Familiegegevens en opleiding
Willem Koen werd geboren op 14 juli 1846 te Terschelling als zoon van Frans Koen en Neeke Willems Huttjes
Hij huwde op 18 december 1873 met Neeke Rijnders Roos, geboren 03 oktober 1847 te Terschelling als dochter van Rijnder Doekes Roos en Aaltje Jans Bakker. Tijdens het huwelijk werd een kind gelegimiteerd. Overlijden niet in Tresoar.
Willem overleed op 03 maart 1913 te Harlingen. Hij wordt vermeld als "kapitein-reder".
Lidmaatschap zeemanscollege(s)
W.Koen werd per maart 1896 met vlagnummer 27 ingeschreven als lid van het Harlinger zeemanscollege "Zeemansvoorzorg". Zijn schip was de "Zeemeeuw", boekhouders J.& S.Wiarda. De contributie werd betaald door zijn vrouw Neeke de Roos028-fol170.
De naam W.Koen met vlagnummer 27 komt in de ledenlijsten van het College in "Sweijs" voor van 1879-1912. Wellicht is er een eerdere W.Koen (vader?) die hetzelfde vlagnummer heeft gehad maar niet in de inschrijvingsregisters is vermeld. Een W.Koen was tevens commissaris/bestuurslid van het College in de periode 1912-1913034.
Opmerkingen in verband met lidmaatschap Zeemanscollege(s)
Geen
De schepen van de kapitein
Lid van het college Zeemansvoorzorg te Harlingen036
vlagnummer periode type naam van het schip boekhouder/reder
1878 sch.brik Zeemeeuw (ex Mary Ida) J.& S.Wiarda, Harlingen
1879 sch.brik Zeemeeuw (ex Mary Ida) F.& S.Wiarda, Harlingen
1880 sch.brik Zeemeeuw (ex Mary Ida) E.& S.Wiarda, Harlingen
1881 bark Elisabeth (ex Mittwoch) E.& S.Wiarda, Harlingen
1882 bark Elisabeth (ex Mittwoch) J.& S.Wiarda, Harlingen
1883-1884 bark Elisabeth (ex Mittwoch) I.& S.Wiarda, Harlingen
1885-1889 bark Zeemeeuw (ex Elisabeth, ex Mittwoch) I.& S.Wiarda, Harlingen
1890-1892 bark Mercurius (ex Josephine, ex Omoa) I.& S.Wiarda, Harlingen
1895 3/m sch. Zeemeeuw (ex Elisabeth, ex Mittwoch) I.& S.Wiarda, Harlingen
1896-1899 3/m sch. Zeemeeuw (ex Elisabeth, ex Mittwoch) kap./eigenaar, Harlingen
1901-1902 3/s sch.(ijz) Lina D.Goedkoop Dz, Amsterdam
In de ledenlijst van "Zeemansvoorzorg" is ene W.Koen pas in 1896 met vlagnummer H27 als lid ingeschreven, terwijl Sweijs een W.Koen al vanaf Almanak-1879 als gezagvoerder vermeldt. Er is wellicht sprake van twee personen, die wel steeds bij een rederij Wiarda hebben gevaren. Voorts is er een grote wisseling in voorletters van de rederijen Wiarda, waarbij wellicht van schrijffouten in Sweijs sprake is. Dit idee wordt versterkt, wanneer de gegevens uit Bouma025 (bijeengezocht op grond van de scheepsnamen) worden beschouwd:
1877-1884 bark Elisabeth (ex Mittwoch) E.& S.Wiarda, Harlingen
1883-1888 bark Zeemeeuw (ex Elisabeth, ex Mittwoch) L.& S.Wiarda, Harlingen
1890-1892 bark Mercurius (ex Josephine, ex Omoa) I.& S.Wiarda, Harlingen
1892-1898 bark Zeemeeuw (ex Elisabeth, ex Mittwoch) L.& S.Wiarda, Harlingen
1898 bark Zeemeeuw (ex Elisabeth, ex Mittwoch) kap/eigenaar, Harlingen
W.Koen uit Hoorn, Terschelling was van 1878-1881 kapitein van de houten schoenerbrik “Zeemeeuw”, gebouwd in 1864 te Nova Scotia onder de naam “Mary Ida”, 234 ton, varend voor I.& S.Wiarda te Harlingen. Het schip wer in 1881 verkocht en te Elseneur afgekeurd052.
