Familiegegevens en opleiding

Alexander Geerhardt werd geboren ca. 1838 te Oldenzaal als z.v. Johannus Anthon Fredrik Bruijns en Louisa Johanna Houwing. 

A.G. (31) (koopvaardijkapitein) trouwde op 10.06.1869 te Nieuwendam met Geertruida Catharina Maria Carst (22) – geb. 03.11.1846 te Nieuwendam – d.v. Jeppe Pieters Carst en Christina Jaski. 

Geertruida Catharina Maria Carst overleed op 19.02.1922 te Baarn.

Alexander Geerhardt overleed op  07.11.1900 te Haarlem (62).

 

Kinderen

-    Johannes Anton Frederik – geb. 25.10.1874 te Haarlem.

-    Johannes Anton Frederik – geb. 22.01.1879 te Haarlem.

-    Christiaan – geb. 08.02.1881 te Haarlem.

-    Maurits Frans – geb. 19.04.1884 te Haarlem.

-    Alexander Geerhardt – geb. 12.01.1877 te Haarlem.

 

 

AH 13-11-1900

Heden (12 nov.) had te Haarlem onder veel belangstelling de begrafenis plaats van het stoffelijk overschot van de heer A. G. Mörzer Bruijns, oud-gezagvoerder der Mij. Nederland. Aanwezig waren de directeuren van de Maatschappij, enige kapiteins en stuurlieden in uniform en vele dames en heren, passagiers van de overledene. Aan de geopende groeve sprak de hoofddirecteur, de heer Boissevain, die in gevoelvolle woorden getuigenis gaf van de grote waardering en toegenegenheid van de Maatschappij voor de ontslapene.

 Overlijdensadvertentie : Opregte Haarlemsche Courant 09-11-1900

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

A.G.M.Bruijns mwerd met vlagnummer 838 ingeschreven als effectief lid van Zeemanshoop per 01 november 1866. Zijn schip was de "Tweelingen". Hij werd als effectief lid" overgeschreven van Hon.Lid"⁰⁰².

 

Opmerkingen in verband met lidmaatschap Zeemanscollege(s)

In de notulen van de Bestuursvergadering van Zeemanshoop dd 01 november 1866 wordt het effectieve lidmaatschap van kapitein A.G.Mörzer Bruijns omgezet in een honorair lidmaatschap.⁰⁴².

In de Bijlagen van de notulen van de Bestuursvergadering van Zeemanshoop dd 03 april 1890 worden de beoordelingen bekendgemaakt van de scheepsjournalen uit 1888/89. De gouden medaille is toegekend aan kapitein C.Drooglever Fortuijn van het ss “Sumatra”, de zilveren medaille aan kapitein W.P.Harten van het ss “Prinses Amalia” en de bronzen medaille aan kapitein D.H.Hinlopen van het ss “Pollux”. Voorts wordt in het rapport opgemerkt dat er is overwogen het aantal medailles uit te breiden, maar dat daarvan is afgezien omdat daardoor de waarde van de medailletoekenning zou afnemen. Toch wordt opgemerkt dat er sprake was van uitmuntende verslagen van kapitein C.Koning van het ss “Voorwaarts” en H.Sluiter van het ss “Prins Maurits” en van zeer goede verslagen van H.H.Bart van de bark “Ardjoeno”, A.G.Mörzer Bruijns van het ss “Burgemeester den Tex” en G.A. van der Woude van het ss “Prins van Oranje” ⁰⁴².

 

In de notulen van de Algemene Vergadering van Zeemanshoop dd 06 november 1866 staat vermeld een: “Brief van Kaptⁿ A.G.Mörser Bruijns verzoekende van Honorair tot Effectief Lid voor de Vlag te worden overgeschreven welk verzoek is toegestaan zullende als zoodanig voeren de N.Vlag N⁰ 838.^”023.

In de notulen van de Algemene Vergadering van het Amsterdamse zeemanscollege Zeemanshoop dd 12 september 1882 wordt vermeld de heer van Hasselt, directeur der filiaalinrichting van het Kon.Ned. Meteor. Inst. te Utrecht: “Als nu reikte hij uit aan de Heeren W.P.Harten, H.Hissink en H. de Jonge getuigschriften voor uitmuntende journalen; aan de Heeren R.J.Weber, C.Jaski, A.G. Mörser Bruijns, W.Adriani, R.Berckelbach v.d Sprenkel, J.F. Graad van Roggen, A..J.Herckenrath, J.H.Bart, H.C.Haacke, H.W.Prins en A.F. de Vrije voor zeer goede journalen.” ⁰²³

 

De schepen van de kapitein

lidmaatschap College Zeemanshoop te Amsterdam⁰⁰¹

vlagnummer                   jaren           type                  scheepsnaam                                        naam reder/boekhouder

          838                     1866-1868     bark                 Tweelingen                                            Bunge & C^o

                                          1869           geen vermelding van schip en boekhouder

                                      1870-1871     fregat               H.W.M.                                                  Meijer & C^o

                                      1872-1873     geen vermelding van schip en boekhouding

                                      1874-1876     stoomb.           Koning der Nederlanden                    Stoomboot Maatsch.Nederland

                                      1877-1881     stoomb.           Koning der Nederlanden                    Stoomvaart Maatsch. Nederland

                                      1882-1883     stoomb.           Conrad                                                  idem

                                      1884-1889     stoomb.           Burgemeester den Tex                        idem

                                      1890-1893     stoomb.           Prins Hendrik                                       idem

                                      1894-1897     stoomb.           Koningin Regentes                              idem

                                          1898           stoomb.           Koning Willem I                                  idem

 

Vertrek en terugkomst van schepen in Amsterdam⁰⁹³

A.G.M.Bruijns                                      Tweelingen                          15 april 1868                   geen melding

 

A.G.M.Bruyns  was in 1884 kapitein van het ijzeren schroefstoomschip en als barkentijn getuigde “Prins Frederik”, gebouwd in 1882, 3041 ton, varend voor de Stoomvaart Maatschappij “Nederland” te Amsterdam⁰²⁵.

