Inloggen
DONAU - ID 1761


In dienst
Onder Nederlandse Vlag tussen:0000-00-00 / 0000-00-00

Identification Data

Bouwjaar: 1953
Classification Register: Bureau Veritas (BV)
IMO nummer: 5092436
Nat. Official Number: 3020 Z GRON 1953
Categorie: Cargo vessel
Voorstuwing: Motor Vessel
Type: General Cargo schip
Type Dek: Flush deck
Masten: One mast
Rig: 2 derricks
Lift Capacity: 2 ton each.
Material Hull: Steel
Dekken: 1
Construction Data


Scheepsbouwer: C.V. Firma A. Apol. Scheepswerf, Wirdum, Groningen, Netherlands
Werfnummer: 171
Launch Date: 1953-09-09
Delivery Date: 1953-11-26
Technical Data

Engine Manufacturer: Maschinenbau Kiel A.G., Kiel, German Federal Republic
Motor Type: Motor, Oil, 4-stroke single-acting
Number of Cylinders: 4
Power: 240
Power Unit: BHP (APK, RPK)
Eng. additional info: MAK Nr. 15296 Type (11 7/16-16 9/160
Speed in knots: 8.50
Number of screws: 1
 
Gross Tonnage: 357.00 Gross tonnage
Net Tonnage: 208.00 Net tonnage
Deadweight: 448.00 tonnes deadweight (1000 kg)
Grain: 22400 Cubic Feet
Bale: 20800 Cubic Feet
 
Length 1: 45.51 Meters Length overall (Loa)
Length 2: 42.42 Meters Length between perpendiculars (Lbp)
Beam: 7.23 Meters Breadth, extreme
Depth: 2.82 Meters Depth, moulded
Draught: 2.97 Meters Draught, maximum
Ship History Data

Date/Name Ship 1953-11-26 DONAU
Manager: E. Wagenborg's Scheepvaart- & Expeditiebedrijf N.V., Delfzijl, Groningen, Netherlands
Eigenaar: Freerk & Tjeerd Drijfhout, Delfzijl, Groningen, Netherlands
Shareholder:
Homeport / Flag: Delfzijl / Netherlands
Callsign: PDRT

