Familiegegevens en opleiding

Afkomstig uit Middelburg.

Huwde op 06 juni 1856 te Amsterdam met Anna Maria Fischer, geboren 07 april 1836 te Amsterdam, overleden op 09 september 1858 te Nagasaki ten gevolge van de schipbreuk van de "Cadsandria" op de rede van Decima. A.M.Fischer werd begraven op de Nederlandse begraafplaats van Nagasaki.

 

De schepen van de kapitein

Gerlach was gezagvoerder van het clipperfregatschip de "Cadsandria". Het schip is in 1857 gebouwd op de werf van W.C.Hoogendijk en C^o te Capelle aan den IJssel. De eerste reis ging via Falmouth naar Batavia en daarna naar Nagasaki,Japan. Het verging in augustus 1858 op de rede van Decima⁰⁰⁶.

 

J.A.C.Gerlach was de gezagvoerder van het clipper-fregat "Cadsandria", gebouwd in 1857 te Capelle aan de IJssel, 740 ton, varend voor N..Koning te Rotterdam. Is in augustus 1858 bij Nagasaki in een typhoon op de kust geslagen en vergaan⁰²⁵.

 

Bouma⁰²⁵ vermeldt J.A.C.Gerlach als gezagvoerder gedurende:

*    1855 van de brik “Zwaluw”, gebouwd in 1852 te Middelburg, 270 ton o.m., varend voor A.H.G.Fokker te Middelburg;

*    1858 van het fregat “Cadsandria”, gebouwd in 1857 te Capelle aan de IJssel, 740 ton o.m., varend voor N.A.Koning te Rotterdam. Op 10 augustus 1858 op de kust van Japan geslagen tijdens een typhoon.

 

Overige bijzonderheden

"Op 4 Januari 1858 vertrok van Hellevoetsluis het clipperfregatschip Cadsandria, groot 291 Last, toebehoorende aan N.A.Koning & A.H.Liebert te Rotterdam, gebouwd door gebr.Hoogendijk te Capelle a.d.IJsel, Kapitein J.A.C.Gerlach. Wegens stormweer liep het schip te Falmouth binnen ...

Hoe Kapitein Gerlach zijn nieuwe schip verloor blijkt uit zijn hier, tot slot aangehaald schrijven dato 10 Augustus 1858 uit Decima. "Na een voorspoedige reis van 23 dagen van Batavia, ankerde wij voor stilte bij den Papenberg voor Decima en lagen wij te wachten op boegseervaartuigen, om het schip verder in de baai te brengen. Zaterdagmorgen was het buiig en regenachtig, waarom ik de bramstengen en ra's liet neernemen; verder op den dag werd het goed weder, doch er kwamen geene booten. Ik ging zelf naar Decima met de scheepspapieren om nogmaals aan te dringen om het schip naar binnen te boegseren, doch door het lastig cerimonieel der Japanneezen kon ik geen booten krijgen voor de volgende dag. Ik begaf mij weder aan boord, en toen begon het weder te veranderen. Hevige buiien en valwinden noodzaakten ons om veel ketting te steken. Des nachts van de 7den op 8sten dezer, nam de wind zoodanig toe, dat wij het tweede anker lieten vallen. In dien tusschentijd was het een volslagen Typhoon geworden. Wij staken de beide kettingen tot het eind toe uit en het schip lag toen vast. Zondagmorgen ten 12 uur bedaarde het een weinig, doch de wind liep Westelijk, zoodat het schip omzwaaide en op de klippen, in welker nabijheid wij lagen, geraakte, en totaal verbrijzelde. Op een matroos na, die bij de poging om mijn arme vrouw te redden is verdronken, zijn wij allen door Gods goedheid gered, niets kunnende bergen, dan hetgeen wij aan het lijf hadden; mijn papieren in één woord alles, is verongelukt. Van het tuig en de zeilen zal nog veel geborgen kunnen worden: het schip ligt nog met de bezaansrust aan b.b. boven water, en de Japanneezen zijn bezig te bergen, wat zij kunnen""^026(38/107).