 

Bouma⁰²⁵ vermeldt A.G.M.Bruyns als gezagvoerder gedurende:

*    1866 t/m 1869 van de bark “Tweelingen” ex Brothers, gebouwd in 1848 te Mattapoint, varend voor Bunge & C^o te Amsterdam. Het schip werd in 1869 verkocht naar Duitsland;

*    1871 t/m 1872 van het 3/mschip “H.M.W.” ex Antelope, gebouwd in 1852 te Brooklyn, 1256 ton o.m., varend voor Meyer & C^o te Amsterdam;

*    1875 t/m 1881 van het schroefstoomschip “Koning der Nederlanden”, gebouwd in 1872 te Glasgow, 3500 ton o.m., varend voor de Stoomvaart Maatschappij Nederland te Amsterdam. Het schip zonk in 1881 op 5^o ZB en 64^o OL. Het kreeg een schroefasbreuk na stoten. 90 personen kwamen om;

*    1883 op het schroefstoomschip “Conrad”, gebouwd in 1872 te Glasgow, 2270 ton o.m., varend voor de Stoomvaart Maatschappij “Nederland” te Amsterdam;

*    1884 van het ijzeren schroefstoomschip (en als barkantijn getuigde⁰¹³) “Prins Frederik”, gebouwd in 1882 te Glasgow, 3041 ton n.m., varend voor de Stoomvaart Maatschappij “Nederland” te Amsterdam;

*    1885 t/m 1890 van het ijzeren schroefstoomschip “Burgemeester den Tex” ex Insulinder, gebouwd in 1882 te Glasgow, 3044 ton n.m., varedn voor de Stoomvaart Maatschappij “`Nederland” te Amsterdam;

*    1891 t/m 1895 van het stalen schroefstoomschip “Prins Hendrik”, gebouwd in 1890 te Greenock, 3187 ton n.m., varend voor de Stoomvaart Maatschappij “Nederland” (1870) te Amsterdam;

*    1894 t/m 1898 op het stalen schroefstoomschip “Koningin Regentes”, gebouwd in 1894 te Greenock, 3673 ton n.m., varend voor de Stoomvaart Maatschappij “Nederland” te Amsterdam;

*    1899 op het stalen schroefstoomschip “Koning Willem I”, gebouwd in 1898 te Vlissingen, 4476 ton n.m., varend voor de Stoomvaart Maatschappij “Nederland” te Amsterdam.

 

KADASTER (Schaduwregister Rotterdam) :

De Firma van Meijer & Co, cargadoors te Amsterdam, werd op 24 februari 1870 in het kadaster te Amsterdam teboekgesteld als eigenaar van het Fregat ANTELOPE, later H.W.M., groot 1256 / 1002 ton, 529 last. De aankoopprijs bedroeg NLG 20.000.

Het schip kreeg brandmerk 1908 Amst 1870.

Kennelijk pondde Meijer een deel van het schip weer uit, want kapitein Adrianus Hendrik Hagedoorn werd op 8 maart 1870 d.m.v. een Rederijcedule met 4/12^e aandeel een van de aandeelhouders.

H.W. Meijer, cargadoor te Amsterdam, kocht per 30.08.1872 1/12^e aandeel voor NLG 4000, en 2/12^e aandeel voor NLG 5000 van het fregat, dat nu als H.W.M. ook ANTELOPE in de boeken kwam.

Meijer werd per 4 maart 1874 d.m.v. een ‘verklaring’ vermoedelijk (weer) helemaal eigenaar.

Per 5 maart 1875 werd Nicolaas Brandjes, koopman te Purmerend, als eigenaar teboekgesteld van de ANTELOPE, ook H.W.M. Hij betaalde voor dit fregat NLG 20.000.

Gegevens via Lindenborn, Marhisdata, maart 2008

 

Overige bijzonderheden

In de Scheepstijdingen van de Harlinger Courant dd 12 januari 1878 staat het volgende bericht⁰⁹⁶:

“Amsterdam 8 Jan. Het Nedl stoomschip Koning der Nederlanden, van Nieuwediep naar Batavia, vertrok den 8 dezer ’s namiddags van Southampton. Alles wel aan boor.”

 

In het kader van de discussie over de invoering van de Tuchtwet in Nederlands Indië werd in 1865 een memorie aangeboden “aan zijn Excellentie den Gouverneur Generaal van Nederlandsch-Indië over de Wettelijke bepalingen omtrent de handhaving der orde en tucht aan boord der koopvaardijschepen binnen Nederlandsch-Indië.” Deze memorie werd ondertekend door A.G.M.Bruyns.¹⁰⁴.