Ship Events Data

1953-08-11: Het schip in aanbouw wordt bij het Kadaster teboekgesteld met als eigenaar: Comm. Venn. onder firma A. Apol, gevestigd te Wirdum. Op 09-09-1953 eigendom van Freerk Drijfhout, scheepkapitein, gedom. te Hoogezand en Tjeerd Drijfhout, reder te Delfzijl. Voltooid 16-11-1953.
1953-08-17: Als "DONAU", bouwno. 171, zijnde een motorschip in aanbouw, nog niet gemeten, liggende te Wirdum, door J. Frik, ambtenaar bij de Scheepsmetingsdienst te Groningen, van brandmerk 3020 Z GRON 1953 voorzien door het inbeitelen op het achterschip aan B.B. zijde in achterkant dekhuis op kampanje 5.70 m. uit hekplaat, 1.85 m. uit de lengteas en 1.47 m. uit dek.
1953-09-12: Het Vrije Volk 12-09-1953: "Donau" in element. Bij de N.V. Scheepswerf Apol te Wlrdum had de geslaagde tewaterlating plaats van het nieuwe kustvaartuig Donau, gebouwd voor rekening van de heren T. en F. Drijfhout te Delfzijl. Het schip meet 540 ton d.w. Als hoofdmotor zal een 240 pk MAK worden opgesteld. Het schip krijgt een mast, twee laadbomen met een hefvermogen van twee ton, drie hulpmotoren aan dek van tien tot vijftien pk en een dito motor in de machine kamer. De bouw van het schip vindt plaats onder toezicht van klasse bureau Veritas en scheepvaartinspectie Grote Kustvaart.
1953-11-27: NvhN 27-11-1953: Proefvaart m.s. Donau. Op de Eems heeft de goed geslaagde proefvaart plaats gevonden van het nieuwe motorkustvaartuig Donau; dat bij de scheepswerf A. Apol te Wirdum (Gr.) werd gebouwd voor rekening van de heren F. en T. Drijfhout te Delfzijl. De Donau is van het gladdektype, meet 450 ton d.w. (357.27 b.r.t. en 208.07 n.r.t.) en heeft de volgende afmetingen: lengte over alles 45.50 m. lengte tussen de loodlijnen 41,80 m.. breedte op de spanten 7,18 m. en holte in de zijden 3.20 m. De beladen diepgang bedraagt 2,96 m. De voortstuwing geschiedt door een 240 P.K. motor, waarmede het schip tijdens de proefvaart een snelheid behaalde van ca. 9 mijl. In de machinekamer is voorts één hulpmotor van 20 P.K. geplaatst. Aan dek zijn drie hulpmotoren van 8 P.K. opgesteld. De bouw geschiedde onder Klasse Veritas met certificaat Scheepvaart Inspectie (vaargebied letter F).
1956-01-06: NvhN 06-01-1956: Het Nederlandse motorschip Donau (357 ton) is gisterochtend op de beneden-Elbe in aanvaring geweest met het Zweedse tankschip Nerita (475 ton). De Donau werd niet beschadigd en kon de reis voortzetten. Van de Nerita werd echter het stuurhuis ingedrukt. De mist die eergisteren op de beneden-Elbe hing, is gisterochtend opgetrokken, zodat de scheepvaart hervat kon worden.
NvhN 09-01-1956: Tweede aanvaring van Donau Binnen drie dagen. Het Nederlandse motorschip Donau (357 ton), dat donderdagochtend op de beneden Elbe in aanvaring is geweest met de Zweedse tanker Nerita (475 ton) en daarbij slechts zeer lichte averij opliep, heeft zaterdag opnieuw een aanvaring gehad waarbij het er dit keer niet zo gelukkig afkwam. De schade is aanzienlijk en het zal zeker 3 of 4 dagen duren, eer het schip zijn reis kan voortzetten. De Donau zou vanuit Hamburg juist zee kiezen, toen hij in het havengebied van deze stad tegen een havenboot op voer. Over de oorzaak van dit ongeval is nog niets bekend.
1969-10-07: Final Fate:
Ten gevolge van een aanvaring in de mist met het Duitse m.s. 'Kariba' gezonken in de monding van de Eems bij Borkum in pos. 53.37.N - 06.12.O. Ze was onderweg met een lading graan van Appingedam naar Selby. Zes van de zeven bemanningsleden (behalve de stuurman) kwamen hierbij om het leven.
1969-10-07: Leeuwarder courant 07-10-1969: Zes Nederlanders bij Eemsmond verdronken. Echtpaar uit Drachten bij scheepsramp omgekomen. De 28-jarige scheepsmachinist Hendrik Jan de Vlas uit Drachten en zijn 22-jarige echtgenote Aaltje de Vlas- Mulder zijn vanochtend vroeg verdronken bij een aanvaring tussen de 357 ton metende coaster „Donau" uit Delfzijl en het Westduitse schip „Kariba" van 8606 ton. De aanvaring vond om half vier even buiten de Eemsmonding plaats in dichte mist. Van de zeven opvarenden van de „Donau" overleefde alleen de stuurman, de heer J. Klootsema uit het Duitse Brunsbiittelkoog de ramp. Hij werd opgepikt door de „Kariba". De namen van de andere vermisten zijn: de matrozen C. van der Berg uit Amsterdam en P. Westra uit Dordrecht, de kok L. R. Hallie uit Arnhem en kapitein F. D. Drijfhout uit Delfzijl. Het echtpaar De Vlas woonde sinds anderhalfjaar in Drachten en had geen kinderen. Voor de heer De Vlas zou dit de laatste reis aan boord van de „Donau" worden; hij zou overstappen op een binnenvaarttanker. Op de plaats van de ramp is naast een Duitse mijnenveger en een andere boot ook aanwezig de reddingboot „Gebroeders Luden" uit Oostmahorn. Deze heeft wat wrakhout, waaronder een aantal deuren, uit zee opgevist. De „Gebroeders Luden" voer vanmorgen om ongeveer kwart over vier uit, drie kwartier nadat de botsing had plaatsgevonden. Later kwam er ook een helicopter deelnemen aan de nasporingsacties. De kans om overlevenden aan te treffen werd echter miniem geacht en vanmiddag heeft men het zoeken dan ook gestaakt. NvhN 07-10-1969: Delfzijlster coaster vergaan. Met enkele schepen, een helikopter en een marinevliegtuig werd vanmorgen koortsachtig gezocht naar 6 vermiste opvarenden van de 448 ton d.w. metende Delfzijlster kustvaarder DONAU, die omstreeks half vier vanmorgen op ongeveer 15 kilometer ten noorden van Schiermonnikoog zonk. Een andere opvarende van de kustvaarder — stuurman J Klootsema (42) uit Brunsbuttelkoog —werd kort na de aanvaring gered en aan boord genomen van het Westduitse vrachtschip Kariba (10.000 ton.), waarmee de Donau in dichte mist in aanvaring kwam. De kans, dat de vermiste zeelieden nog worden gevonden, werd vanmorgen al zeer klein genoemd. Het zoeken is vanmiddag gestaakt. De vermisten zijn: kapitein en mede-eigenaar F. Drijfhout (59) uit Delfzijl, machinist J. H. de Vlaa (28) uit Drachten, kok L. R. Hally (23) uit Arnhem, matroos C. van der Berg uit Amsterdam en matroos P. Westra (23) uit Dordrecht. Op de officiële lijst staan niet meer opvarenden. Er was vanmorgen aanvankelijk onzekerheid over de vraag of er een zevende opvarende was. Later werd bekend, dat de vrouw van machinist De Vlas (mevr. A. de Vlas-Mulder, 22) meevoer. Ze wordt eveneens vermist. Een van de eerste schepen, die na de melding van de Kariba over de aanvaring, te hulp schoot was de Delfzijlster loodsboot Castor, die daarvoor de kruispost voor de Eems verliet. Uit Oostmahorn voer de reddingboot Gebroeders Luden met schipper Siep Zeeman en enkele andere redders van de Koninklijke Noord en Zuidhollandse Reddingmaatschappij uit. „Ze gingen harder dan ooit, omdat ze wisten dat de Duitse reddingboot George Breusing van het station Borkum niet op zijn post was", vertelde notaris Bolwijn uit Anjum, lid van de plaatselijke commissie van de KNZHRM. In het begin van de morgen meldde de Gebroeders Luden geen spoor van de opvarenden te hebben gevonden. Wel werden drijfhout en deuren van de kustvaarder uit zee opgepikt. De Donau was gisteren uit Delfzijl vertrokken met een lading graan voor een Engelse haven. De aanvaring vond plaats bij kalme zee. Het schip waarvan behalve de vermiste kapitein ook de heer Tj. Drijfhout reder is, werd in 1953 bij A. Apol in Wirdum (Gr.) gebouwd. De Kariba is van de Deutsche Afrika Linien te Hamburg.
1969-10-08: NvhN 08-10-1969: Klopsignalen onbeantwoord. Eén schip bleef achter op plaats waar Donau verging. Eén schip is op de plaats van de aanvaring bij 't eiland Schiermonnikoog achtergebleven, waar zoals wij gisteren meldden, in alle vroegte de Delfzijlster kustvaarder Donau is vergaan. Toen een duiker geen antwoord kreeg op klopsignalen op de gezonken Donau, moest men gistermiddag vaststellen, dat zes mensen zijn omgekomen, vijf zeelieden en de vrouw van de machinist. Het zoeken werd gistermiddag opgeven. Zoals wij berichtten, is alleen de eerste stuurman J. Klootsema uit Brunsbuttelkoog gered. De enige overlevende van de „Donau", Jacob Klootsema, is veilig in Hamburg aangekomen, waar hij op verhaal komt van de emoties. Rechts zijn Duitse vrouw Helga.
Het Parool 08-10-1969:Stuurman over aanvaring Delfzijlse kustvaarder. 'Kariba is gehuld van vergaan van de Donau'
(Van onze correspondent) Hamburg, woensdag. — „Ik ben gered, de anderen zijn allemaal weg." In die paar woorden vatte de Nederlandse stuurman J. Klootsema (42) dinsdagmiddag aan boord van het 8606 brt metende motorschip Kariba in een radioboodschap aan zijn vrouw in Brunsbuttelkoog aan de Elbemonding het drama samen waarin dinsdagochtend vroeg de kustvaarder Donau (357 brt) uit Delfzijl met zes opvarenden onderging in het begin van de Jade- Emsroute in de Duitse Bocht.
In even simpele bewoordingen vertelde hij ons gisteravond in Hamburg over de ondergang van de Donau en zijn redding. De 242 pond zware, gebaarde zeeman vertelde met verslagenheid over de laatste reis. Zijn schip dat zes opvarenden: de kapitein-eigenaar, de machinist en diens vrouw, de kok en twee matrozen mee naar de kelder nam. „We waren", zegt stuurman Klootsema", met een lading tarwe uit Appingedam onderweg naar Selby in Engeland. Ik had wacht en de kapitein was op de brug. Er was twee tot drie mijl zicht. Plotseling zagen we beiden op hetzelfde ogenblik de Kariba van achter inkomen. De kapitein riep nog hard bakboord, maar het was te laat." De Donau werd achter aan stuurboord geraakt. Ik heb niet eens een klap gehoord, ik lag meteen in het water en ging mee naar de diepte in de zuiging van het schip. Het was allemaal in pak weg twaalf seconden voorbij en ik dacht nu is het gebeurd. De kapitein had van het schip kunnen komen, maar hij heeft waarschijnlijk geprobeerd om op de zinkende Donau de rest van de bemanning die nog in kooi lag, te waarschuwen en dat is z'n dood geworden". Schuld. De stuurman had geen zwemvest aan. Hij zei: „Ik kan zwemmen, maar misschien dreef ik ook wel op m'n vet. De stuurman van de Kariba heeft mij opgepikt". En dan bitter: „De Donau was een leuk scheepje. Zestien jaar oud. Ik voer er voor het eerst op van 1955 tot 1958 en nu voor de derde en laatste maal. Volgens mij is het allemaal de schuld van de Kariba. Die heeft radar. Hij had ons gezien en had eerder achter langs kunnen gaan". Op de Kariba begreep men over de oorzaak van het drama gisteravond even weinig als de geredde stuurman zelf. De Donau, daarover waren de deskundigen aan boord het eens, is waarschijnlijk door de Kariba onder water en ondersteboven gedrukt en op de kracht van zijn eigen draaiende schroef regelrecht naar de zeebodem gevaren. De kapitein van de Kariba H. Ewald (61) veertig jaar zeeman, veertien jaar gezagvoerder, vertelde in Zuid Afrikaans (in de tweede wereldoorlog tijdens internering geleerd) gisteravond: „Ik was nog in mijn hut en hoorde iets tegen de scheepshuid stoten. Ik dacht dat het een boei was. Ik ging meteen naar de brug en hoorde anders. Direct na de collitie hebben wij het schip op tegenkoers gedraaid. De uitkijk en ik hoorden roepen en ik riep terug: Wij komen. Intussen was een motorsloep met zes man gestreken." Wrakhout: De eerste officier H. Braunwarth (32) die met de sloep de stuurman Klootsema vond, zei: „Hij had zich aan een stuk wrakhout vastgebonden en we hebben hem met vier man in de sloep moeten trekken. Hij had het niet lang meer uitgehouden, hij was aan het eind van zijn krachten". Voor de andere opvarenden van de Donau is gedaan wat mogelijk was. De Nederlandse loodsboot Castor en de Duitse loodsbootkapitein Bleeker waren er heel snel. Na anderhalf uur was ook de reddingboot Gebroeders Luden er en inmiddels waren verschillende andere schepen verschenen, maar meer dan wrakdelen werd niet gevonden.

