Familiegegevens en opleiding
Berend Engelsman werd geboren op 14 september 1823 te Veendam als zoon van de zeeman Hindrik Berends Engelsman en Stijntje Abrahams Busch.
Berend Hindriks trouwde op 08 december 1847 te Veendam als zeeman met Hinderkien Wolters de Jonge, geboren te Veendam op 18 augustus 1823 als dochter van de schipper Wolter Alberts de Jonge en Aaltje Lammerts Bossien.
Hinderkien Wolters overleed op 14 april 1911 te Veendam, 87 jaar, weduwe.
Het echtpaar kreeg als kinderen in 1848 dochter Christina en in 1853 zoon Wouter, beiden te Veendam.
Berend overleed op 03 december 1877 te Parahyba in Brazilië. Paraiba is een kuststaat van Braziliè met als havenplaats Joao Pessoa).
Bij zijn overlijden is hij “master of the Netherlands Brig ‘Admiraal Tromp’.
Lidmaatschap zeemanscollege(s)
B.H.Engelsman was effectief lid van het Veendammer zeemanscollege “Maatschappij tot Nut der Zeevaart” met vlagnummer B9 resp. 195 in de periode 1852 t/m 1877
De schepen van de kapitein
Bouma025 vermeldt kapitein Engelsman als gezagvoerder gedurende:
* 1849 van de brik “Hoop” ex Margaretha Henriëtte Geziena, ex Maria, gebouwd in 1817, gebouwd in Noorwegen, 144 ton o.m., varend voor v/d Bey & Co te Amsterdam;
* 1851 t/m 1853 op de 2/m schoener “Bernardus”, gebouwd in 1850 te Zierikzee, 159 ton o.m., varend voor v/d Bey & Co te Amsterdam;
* 1853 t/m 1857 van de kof “Christina”, gebouwd in 1852 te Pekela, varend als kapitein/eigenaar vanuit Pekela. Het schip is waarschijnlijk vernoemd naar een dochter van de kapitein. Het schip werd vermist op reis van Dundee naar Brake;
* 1854 t/m 1866 van de 2/mschoener “Vlijt”, gebouwd in 1853 te Hoogezand, 135 ton o.m., varend als kapitein/eigenaar vanuit Veendam. Het schip voer in 1867 voor Straver & Zn te Delfshaven en was herdoopt in “Oostzee;
* 1868 t/m 1875 van de 3/mschoener “Vlijt”, gebouwd in 1867 te Hoogezand, 236 ton o.m., varend voor J.A.Hooites te Hoogezand;
* 1877 van de brik “Admiraal Tromp”, gebouwd in 1876 te Hoogezand, 220 ton n.m., varend voor J.A.Hooites te Hoogezand.
De lijst van monsterrollen op het Noordelijkscheepvaart Museum te Groningen vermeldt dd.
* 12 februari 1838, schip “Christina” , schipper Hindrik Berend Engelsman, kajuitwachter Berend Hindriks Engelsman.
* 24 februari 1841, kof “Christina”, schipper Berend Pieters Moesker, stuurman Berend Hindriks Engelsman.
* 12 augustus 1853, schoener “Vlijt”, schipper Berend Hindriks Engelsman, 30 jaar uit Veendam
* 04 maart 1854, schoener “Vegt” (zal wel “VLIJT” geweest zijn) , schipper Berend Hindriks Engelsman, 30 jaar uit Veendam (ook de schippersvrouw Henderkien Wouters Engelsman-de Jonge, schipperszoon Wouter en schippersdochter Christina, 5 jaar, allen uit Veendam
De schoener “BERNARDUS werd op 15 juni 1850 te water gelaten vanaf de werf De Goede Intentie (te Zierikzee). De Bernardus was groot 84 lasten of 125 ton en werd gebouwd voor rekening van de heren Van den Berg en Comp. (moet zijn v/d Bey) in Amsterdam. Kapitein werd Berend Hendrik Engelsman en de schoener was bestemd om te varen op de Middellandse Zee en West-Indië.
De eerste reis was geen succes. Het schip vertrok op 6 augustus 1850 naar het Westindische Nickerie (Suriname). Daar arriveerde het op 10 oktober. De thuisreis verliep minder vlot. Op 21 januari 1851 bereikte Zierikzee het bericht dat de Bernardus zware schade had opgelopen.
De schoener moest noodgedwongen de haven van St.Mary (Scilly eilanden, Engeland) binnenlopen en daar zijn lading, bestaande uit suiker, lossen om het schip te laten repareren. Een deel van de bemanning was ziek na de afmattende reis. …
Kapitein Engelsman werd in 1853 op de “Bernhardus” opgevolgd door J.Venster. “.074
Krantenberichten
NRC 21 juni 1850114
Rotterdam, 20 juni. Zaterdag jl. (opm: 15 juni) is te Zierikzee op de werf De Goede Intentie, toebehorende aan de scheepsbouwmeester J. Strickaert, met het beste gevolg te water gelaten een schoenerschip genaamd BERNARDUS, groot ca. 125 lasten, gebouwd voor rederij-rekening onder het boekhouderschap van de heren Van den Beij & Co te Amsterdam, zullende gevoerd worden door kapt. B.P. Engelsman en bestemd voor de vaart op de West-Indiën en de Middellandse Zee.
Surinaamsche Courant 24 december 1850114
Paramaribo, 23 december. De 21e dezer is alhier uitgeklaard naar Boston het Nederlandse schip TROPICUS, kapt. F. Popken, naar Boston met 157 vaten melasse en 37 dito suiker.