 

Op 4 oktober, op weg van Batavia naar Amsterdam, werd het ss. Koning der Nederlanden” ernstig beschadigd tengevolge van het breken van de schroefas. Het geraakte op 05 oktober lek en zonk op 05^o13’ZB en 64^o07’OL. Alle passagiers en de bemanning gingen in de reddingsboten en men zette koers naar de op 400 mijl afstand gelegen Chagos eilanden. Op 11 oktober werd één boot opgepikt door het ss Wyberton en één boot door het ss Delcomijn. Kapitein Bruyns en 38 mensen werden gered door het ss Madura en 29 overlevenden bereikten met hun boot Ceylon. De overige 90 mensen zijn omgekomen.

Het ss “Koning der Nederlanden werd gebouwd in 1872 bij John Elder & C^o te Glasgow, mat 3036 Brt. en voer voor de Stoomvaart Maatschappij Nederland te Amsterdam⁰⁷².

Dezelfde scheepsramp is besproken in:

G.J. de Boer Nederlandsepassagiersschepen, Van Maildienst tot cruisevaart. Alkmaar 1976

en in

1. de Haas De ondergang van de ‘Koning der Nederlanden’ een nationale ramp. De Blauwe Wimpel, 1982, p.451 e.v.¹⁰⁴

 

Korte aantekeningen over een reis van de “Koning der Nederlanden” in 1881 van Passoeroean (vertrek 15 april 1881)  naar IJmuiden-Nederland worden vermeld in de publicatie 2013 van de Stichting Nederlandse Kaap Hoorn-vaarders” getiteld “Journaal. Opgemaakt op de reis van Nieuwe Diep naar Batavia” door Ds. P.Heering. Deze reis verliep via het Suez Kanaal en duurde 45 dagen.

 

“In 1877 bood …. de Koning der Nederlanden aan het Engelse stoomschip Rose Mary, dat uit de Rode Zee naar Aden werd gesleept.”

Uit: p. 14 “De eeuw van de ‘Nederland’ door A.J.Mulder c.s.. Uitgeverij Asia Maior. Juni 2003.

 

“De grootste ramp overkwam echter de Koning der Nederlanden. Op dit schip brak tijdens de oversteek van de westelijke Indische Oceaan op 4 oktober 1881 de schroefas, waardoor het zo zwaar werd beschadigd dat het in zinkende toestand moest worden verlaten. Drie van de zeven uitgezette sloepen met 90 opvarenden verdwenen spoorloos; de in totaal 216 opvarenden in de overige vier sloepen werden gered. Het was de enige scheepsramp met verlies van mensenlevens die de SMN trof buiten oorlogstijd.

Uit: “De eeuw van ‘Nederland’. Geschiedenis en vloot van de Stoomvaart Maatschappij ‘Nederland’” door A.J.J.Mulder.c.s. Uitg. Asia Maior. 2003.

 

In het artikel “Krakatau in 1883” door de mijningenieur R.D.M.Verbeek in het tijdschrift “De zee” werd de uitbarsting van deze vulkaan beschreven. Daarin de volgende passage:

“Dr.D.Sulzer van het S.S.”Soenda”, welk stoomschip 22 Mei van Batavia vertrok en dat ’s avonds tusschen 8 en 10 uur bij Krakatau was, constateert dat de magneetnaalden volkomen rustig bleven, hetgeen dus geheel in tegenspraak is met wat op de “Zeeland” (doch 2 etmalen vroeger) werd waargenomen. (zie bij kapitein G.Mackenzie). Zeven Eng.mijlen voorbij Krakatau viel een dichte aschregen gedurende een half uur. Zelfs 30 mijlen voorbij Krakatau ontmoette de “Soenda” zooveel puimsteen, dat eene puts er geheel mee gevuld was. … Van het S.S.”Conrad”, dat bij Benkoelen reeds een aschregen had, wordt vermeld, dat men op eenige afstand den zwarte rook van Krakatau, door den Oostpassaat als tegen een muur gestuit, scherp zag afgesneden, terwijl Westelijk de asch zich, zoover men zien konde, verspreidde.

(De grote eruptie vond plaats van 26-28 augustus 1883 en de beschreven verschijnselen gingen dus hieraan vooraf.)

 

      A.G.M.Bruyns vervoerde vanuit Nieuwediep met de “Koning der Nederlanden” diverse transporten van landmachtmilitairen naar Batavia op de volgende reizen^065*:

*    Vertrek 15 augustus 1874. Aankomst 27 september 1874 na 43 dagen. 5 officieren en 150 manschappen.

*    Vertrek 09 januari 1875. Aankomst 23 februari 1875 na 45 dagen. 4 officieren en 100 manschappen.

*    Vertrek 13 juni 1875. Aankomst 22 juli 1875 na 39 dagen. 3 officieren en 175 manschappen.

*    Vertrek 27 november 1875. Aankomst 10 januari 1876 na 44 dagen. 8 officieren en 158 manschappen.

*    Vertrek 13 mei 1876. Aankomst 22 juni 1876 na 40 dagen. 5 officieren en 158 manschappen.

*    Vertrek 14 oktober 1876. Aankomst 25 november 1876 na 42 dagen. 5 officieren en 130 manschappen.