Verslag van het vergaan van het ms Donau
De mist waarmee de scheepvaart, zoals dikwijls in de herfst, geconfronteerd word, heeft in de week van 5 tot 12 oktober 1969, een hoge tol geëist. Dicht bij huis vond er op 5 oktober ter hoogte van Texel Ls. in dichte mist een aanvaring tussen het Duitse schip Ruhrsein en het Griekse Martha. Beide schepen kregen grote materiele schade en vlogen in brand, die gelukkig spoedig kon worden bedwongen. Alle opvarenden van de twee schepen hebben het ongeluk overleefd.
Dit kan helaas niet gezegd worden van alle opvarenden van de beide schepen die twee dagen later, op 7 oktober, in alle vroegte in aanvaring kwamen op 53º 37' 54" noord en 06º 12'54 "oost (dit is ca. 1,5 mijl o.n.o. van de JE 1). Hierbij waren betrokken het duitse ms Kariba, dwt 10.800 ton, en het Nederlandse ms Donau. De aanvaring was zo hevig, dat de Donau binnen enkele seconden zonk.
De Donau was met een lading tarwe onderweg van Appingedam naar Selby. Volgens berichten had het schip enige tijd ten anker gelegen tussen de Westereems verkenningston en de JE 1, doch toen het enigszins opklaarde, besloot kaptein (en mede-eigenaar) F. Drijfhout anker op te gaan. Om ongeveer 03.30 uur boorde de Kariba zich in de stuurboordzijde van de weerloze Donau, waarna het schip onmiddellijk begon te zinken in het 20 meter diepe water van de Noordzee. Alleen de wachthebbende stuurman J. Klootsma kon door een direct tewatergelaten sloep van de Kariba van een stuk wrakhout uit zee worden gehaald. Doordat ook de kaptein van de coaster zich aan dek bevond, is hij vermoedelijk eveneens te water geraakt maar niet meer gezien, even min als de overige 5 opvarenden, werktuigkundige H. J. de Vlas (28 jaar), zijn echtgenote (22 jaar), kok L. R. Hally (23 jaar) en de matrozen C. vd Berg (23 jaar) en P. Westra. Verschillende schepen voeren direct naar de plaats van de ramp; van hun kruisposten voor de Eems, de loodsboten Kapitän Bleeker en Castor, verder het duitse oorlogsschip Baiern, de Nederlandse kuster Jan Tavenier en andere vaartuigen. Van Borkum steeg een SAR (Search And Rescue) helicopter op, van het station Noderny vertrok de duitse reddingboot Otto Schülke en van Lauwersoog de mrb. Gebroeders Luden. Op de plaats van de ramp dreef verder nog de Kariba rond, aan de boeg wat lichte, voornamelijk verfschade! Het radionoodverkeer werd geleid door Norddeich Radio. Omdat de ramp gebeurde in het rayon van de Gebroeders Luden, diende deze eerst gewaarschuwd te worden. Dit werd gedaan via Scheveningen Radio, die op haar beurt kustwacht Schiermonnikoog opdroeg om de reddingboot in te lichten. Door deze nogal omslachtige berichtgeving, ging niet alleen kostbare tijd verloren, maar daaraan is het waarschijnlijk ook te wijten dat de eerste berichten zeer summier en verwarrend waren. Telefonisch is in eerste instantie meegedeeld dat er een duits schip gezonken was ergens tussen de JE 1 en JE 2, terwijl later via de3 marifoon (VHF) Schiermonnikoog nog aan de reddingsboot doorgaf dat er bij de aanvaring een Duits en een Nederlands schip betrokken waren, doch de namen klopten niet. Het zicht was ten tijde van het vertrek ca. een halve mijl, later 1 mijl.
Uit een herhaald Mayday-bericht van Norddeich Radio kon uiteindelijk de ware toedracht van de ramp vernomen worden.
De meest schokkende passage van het bericht was, dat er nog zes van de zeven opvarenden van de Donau vermist werden. De zee was gelukkig kalm, maar het slechte zicht bemoeilijkte het zoeken. Naarmate de tijd verstreek en tussen het –met de wind en vloed meedrijvende- wrakhout noch in het olieveld boven het wrak overlevenden werden gevonden, werd het steeds duidelijker dat elke hulp voor de zes bemanningsleden te laat was gekomen. Urenlang werd gezocht tussen de wrakstukken zoals luiken, betimmering, balken en kisten. Er werd een goed afgesloten bus met vuurpijlen en een omgekeerd drijvende oranjegeverfde sloep –nog afgedekt met een kleedje- opgevist; er was geen tijd geweest om een en ander te gebruiken. Ook een fel oplichtende reddingboei van de Kariba, die nog was uitgeworpen, heeft geen redding gebracht. Ronddrijvende stuurhuiswanden, compleet met ramen en deur waaraan nog inventaris bevestigd was, zoals een brandblusapparaat, lieten er geen twijfel over bestaan dat de aanvaring hevig was geweest.
Elk half uur hield Norddeich Radio via de noodgolf (2182 kcs) de scheepvaart op de hoogte van de –onveranderlijke, maar steeds hopelozer wordende- situatie.
Om omstreeks 10 uur vervolgden de zoekende koopvaardijschepen dan ook hun reis, terwijl de loodsboten naar hun kruisposten terugkeerden. Na de middag, als Norddeich Radio het noodverkeer heeft opgeheven, zoeken alleen nog de beide reddingboten Otto Schülke en Gebroeders Luden. Zij zoeken nog steeds afwisselend tussen het wrakhout en boven het wrak, waaruit nog altijd olie stroomt en af en toe wrakhout naar boven komt.
Het Duitse onderzoeksvaartuig Wega heeft geen moeite het wrak te lokaliseren, al spoedig na de dreg is uitgeworpen, blijft het haken. Er wordt een duiker naar beneden gestuurd, maar het resultaat van dat onderzoek wacht de Otto Schülke niet meer af, de boot koerst tegen 3 uur n.m. huiswaarts. Een uur later meldt de duiker dat het wrak inderdaad dat van de Donau is en dat hij van voor naar achter tegen de huid heeft geklopt, maar geen levenstekens heeft gehoord. Daarmee was ook het laatste sprankje hoop vervlogen en nadat het betonningsvaartuig Gustaf Maier een groene wrakboei boven het wrak uitlegde, ging tenslotte ook de Gebroeders Luden terug naar haar station. Om 16 uur, meer dan 12 uur na de ramp, werd de zoekactie afgesloten.
Vrijdag 10 oktober is het lichaam van de kaptein, ca. 20 mijl noordelijker, door de UK 77 uit het water gehaald.
bron: Coastel Shipping De Waarheid 08-10-1969: Geen levensteken in wrak van „Donau”. Alleen de stuurman, de heer Klootzema is gered. Zes opvarenden worden nog vermist. Duikers zijn gistermiddag afgedaald naar het wrak van de Donau op de bodem van de rivier. Zij hebben met klopsignalen de wand van het schip afgezocht naar overlevenden maar kregen geen antwoord.
1969-10-09: Nieuwsblad van het Noorden 09-10-1969: Geredde stuurman van coaster 'Donau': Enkele seconden voor aanvaring waarschuwde de gezagvoerder de 42-jarige J. Klootsema, de geredde stuurman van de Delfzijlster kustvaarder 'Donau', die dinsdagochtend na een aanvaring met het Westduitse schip 'Kariba' is vergaan. Hij heeft verklaard dat de coaster direct is omgeslagen en zeer snel is gezonken. De gezagvoerder-eigenaar van het schip F. Drijfhout was weinige seconden voor de aanvaring naar het achterschip gelopen om de bemanning te waarschuwen. De heer Klootsema werd volgens zijn eigen woorden ‘onder water getrokken’, omdat hij verstrikt geraakt was in het antennedraad. Hij kon zich echter bevrijden en weer boven water komen. ”Vet drijft”, merkte hij ironisch op. (De heer Klootsema weegt 121 kilo). Zijn horloge, dat waarschijnlijk defect was geraakt, bleek nadat hij boven water was gekomen, op 03.17 uur te staan. De hoop op het terugvinden van nog meer overlevenden is -na wij reeds meldden- opgegeven. Waarschijnlijk werd de rest van de bemanning met het schip in de diepte getrokken. Twee duikers van het Hamburgse bergingsschip 'Adler' onderzochten gisteren de 'Donau' die ongeveer in 20 meter diep water ligt. Volgens hun opgave kon nog niet worden vastgesteld aan welke zijde de kustvaarder beschadigd is.