W.Koen was van 1881-1884 kapitein van de houten schoenerbark “Elisabeth” (ex-Mittwoch) , gebouwd in als bark 1857/58 te Danzig door V.Devers, 350 ton. Hij voer tot 1884 voor voor L.& S.Wiarda te Harlingen maar kocht op 15 augustus 1884 het schip, werd toen kapitein/eigenaar, herdoopte het schip in “Zeemeeuw” en voer als zodanig tot 1890 en van 1892-1899052.
W.Koen was van 1891-1892 kapitein van de houten bark “Mercurius”( ex-Josephine, ex-Omoa), gebouwd in 1866, 430 (392) ton o.m., varend voor rederij I.& S.Wiarda te Harlingen052
Bouma025 vermeldt W.Koen als gezagvoerder gedurende:
* 1878 t/m 1881 van de schoenerbrik “Zeemeeuw” ex Mary Ida, gebouwd in 1864, bouwplaats niet vermeld, 238 ton o.m., varend voor J.& S.Wiarda te Harlingen. Het schip werd in 1881 te Elseneur afgekeurd;
* 1881(Bouma zegt 1878, maar dat is fout) t/m 1884 van de bark “Elisabeth” ex Mittwoch, gebouwd in 1858 te Danzig, 288 ton o.m., varend voor E.& S.Wiarda te Harlingen. Het schip werd in 1885 herdoopt in “Zeemeeuw”;
* 1884 t/m 1889 van de bark “Zeemeeuw” ex Elisabeth, ex Mittwoch, gebouwd in 1858 te Danzig, 350 ton o.m., varend voor L.& S.Wiarda te Harlingen. (het is niet duidelijk wanneer de feitelijke herdoop nu heeft plaatsgevonden: 1884 of 1885?);
* 1891 t/m 1893 van de bark “Mercurius” ex Josephine, ex Omoa, gebouwd in 1866 te Nova Scotia, 349 ton o.m., varend voor I. & S. Wiarda te Harlingen.
* 1893 t/m 1899 van de bark “Zeemeeuw” ex Elisabeth, ex Mittwoch, gebouwd in 1858 te Danzig, 350 ton o.m., varend als kapitein/eigenaar vanuit Harlingen.
Overige bijzonderheden
Willem Koen was in 1874-1875 eerste stuurman op de brik "Skandinavië" onder gezag van Gossen Jorts Smit. Hij woonde in Hoorn op Terschelling en was later kapitein/reder van de schoener "Zeemeeuw" met als thuishaven Harlingen010-p.14;75.
Willem Koen was eerste stuurman op de viermast clipperbark "Geertruida Gerarda" die in april 1905 een reis begon van Rotterdam naar Java, "geladen met stukgoed en terug met suiker naar de Engelse haven Falmouth". De kapitein was Johannes Kuiper. Een verslag van deze reis is vermeld bij de biografische gegevens van deze gezagvoerder. Willem Koen was later kapitein op de schoener "Lina" en nog later kapitein bij de Internationale Sleepdienst010-p.83/85.
"Willem Koen wordt in 1874 vermeld als eerste stuurman op het brikschip "Skandinavië" van de reder S.Fontein Fz te Harlingen, kapitein G.J.Smit. Op 11 november 1875 strandt de "Skandinavië" tijdens dikke mist bij Colmar, geladen met graan en komende van Zuid-Amerika. Het schip moet als verloren worden beschouwd.
Daarna vaart W.Koen als stuurman op verschillende schepen van de rederij J.en S.Wiarda te Harlingen.
We zien hem als kapitein op:
1879 Schoenerbrik "Zeemeeuw", ex "Mary Ida" gebouwd in 1864, 234 ton. In 1882 wordt dit schip na averij in Elseneur afgekeurd.