*    Vertrek 11 augustus 1877. Aankomst 22 september 1877 na 42 dagen. 5 officieren en 160 manschappen.

*    Vertrek 05 januari 1878. Aankomst 16 februari 1878 na 42 dagen. 4 officieren en 106 manschappen..

*    Vertrek 01 juni 1878. Aankomst 29 juli 1878 na 58 dagen. 3 officieren en 106 manschappen.

*    Vertrek 26 oktober 1878. Aankomst 06 december 1878 na 41 dagen. 7 officieren en 133 manschappen.

*    Vertrek 22 maart 1879. Aankomst 03 mei 1879 na 42 dagen. 4 officieren en 106 dagen.

Vertrekplaats vanaf nu is Amsterdam

*    Vertrek 16 augustus 1879. Aankomst 17 september 1879 na 32 dagen. 6 officieren en 112 manschappen.

      Volgens Bossenbroek p.63⁰⁶⁵ was deze reisduur van 32 dagen in 1879 een record, in 1893 gebroken met 31 dagen door de Sumatra (kapitein C.Droogleever Fortuijn).

*    Vertrek 22 mei 1880. Aankomst 01 juli 1880 na 40 dagen. 3 officieren en 54 manschappen.

*    Vertrek 09 oktober 1880. Aankomst 19 november 1880 na 41 dagen. 2 officieren en 54 manschappen.

*    Vertrek 26 februari 1881. Aankomst 12 april 1881 na 45 dagen. 4 officieren en 110 manschappen.

*    Vertrek 16 juli 1881. Aankomst 26 augustus 1881 na 41 dagen. 3 officieren en 110 dagen.

Hij vervoerde vanuit Amsterdam met de “Conrad” transporten op de volgende reizen:

*    Vertrek 15 november 1882. Aankomst 27 december 1882 na 42 dagen. 2 officieren en 33 manschappen.

*    Vertrek 11 april 1883. Aankomst 24 mei 1883 na 43 dagen. 2 officieren en 38 manschappen.

Vanuit Rotterdam met de “Conrad op:

*    Vertrek 25 augustus 1883  Aankomst 05 oktober 1883 na 41 dagen. 1 officier en 32 manschappen.

Vanuit Amsterdam met de “Burgemeester den Tex” op de volgende reizen:

*    Vertrek 04 april 1885. Aankomst 15 mei 1885 na 41 dagen. 2 officieren en 43 manschappen.

*    Vertrek 29 augustus 1885. Aankomst 13 oktober 1885 na 45 dagen. 2 officieren en 64 manschappen.

*    Vertrek 19 juni 1886. Aankomst 28 juli 1886 na 39 dagen. 2 officieren en 53 manschappen.

*    Vertrek  02 april 1887. Aankomst 12 mei 1887 na 40 dagen. 3 officieren en 53 dagen.

*    Vertrek 20 augustus 1887. Aankomst 30 september 1887 na 41 dagen. 2 officieren en 45 manschappen.

*    Vertrek 07 januari 1888. Aankomst 22 februari 1888 na 46 manschappen. 3 officieren en 63 manschappen.

*    Vertrek 26 mei 1888. Aankomst 02 juli 1888 na 37 dagen. 2 officieren en 43 manschappen.

*    Vertrek 16 februari 1889. Aankomst 26 maart 1889 na 38 dagen. 4 officieren en 54 manschappen.

*    Vertrek 06 juli 1889. Aankomst 11 augustus 1889 na 36 dagen. 2 officieren en 43 manschappen.

*    Vertrek 23 november 1889. Aankomst 03 januari 1890 na 41 dagen. 2 officieren en 38 manschappen.

*    Vertrek 12 april 1890. Aankomst 22 mei 1890 na 40 dagen. 2 officieren en 47 manschappen.

*    Vertrek 30 augustus 1890. Aankomst 05 oktober 1890 na 36 dagen. 2 officieren en 44 manschappen.

Vanuit Amsterdam met de “Prins Hendrik” op:

*    Vertrek 28 maart 1891. Aankomst 06 mei 1891 na 39 dagen. 3 officieren en 54 manschappen.

*    Vertrek 01 augustus 1891. Aankomst 08 september 1891 na 38 dagen. 2 officieren en 158 manschappen. Bij aankomst was er 1 manschap bij gekomen zonderopgave van reden.

*    Vertrek 19 december 1891. Aankomst 25 januari 1892 na 37 dagen. 3 officieren en 43 manschappen.

*    Vertrek 31 december 1892. Aankomst 05 februari 1893 na 36 dagen. 2 officieren en 64 manschappen.

*    Vertrek 09 september 1893. Aankomst 16 oktober 1893 na 37 dagen. 2 officieren en 79 manschappen..

*    Vertrek 13 januari 1894. Aankomst 18 februari 1894 na 36 dagen. 2 officieren en 54 manschappen.

*    Vertrek 19 mei 1894. Aankomst 27 juni 1894 na 39 dagen. 2 officieren en 32 manschappen.

*    Vertrek 26 januari 1895. Aankomst niet vermeld. 2 officieren en 32 manschappen.

*    Vertrek 01 juni 1895. Aankomst niet vermeld. 1 officier en 38 manschappen.

*    Vertrek 05 oktober 1895. Aankomst niet vermeld. 3 officieren en 43 manschappen.

*    Vertrek 08 februari 1896. Aankomst niet vermeld. 3 officieren en 42 manschappen.