Ramp boven Schiermonnikoog. In de nacht van maandag op dinsdag om half 4 vond een aanvaring plaats tussen de Groninger coaster 'Donau' (448 ton) en de Westduitse vrachtvaarder 'Kariba' (10.000 ton). Het gebeurde ter hoogte van de routeboei JE 2. Er is op 0,6 mijl NNW van deze route een peilkompas gevonden. Helaas heeft men de zes vermiste opvarenden van de 'Donau' niet kunnen vinden. Men vermoedt dat ze zijn verdronken. Het zijn: de 59 jarige kapitein F. Drijfhout, de 23 jarige kok L.R. Hally uit Arnhem, de 23 jarige matroos P. Westra uit Dordrecht, de matroos C. van den Berg uit Amsterdam, de 28 jarige machinist J.H. de Vlas en zijn 22 jarige vrouw A. de Vlas-Mulder uit Drachten. Slecht één opvarende werd gered. Het is de stuurman, de 42 jarige J. Klootsema, die in de Westduitse kustplaats Brunsbuttelkoog woont. Verscheidene Nederlandse en Duitse reddingsploegen hebben naar de slachtoffers gezocht. Het waren de Delfzijlster loodsboot 'Castor', de reddingsboot 'Gebroeders Luden' met schipper Siep Zeeman (zij waren het eerst op de plaats van de ramp) en de 'RP 19' van de rijkspolitie te water van Delfzijl. Van Duitsland werd met een reddingboot, en loodsboot, een marinevaartuig en twee militaire helicopters aan de actie deelgenomen. De gezonken 'Donau' was eigendom van de heren F.& Tj. Drijfhout te Delfzijl.