 

"Doch ook als de schipper iets belangrijks moet vertellen doet hij dit in sobere woorden. Daar is b.v. het verhaal van den ondergang van den Nederlanschen clipper Cadsandria, die i 1857 op de werf van W.en C.Hoogendijk te Capelle aan den IJsel was gebouwd. Het schip dat 740 ton mat, was bestemd voor de vaart op China en Japan. Op de eerste reis liep het schip in 96 dagen over van Falmouth naar Batavia. Van Batavia vertrok het schip naar Japan. Deze reis verliep vlot, men deed er 23 dagen over. Het anker werd bij den Papenberg van Decima uitgebracht, want het was blakstil en men moest wachten op boegseervaartuigen die het schip verder de baai in zouden brengen. Over het verdere verloop van deze eerste reis, welke tevens de laatste van de Cadsandria zou worden, schreef kapitein J.A.C.Gerlach den tienden Augustus uit Decima aan zijn reeders: hier volgt een tekst die (vrijwel) identiek is aan de hierboven vermelde.

Uit: Anno Teenstra - De Clippers. Een nieuwe geschiedenis van de snelste Nederlandsche zeilschepen uit de tweede helft der 19^e eeuw. Uitg.Holdert & C^o NV Amsterdam 1945, 306 pp: p4/5.

 

J.A.C. Gerlach verzorgde per 14 januari 1858 vanuit Hellevoetsluis met de “Cadsandria” een troepentransport van 4 officieren en 133 manschappen naar Nederlands Oost-Indië. Hi arriveerde te Batavia op 13 april 1858 na een reis van 99 dagen⁰⁶⁵.

 

 

GERLOFS/GEERLOFS, HENDRIK

Familiegegevens en opleiding

Hendrik Gerlofs werd geboren te Leeuwarden op 06 maart 1768.

Hij huwde met Welmoed Pieters, geboren te Wanswert op 01 december 1772. Overlijdensakte nr.50 te Leeuwarden vermeldt het overlijden te Alkmaar op 22 december 1831 van Welmoet Pieters Prins, gehuwd met Hendrik Gerlofs, leeftijd niet vermeld.

Hendrik overleed in 1832.⁰⁰³

 

Tresoar meldt;

Swaantje Bruinswaard, geboren 5 augustus 1811 te Leeuwarden, Dochter van Hendrik Gerlofs en Welmoed Pieters

Opm.: Familienaam vader: "Bruinswaard"; vader is schipper en afwezig

Zwaantje Hendriks Bruinswaard, geboren 3 januari 1815 te Leeuwarden Dochter van Hendrik Gerlofs en Welmoet Pieters

Opm.: Familienaam kind ook: "Hendriks"; familienaam vader: "Bruinswaard"; vader is schipper en afwezig

Huwelijksakte Menaldumadeel, 2 juli 1828, akte nr. 47

Man: Steven Hendriks Gerlofs, oud 24 jaar, geboren te Leeuwarden, Ouders: Hendrik Gerlofs en Welmoet Pieters

Vrouw : Zytske Johannes Metz, oud 20 jaar, geboren te Menaldum, Ouders: Johannes Sybrandus Metz en Jantje Hendriks Metz

 

Ten aanzien van deze kapitein is er onzekerheid omtrent de BS-gegevens. Zie hierna over de vermelding van een weduwe le Haise

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

H.Gerlofs (adres C.J.de Grijs) werd met nr.52 effectief lid van Amsterdamse zeemanscollege "Zeemanshoop". Geen verdere gegevens vermeld⁰⁰².

In de Algemene Ledenvergadering van het college op 26 mei 1825 werd Hendrik Gerlofs, "van Leeuwarden", 49 jaar, aangenomen als effectief lid op voordracht van kapitein van den Abeele en werd hem vlag nummer 52 toegekend⁰²³.

Hij werd deelnemer van het Weldadig Zeemans Fonds van Zeemanshoop per 14 december 1826⁰⁰³. Het overlijdensjaar 1832 klopt in het geheel niet met de periode van lidmaatschap, dat eindigde in 1851.

 

Opmerkingen in verband met lidmaatschap Zeemanscollege(s)

In de notulen van de Bestuursvergadering van Zeemanshoop dd 07 januari 1836 staat het verzoek van kapitein Gerlofs om een uitkering uit hoofde van ouderdom. In de notulen van de Bestuursvergadering dd 11 februari 1836 wordt de uitkering toegestaan, alhoewel hij regelementair nog geen rechten heeft. Maar de toekenning geschiedt op grond van zijn leeftijd.  ⁰⁴²

In de notulen van de Bestuursvergadering van Zeemanshoop dd 27 februari 1851 staat een verzoek van R.le Haise, de weduwe van kapitein H.Gerlofs om enige onderstand. In de vergadering dd 27 maart 1851 krijgt zij f 25,- uit de bussen.⁰⁴².