Vanuit Amsterdam met de “Koningin Regentes”op de volgende reizen:

*    Vertrek 20 oktober 1894. Aankomst 28 november 1894. 5 officieren en 212 manschappen. Bij aankomst waren er 20 man méér aan boord zonder opgave van de herkomst.

*    Vertrek 23 februari 1895. Geen aankomst vermeld. 2 officieren en 49 manschappen.

*    Vertrek 29 juni 1895. Geen aankomst vermeld. 2 oficieren en 64 manschappen.

*    Vertrek 02 november 1895. Geen aakomst gemeld. 3 officieren.

*    Vertrek 07 maart 1896. Geen aankomst vermeld. 2 offcieren en 26 manschappen.

de voorgaande 5 opgaven overlappen de reizen met de “Prins Hendrik”. Er zijn wellicht onnauwkeurigheden in de opgaven van Bouma⁰²⁵ waaruit ik de kapiteins heb afgeleid. Nader onderzoek is dus nodig naar de identiteit van de kapitein

*    Vertrek 11 juli 1896. Geen aankomst vermeld. 2 officieren en 92 manschappen.

*    Vertrek 14 november 1896. Geen aankomst vermeld. 3 officieren en 54 manschappen.

*    Vertrek 06 maart 1897. Gen aankomst vermeld. 3 officieren en 52 manschappen.

*    Vertrek 16 oktober 1897. Geen aankomst vermeld. 2 officieren en 37 manschappen.

*    Vertrek 25 mei 1898. Geen aankomst vermeld. 2 officieren en 1 manschap.

*    Vertrek 17 september 1898. Aankomst niet gemeld. 2 officieren en 1 manschap.

Vanuit Amsterdam met de “Kining Willem I” op de volgende reizen:

*    Vertrek  26 november 1898. Aankomst niet gemeld. 3 officieren en 43 manschappen.

*    Vertrek 18 maart 1899. Aankomst niet gemeld. 3 officieren en 62 manschappen.

*    Vertrek 08 juli 1899. Aankomst niet gemeld. 2 offcieren en 38 manschappen.

*    Vertrek 28 oktober 1899. Aankomst niet gemeld. 2 officieren.

 

In het tijdschrift De Zee, Jg 1899, p.414-415 staat een artikel over de kapitein Bruyns waaraan het volgende ontleend is:

Op 09 juli 1899 vertrok het ss “Koning Willem I” van de Stoomvaart Maatschappij Nederland voor zijn derde reis naar Indië maar niet meer met de commandant A.G.Mörzer Bruyns. Deze had kort daarvoor afscheid genomen van zijn actieve zeemansloopbaan. Volgens zijn eigen zeggen voelde hij zich het beste aan boord van een schip en het afscheid viel hem dan ook zwaar. De Maatschappij zal hem met leedwezen hebben zien gaan. Kapitein Bruyns “stond bij hen in hoog aanzien, zoowel door zijn uitnemende zeemanseigenschappen, als door zijn rondborstigheid en strikte rechtvaardigheid. Meer dan 25 jaar heeft hij met passagiers van alle rangen en standen aan boord omgegaan … en steeds de commandant blijvende, wist hij zich aller achting te verwerven.”… “Reeds 33 jaar geleden maakte hij zijn eerste reis als kapitein van een zeilschip naar Indië. Eenige jaren daarna, overgegaan bij de Stoomvaart Maatschappij Nederland als 2ste officier, werd hij spoedig, nu 25 jaar geleden, bevorderd tot gezagvoerderr. Verschillende schepen had hij successievelijk onder zijn commando en bij voorkeur werd hem de laatste tijd het uitbrengen van nieuwe schepen opgedragen, zooals de “Prinses Sophie”, de “Prins Hendrik”, de “Koningin Regentes” en de “Koning Willem I”.

Hij werd vanwege zijn verdiensten benoemd als Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.

 

 

Familiegegevens en opleiding

Reinder Pieter Tjebbes werd geboren te Stavoren op 26 oktober 1826.

Hij was getrouwd met Dirkje Haye Visser, geboren te Bolsward op 12 april 1823. Ten tijde van de inschrijving had het echtpaar 1 zoon (1855) en 1 dochter (1858). ⁰⁰³.

 

In het Bevolkingsregister 1851-1853 (-1864) van Amsterdam staat vermeld Reinder Pieter Tjebbes, geboren op 26 oktober 1826 te Staveren, Doopsgezind, wonend in 1859 op de Haarlemmerdijk 214 te Amsterdam.

 

Foto (nr.89) beschikbaar van kapitein R.P.Tjebbes⁰⁴⁷.

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

R.P.Tjebbes is met vlagnummer 907 per 08 maart 1853 ingeschreven als effectief lid van het Amsterdams college Zeemanshoop op voordracht van kapitein J.A.de Haas. Als zijn schip is genoemd de “Marianne” ⁰⁰².

In de notulen van de Algemene Vergaderingen van het Amsterdamse zeemanscollege Zeemanshoop dd. 01/08 maart 1853 werd als effectief lid voorgedragen/benoemd R.P.Tjebbes (alleen initialen), oud 26 jaar, voerend het schip “Marianne”, voor rekening van H.& D.Rahusen, wonend in de Bikkerstraat te Amsterdam, op voordracht van kapitein J.A. de Haas.⁰²³.