Nr: 58. St.Crt.nr. 151 van 10-augustus 1970
Uitspraak van de Raad voor de Scheepvaart inzake de aanvaring op de Noordzee nabij boei JE I van het m.s.'Donau' met het Duitse m.s.'Kariba', gevolgd door het zinken van het m.s.'Donau'. Het onderzoek heeft plaatsgevonden ter zitting van de raad van 14 mei 1970. Voor het hoofd van de Scheepvaartinspectie was ter zitting aanwezig de inspecteur voor de scheepvaart J. Heringa. De inspecteur voor de Scheepvaart heeft het woord gevoerd. Mede namens de Inspecteur-Generaal voor de Scheepvaart betuigde de inspecteur zijn deelneming aan de nabestaanden van de bij deze scheepsramp omgekomen kapitein en vijf andere opvarenden van het m.s.'Donau'. Uit het vooronderzoek blijkt het navolgende: De 'Donau' was een Nederlandse motorschip. De bij deze ramp omgekomen kapitein was samen met zijn broer eigenaar van het schip. Het schip mat 357,27 brutoregisterton. Ten tijde van de ramp bestond de bemanning, inclusief de kapitein, uit 6 personen. De echtgenote van de werktuigkundige voer als passagier mee. De lading bestond uit 420 ton tarwe in bulk. De 'Kariba' is een Duits motorschip, toebehorend aan de Deutsche Afrika-Linien GmbH & Co. te Hamburg. Het schip meet 7687 brutoregisterton. Het was geladen met 2257 ton stukgoed. De stuurman van de 'Donau' heeft aan de Scheepvaartinspectie als volgt verklaard: Vanaf 24 juni 1969 voer ik als stuurman op het m.s.'Donau'. Op maandag 6 oktober 1969 hadden wij te Appingedam een lading tarwe in bulk geladen voor Selby, Engeland. Om 15.15 uur vertrokken wij uit Appingedam. Te 19.00 uur van de 6e oktober 1969 gingen wij door de sluis te Delfzijl. Het was goed weer; matig zicht; wind Z.W., kracht 1 a 2, later iets toenemend. Tegen middernacht waren wij bij de Westereems boei en zijn daar toen ten anker gegaan wegens dichte mist. Ik was toen op wacht en gaf de voorgeschreven mistsignalen, het luiden van de bel. Onze ankerplaats was ongeveer 0,2 mijl N.O. van de Westereems boei. Te plusminus 02.00 uur van de 7e oktober 1969 begon het iets op te klaren en te 02.40 uur vervolgden wij de reis. Ik schat, dat het zicht toen ongeveer 2 a 3 mijl bedroeg. Ik was op wacht, terwijl ook de kapitein op de brug was. Er was geen uitkijk op de bak. De rest van de bemanning lag te slapen; ook de machinist, die er wel bij geweest was toen wij ankerop gingen om de motor te starten, maar daarna weer is gaan slapen, daar het zijn vrije wacht was. De automatische stuurinrichting werd ingepikt en wij stuurden na het anker-op-gaan 273 graden per kompas, dat is 270 graden rechtwijzend. Wij liepen volle kracht en onze vaart is dan ongeveer 8 mijl per uur. Wij gaven geen mistseinen en ook van andere schepen heb ik er geen gehoord, hoewel de ramen van het stuurhuis open waren. Plotseling zagen de kapitein en ik de lichten van een ander schip, dat later het m.s.'Kariba' bleek te zijn. Eerst zagen wij zijn groen boordlicht en de beide toplichten, die open stonden. Zodra wij dit zagen, gaf de kapitein orders om hard bakboordroer te geven hetgeen ik deed. Ik had de bedieningsknop van de automatische piloot in mijn handen. Het schip draaide ook meteen bakboord uit, hetgeen ik kenbaar maakte door 2 korte stoten op de fluit. Terwijl wij in onze draai naar bakboord bezig waren, zag ik dat het m.s.'Kariba' stuurboord uit ging. Op het allerlaatste moment zag ik nog een flits van zijn rood boordlicht. Er was geen tijd meer om nog achteruit te gaan draaien. De kapitein waarschuwde nog om uit de weg te gaan. Wij gingen dan ook beiden aan bakboordzij naast het stuurhuis staan. De kapitein ging meteen door om de bemanning te waarschuwen. Om 03-17 uur vond een aanvaring plaats. De 'Kariba' raakte met zijn stuurboordvoorschip ons stuurboordachterschip, ik schat ongeveer ter hoogte van de achterkant van het stuurhuis. Door de kracht van de aanvaring werd ik over boord geworpen aan bakboordzij. Toen ik weer boven kwam, meende ik te zien, dat het schip met het vlak naar boven dreef, maar het schip moet meteen er na gezonken zijn. Ik zat nog even verward in de antennedraden, maar kon mij gelukkig bevrijden. Ik heb ongeveer 50 minuten te water gelegen, waarna ik opgepikt werd door een reddingboot van de 'Kariba'. Aangezien het hele ongeval zich in zo’n korte tijd afspeelde, moet het zicht minder zijn dan door ons geschat. Op de 'Kariba' werd ik goed ontvangen en ben daar uitstekend behandeld. Telefonisch heb ik mijn vrouw meteen op de hoogte gebracht van de stand van zaken. Met de kapitein of eerste stuurman van de 'Kariba' heb ik geen gesprek gehad over het ongeval, wel met de tweede stuurman, die op wacht was. Van hem hoorde ik, dat hij de 'Donau' op een afstand van 4 mijl op de radar had waargenomen. Verder wilde hij beweren dat wij steeds bakboord uit gegaan waren, hetgeen ik bestreed, daar de automatische piloot bijstond en deze veel te nauwkeurig was. Hij beweerde verder, dat hun koers 52 graden rechtwijzend had bedragen. Dit kan volgens mij niet kloppen, aangezien de 'Kariba' zo goed als tegenligger was. Volgens mij moet hij ongeveer 75 a 80 graden voorgelegen hebben. Naar ik later gehoord heb, was het zicht daar op verschillende plaatsen zeer verschillend. Ik vermoed dan ook dat de 'Kariba' in een mistbank gezeten heeft. Van de 'Kariba' heb ik geen enkel sein gehoord, noch een mistsein, noch een uitwijksein toen hij stuurboord uit ging. Ik schat, dat de 'Kariba' tot plusminus 10.00 uur tot 10.30 uur is blijven zoeken, waarna de reis naar Hamburg vervolgd werd en waar wij te 21.30 uur van de 7e oktober aankwamen. Mijn vrouw stond daar al te wachten. Na mij verkleed te hebben, werd ik verhoord door 2 man van de Wasserschutzpolizei, in aanwezigheid van de makelaar en van de door 'Oranje' aangestelde Rechtsanwalt. Van de zijde van 'Kariba' was er niemand bij, evenmin als dat ik er bij was toen zij verhoord werden. Wat zij dan ook verklaard hebben, weet ik niet, behalve dat op enkele punten de tijden niet kloppen. De 'Kariba' had ook een sloep opgepikt, die later van de 'Donau' bleek te zijn. De kapitein is later door een Urker visserman opgepikt. Zijn borstkas was ingedrukt en verder had hij verwondingen aan zijn achterhoofd. Verder heb ik gehoord dat er duikers bij de 'Donau' geweest zijn voor eventuele klopsignalen, maar dat zij niets gehoord hebben. Het schip moet ongeveer 20 meter diep liggen. Het onderzoek ter zitting van de Raad voor de Scheepvaart. Ter zitting van de raad heeft de stuurman van de 'Donau' aanvullend nog het volgende verklaard. Hoewel ik vanaf 00.00 uur van de 7e oktober 1969 de wacht op de 'Donau' had is de kapitein tijdens mijn wacht onafgebroken op de brug gebleven. De kapitein leidde de navigatie. Wegens het slechte zicht zijn wij bij de Westereems-boei ten anker gegaan. Wij lagen daar ongeveer 0,2 mijl vandaan en deze boei heb ik tijdens het ten anker liggen gezien. De JE 2 boei was tijdens het ten anker liggen niet te zien; ook heb ik deze boei niet gezien toen wij deze na anker-op-gaan passeerden. De passeerafstand was circa ½ mijl. Ik heb nog naar de JE 2 boei uitgekeken en heb nog tegen de kapitein gezegd