 

In de notulen van de Algemene Vergadering van Zeemanshoop dd. (vergeten te noteren maar zal wel januari 1836 zijn geweest.) staat de mededeling dat aan kapitein H.Gerlofs op zijn verzoek een uitkering is toegestaan. In de vergadering van 01 april 1851 is sprake van een gratificatie van f 25,- aan de weduwe van kapitein H.Gerlofs⁰²³.

 

De schepen van de kapitein

In het Stadsarchief van Amsterdam is een bijlbrief in archiefnummer 5081-7148 van de nieuw van de bijl gekomen kof “Vriendschap”, gedateerd Woudsend, 27 lentemaand 1809. De verkoper was Age Jacobs & Soon, scheepstimmerlieden te Woudsend. De aankoper voor 4000 caroli guldens was Hendrik Gerlofs te Leeuwarden en mede-reders. De registratie ter verkrijging van een zeebrief was te Harlingen op de 22^ste van de hooimand 1809.

In het Archief van de Waterschout te Amsterdam op het Stadsarchief van Amsterdam ^011a bevinden zich monsterrollen op naam van kapitein Hendrik Ge(e)rlofs op de:

“Twee Gebroeder”, dd 21 mei 1805 (Pruisische vlag);

38-92        27 mei 1814, de kof “Vriendschap”, kapitein Hendr^k. Gerlofs, varend onder Hollandse Vlag, boekhouder Grijs, bestemming Bilbao, 4 bemanningsleden i.c. stuurman, kok, matroos en jongen.

38-93        14 september 1814, schip “De Vriendschap”, kapitein Hendrik Geerlofs, varend onder Hollandse vlag, correspondent F.Smitt, bestemming Londen, 4 bemanningsleden i.c. stuurman, kok, matroos en een jongen.

38-95        18 april 1815, de kof “De Vriendschap”, kapitein Hendr^k Geerlofs, varend onder Hollandse vlag, boekhouder Ginnig, bestemming St Petersburg, 4 bemanningsleden i.c. stuurman, kok, matroos en jongen.

38-97        12 september 1815, kof “De Vriendschap”, kapitein Hendrik Geerlofs, varend onder Hollandse vlag, boekhouder De Grijs, bestemming Bilbao, 4 bemanningsleden i.c. stuurman, kok, matroos jongen.

38-100      22 mei 1816, kof “De Vriendschap”, kapitein Hend^k Geerlofs, varend onder Hollandsee vlag, corespondent ?, bestemming Bayonne, 4 manningsleden i.c. stuurman, kok, matroos en jongen.

38- 103     27 maart 1817, schip “De Vriendschap”, kapitein Hend^k Geerlofs, varend onder Nederlandse vlag, correspondent de Grijs, bestemming Cadix, 4 bemanningsleden i.c. stuurman, kok, matroos en ligtmatroos.

38-105      09 september 1817, kof “De Vriendschap”, kapitein Hend^k Geerlofs, varend onder Nederlandse vlag, correspondent de Grijs, bestemming Sicilie, 5 bemanningsleden i.c. stuurman kok, matroos, ligtmatroos en kajuitwachter.

38-108      14 augustus 1818, kof “de Vriendschap”, kapitein Hend^k Geerlofs, varend onder Nederlandse vlag, correspondent de Grijs, bestemming Bilbao, 5 bemanningsleden i.c. stuurman, kok, matroos, ligtmatroos en jongen.

38-112      18 november 1819, kof “De Vriendschap”, kapitein Hend^k. Geerlofs, varend onder Nederlandse vlag, boekhouder De Grijs, bestemming Cadix, 7 bemanningsleden i.c. stuurman, kok, 4 matrozen en een kajuitwachter.

38-116      01 juni 1821, kof “De vriendschap”, kapitein Hend^k Geerlofs, varend onder Nederlandse vlag, boekhouder De Grijs & Zⁿ, bestemming Cadix, 6 bemanningsleden i.c. stuurman, kok, 3 matrozen en een jongen.

38-119      26 november 1822, kof“De Vriendschap”, Hend^k Geerlofs, varend onder Nederlandse vlag, boekhoude De Grijs & Zⁿ, bestemming Marseille, 6 bemanningsleden i.c. stuurman, kok 3 matrozen en een ligtmatroos/kajuitwachter.

