger: Unknown