dat hij langzamerhand in zicht moest komen. De kapitein reageerde niet op deze opmerking. Ik zag de boei echter niet. Ik heb er op dat moment niet aan gedacht, dat het niet zien van deze boei wellicht in verband stond met de mogelijkheid dat het zicht slechter was dan wij schatten. De 'Kariba' zag ik even aan stuurboord; ik zag het groene boordlicht en twee naar stuurboord open staande toplichten van dit schip. Toen ik deze lichten zag, hadden wij na anker-op-gaan ongeveer een half uur gevaren. Wij voeren volle kracht vooruit, circa 8 mijl per uur. Achteraf schat ik dat de 'Kariba' op ½ a 1 mijl afstand in zicht is gekomen. Op het moment dat ik de bovengenoemde licht van de 'Kariba' zag, heb ik mij deze afstand niet gerealiseerd. Ik stond aan stuurboord op de brug en heb de 'Kariba' steeds aan stuurboord waargenomen. De kapitein stond aan bakboord op de brug. Bij het in zicht komen gaf de kapitein vrijwel direct, geschat na 4 a 5 seconden, order 'hard bakboordroer'. Ik heb dit commando persoonlijk direkt uitgevoerd. Ik gaf tevens 2 korte stoten op de fluit. De 'Donau' reageerde onmiddellijk op het bakboord-aan-boord-roer en was nog in zijn bakboordse draai toen de aanvaring plaatsvond. Het laatst heb ik nog even het rode boordlicht van de 'Kariba' gezien. De kapitein heeft na het anker-op-gaan aanvankelijk een koers W.t.N. laten sturen. Deze koers hebben wij maar een korte tijd-ongeveer 2 minuten- gestuurd. Daarna zijn wij 273 graden gaan varen en hebben wij de automaat op deze koers ingesteld. Wij hebben deze koers inderdaad voorgelegen; dit heb ik even later gecontroleerd. Van de 'Kariba' heb ik geen enklel sein gehoord; ook geen stuurboordsignaal. Ik heb bij het uitkijken onder andere naar de JE 2 boei, niet met een kijker gekeken. De kapitein keek af en toe wel met een kijker.
Het oordeel van de Raad: Op de 'Kariba' werden, enige tijd nadat de 'Donau' de JE 2 routeboei was gepasseerd, de lichten van dit schip voor het eerst met behulp ven een kijker visueel verkend op een afstand van circa 2,7 mijl. Uit een en ander kan worden geconcludeerd, dat het zicht, in verschillende posities op verschillende tijden, varieerde van ongeveer een halve mijl tot 2,5 mijl en met slecht tot matig kan worden gekwalificeerd. Aan boord van de 'Donau' werden, volgens de verklaring van de stuurman, plotseling op tamelijk korte afstand het groene licht en de beide toplichten van de 'Kariba',die naar stuurboord open stonden en even op stuurboordboeg verkend. De kapitein reageerde hierop met hard bakboordroer. Zeer waarschijnlijk was hij zich daarbij niet bewust van het feit dat de 'Kariba' op dat moment reeds met een uitwijkmanoeuvre naar stuurboord bezig was. Laatsgenoemde schip had immers op 1,4 mijl radarafstand tot de 'Donau' de uitwijkmanoeuvre naar stuurboord ingezet, dus voordat aanboord van de 'Donau' de 'Kariba' was verkend. De 'Kariba' had, mede gelet op haar hoge snelheid (16 mijl per uur), beter gedaan de uitwijkmanoeuvre in te zetten toen de 'Donau' op 2,7 mijl visueel werd verkend, temeer daar uit de waarnemingen op het radarscherm reeds duidelijk was geworden, dat de peiling van de 'Donau' slechts zeer weinig doorzette en dus toen reeds gevaar voor aanvaring aanwezig was. Toen men zich op beide schepen bewust werd van het gevaar, was de afstand te kort en de naderingssnelheid te hoog om afdoende maatregelen te kunnen nemen teneinde een aanvaring te voorkomen. De gevolgen waren rampzalig. De 'Donau' kapseisde in korte tijd; alleen de stuurman overleefde de ramp. De ramp leert, dat een uitwijkmanoeuvre vooral tijdig moet worden ingezet, waarbij een zodanige koersverandering dient te worden uitgevoerd, dat de peiling goed doorzet. Onder omstandigheden van beperkt zicht dienen schepen zonder radar, waar dit enigszins mogelijk is, de schatting van het zicht te verifieren aan boord van de 'Donau' had dit kunnen geschieden op de JE 2 route boei en er zou dan zijn vastgesteld, dat op het moment van passeren van deze boei het zicht minder was dan een ½ mijl. Hierna had de vaart kunnen worden aangepast. Het is veiliger om het zicht te onderschatten dan om het te overschatten. Het niet stralen van de navigatie lichten is op zich zelf geen aanwijzing, dat het zicht voldoende is. Wanneer onder omstandigheden van beperkt zicht even op stuurboordboeg het groene licht wordt verkend van een vaartuig, waarvan de beweging niet bekend is, dan is het beste om de machine te stoppen en zonodig de vaart geheel uit het schip te halen. Een bakboordmanoeuvre is onder deze omstandigheden zeer riskant en moet daarom ten sterkste worden afgeraden. Hoewel niet kan worden vastgesteld, dat deze ramp een alarminstallatie op de 'Donau' zou hebben voorkomen, dat de opvarenden die benedendeks warendoor de aanvaring zodanig werden verrast dat zij geen gelegenheid meer hadden om tijdig aan dek te komen, beveelt de raad een dergelijke installatie wel aan. De raad betuigt zijn medeleven met de nagelaten betrekkingen van bij deze ramp omgekomen zes opvarenden van de 'Donau'.
1969-10-31: Verslag uit de Reddingsboot 1969 Dienst No: 3581. Gezocht naar overlevenden van de kustvaarder Donau.
Op 7 oktober vond tussen de routeboeien JE 1 en JE 2 een aanvaring plaats tussen het Duitse vrachtschip Kariba en de Nederlandse kustvaarder Donau waarbij de Donau onmiddellijk zonk. Eén opvarende, de stuurman , kon door de bemanning van het Duitse schip worden gered. Wind Z-ZW, 4 , mist, later nevelig. Schipper S. Zeeman schreef in zijn rapport:
Vertrokken uit de haven van Lauwersoog te 04.45 uur. Voeren op de radar via het Kaigat naar buiten. Arriveerden op de plaats van de ramp te ca. 07.00 uur, waar behalve de Kariba ook enige andere schepen naar overlevenden aan het zoeken waren. Het zicht was toegenomen tot ongeveer 1 mijl. Onderzochten een omgekeerd drijvende sloep, doch deze was leeg, ofschoon het geheel intact was. Tegen deze tijd kwam ook de Duitse reddingsboot Otto Schülke van het station Norderney ter plaatse. Daar veel wrakhout door de wind en stroom om de noordoost verdreven was, zochten we eerst gedurende lange tijd hiertussen. Vonden wanden van het stuurhuis en een bus met noodsignalen (geheel compleet), maar helaas geen overlevenden. Zochten daarna urenlang in grote kringen rond het wrak, waarboven grote olievelden ronddreven met hetzelfde negatieve resultaat.
De koopvaardijschepen, een kruiser en een helicopter hadden het zoeken nog voor de middag opgegeven, evenals een Duitse en Nederlandse loodsboot. Alleen de Duitse reddingsboot en wij zochten nog tot ver in de middag door. Te ca. 15 uur keerde ook de Otto Schülke naar haar station terug. Aangezien echter een onderzoeksvaartuig uit Hamburg boven het wrak gekomen was om een duiker neer te laten, bleven we in de buurt om het resultaat van dat onderzoek af te wachten. De Wega meldde om 16 uur dat de duiker van voor naar achter op de huid had geklopt, doch geen levenstekens vernomen had. Na ruggespraak met de wal daarna weer koers gezet naar de thuishaven.Voeren op de radar via het Plaatgat naar binnen en meerden te 17.45 uur aan onze ligplaats