Hij werd deelnemer in het Weldadig Zeemans Fonds van Zeemanshoop per 24 november 1857.⁰⁰³

 

Opmerkingen in verband met Zeemanscollege(s)

In de notulen van de Algemene Vergadering van Zeemanshoop dd. 28 april 1863 staat de melding dat: “… de Heer Kapitein Tjebbes voerende het schip Almelo eenige mededeelingen (doet) betreffende de Kokoseilanden …”⁰²³.

In de notulen van de Algemene Vergadering van Zeemanshoop dd 20 juli 1875 staat vermeld: “Door Kapitein R.P.Tjebbes, thans voerende het schip Wilhelmina & Clara wordt eene brief ter tafel gebragt, zijn opzegging inhoudende, voor de voortdurende Deelneming.”⁰²³

 

De schepen van de kapitein

lidmaatschap van College Zeemanshoop te Amsterdam⁰⁰¹

vlagnummer                 jaren          type                 scheepsnaam                                       naam reder/boekhouder

       907                         1853          sch.brik           Marianne                                             H.& D.Rahusen

       513                      1854-1857    sch.brik           Marianne                                             idem

                                     1858-1868    bark                Almelo                                                  idem

                                        1869          geen vermelding van schip en boekhouder

                                        1870          bark                Noordzee-Kanaal                               W.& A.Meursing

                                        1871          geen vermelding van schip en boekhouder

                                     1872-1874    fregat              H.W.M.                                                 Meijer & C^o

                                        1875          fregat              Wilhelmina Clara                               G.W.van Barneveld Kooy

 

Vertrek en terugkomst in Amsterdam⁰⁹³

Kapitein                         Naam van het schip                                       Aankomst                     Vertrek

R.P.Tjebbes                  Almelo                                                              24 november 1860      07 november 1861

                                        Almelo                                                              20 april 1862                geen vermelding

                                        Almelo                                                              geen melding                24 maart 1863

                                        Almelo                                                              11 september 1863      21 september 1864

                                        Almelo                                                              09 maart 1865              17 december 1865

                                        Almelo                                                              23 juni 1866                 08 april 1867

                                        Almelo                                                              12 september 1867      22 augustus 1868

 

Dutch schooner "Marianne", arrived 18 September 1853, having left Hartlepool, England on 9 June 1853. Master = R.P. Tjebbes. Cargo = 250 tons of coals. Sailed from Albany on 20 November 1853 for Batavia. ¹⁰⁵.

 

Bouma^-25 vermeldt R.P.Tjebbes als gezagvoerder gedurende:

*   1854 t/m 1858 van de schbrik “Marianne”, gebouwd in 1853 te Amsterdam, 248 ton o.m., varend voor H.& D.Rahusen te Amsterdam;

*   1859 t/m 1868 van de bark “Almelo”, gebouwd in 1852 te Amsterdam, 472 ton o.m., varend voor H.& D.Rahusen te Amsterdam;

*   1871 van de bark “Noordzeekanaal”, gebouwd in 1870 te Nieuwendam, 830 ton o.m., varend voor W.& A.H.Meursing te Amsterdam;

*   1873 t/m 1875 van het 3/mschip “H.M.W.” ex Antelope, gebouwd in 1852 te Brooklyn, 1256 ton o.m., varend voor Meyer & C^o te Amsterdam. Het schip voer in 1876 voor N.Brantjes te Purmerend en was herdoopt in “Antelope”;

*   1876 van de “Willemina en Clara”, op 13 december 1854 van stapel gelopen van de werf van F.F.Groen te Amsterdam⁰²³, 647 ton o.m., varend voor G.W.van Barneveld Kooy te Amsterdam. Het schip voer in 1877 onder kapitein/eigenaar A.Oosterhuis te Amsterdam en was herdoopt in “Abel”.

 

Overige bijzonderheden

In een extract uit een journaal van de schoenerkof “Koning Willem”, kapitein Reinder Harms Lutje, is op 27 januari 1851 de kok overleden op reis van Nickerie naar Amsterdam op de hoogte van 46^o51’NB/17^o21’WL.¹¹⁵

 

 

Familiegegevens en opleiding

Hendrik  Hut werd geboren op 13 augustus 1833 te Ommelanderwijk, gem. Veendam als zoon van de schipper Jan Harms Hut en Geertje Hindriks Deddes.

Hindrik trouwde te Veendam op 18 december 1857 als zeeman met Arentje Giezes Boer, geboren te Veendam op 27 oktober 1835 als dochter van de schipper Gieze(Gijze) Eilts Boer en Geertje Eilts de Vrede. Arentje overleed op 05 oktober 1913 te Velsen, 77 jaar, weduwe

Bij de loting van de Nationale Militie 1852 werd Hendrik ingeloot onder nummer 128, maar hij werd niet opgeroepen hetgeen hem “tot geen dienst heeft verpligt.”