38-121      06 oktober 1823, kof “De Vriendschap”, kapitein Hend^k Geerlofs, varend onder Nederlandse vlag, boekhouder Den Grijs & Zⁿ, bestemming Marseille, 6 bemanningsleden i.c. stuurman, kok, 3 matrozen en een ligtmatroos/kajuitwachter.

38-122      24 april 1824, kof “De Vriendschap”, kapitein Hend^k  Geerlofs, varned onder Nederlandse vlag, boekhouder De Grijs & Zⁿ, bestemming Cadix, 6 bemanningsleden i.c. stuurman kok, 3 matrozeen en een ligtmatroos/kajuitwachter.

38-124      26 mei 1825, kof “De Vriendschap, kapitein Hend^k. Geerlofs, varend onder Nederlandse vlag, boekhouder De Grijs & Zoon, op avontuur, 6 bemanningsleden i.c. stuurman, kok, 3 matrozen en een jongen.

38-125      25 augustus 1825, kof “De Vriendschap”, kapitein Hend^k Geerlofs, varend onder Nederlandse vlag, boekhouder “De Grijs & Zⁿ, bestemming Bergen, 6 bemanningsleden i.c. stuurman, kok, 3 matrozen, kajuitwachter.

38-128      18 mei 1827, kof “De Vriendschap”, kapitein Hend^k Geerlofs, varend onder Nederlandse vlag, correspondent C.Willems te Nieuwendam, bestemming Genua/Livorno, 6 bemanningsleden i.c. stuurman, kok/timmerman, 3 matrozen en een ligtmatroos/kajuitwachter.

“Debora”, dd 13 mei 1829; 01 november 1829; 26 juni 1830; 29 mei 1832; 08 oktober 1834 en 13 oktober 1835.

 

lidmaatschap van College Zeemanshoop in Amsterdam⁰⁰¹

vlagnummer                    jaren           type                  scheepsnaam             naam reder/boekhouder

          52                       1825-1828     kof                   Vriendschap              C.Willems te Nieuwendam

                                      1829-1834     kof                   Deborah                     J.van Leeuwen in Alkmaar

                                           1835           geen opgave van schip en boekhouder

          29                       1836-1851     geen opgave van schip en boekhouder

 

Bouma⁰²⁵ vermeldt H.Gerlofs als gezagvoerder gedurende:

*    1823 t/m 1832 van de kof “Vriendschap”, gebouwd in 1808, bouwplaats niet vermeld, 60 ton o.m., varend voor C.Willems te Nieuwendam;

*    1826 t/m 1829 van de kof “Vriendschap”, geen bouwgegevens, varend voor C.Willems te Nieuwendam. (deze opgave moet wellicht geschrapt worden);

*    1830 t/m 1831 van de kof “Debora”, gebouwd in 1809, bouwlocatie niet vermeld, 147 ton o.m., varend voor J.van Leeuwen te Alkmaar;

*    1831 t/m 1833 van de kof “Vriendschap”, gebouwd in 1799, bouwplaats niet vermeld, 168 ton o.m., varend voor van Leeuwen te Alkmaar;

*    1834 van de kof “Debora”, gebouwd in 1809, bouwlocatie niet vermeld, 147 ton o.m., varend voor J.van Leeuwen te Alkmaar.

 

Overige bijzonderheden

Rotterdamsche Courant 20 januari 1818¹¹⁴

Amsterdam, 18 januari. Den 25 december (opm: 1817) is, na een hevige storm te hebben uitgestaan, verscheiden stort zeeën overgekregen, zwaard en touwwerk gekapt te hebben, te Corunha (La Coruña) binnengelopen het schip de VRIENDSCHAP, kapt. H. Gerlofs, van Seville (opm: Sevilla) naar Amsterdam.

 

Rotterdamsche Courant 25 december 1821¹¹⁴

Amsterdam, 23 december. Kapt. S. Luijtjes, voerende het schip ALIDA, van Malaga naar Marseille, meldt van Port-Mahon, van den 24 november, dat hij aldaar in goede staat binnengelopen is; zijnde te Marseille afgewezen; aan boord was alles wel.

Aldaar lagen destijds wel 150 schepen, waaronder de VRIENDSCHAP, kapt. H. Gerlofs.