Zie ook verslag van het Nieuwsblad van het Noorden van 7 & 8 oktober 1969 in het boek van Apol Pag. 138
1969-11-17: NvhN 17-11-1969: Voor de zeer vele blijken van medeleven en steun ontvangen na het overlijden van mijn lieve man FREERK DRIJFHOUT omgekomen ten gevolge van een noodlottig ongeval met het m.s. „Donau", betuig ik mijn hartelijke dank. J. DRIJFHOUT-KIFUSZ.
Delfzijl, november 1969, Kon. Julianalaan 43

Afbeeldingen


Omschrijving: Proefvaart
Collectie: Marhisdata - Rotterdam
Vervaardiger: Foto Dijkstra, Delfzijl
Onderwerp: Proefvaart

Omschrijving: Proefvaart
Collectie: Marhisdata - Rotterdam
Vervaardiger: Foto Dijkstra, Delfzijl
Onderwerp: Proefvaart

Omschrijving: DONAU
Collectie: Slagter, J. A. (Jacob)
Vervaardiger: Unknown

Omschrijving: DONAU
Collectie: Lindenborn, Marien
Vervaardiger: Leeuwen, Gebr. van

Omschrijving: DONAU
Collectie: -
Vervaardiger: Onbekend *
Onderwerp: Luchtfoto