In het Neder-district Nickerie zijn uitgeklaard: de 4e november de Nederlandse sloep JOHANNA, kapt. F.H. Dickman, naar Demerary met 22 balen schone katoen, 10 varkens en 4 vaten koren; de 29e dito het schip KONING WILLEM, kapt. R.A. Lutje, naar Amsterdam met 307 vaten suiker, 19 balen hele en 4 dito gebroken koffie, en de 30e dito het schip BERNARDUS, kapt. B.H. Engelsman, naar Rotterdam met 165 vaten suiker, 55 vaten rum en 2.000 pond kwassiehout.
NRC 15 januari 1851114
Rotterdam, 14 januari. Het schip BERNARDUS, kapt. Engelsman, was 6 december te Nickerie beladen en gereed naar Amsterdam te vertrekken, doch werd door ziekte der equipage daarin verhinderd. De kapitein had pogingen aangewend om te Suriname twee man aan te nemen, zijnde de bootsman overleden.
Algemeen Handelsblad 28 januari 1851114
St. Mary – Scilly, 22 januari. Het schip BERNARDUS, kapt. Engelsman, van Nickerie naar Rotterdam, is gisteren met zware schade alhier binnengelopen. Men heeft suiker gepompt. Een gedeelte der equipage is ziek. Het moet lossen om te repareren.
Provinciale Groninger Courant 31 januari 1851114
Het schip BERNARDUS, kapt. Engelsman, van Nickerie naar Rotterdam, is de 21ste dezer met verlies van steng, zeilen, enz., en wegens ziekte van de equipage, te St. Mary's, Scilly, binnengelopen. De onderste laag suiker grotendeels weggesmolten zijnde, was het schip zeer rank en zou moeten lossen om te verstouwen.
NRC 01 februari 1851114
Scilly, St.Mary’s, 27 januari. De ontloste suiker van het hier in averij liggende Nederlandse brikschip BERNARDUS, kapt. Engelsman, is zeer beschadigd. Het grootste gedeelte ervan stort men in zakken over.
Provinciale Groninger Courant 11 februari 1851114
Het schip BERNARDUS, kapt. Engelsman, van Nickerie naar Rotterdam, te St. Mary's, Scilly, met schade binnengelopen - reeds vroeger gemeld - heeft de helft der lading gelost; een gedeelte der suiker is gesmolten.
NRC 20 februari 1851114
Scilly, St.Mary’s, 14 februari. Men is l.l. dinsdag begonnen met het weder inladen der suiker van het Nederlandse schip BERNARDUS, kapt. Engelsman, hier met averij gearriveerd, en hoopt daarmede morgen klaar te zijn
NRC 01 maart 1851114
Scilly, St. Mary, 24 februari. Het Nederlands brikschip BERNARDUS, kapt. Engelsman, van Nickerie naar Rotterdam, hier in averij binnen, heeft na geëindigde reparatie de geloste lading weder ingenomen en is heden klaar om de reis te vervolgen.
Provinciale Groninger Courant 16 juni 1853 114
Groningen, 15 juni. Gisteren en heden zijn weder in en voor deze haven gearriveerd: het kofschip MINERVA, groot 60 last, kapt. E.A. Oldenburger, van Nieuwe Pekela, gebouwd bij J.J. Pik te Veendam; de schoener VLIJT, groot 90 last, kapt. B.H. Engelsman, van Veendam, en de schoener JACOBA JOHANNA, ruim 90 last, kapt. H. de Groot, van de Pekela; beide laatste bodems zijn gebouwd op de werf van de heer M. Meursing te Hoogezand.
NRC 13 oktober 1853114
Bolderaa, 30 september. Het met een lading lijnzaad van St. Petersburg komende Nederlandse schoenerschip VLIJT, kapt. Engelsman, is alhier voor noodhaven binnengelopen. Hetzelve is in een hevige storm lek geworden en heeft de lading zodanig beschadigd, dat dezelve gelost moet worden.
NRC 29 januari 1855114
Plymouth, 25 januari. Het Nederlandse schip (opm: schoener) VLIJT, kapt. B.H. Engelsman, van Hamburg heden alhier gearriveerd, is op de hoogte van Bevezier (opm: Beachy Head) in aanzeiling geweest met een Belgische kof en heeft tengevolge daarvan schade aan verschansing en tuig bekomen.
NRC 03 februari 1866114
Advertentie. Schepen in lading te Rotterdam:…..
…..Naar Triëst. De Nederlandse schoener VLIJT, kapt. B.H. Engelsman.
Adres: Vlierboom & Suermondt.
Provinciale Groninger Courant 06 juni 1867 114
Groningen, 5 juni. Heden arriveerde hier het nieuwgebouwde driemast schoenerschip VLIJT, kapt. B. Engelsman, van Veendam, groot plm 250 ton, gebouwd bij I.A. Hooites te Hoogezand.
NRC 11 maart 1868114
New York, 26 februari. Het Nederlandse schip (opm: schoener) VLIJT, kapt. B.H. Engelsman, komende van Triëst, is van een gevaarlijke positie van Long Branch af- en alhier binnengesleept.
Kapitein Berend Hendrik Engelsman voer op middelgrote schepen, zoals schoeners en brikken. Zijn bestemming was behalve Suriname ook europesche havens als St. Petersburg, Triëst en Hamburg. Vanuit Suriname vervoerde hij suiker, hout en rum