Het Bevolkingsregister Veendam 1860-1880 vermeldt het gezin Hut als bewoners van wijk D 387. In maart 1870 werden zij ingeschreven als bewoners van wijk B, Oosterdiep 129. Hendrik wordt dan “schipper buitengaats” genoemd. Het Bevolkingsregister 1880-1890 meldt eveneens als adres Oosterdiep B129 en Hendrik wordt aangeduid als “gezagvoerder”. Hij zou 28 november 1885 naar Amsterdam zijn vertrokken, maar in de marge is aangetekend, dat dit niet is doorgegaan. Zoon Jan (Veendam 20 januari 1859) was wèl al op 31 december 1880 naar Amsterdam vertrokken. In het Bevolkingsregister 1890-1900 is het adres nog steeds Oosterdiep B129 en Hendrik is dan “scheepskapitein”. Dochter Geertje (Veendam 02 november 1867) vertrok op 18 februari 1893 naar Nieuwer Amstel en trouwde aldaar op 22 mei 1895 met Arie Dijst.

Op 29 juni 1896 vertrokken ook Hendrik en Arentje naar Amsterdam.

Hendrik overleed op 18 juli 1912 te Velsen, 78 jaar.

 

Burgerlijke Stand akten uit de provincie Groningen vermelden Hindrik Hut als zeeman in 1857, als schipper in 1859, 1866, 1867.

In het bevolkingsregister van maart 1870 te Amsterdam wordt Hendrik vermeld als chipper buitengaats

Bij een huwelijk van dochter Geerje Hut in 1895 te Nieuwer Amstel wordt vader Hendrik vermeld als gezagvoerder

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

H.J.Hut was met vlagnummer 9 in de periode 1876 t/m 1894 (1895?) lid van het Helderse zeemanscollege de “Goede Bedoeling”,

 

H.J.Hut was effectief lid van het Veendammer zeemanscollege “Maatschappij tot Nut der Zeevaart” met vlagnummer 250 in de periode 1859 t/m 1906.

 

Opmerkingen in verband met lidmaatschap Zeemanscollege(s)

Geen

 

De schepen van de kapitein

Bremer⁰⁹⁴ vermeldt kapitein Hutt als gezagvoerder van de bark “A.R.Falck”, die op 03 september 1868 strandde op de Noorderhaaks.

 

Bouma⁰²⁵ vermeldt H.J.Hut als gezagvoerder gedurende:

*    1859 t/m 1867 van de schoenerbrik “Entreprise”, gebouwd in 1858 te Veendam, 173 ton o.m., varend voor v/d Bey & Co te Amsterdam;

*    1869 t/m 1875 van de bark “A.R.Falck, gebouwd in 1846 te Alblasserdam, 651 ton o.m., varend voor N.Brantjes te Purmerend;

*    1876 t/m 1895 van het fregat “Antelope” ex H.M.W., ex Antelope, gebouwd in 1852 te Brooklyn, 1256 ton o.m., varend voor N.Brantjes te Purmerend. Het schip is in 1895 gestrand bij Mandal.

 

In de ledenlijst van het Veendammer zeemanscollege opgenomen in een almanak uit 1862 uitgegeven door de zeemanscolleges van Wildervank en Nieuwe Pekela wordt H.J.Hut vermeld als gezagvoerder van de “Entreprise” met vlagnummer 250

In een Naamlijst van Leden van het Veendammer zeemanscollege in 1880 aanwezig in het Veenkoloniaal Museum te Veendam staat H.J.Hut als gezagvoerder van de “Antilope” met vlagnummer 250.

 

De collectie monsterrollen op het Noordelijk Scheepvaartmuseum te Groningen vermeldt:

03 februari 1849, kof “Elberdina”, schipper Jan Hindriks Deddes, lichtmatroos Hendrik Jans Hut.

22 februari 1851, kof “Alberdina”, schipper Jan Hindriks Deddes, lichtmatroos Hindrik Jans Hut.

 

Overige bijzonderheden

“Verreweg de meeste schippers voeren op de Oostzee met relatief kleine schepen, maar uitzonderingen bevestigen de regel. Kapitein H.J.Hut uit Veendam was zo’n uitzondering. Hij voer op de maar liefst 1256 ton metende Boston Clipper ANTELOPE. Hut was volgens de Veendammers een branie gezagvoerder. … Hut was groot van postuur en als hij met zijn lange pelsjas over het dek banjerde sprak niemand hem tegen. In 1876 kocht Hut in Boston een te Brooklyn gebouwde clipper uit 1852 tegen een billijke prijs. Van Quebec naar het Kanaal zeilde hij in veertien dagen, destijds zeker een mooie prestatie. … Branie kapitein Hut bevoer met de ANTELOPE alle wereldzeeën maar ging zich op zijn oude dag toeleggen op de Oostzeevaart. … Uit de zeetijdingen blijkt dat de Veendammer branie kapitein ook regelmatig Riga aandeed. … Kapitein Hut bleef jaren achtereen de vaart op de Oostzee trouw totdat in november 1895 het noodlot toesloeg. Hut had met zijn inmiddels 43 jaar oude clipper te maken met een zwaar werkend schip en ernstige lekkage. Tot overmaat van ramp kreeg hij te maken met een langdurige periode van tegenwind in het Kattegat. … Beoosten Mandal werd een geschikte baai opgezocht om te ankeren… Een zeiljacht met een loods aan boord kwam langszij … en haalde kapitein Hut en zijn vrouw van boord. Gedurende hun afwezigheid stak een zware storm op. Hut wist met veel moeite weer op zijn schip te komen, maar er was geen redden meer aan. Het liep uit de ankers en strandde op het vlakke strand.   de oude clipper werd door de kracht van de branding in spaanders uiteen geslagen. … Hut en zijn vrouw kwamen nooit meer op zee. In Beverwijk met zicht op de kust, werd een huisje gekocht en daar genoten ze beiden tot 1913 van hun oude dag.”