1883 Bark "Elisabeth", ex "Mittwoch", gebouwd op Duitse werf in 1853, 350 ton.
1884-1888 Het als "Zeemeeuw" herdoopte schip.
1889 Bark Zeemeeuw krijgt schoenertuig (1890 op schoener "Zeemeeuw" kapitein B.A.Kuiper).
1890-1892 Bark "Mercurius", ex "Josephine", gebouwd in 1866, 392 ton. (als eerste stuurman Cornelis van der Ploeg, geb. 27-11-1872 te Terschelling, wonende te Hoorn.)
1893-1899 Wederom op schoener "Zeemeeuw". In 1899 koopt hij het schip, voert het zelf tot 1901 en heeft als eerste stuurman K.I.Ruige, wonende te Hoorn op Terschelling.
1901 Stuurman K.I.Ruige wordt kapitein op de "Zeemeeuw". Deze kapitein is dan tevens mede-eigenaar."010-p.100/101.
Het artikel bevat een foto van kapitein Koen en zijn vrouw
Willem Koen is eerste stuurman op de "IJmuiden" rond 1900 dat toen onder gezag stond van kapitein Rijnder Dirks Swart (zie aldaar). Op hetzelfde schip was Jan Koen, de vader van Willem, de Kok en de tweede stuurman was Gossen Swart (zie eveneens aldaar).010-p.111.
Het artikel bevat een foto van de voorpagina van het journaal van de "IJmuiden" "gehouden door stuurman W.Koen". Er moet dus een journaal met het handschrift van Willem Koen bestaan!
In mei 1884 monsterde Teun Pronker aan op de schoenerbark “Zeemeeuw” onder kapitein Koen voor twee reizen naar de Oostzee. Ook in 1885 voer hij op dit schip voor drie reizen naar de Oostzee. De “Zeemeeuw” was in 1857-1858 gebouwd bij V.Decers in Danzig onder de naam “Mittwoch” I 1881 werd het schip gekocht door de rederij I.& S.Wiarda te Harlingen en herdoopt in “Elisabeth” Het schip werd bestemd voor de Oostzeevaart en kwam onder gezag van kapitein Willem Koen. Deze was geboren te Midsland in 1846 en woonde in Hoorn op Terschelling, waar hij ij 1913 stierf. “In 1874 was hij als 28-jarige stuurman op de Harlinger 247 tons brik “Scandinavië” en in 1878 werd hij voor I.& S.Wiarda kapitein op een eerdere “Zeemeeuw”, een schoenerbrik van 234 ton, in 1864 in Nova Scotia gebouwd onder de naam “Mary Ida”. De “Elizabeth” (na Augustus 1884, de “Zeemeeuw”) werd door Wiarda eerst nog als bark gevaren maar later als schoenerbark getuigd.” Kapitein Koen kocht op 15 augustus 1884 de “Elisabeth” zelf en hernoemde het schip, zoals gezegd in “Zeemeeuw”.
De drie reizen die Pronker onder kapitein Koen op de “Zeemeeuw” maakte waren:
* Harlingen-Great Yarmouth (wellicht kolen geladen naar de Oostzee en vandaar terug met hout)-Harlingen (7-4-1885)
* Harlingen-Sundsvall (hout)-Harlingen (23-6-1885)
* Harlingen-Hernosand (hout)-Harlingen (13-8-1885)
“Kapt. Koen behield het schip tot het einde. Met een onderbreking in 1891 en ’92 (toen hij om welke redenen dan ook, kapitein was op de 392 tons houten bark “Mercurius”, ook in de Oostzeevaart, en de “Zeemeeuw” overliet aan Kapt.P.Kuiper) voerde Kapt.Koen het schip steeds zelf tot 1900 … In 1900 verliet Kapt.Koen de zee en werd zijn eilandgenoot Klaas Ymke Ruige kapitein en mede-eigenaar, op de “Zeemeeuw”. Onder deze kapitein verging het schip op een reis van Arendal naar Harlingen”,
Er zijn scheepsafbeeldingen van de “Elizabeth” en de “Zeemeeuw”, en een portret van kapitein Koen opgenomen.052