Uit: “Met de groeten uit Riga”, door Hendrik Hachmer. Uitgave Veenkoloniaal Museum Veendam, 2007, p.137-139

 

In en om het Oude Veenlust” door M.Steenhuisen.. Uitgave zonder jaartal bij N.V. de Noord-Ooster te Wildervank. 143 pp. Aanwezig in het Veenkoloniaal Museum te Veendam.

p.64: “In de oude “Veendammer Courant” … die over de “bezeilde wereld” graag gelezen werd, trokken enige tijd heldere betogen zéér de aandacht, waarin de bekende gezagvoerder, expert en financier H.P.Hazewinkel plaatsbepaling door zonobservaties en tijdmetercontrole door maanafstanden behandelde en die daarin bestreden werd door de Voorzitter van de Maatschappij tot Nut der Zeevaart, de gezagvoerder H.J.Hut, eerst van de schoener “Entreprise” van de fa. K. en J. Wilkens en later van het snelzeilend clipperschip “Antilope”, die zon, maan en sterren in onze Noordelijke zeeën zelden waarneembaar noemde en veel meer gewicht hechtte aan landverkenning, dieptelodingen, grondsoort van de zeebodem, kleur van het zeewater langs de kust enz.”

p.88.: “Hut was een branie-gezagvoerder. … Als hij, groot van postuur, in zijn lange pelsjas over de campagne van zijn schip beende, kreeg je wel de indruk van: “hier ben ik!””

 

Amsterdamsche Courant, 21 mei 1863

De Coningh en Meyer & C^o adverteren met een schip H.W.Meijer, kapt. Caithness of Carthness. Dit is blijkbaar een voorganger van de H.W.M/ van 1870 (bron E.A.Kruidhof, 21 febr. 2008

 

H.W.M.betekent Hermanus Willem Meijer een cargadoor, met name bekend door de z.g. blauwpijpers. Het kantoor van Meijer vertegenwoordigde tientallen jaren de Britse rederij Alfred Holt & Co.

Per 5 maart 1875 werd Nicolaas Brandjes, koopman te Purmerend, als eigenaar teboekgesteld van de ANTELOPE, ook H.W.M. Hij betaalde voor dit fregat NLG 20.000.

Gegevens via Lindenborn, Marhisdata, maart 2008

 

NRC 29 april 1894

Amsterdam, 28 april. Het NL schip JAN EN CAREL, kapt. A.T.Steffens van hier naar Sundsvall bestemd, lag  van 20 tot 23 dezer met nog ca. 100 zeil- en stoomschepen bij Falsterbo geankerd wegens storm. Het NL schip ANTELOPE, kapt. H.J.Hut, van Nieuwediep naar Söderhamn bevond zich in de nabijheid van de JAN EN CAREL

 

Scheepvaartberichten Prov. Groninger Ct 1894

Binnengekomen:Ljusne (Zweden), 30 April, Antelope, kapt. H.J. Hut; Koophandel, F.A. Ekamp; beide van Nieuwe Diep.

PS: Ljusne ligt iets ten Zuiden van Söderhamn

 

25 mei:  Hut, Antelope, van Ljusne naar Nederland, passeert Hammershus

05 juni:  Hut, Antelope, aankomst te Gravesend van Ljusne

 

 

NRC 10 november 1895

Rotterdam 9 november. Volgens telegram van Lloyd’s is de NL bark ANTELOPE van Finland naar Hull , lek te Mandal binnengelopen.

 

Provinciale Groninger Courant 13 november 1895

Londen, 11 november. Net NL schip ANTELOPE, kapt H.J.Hut, lek te Mandal binnengelopen, is aldaar gestrand en zit gevaarlijk. Het tuig is gekapt en het schip zal vermoedelijk totaal wrak worden. Opvarenden zijn gered.

 

NRC 20 november 1895

Mandal, 15 november. Het hier gestrande NL barkschip ANTELOPE zit met een diepgang van 21 voet in 18 voet water. Het heeft zwaar geleden en kan als wrak worden beschouwd. De ANTELOPE werd in 1852 te Brooklyn van hout gebouwd.

 

Provinciale Groninger Courant 21 november 1895

Mandal 15 november. Het NL schip ANTELOPE is tijdens een zware storm op de Risorbank gestrand en als wrak te bescchouwen. Er is een contract gemaakt om de lading te bergen tegen 33 %. Vermoedelijk zal de lading door een ander schip naar de plaats van bestemming gebracht worden

 

Lloyds Casualty Return  ANTELOPE 1896

On a voyage from Wederlanks to Hull, cargo: props, 10th of November 1895 put into Mandal leaky; parted anchors en stranded on Riisoe Bank. Total loss

Wederlaks/Wederlanks zijn verschrijvingen van Vederlaks, thans Virolathi, Finse zuidkust 60/35 N – 27/42 O

 

Provinciale Groninger Courant 27 januari 1896.

Het NL schip ANTELOPE (ex NL fregat H.W.M.) heeft de 14^e dezer in veiling 3020 Kronen opgebracht. Koper is kapt. Schelbred uit Christiansand